Յուն Ֆոսե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Յուն Ֆոսե
Jon Fosse.jpg
Ծնվել էսեպտեմբերի 29, 1959(1959-09-29)[1][2][3][4][5][6][7][8] (60 տարեկան)
ԾննդավայրՀյոուգեսուն, Ռուգլան, Նորվեգիա[1]
Մասնագիտությունդրամատուրգ, գրող, բանաստեղծ և մանկագիր
Լեզունորվեգերեն[9] և նյունորսկ
ՔաղաքացիությունFlag of Norway.svg Նորվեգիա
ԿրթությունԲերգենի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներThe Name?
ՊարգևներԲիրգեր Դոբլուգի անվան մրցանակ Սուրբ Օլաֆի շքանշանի ասպետներ «Ասքեհոուգ» հրատարակչության մրցանակ Գիլենդալի մրցանակ International Ibsen Award? «Նյունորսկ լեզվով գրականության» մրցանակ «Նյունորսկ լեզվով գրականության» մրցանակ Q6516605? Պաստոր Ալֆրեդ Անդերսոն Ռյուստի հիմնադրամ Նորվեգիայի արվեստի խորհրդի պատվավոր մրցանակ Նեստրոյ մրցանակ Målprisen Հյուսիսային խորհրդի գրական մրցանակ Բրագի պատվավոր մրցանակ «Վաստակի համար» շքանշանի ասպետ և Շվեդական ակադեմիայի գրական մրցանակ
Jon Fosse Վիքիպահեստում

Յուն Ֆոսե (նորվ.՝ Jon Fosse, սեպտեմբերի 29, 1959(1959-09-29)[1][2][3][4][5][6][7][8], Հյոուգեսուն, Ռուգլան, Նորվեգիա[1]), նորվեգացի արձակագիր, դրամատուրգ, գրող, բանաստեղծ և մանկագիր: Նրա դրամաները այսօր աշխարհի բեմերի ամենապահանջված ստեղծագործություններն են համարվում:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յուն Ֆոսեն ծնվել է 1959 թվականի սեպտեմբերի 29-ին Հյոուգեսունում:

Գրականության մեջ իր դեբյուտը տեղի է ունեցել 1983 թվականին «Կարմիրը, սևը» վեպով: Իսկ որպես դրամատուրգ Յուն Ֆոսեն գրական ասպարեզ է եկել 1994 թվականին «Եվ մենք երբեք չենք բաժանվի» պիեսով:

Դասավանդել է գրականություն: Յուն Ֆոսեն նաև զբաղվել է լրագրությամբ: Մի քանի բանաստեղծությունների ժողովածուների և մանկական գրքերի հեղինակ է:

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արձակ ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Raudt, svart. Roman 1983
  • Stengd gitar. Roman 1985, 1993
  • Blod. Steinen er. Forteljing 1987
  • Naustet. Roman 1989, 1991, 1998, 2001, 2003, 2016
  • Bly og vatn. Roman 1992, 2003
  • To forteljingar. 1993
  • Prosa frå ein oppvekst. Kortprosa 1994
  • Melancholia I. Roman 1995, 1997, 1999, 2016
  • Melancholia II. Roman 1996, 1997, 1999, 2016
  • Eldre kortare prosa (med bilder av Camilla Wærenskiold). 1998
  • Morgon og kveld. Roman 2000, 2001, 2016
  • Det er Ales. Roman 2004, 2005, 2016
  • Andvake. Forteljing 2007, 2008, 2014
  • Olavs draumar. Forteljing 2012, 2013
  • Kveldsvævd. Forteljing 2014
  • Levande stein. Kortare prosa og ei hymne 2015

Ժողովածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Kortare prosa. 2011 (To forteljingar, Prosa frå ein oppvekst, Eldre kortare prosa)
  • Trilogien. Roman 2014, 2015 (Andvake, Olavs draumar, Kveldsvævd)

Դրամաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Og aldri skal vi skiljast. Skodespel 1993
  • Namnet. Skodespel 1995, 1998, 2008
  • Nokon kjem til å komme. Skodespel 1996, 2004
  • Barnet / Mor og barn / Sonen. Tre skodespel 1997
  • Gitarmannen. Monolog 1997
  • Natta syng sine songar / Ein sommars dag. To skodespel 1998
  • Draum om hausten. Skodespel 1999, 2016
  • Besøk / Vinter / Ettermiddag. Tre skodespel 2000
  • Vakkert. Skodespel 2001
  • Dødsvariasjonar. Skodespel 2002
  • Jenta i sofaen. Skodespel 2003
  • Lilla / Suzannah. To skodespel 2004
  • Dei døde hundane / Sa ka la. To skodespel 2005
  • Svevn / Varmt. To skodespel 2006
  • Rambuku / Skuggar. To skodespel 2007
  • Eg er vinden. Skodespel 2008
  • Desse auga. Skodespel 2009
  • Jente i gul regnjakke. Skodespel 2010
  • Kortare stykke. 2011
  • Hav. Skodespel 2014
  • Tre librettoar. 2015

Պոեզիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Engel med vatn i augene. Dikt 1986
  • Hundens bevegelsar. Dikt 1990
  • Hund og engel. Dikt 1992
  • Nye dikt. 1997
  • Auge i vind. Dikt 2003
  • Songar. 2009
  • Stein til stein. 39 dikt og 1 salme 2013, 2016
  • Lysande mørker. Ni songar 2015 (Oslo Domkirke)
  • Poesiar. Etter Henrik Wergeland 2016

Էսսեներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Frå telling via showing til writing. Essay 1989
  • Gnostiske essay. 1999, 2004

Մանկական գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Uendeleg seint. Biletbok 1989
  • Kant. Biletbok 1990, 2005
  • Dyrehagen Hardanger. Forteljing 1993
  • Vått og svart. Biletbok 1994
  • Nei å nei. Hundemanuskripta 1. Fabel 1995
  • Du å du. Hundemanuskripta 2. Fabel 1996
  • Fy å fy. Hundemanuskripta 3. Fabel 1997
  • Søster. Kortprosa 2000
  • Spelejenta. Biletbok 2009

Թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Harold Pinter, Av jord er du komen. Skodespel 2001
  • David Harrower, Knivar i høner. Skodespel 2002
  • Thomas Bernhard, Ved målet. Skodespel 2003
  • Gregory Motton, Den største diamanten i verda. Skodspel 2005
  • Racine, Fedra. Versjon. Utgitt i svensk oversettelse ved Svante Aulis Löwenborg, 2005 (Riksteatern Sverige)
  • Thomas Bernhard, Ritter, Dene, Voss. Skodespel 2007
  • Sarah Kane, 4.48 Psykose. Skodespel 2008
  • Sarah Kane, Fedras kjærleik. Skodespel 2009
  • Ylajali. Scenisk versjon av Hamsuns Sult. Utgitt i fransk oversettelsen ved Terje Sinding. 2012 (L'Arche Editeur)
  • Soga om Fridjotv den frøkne. 2013 (Skald)
  • Georg Büchner, Woyzcek. Skodespel 2014
  • Fridtjov og Ingebjørg. Soga om Fridjov den frøkne tilrettelagt for barn (med bilder av Oddvar Torsheim). 2014 (Skald)
  • Soga om Torstein Vikingsson. 2015 (Skald)
  • Peter Handke, Dei vakre dagane i Aranjuez. Skodespel 2016
  • Franz Kafka, Forvandlinga og andre tekstar. 2016 (Skald)

Հրապարակախոսություներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Og aldri skal vi skiljast. Den Nationale Scene 1994
  • Namnet. Den Nationale Scene 1995
  • Nokon kjem til å komme. Det Norske Teatret 1996
  • Barnet. Nationaltheatret 1996
  • Mor og barn. Nationaltheatret 1997
  • Sonen. Nationaltheatret 1997
  • Natta syng sine songar. Rogaland Teater 1997
  • Gitarmannen. Cinnober Teater, Sverige 1999
  • Ein sommars dag. Det Norske Teatret 1999
  • Draum om hausten. Nationaltheatret 1999
  • Besøk. Den Nationale Scene 2000
  • Vinter. Rogaland Teater 2000
  • Ettermiddag. Teaterhögskolan i Stockholm, Sverige 2000
  • Vakkert. Det Norske Teatret 2001
  • Dødsvariasjonar. Nationaltheatret 2001
  • Jenta i sofaen. The Royal Lyceum Theatre, Skottland 2002
  • Lilla. The Royal National Theatre, England 2003
  • Suzannah. NRK Fjernsynet 2004.
  • Dei døde hundane. Rogaland Teater 2004
  • Sa ka la. Aarhus Teater, Danmark 2004
  • Varmt. Deutsches Theater, Tyskland 2005
  • Svevn. Nationaltheatret, 2005
  • Rambuku. Det Norske Teatret, 2006
  • Skuggar. Festspillene i Bergen og Nationaltheatret 2006
  • Eg er vinden. Festspillene i Bergen og Nationaltheatret 2007
  • Desse auga. Rogaland Teater på Lundsneset 2008
  • Jente i gul regnjakke. Dramaten, Sverige 2009
  • Hav. Festspillene i Bergen, Bondeungdomslaget i Oslo, Hordaland Teater og Det Norske Teatret 2014
  • Medan lyset går ned og alt blir svart. Teater Ibsen 1999
  • Sov du vesle barnet mitt. Théâtre de Folle Pensée, Frankrike 2000
  • Leve hemmeleg. Schaubühne, Tyskland 2004
  • Ein raud sommarfugls vengjer. Artistas Unidas, Portugal 2004
  • Telemakos. Teatret Vårt 2005
  • Fridom. Det Åpne Teatret 2006
  • Der borte. Det Åpne Teatret 2006
  • Juletresong. Dramatikkens hus 2010

Լիբրետտոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Melancholia. Komponist: Georg Friedrich Haas. Palais Garnier på Opéra national de Paris 2008
  • For seint. Komponist: Du Wei. Tianjin Grand Theatre i Beijing 2013
  • Morgon og kveld. Komponist: Georg Friedrich Haas. Royal Opera Covent Garden 2015

Ռուսերեն թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մրցանակներ և պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Բիրգեր Դոբլուգի անվան մրցանակ
  • Հենրիկ Իբսենի մրցանակ (1996)
  • Սուրբ Օլիֆի շքանշանի ասպետ (2005)
  • Բրագի մրցանակ (2005)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #120052547 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
  2. ↑ 2,0 2,1 filmportal.de — 2005.
  3. ↑ 3,0 3,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  4. ↑ 4,0 4,1 BD Gest'
  5. ↑ 5,0 5,1 Discogs — 2000.
  6. ↑ 6,0 6,1 Munzinger-Archiv — 1913.
  7. ↑ 7,0 7,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
  8. ↑ 8,0 8,1 Store norske leksikon — 1978.
  9. ↑ data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Stueland E. Å erstatte lykka med eit komma: essay om cesur, rituell forseintkomming i produksjonen til Jon Fosse. Oslo: Norske samlaget, 1996
  • Christoffersen E.E. Jon Fosse. Århus: Århus Univ., Afdeling for Dramaturgi, Inst. for Æstetiske Fag, 2004
  • Zern L. Das leuchtende Dunkle: zu Jon Fosses Dramatik. München: epodium-Verl., 2006
  • Rafis V. Mémoire et voix des morts dans le théâtre de Jon Fosse. Dijon: Les Presses du reel, 2009
  • Digitalisert litteratur om Fosse hos Nasjonalbiblioteket.
  • Cecilie Seiness. Jon Fosse : poet på Guds jord. Samlaget, 2009. ISBN 978-82-521-7252-2

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յուն_Ֆոսե&oldid=7056780» էջից