Սելմա Լագերլյոֆ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Սելմա Լագերլյոֆ
շվեդերեն՝ Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf
շվեդերեն՝ Selma Lagerlöf[1]
Selma Lagerlöf.jpg
Ծննդյան անունշվեդերեն՝ Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf
Ծնվել էնոյեմբերի 20, 1858(1858-11-20)[2][3][4][…]
ԾննդավայրՄորբակա, Sunne Municipality, Վերմլանդ, Շվեդիա[4][5][6][…]
Վախճանվել էմարտի 16, 1940(1940-03-16)[7][3][4][…] (81 տարեկան)
Վախճանի վայրՄորբակա, Sunne Municipality, Վերմլանդ, Շվեդիա[4]
ԳերեզմանÖstra Ämtervik Church[8]
Մասնագիտությունվիպասան, մանկագիր, կենսագիր, ուսուցչուհի, բանաստեղծուհի, գրող, արձակագիր, թարգմանիչ, արվեստագետ և ինքնակենսագիր
Լեզուշվեդերեն
Ազգությունշվեդ
ՔաղաքացիությունFlag of Sweden.svg Շվեդիա[9]
ԿրթությունՀյոգրեի ուսուցիչների սեմինարիում (1885)
Ուշագրավ աշխատանքներԻյոստե Բերլինգի առասպել, Նիլսի զարմանահրաշ ճանապարհորդությունը վայրի սագերի հետ և Երուսաղեմ
ԱնդամակցությունՇվեդական ակադեմիա, Իննի ընկերություն[10] և Svenska hem?
ԿուսակցությունFree-minded National Association?
Պարգևներ
Изображение автографа
Commons-logo.svg Selma Lagerlöf Վիքիպահեստում

Սելմա Լագերլյոֆ (շվեդերեն՝ Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf, նոյեմբերի 20, 1858(1858-11-20)[2][3][4][…], Մորբակա, Sunne Municipality, Վերմլանդ, Շվեդիա[4][5][6][…] - մարտի 16, 1940(1940-03-16)[7][3][4][…], Մորբակա, Sunne Municipality, Վերմլանդ, Շվեդիա[4]), շվեդացի կին գրող։ Շվեդական ակադեմիայի անդամ (1914)։

Լագերլյոֆի շատ ստեղծագործություններում կապիտալիստական քաղաքակրթությանը հակադրվում է բանաստեղծականացված նահապետական կենցաղը և հեքիաթային ռոմանտիկայի աշխարհը («Անտեսանելի շղթաներ», 1894, «Կունգահելայի թագուհիները», 1899, «Լեգենդներ» 1904, նովելների ու լեգենդների ժողովածուներ)։ Բուրժուական աշխարհի հակասություններից ազատվելու ելքը Լագերլյոֆը փնտրում է բարոյա-կրոնական բարեփոխման մեջ («Նեռի հրաշքները», 1897, «Երուսաղեմ», 1901-1902 թթ., «Պորտուգալիայի կայսրը», 1914)։ Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1909)։

Լագերլյոֆի երկերից «Նիլսի զարմանահրաշ ճանապարհորդությունը վայրի սագերի հետ» վեպը թարգմանվել է հայերեն (Երևան, 1970)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկություն և պատանեկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սելմա Լագերլյոֆ (1881)

Սելմա Օտտիլիա Լովիզա Լագերլյոֆը ծնվել է 1858 թվականի նոյեմբերի 20-ին, Մորբակների տոհմական կալվածքում (շվեդերեն՝ Mårbacka, լեն Վերմլանդ)։ Հայրը՝ Էրիկ Գուստավ Լագերլյոֆը (1819-1885), թոշակի անցած զինվորական էր, մայրը՝ Էլիզաբեթ Լովիզա Ուալրոթը (1827-1915), ուսուցչուհի։ Լագերլյոֆի բանաստեղծական տաղանդի զարգացման վրա ամենամեծ ազդեցությունն ունեցել է նրա մանկության միջավայրը, որն անցել է կենտրոնական Շվեդիայի ամենագեղատեսիլ մարզերից մեկում՝ Վերմլանդում։ Մորբական գրողի մանկության վառ հիշողություններից է, նա երբեք չի հոգնել, այն նկարագրել իր ստեղծագործություններում, հատկապես՝ «Մորբակա» (1922), «Երեխայի հուշեր» (1930), «Օրագիր» (1932) ինքնակենսագրական գրքերում։

Ծնվել է ազդրի բնածին հոդախախտով։ Երեք տարեկանում ապագա գրողը ծանր հիվանդացել է, անդամալույծ է դարձել ու գամվել անկողնուն։ Աղջիկը շատ է կապված եղել տատիկի ու մորաքրոջ՝ Նանի հետ, ովքեր գիտեին բազմաթիվ հեքիաթներ, տեղական լեգենդներ ու պապենական տարեգրություններ ու անընդհատ պատմում էին հիվանդ աղջկան, որը զրկված էր մանկական այլ զվարճություններից։ Սելման ծանր է տարել 1863 թվականին տատիկի մահը, ավելի ուշ նա հիշում է, որ այդ ժամանակ նրան թվում էր, թե «ամբողջ մի հրաշալի կախարդված աշխարհի դուռը փակվեց…»: Աղջիկը մխիթարություն է գտել ընթերցանության մեջ[12]։

1867 թվականին Սելման տեղափոխվել է Ստոկհոլմ, որտեղ հատուկ կլինիկայում բուժման կուրսից հետո նորից կարողացել է քայլել։ Արդեն այդ ժամանակվանից նա երազել է գրող դառնալ[12]։ «Հեքիաթ հեքիաթի մասին» (1908) ինքնակենսագրական նովելում Լագերլյոֆը նկարագրել է մանկական ստեղծագործական գործունեության իր փորձերը։ Բայց շուտով Սելման ստիպված է եղել մտածել, թե ինչպես ապրուստի միջոցներ վաստակի։ Ընտանիքն այդ ժամանակ ամբողջովին աղքատացել է։ Լագերլյոֆների սնանկացման մեջ ոչ պակաս դեր են խաղացել ալկոհոլիզմը և ընտանիքի ղեկավարի մոլախաղերից կախվածությունը։ Սելման հատկապես ծանր է տարել հոր մահը։ 1881 թվականին, իր կամքին հակառակ, Սելման թողել է հայրենի տունը և ընդունվել Ստոկհոլմի սեմինարիա, որպեսզի նախապատրաստվի Բարձրագույն ուսուցչական սեմինարիայում սովորելուն։ 1884 թվականին Լագերլյոֆն ավարտել է սեմինարիան[13][14]։

Նույն թվականին Շվեդիայի հարավում գտնվող Լանդսկրունայի աղջիկների դպրոցում դարձել է ուսուցչուհի։ 1885 թվականին մահացել է նրա հայրը, իսկ 1888 թվականին Մորբական վաճառվել է պարտքերի պատճառով և կալվածքում բնակություն են հաստատել օտար մարդիկ[13]։

Սելմա Լագերլյոֆ (1906)

Գրական ստեղծագործության սկիզբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քոլեջում տաղանդավոր աղջիկը հայտնի է դարձել իր բանաստեղծությունների շնորհիվ։ Նրա մի քանի սոնետներ տպագրվել են Dagny ամսագրում, որը հրատարակել է կանանց շարժման խոշորագույն տեսաբան Սոֆի Ադլերսպարեն[15]։ Ադլերսպարեն, տեսնելով, որ Սելմայի պոեզիան հաջողություն չի ունենում իր ընթերցողների շրջանում, խորհուրդ է տվել նրան դիմել արձակի[15] և օգնել է նրան իր առաջին՝ «Սագա Իյոստ Բեռլինգի մասին» վեպի ստեղծման գործում[16]։

1881-1891 թվականներին Լանդսկրունայում Սելման աշխատել է իր առաջին ստեղծագործության՝ «Սագա Իյոստ Բեռլինգի մասին» վեպի վրա։ Վեպի գործողությունները տեղի են ունենում 19-րդ դարի 20-ական թվականներին Վերմլանդում։ Այն հիմնված է տեղացի ասպետների արկածների մասին պատմությունների վրա[13]։ 1880-ական թվականներին գրականության մեջ ռեալիզմը սկսել է փոխարինվել նեոռոմանտիկ տենդենցով, ստեղծագործություններում փառաբանվել է ազնվական կալվածքների կյանքը, նահապետական հին ավանդույթները, երկրագործական մշակույթը, ի հակադրություն քաղաքայինի (արդյունաբերականի)։ Այս ուղղությունը հայրենասիրական է եղել՝ ամուր կառչած հողին ու նրա կենսական ավանդույթներին։ Հենց այս տենդենցով էլ գրվել է սկսնակ գրողի վեպը։

1890 թվականի գարնանը «Իդուն» թերթը մրցույթ հայտարարել է մի ստեղծագործության համար, որը կհետաքրքրեր իր ընթերցողներին։ Նույն թվականի օգոստոսին Լագերլյոֆը թերթին ուղարկել է իր դեռևս անավարտ աշխատանքի մի քանի գլուխ և հաղթել է մրցույթում։ Ստանալով մրցանակը՝ Լագերլյոֆը կարողացել է ավարտին հասցնել վեպը (երկար տարիներ նա ստիպված է եղել իր ժամանակը կիսել աշխատանքի և ստեղծագործության միջև)[17]։ «Սագա Իյոստ Բեռլինգի մասին» վեպն ամբողջությամբ հրատարակվել է 1891 թվականին։ Գիրքն արժանացել է դանիացի քննադատ Գեորգ Բրանդեսի բարձր գնահատականին և լայն ճանաչում է գտել հանրության շրջանում։ Հրաժարվելով իրականությունն ու բնությունը ճշգրիտ պատճենելուց՝ Լագերլյոֆը հարգանքի տուրք է մատուցել երևակայությանը, առասպելականությանը և դիմել անցյալին՝ ստեղծելով տոնակատարություններով, ռոմանտիկայով և գունեղ արկածներով լի աշխարհ։ Վեպի դրվագների մեծ մասը կառուցվել է որպես առանձին պատմությունների շղթա և հիմնված է գրողին մանկուց հայտնի Վարմլանդի լեգենդների վրա։

Հետագա ժամանակաշրջանում գրողը շարունակ է աշխատել հեքիաթային գործելաոճով՝ հրատարակելով բանահյուսական նյութի, հիմնականում ժողովրդական լեգենդների վրա հիմնված նովելների ժողովածուներ՝ «Անտեսանելի կապեր» (1894), «Կունգահելլի թագուհիները» (1899) և «Հին կալվածքի ավանդությունները» (1899) «Պարոն Արնեի փողերը» (1904) վեպերը։ Չնայած չարին, անեծքներին, որոնք տարածվում են շատ մարդկանց վրա, աշխարհը առաջ մղող գլխավոր ուժը, ըստ Լագերլյոֆի, բարությունն ու սերն են, որոնք հաղթում են բարձրագույն ուժի, հայտնելիության կամ նույնիսկ հրաշքի միջոցով։ Դա հատկապես ակնհայտ է դրսևորվում «Լեգենդներ Քրիստոսի մասին» (1904) նովելների ժողովածուում։

Փիլիսոփայական, կրոնական և բարոյական որոշ խնդիրներ գրողը քննարկում է այլ նյութական հիմքերի վրա։ 1895 թվականին Լագերլյոֆը թողել է ծառայությունը և ամբողջությամբ նվիրվել գրական ստեղծագործությանը։ 1895-1896 թվականներին նա այցելել է Իտալիա, որտեղ տեղի են ունեցել նրա «Նեռի հրաշքները» (1897) վեպի հիմնական գործողությունները։ «Երուսաղեմ» (1901-1902) վեպում պատմությունը կենտրոնանում է շվեդական Դալեկարլիայի պահպանողական գյուղացիական ավանդույթների և կրոնական աղանդավորության հետ նրանց բախման վրա։ Գյուղացիական ընտանիքների ճակատագիրը, որոնք աղանդի առաջնորդների ճնշման ներքո կտրվում են հայրենի հողից և տեղափոխվում Երուսաղեմ՝ այդտեղ աշխարհի վերջին սպասելու, ինչը խորը համակրանքով է պատկերվում գրողի կողմից։

Գրական ստեղծագործության գագաթնակետը և համաշխարհային ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Նիլսի հրաշագործ ճանապարհորդությունը վայրի սագերի հետ

Սելմա Լագերլյոֆի գլխավոր ստեղծագործությունը «Նիլս Հոլգերսոնի հրաշալի ճանապարհորդությունը Շվեդիայով» (շվեդերեն՝ Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige) հեքիաթային գիրքն է (1906-1907), որն ի սկզբանե մտահղացվել է որպես ուսումնական ձեռնարկ։ Ժողովրդավարական մանկավարժության ոգով գրված գիրքը հետաքրքրաշարժ կերպով երեխաներին պատմում էր Շվեդիայի, նրա աշխարհագրության և պատմության, լեգենդների և մշակութային ավանդույթների մասին։

Գիրքը հիմնված է ժողովրդական հեքիաթների և լեգենդների վրա։ Աշխարհագրական և պատմական նյութերը իրար հետ կապակցված են հեքիաթային ֆաբուլայով։ Մարտինա Նիլսը սագերի երամի հետ՝ իմաստուն ծերուկ Ակկա Կեբնեկայսի գլխավորությամբ, սագի մեջքին նստած ճանապարհորդում է ամբողջ Շվեդիայով։ Բայց սա պարզապես ճանապարհորդություն չէ, դա նաև անհատի դաստիարակություն է։ Ճանապարհորդության ընթացքում հանդիպումների և իրադարձությունների շնորհիվ Նիլս Հոլգերսոնի մոտ արթնանում է բարությունը, նա սկսում է անհանգստանալ ուրիշների դժբախտությունների համար, ուրախանալ ուրիշի հաջողություններով, ուրիշի ճակատագիրը զգալ որպես իրենը։ Տղայի մեջ ի հայտ է գալիս կարեկցելու ունակություն, առանց որի մարդը մարդ չէ։ Պաշտպանելով և փրկելով իր առասպելական ճամփորդներին՝ Նիլսը սիրահարվում է մարդկանց, հասկանում իր ծնողների վիշտը, աղքատների դժվար կյանքը։ Նիլսը ճամփորդությունից վերադառնում է որպես իրական մարդ։

Գիրքը ճանաչում է ստացել ոչ միայն Շվեդիայում, այլև ողջ աշխարհում։ 1907 թվականին Լագերլյոֆն ընտրվել է Ուփսալայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր, 1914 թվականին նա առաջին կանանցից մեկն է եղել, ով դարձել է Շվեդական ակադեմիայի անդամ։ 1909 թվականին գրողին շնորհվել է Գրականության Նոբելյան մրցանակ՝ «որպես հարգանքի տուրք բարձր իդեալիզմին, վառ երևակայությանը և հոգևոր խորաթափանցությանը, որոնք առանձնացնում են նրա բոլոր ստեղծագործությունները

Սելմա Լագերլյոֆ, Կարլ Լարսոնի ստեղծած դիմանկարը, 1908

Հասուն ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նոբելյան մրցանակը հնարավորություն է տվել Լագերլյոֆին հետ գնել իր հայրենի Մորբակկան, որտեղ նա տեղափոխվել և բնակվել է իր ողջ կյանքի ընթացքում։ Հայրենի բնակավայրում նա գրել է նոր վեպ Վերմլենդի բնակիչների կյանքից՝ «Լիլեկրունի տունը» (1911), նոր պատմվածքներ, հեքիաթներ, լեգենդներ, որոնք ներառվել են «Տրոլները և մարդիկ» ժողովածուներում (1915, 1921), «Աքսորյալը» (1918) հակառազմական վեպը, «Կառապանը» (1912) հեքիաթային ֆանտաստիկ վիպակը։ Այդ ժամանակաշրջանի ամենանշանակալի ստեղծագործությունն է դարձել նրա «Պորտուգալիայի կայսրը» (1914) վեպը, որտեղ պատկերվում է մի աղքատ վարձակալի կյանքը, ով հոգեբանական տրավմայի արդյունքում իրեն կայսր է պատկերացնում։ Միակ բանը, որ կապում է նրան իրականության հետ, դա սերն է դստեր հանդեպ, որը լցնում է նրա ողջ էությունը։ Այս սիրով ինքն է փրկվում՝ փրկելով նաև մոլորված դստերը։

1915 թվականին «Նիվա» ամսագիրը հրապարակել է նրա «Քար Ռոտերդամ լճի վրա» պատմվածքը, որը թարգմանել է Մ. Պ. Բլագովեշչենսկայան։

Լագերլյոֆի վերջին խոշոր ստեղծագործությունը Լյովենշյոլդների մասին եռերգությունն է՝ «Լյովենշյոլդների մատանին» (1925), «Շարլոտա Լյովենշյոլդը» (1925) և «Աննա Սվերդը» (1928)։ Սա վեպ է մեկ ընտանիքի հինգ սերունդների պատմության մասին։ Վեպի գործողությունները սկսվում են մոտ 1730 թվականից և ավարտվում 1860 թվականին։ Բայց Լագերլյոֆի վեպը տարբերվում է ավանդական եվրոպական ընտանեկան տարեգրությունից։ Այն պատմական չի դարձել, պատմությունը նրա համար ծառայում է միայն որպես ֆոն։ Լյովենշյոլդների և՛ պատմությունը, և՛ ընտանեկան կյանքը Լագերլյոֆին հատուկ ոգով փոխակերպվում են առեղծվածային դեպքերի, ճակատագրական նախանշանների և անեծքների շղթայի, որոնք տարածվում են մարդկանց վրա։ Բայց ինչպես միշտ Լագերլյոֆի դեպքում, բարին և արդարությունը հաղթում են չարին, և այս անգամ, նույնիսկ առանց բարձրագույն ուժերի միջամտության, այլ վեպի հերոսների՝ Կարլ-Արթուր Էկենստեդտի, Շարլոտա Լյովենշյոլդի և Աննա Սվերդի բարության ուժով և կամքով։ Նացիստական Գերմանիայում Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելուց առաջ նրան ողջունել են որպես «սկանդինավյան բանաստեղծուհի», բայց հենց որ Լագերլյոֆը սկսել է օգնել գերմանացի գրողներին և մշակութային գործիչներին փախչել նացիստական հետապնդումներից, գերմանական կառավարությունը խստորեն դատապարտել է նրան։ Իր մահից մեկ տարի առաջ Լագերլյոֆն օգնել է հրեա-գերմանացի բանաստեղծ Նելլի Սաքսին և նրա մորը դիմել շվեդական վիզայի համար՝ դրանով իսկ փրկելով նրանց նացիստական մահվան ճամբարներից։

Խորհրդա-ֆիննական պատերազմի սկսվելուց հետո Լագերլյոֆը ստորագրել է հեռագիր՝ ուղղված Միացյալ Նահանգների մտավորականությանը, որտեղ կոչ է արել ընդդիմանալ Ֆինլանդիան գրավելու ԽՍՀՄ-ի փորձերին[18]։ Լագերլյոֆն իր Նոբելյան ոսկե մեդալը նվիրաբերել է Ֆինլանդիայի օգնության Շվեդիայի ազգային հիմնադրամին։ Կառավարությունը գտել է անհրաժեշտ միջոցներ և մեդալը վերադարձվել է Լագերլյոֆին[19]։

Երկարատև հիվանդությունից հետո Լագերլյոֆը մահացել է պերիտոնիտից, Մորբակկում գտնվող իր տանը, 81 տարեկան հասակում։

Սոֆի Էլկանն (աջից) ու Սելմա Լագերլոֆը (ձախից)

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սելմա Լագերլյոֆը լեսբուհի է եղել։ Իր ողջ կյանքի ընթացքում նա հարաբերություններ է պահպանել շվեդ քաղաքական ակտիվիստ, սուֆրաժիստ Վալբորգ Օլանդերի և գրող Սոֆի Էլկանի հետ, որոնց նա հանդիպել է 1894 թվականին։ Լագերլյոֆի և Օլանդերի հարաբերությունները, որոնք տևել են ընդհանուր առմամբ 40 տարի, փաստագրված են սիրային նամակագրությամբ[20]։ Միևնույն ժամանակ, Պեր Ուլոֆ Էնկվիստը նշում է, որ, իր կարծիքով, Լագերլյոֆի տեքստերից ոչինչ չի կարելի ստանալ նրա սեռական կողմնորոշման վերաբերյալ[21]։

Խորհրդային նամականիշ, 1958

Կինեմատոգրաֆիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Սելմա» (2008) մինի-սերիալում Սելմա Լագերլյոֆի դերը խաղում է շվեդ դերասանուհի Հելենա Բերգստրյոմը։

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Բանաստեղծուհու հիշատակին 1947 թվականին Համբուրգի Վելինգսբյուտել թաղամասում Buchenweg փողոցը վերանվանվել է Lagerlöfstrasse,
  • Երուսաղեմում բանաստեղծուհու անունով փողոց կա՝ Ma’alot Selma Lagerloef St. (եբր․՝ מעלות סלמה לגרלף),
  • 1959 թվականին թողարկվել է ԽՍՀՄ փոստային նամականիշ՝ նվիրված բանաստեղծուհուն,
  • Վեներայի վրա գտնվող Լագերլյոֆի խառնարանը 1985 թվականին կոչվել է նրա պատվին,
  • Լագերլյոֆի դիմանկարը պատկերված է 1991 թվականի 20 կրոնանոց շվեդական թղթադրամի վրա։ Այդ թղթադրամի մյուս կողմում պատկերված է Նիլսը սագին հեծած,
  • Շվեդիայի Ֆալուն քաղաքում կանգնեցվել է բանաստեղծուհու հուշարձանը,
  • Լագերլյոֆի տանը թանգարան է ստեղծվել,
  • Շվեդական մշակույթին մատուցած ակնառու ծառայության համար Լագերլյոֆը պարգևատրվել է Իլլիս Քվորում ոսկե մեդալով (1927),
  • 1996 թվականին Շվեդիայում թողարկվել է 5 եվրո արժողությամբ մետաղադրամ՝ Պղինձ-Ալյումին-Ցինկ -Անագ, 36 մմ, 19,7 գրամ։

Հրատարակված աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնականում թվարկված են բնօրինակ շվեդերեն հրատարակությունները[22][23]։

Միացյալ Նահանգներում Լագերլյոֆի համբավը մասամբ պայմանավորված էր Վելմա Սուանսթոն Հովարդով կամ Վ. Հովարդով (1868–1937, սուֆրաժիստ և քրիստոնյա գիտնական)[24], ով վաղ շրջանում հավատացել է ամերիկացիներին ուղղված նրա կոչին և խնամքով թարգմանել նրա գրքերից շատերը[25]։

  • Gösta Berlings saga (1891; novel). Translated as The Story of Gösta Berling (Pauline Bancroft Flach, 1898), Gösta Berling's Saga (V.S. Howard and Lillie Tudeer, 1898), The Story of Gösta Berling (R. Bly, 1962)
  • Osynliga länkar (1894; short stories). Translated as Invisible Links (Pauline Bancroft Flach, (1869–1966) 1899)
  • Antikrists mirakler (1897; novel). Translated as The Miracles of Antichrist (Selma Ahlström Trotz, 1899) and The Miracles of Antichrist (Pauline Bancroft Flach (1869–1966), 1899)
  • Drottningar i Kungahälla (1899; short stories). Translated as The Queens of Kungahälla and Other Sketches From a Swedish Homestead (Jessie Bröchner, 1901; C. Field, 1917)
  • En herrgårdssägen (1899; short stories). Translated as The Tale of a Manor and Other Sketches (C. Field, 1922)
  • Jerusalem: två berättelser. 1, I Dalarne (1901; novel). Translated as Jerusalem (Jessie Bröchner, 1903; V.S. Howard, 1914)
  • Jerusalem: två berättelser. 2, I det heliga landet (1902; novel). Translated as The Holy City : Jerusalem II (V.S. Howard, 1918)
  • Herr Arnes penningar (1903; novel). Translated as Herr Arne's Hoard (Arthur G. Chater, 1923; Philip Brakenridge, 1952) and The Treasure (Arthur G. Chater, 1925) – adapted as the 1919 film Sir Arne's Treasure.
  • Kristuslegender (1904; short stories). Translated as Christ Legends and Other Stories (V,S. Howard, 1908)
  • Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige (1906–07; novel). Translated as The Wonderful Adventures of Nils (V.S. Howard, 1907; Richard E. Oldenburg, 1967) and Further Adventures of Nils (V.S. Howard, 1911)
  • En saga om en saga och andra sagor (1908; short stories). Translated as The Girl from the Marsh Croft (V.S. Howard, 1910) and Girl from the Marsh Croft and Other Stories (edited by Greta Anderson, 1996)
  • Hem och stat: Föredrag vid rösträttskongressen den 13 juni 1911 (1911; non-fiction). Translated as Home and State: Being an Address Delivered at Stockholm at the Sixth Convention of the International Woman Suffrage Alliance, June 1911 (C. Ursula Holmstedt, 1912)
  • Liljecronas hem (1911; novel). Translated as Liliecrona's Home (Anna Barwell, 1913)
  • Körkarlen (1912; novel). Translated as Thy Soul Shall Bear Witness! (William Frederick Harvey, 1921). Filmed as The Phantom Carriage, The Phantom Chariot, The Stroke of Midnight.
  • Stormyrtossen: Folkskädespel i 4 akter (1913) with Bernt Fredgren
  • Astrid och andra berättelser (1914; short stories)
  • Kejsarn av Portugallien (1914; novel). Translated as The Emperor of Portugallia (V.S. Howard, 1916)
  • Dunungen: Lustspel i fyra akter (1914; play)
  • Silvergruvan och andra berättelser (1915; short stories)
  • Troll och Människor (1915, 1921; novel). Translated as The Changeling (Lagerlöf novel) (Susanna Stevens, 1992)
  • Bannlyst (1918; novel). Translated as The Outcast (Lagerlöf novel) (W. Worster, 1920/22)
  • Kavaljersnoveller (1918; novel), with illustrations by Einar Nerman
  • Zachris Topelius utveckling och mognad (1920; non-fiction), biography of Zachris Topelius
  • Mårbacka (1922; memoir). Translated as Marbacka: The Story of a Manor (V.S. Howard, 1924) and Memories of Marbacka (Greta Andersen, 1996) – named for the estate Mårbacka where Lagerlöf was born and raised
  • The Ring trilogy – published in 1931 as The Ring of the Löwenskölds, containing the Martin and Howard translations
    • Löwensköldska ringen (1925; novel). Translated as The General's Ring (Francesca Martin, 1928) and as The Löwensköld Ring (Linda Schenck, 1991)
    • Charlotte Löwensköld (1925; novel). Translated as Charlotte Löwensköld (V.S. Howard)
    • Anna Svärd (1928; novel). Translated as Anna Svärd (V.S. Howard, 1931)
  • En Herrgårdssägen: Skådespel i fyra akter (1929; play), based on 1899 work En herrgårdssägen
  • Mors porträtt och andra berättelser (1930; short stories)
  • Ett barns memoarer: Mårbacka (1930; memoir). Translated as Memories of My Childhood (Lagerlöf) Further Years at Mårbacka (V.S. Howard, 1934)
  • Dagbok för Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf (1932; memoir). Translated as The Diary of Selma Lagerlöf (V.S. Howard, 1936)
  • Höst (1933; short stories). Translated as Harvest (book) (Florence and Naboth Hedin, 1935)
  • Julberättelser (1936)
  • Gösta Berlings saga: Skådespel i fyra akter med prolog och epilog efter romanen med samma namn (1936)
  • Från skilda tider: Efterlämnade skrifter (1943–45)
  • Dockteaterspel (1959)
  • Madame de Castro: En ungdomsdikt (1984)

Ստեղծագործություններ Սելմա Լագերլյոֆի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Berendsohn, Walter A., Selma Lagerlöf: Her Life and Work (adapted from the German by George F. Timpson) – London : Nicholson & Watson, 1931
  • Wägner, Elin, Selma Lagerlöf I (1942) and Selma Lagerlöf II (1943)[26]
  • Vrieze, Folkerdina Stientje de, Fact and Fiction in the Autobiographical Works of Selma Lagerlof – Assen, Netherlands : Van Gorcum, 1958
  • Nelson, Anne Theodora, The Critical Reception of Selma Lagerlöf in France – Evanston, Ill., 1962
  • Olson-Buckner, Elsa, The epic tradition in Gösta Berlings saga – Brooklyn, N.Y. : Theodore Gaus, 1978
  • Edström, Vivi, Selma Lagerlöf (trans. by Barbara Lide) – Boston : Twayne Publishers, 1984
  • Madler, Jennifer Lynn, The Literary Response of German-language Authors to Selma Lagerlöf – Urbana, Ill. : University of Illinois, 1998
  • De Noma, Elizabeth Ann, Multiple Melodrama: the Making and Remaking of Three Selma Lagerlöf Narratives in the Silent Era and the 1940s – Ann Arbor, Mich. : UMI Research Press, cop. 2000
  • Watson, Jennifer, Swedish Novelist Selma Lagerlöf, 1858–1940, and Germany at the Turn of the Century: O du Stern ob meinem Garten – Lewiston, NY : Edwin Mellen Press, 2004
  • Robert Aldrich, Garry Wotherspoon, eds. (2002)։ Who's Who in Gay and Lesbian History from Antiquity to World War II 2nd ed.։ Routledge; London։ ISBN 0-415-15983-0 

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ http://www2.ub.gu.se/kvinndata/portaler/rostratt/pdf/rostrattsfragan.pdf
  2. ↑ 2,0 2,1 Lagerlöf, Selma // The Enciclopædia Britannicа — 12 — London, NYC: 1922. — Vol. XXXI English History to Oyama, Iwao.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 Selma O L Lagerlöf (швед.) — 1917.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Östra Ämterviks kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/VA/13685/C/7 (1833-1860), bildid: C0039805_00103
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Östra Ämterviks kyrkoarkiv, Husförhörslängder, SE/VA/13685/A I/12 (1854-1861), bildid: C0039792_00126 — P. 110.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Лагерлёф Сельма // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  8. ↑ Östra Ämterviks kyrkogård: Selma Lagerlöf — kulturgravar.se.
  9. ↑ http://web.archive.org/web/20160401152316/http://jeugdliteratuur.org/auteurs/selma-lagerlof
  10. ↑ http://samfundetdenio.se/historiska-stolar-2/stol-nr-2-selma-lagerlof/
  11. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  12. ↑ 12,0 12,1 Брауде, 2008, էջ 6
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Брауде, 2008, էջ 7
  14. ↑ Энквист, 2018, էջ 346—347
  15. ↑ 15,0 15,1 Стенберг, 2018, էջ 195
  16. ↑ Robert Aldrich, Garry Wotherspoon Who's who in Gay and Lesbian History: From Antiquity to World War II, Volume 2. — London, New York: Routledge, 2001. — С. 253—254.
  17. ↑ Брауде, 2008, էջ 7—8
  18. ↑ Нурдлунд А. Роман «Отлучённый» и голос женщины // Секреты мастерства. Этика, религия, эстетика в творчестве Сельмы Лагерлёф. — М., 2018. — ISBN 978-5-7281-2031-5.
  19. ↑ Полушкин, 2018, էջ 80
  20. ↑ Ying Toijer-Nilsson En riktig författarhustru: Selma Lagerlöf skriver till Valborg Olander (A Proper Writer's wife: Selma Lagerlöf to Valborg Olander). — 2006.
  21. ↑ Энквист, 2018, էջ 351—352
  22. ↑ Selma Lagerlöf – Bibliography, http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1909/lagerlof-bibl.html, վերցված է 2010 թ․ մարտի 6 
  23. ↑ Liukkonen, Petri. "Selma Lagerlöf". Books and Writers (kirjasto.sci.fi). Finland: Kuusankoski Public Library.
  24. ↑ "Howard, Velma Swanston, 1868–1937". Library of Congress Authorities (lccn.loc.gov). Retrieved 2019-09-30.
  25. ↑ Rines, George Edwin, ed. (1920). "Lagerlof, Ottilia Lovisa Selma" . Encyclopedia Americana.
  26. ↑ «Wägner, Elin»։ Nordic Women's Literature (en-GB)։ Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 28 
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021)

 ⛭ 
  Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 467)։ CC BY-SA icon 80x15.png
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սելմա_Լագերլյոֆ&oldid=8206236» էջից