Յուն Ֆոսե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Յուն Ֆոսե
նորվ.՝ Jon Fosse
Jon Fosse.jpg
Ծննդյան անունբուկմոլ՝ Jon Olav Fosse
Ծնվել էսեպտեմբերի 29, 1959(1959-09-29)[1][2][3][…] (62 տարեկան)
ԾննդավայրՀյոուգեսուն, Ռուգլան, Նորվեգիա[4]
Մասնագիտությունդրամատուրգ, բանաստեղծ, մանկագիր և թարգմանիչ
Լեզունյունորսկ
ՔաղաքացիությունFlag of Norway.svg Նորվեգիա
ԿրթությունԲերգենի համալսարան
Գիտական աստիճանCandidatus philologiæ? (1987)
ԺանրերԴրամատուրգիա
Ուշագրավ աշխատանքներThe Name?
Պարգևներ
Commons-logo.svg Jon Fosse Վիքիպահեստում

Յուն Ֆոսե (նորվ.՝ Jon Fosse, սեպտեմբերի 29, 1959(1959-09-29)[1][2][3][…], Հյոուգեսուն, Ռուգլան, Նորվեգիա[4]), նորվեգացի արձակագիր, դրամատուրգ, գրող, բանաստեղծ և մանկագիր։ Նրա դրամաները այսօր աշխարհի բեմերի ամենապահանջված ստեղծագործություններն են համարվում։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յուն Ֆոսեն ծնվել է 1959 թվականի սեպտեմբերի 29-ին Հյոուգեսունում։

Գրականության մեջ իր դեբյուտը տեղի է ունեցել 1983 թվականին «Կարմիրը, սևը» վեպով։ Իսկ որպես դրամատուրգ Յուն Ֆոսեն գրական ասպարեզ է եկել 1994 թվականին «Եվ մենք երբեք չենք բաժանվի» պիեսով։

Դասավանդել է գրականություն։ Յուն Ֆոսեն նաև զբաղվել է լրագրությամբ։ Մի քանի բանաստեղծությունների ժողովածուների և մանկական գրքերի հեղինակ է։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արձակ ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Raudt, svart. Roman 1983
  • Stengd gitar. Roman 1985, 1993
  • Blod. Steinen er. Forteljing 1987
  • Naustet. Roman 1989, 1991, 1998, 2001, 2003, 2016
  • Bly og vatn. Roman 1992, 2003
  • To forteljingar. 1993
  • Prosa frå ein oppvekst. Kortprosa 1994
  • Melancholia I. Roman 1995, 1997, 1999, 2016
  • Melancholia II. Roman 1996, 1997, 1999, 2016
  • Eldre kortare prosa (med bilder av Camilla Wærenskiold). 1998
  • Morgon og kveld. Roman 2000, 2001, 2016
  • Det er Ales. Roman 2004, 2005, 2016
  • Andvake. Forteljing 2007, 2008, 2014
  • Olavs draumar. Forteljing 2012, 2013
  • Kveldsvævd. Forteljing 2014
  • Levande stein. Kortare prosa og ei hymne 2015

Ժողովածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Kortare prosa. 2011 (To forteljingar, Prosa frå ein oppvekst, Eldre kortare prosa)
  • Trilogien. Roman 2014, 2015 (Andvake, Olavs draumar, Kveldsvævd)

Դրամաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Og aldri skal vi skiljast. Skodespel 1993
  • Namnet. Skodespel 1995, 1998, 2008
  • Nokon kjem til å komme. Skodespel 1996, 2004
  • Barnet / Mor og barn / Sonen. Tre skodespel 1997
  • Gitarmannen. Monolog 1997
  • Natta syng sine songar / Ein sommars dag. To skodespel 1998
  • Draum om hausten. Skodespel 1999, 2016
  • Besøk / Vinter / Ettermiddag. Tre skodespel 2000
  • Vakkert. Skodespel 2001
  • Dødsvariasjonar. Skodespel 2002
  • Jenta i sofaen. Skodespel 2003
  • Lilla / Suzannah. To skodespel 2004
  • Dei døde hundane / Sa ka la. To skodespel 2005
  • Svevn / Varmt. To skodespel 2006
  • Rambuku / Skuggar. To skodespel 2007
  • Eg er vinden. Skodespel 2008
  • Desse auga. Skodespel 2009
  • Jente i gul regnjakke. Skodespel 2010
  • Kortare stykke. 2011
  • Hav. Skodespel 2014
  • Tre librettoar. 2015

Պոեզիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Engel med vatn i augene. Dikt 1986
  • Hundens bevegelsar. Dikt 1990
  • Hund og engel. Dikt 1992
  • Nye dikt. 1997
  • Auge i vind. Dikt 2003
  • Songar. 2009
  • Stein til stein. 39 dikt og 1 salme 2013, 2016
  • Lysande mørker. Ni songar 2015 (Oslo Domkirke)
  • Poesiar. Etter Henrik Wergeland 2016

Էսսեներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Frå telling via showing til writing. Essay 1989
  • Gnostiske essay. 1999, 2004

Մանկական գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Uendeleg seint. Biletbok 1989
  • Kant. Biletbok 1990, 2005
  • Dyrehagen Hardanger. Forteljing 1993
  • Vått og svart. Biletbok 1994
  • Nei å nei. Hundemanuskripta 1. Fabel 1995
  • Du å du. Hundemanuskripta 2. Fabel 1996
  • Fy å fy. Hundemanuskripta 3. Fabel 1997
  • Søster. Kortprosa 2000
  • Spelejenta. Biletbok 2009

Թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Harold Pinter, Av jord er du komen. Skodespel 2001
  • David Harrower, Knivar i høner. Skodespel 2002
  • Thomas Bernhard, Ved målet. Skodespel 2003
  • Gregory Motton, Den største diamanten i verda. Skodspel 2005
  • Racine, Fedra. Versjon. Utgitt i svensk oversettelse ved Svante Aulis Löwenborg, 2005 (Riksteatern Sverige)
  • Thomas Bernhard, Ritter, Dene, Voss. Skodespel 2007
  • Sarah Kane, 4.48 Psykose. Skodespel 2008
  • Sarah Kane, Fedras kjærleik. Skodespel 2009
  • Ylajali. Scenisk versjon av Hamsuns Sult. Utgitt i fransk oversettelsen ved Terje Sinding. 2012 (L'Arche Editeur)
  • Soga om Fridjotv den frøkne. 2013 (Skald)
  • Georg Büchner, Woyzcek. Skodespel 2014
  • Fridtjov og Ingebjørg. Soga om Fridjov den frøkne tilrettelagt for barn (med bilder av Oddvar Torsheim). 2014 (Skald)
  • Soga om Torstein Vikingsson. 2015 (Skald)
  • Peter Handke, Dei vakre dagane i Aranjuez. Skodespel 2016
  • Franz Kafka, Forvandlinga og andre tekstar. 2016 (Skald)

Հրապարակախոսություներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Og aldri skal vi skiljast. Den Nationale Scene 1994
  • Namnet. Den Nationale Scene 1995
  • Nokon kjem til å komme. Det Norske Teatret 1996
  • Barnet. Nationaltheatret 1996
  • Mor og barn. Nationaltheatret 1997
  • Sonen. Nationaltheatret 1997
  • Natta syng sine songar. Rogaland Teater 1997
  • Gitarmannen. Cinnober Teater, Sverige 1999
  • Ein sommars dag. Det Norske Teatret 1999
  • Draum om hausten. Nationaltheatret 1999
  • Besøk. Den Nationale Scene 2000
  • Vinter. Rogaland Teater 2000
  • Ettermiddag. Teaterhögskolan i Stockholm, Sverige 2000
  • Vakkert. Det Norske Teatret 2001
  • Dødsvariasjonar. Nationaltheatret 2001
  • Jenta i sofaen. The Royal Lyceum Theatre, Skottland 2002
  • Lilla. The Royal National Theatre, England 2003
  • Suzannah. NRK Fjernsynet 2004.
  • Dei døde hundane. Rogaland Teater 2004
  • Sa ka la. Aarhus Teater, Danmark 2004
  • Varmt. Deutsches Theater, Tyskland 2005
  • Svevn. Nationaltheatret, 2005
  • Rambuku. Det Norske Teatret, 2006
  • Skuggar. Festspillene i Bergen og Nationaltheatret 2006
  • Eg er vinden. Festspillene i Bergen og Nationaltheatret 2007
  • Desse auga. Rogaland Teater på Lundsneset 2008
  • Jente i gul regnjakke. Dramaten, Sverige 2009
  • Hav. Festspillene i Bergen, Bondeungdomslaget i Oslo, Hordaland Teater og Det Norske Teatret 2014
  • Medan lyset går ned og alt blir svart. Teater Ibsen 1999
  • Sov du vesle barnet mitt. Théâtre de Folle Pensée, Frankrike 2000
  • Leve hemmeleg. Schaubühne, Tyskland 2004
  • Ein raud sommarfugls vengjer. Artistas Unidas, Portugal 2004
  • Telemakos. Teatret Vårt 2005
  • Fridom. Det Åpne Teatret 2006
  • Der borte. Det Åpne Teatret 2006
  • Juletresong. Dramatikkens hus 2010

Լիբրետտոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Melancholia. Komponist: Georg Friedrich Haas. Palais Garnier på Opéra national de Paris 2008
  • For seint. Komponist: Du Wei. Tianjin Grand Theatre i Beijing 2013
  • Morgon og kveld. Komponist: Georg Friedrich Haas. Royal Opera Covent Garden 2015

Ռուսերեն թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մրցանակներ և պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Բիրգեր Դոբլուգի անվան մրցանակ
  • Հենրիկ Իբսենի մրցանակ (1996)
  • Սուրբ Օլիֆի շքանշանի ասպետ (2005)
  • Բրագի մրցանակ (2005)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 filmportal.de — 2005.
  2. ↑ 2,0 2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  3. ↑ 3,0 3,1 BD Gest' (ֆր.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library, Austrian National Library Record #120052547 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
  5. ↑ https://www.prixeuropeendelitterature.eu/-laureats-.html

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Stueland E. Å erstatte lykka med eit komma: essay om cesur, rituell forseintkomming i produksjonen til Jon Fosse. Oslo: Norske samlaget, 1996
  • Christoffersen E.E. Jon Fosse. Århus: Århus Univ., Afdeling for Dramaturgi, Inst. for Æstetiske Fag, 2004
  • Zern L. Das leuchtende Dunkle: zu Jon Fosses Dramatik. München: epodium-Verl., 2006
  • Rafis V. Mémoire et voix des morts dans le théâtre de Jon Fosse. Dijon: Les Presses du reel, 2009
  • Digitalisert litteratur om Fosse hos Nasjonalbiblioteket.
  • Cecilie Seiness. Jon Fosse : poet på Guds jord. Samlaget, 2009. ISBN 978-82-521-7252-2

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յուն_Ֆոսե&oldid=7993859» էջից