Մորիս Մետերլինկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մորիս Մետերլինկ
ֆր.՝ Maurice Maeterlinck
Picture of Maurice Maeterlinck.jpg
Ծննդյան անունֆր.՝ Maurice Polydore Marie Bernard Maeterlinck
Ծնվել էօգոստոսի 29, 1862(1862-08-29)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԳենտ, Բելգիա[1][4]
Վախճանվել էմայիսի 6, 1949(1949-05-06)[2][4][5] (86 տարեկան)
Վախճանի վայրՆիս[1][4]
Մասնագիտությունգրող, բանաստեղծ, փիլիսոփա, ակնարկագիր, դրամատուրգ, լիբրետիստ և թարգմանիչ
Լեզուֆրանսերեն
ՔաղաքացիությունFlag of Belgium.svg Բելգիա
ԿրթությունԳենտի համալսարան, Ճիզվիտ և Sint-Barbaracollege?
Գրական ուղղություններսիմվոլիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներԻնքնակոչը, Կույրերը, Ներսում, Կապույտ թռչունը, Serres Chaudes?, Pelléas and Mélisande?, Princess Maleine?, Q16655370?, Q16303604?, The Death of Tintagiles?, Q16303559?, The Treasure of the Humble?, Q110160283? և Monna Vanna?
ԱնդամակցությունԲելգիայի ֆրանսերեն լեզվի և գրականության թագավորական ակադեմիա[6] և Académie des gastronomes?
ԱշխատավայրLa Jeune Belgique?
Պարգևներ
ԱմուսինRenée Dahon?[10]
Համատեղ ապրողԺորժետա Լեբլան
Изображение автографа
Մորիս Մետերլինկ Վիքիքաղվածքում
Մորիս Մետերլինկ Վիքիդարանում
Commons-logo.svg Maurice Maeterlinck Վիքիպահեստում

Մորիս Մետերլինկ (ֆր.՝ Maurice Maeterlinck, օգոստոսի 29, 1862(1862-08-29)[1][2][3][…], Գենտ, Բելգիա[1][4] - մայիսի 6, 1949(1949-05-06)[2][4][5], Նիս[1][4]), բելգիացի ֆրանսալեզու գրող, բանաստեղծ, դրամատուրգ, փիլիսոփա և Նոբելյան մրցանակակիր (1911) է։ Հանդիսանում է սիմվոլիզմի հայրը ֆրանսիական դրամատուրգիայում։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Բելգիայի Գանտ քաղաքում (Արևելյան Ֆլանդրիա)։ Դաստիարակվել է ճիզվիտական դպրոցում։ Ուսանել է նշանավոր Սենտ-Բարբ իրավաբանական վարժարանում։ Սակայն բանաստեղծությունը չափազանց մեծ տեղ է գրավում նրա պատանեկան կյանքում, և նա շատ շուտ հրաժարվում է փաստաբանի մասնագիտությունից և նվիրվում գրականությանը։

Կապվում է երիտասարդ բելգիացի գրողների հետ՝ մասնակցելով սիմվոլիստական շարժմանը։ 1887 թվականին Փարիզում լույս տեսած «Ջերմոցներ» պառնասական բանաստեղծությունների առաջին գրքով երիտասարդ փաստաբանը ներկայանում է գրական աշխարհին։ Գիրքը սկզբում ունենում է ընդամենը մի քանի տասնյակ ընթերցող, սակայն Մետերլինկին ողջունում է Գիյոմ Ապոլիները, որն ընդունում է Մետերլինկի մոդեռնիզմը՝ այն համարելով գլուխգործոց։ Անսահման մելամաղձը շարունակվում է նաև «Տասներկու երգ» և «Տասնհինգ երգ» ժողովածուներում։ Գուցե այդ մելամաղձից դուրս գալու համար է, որ Մետերլինկը նվիրվում է թատերական տոնախմբություններին. 1889 թվականին հրատարակում է առաջին դրաման՝ «Իշխանուհի Մալենը», որն անսպասելիորեն մեծ աղմուկ է բարձրացնում։ Խանդավառված քննադատ Օկտավ Միրբոն գովասանքներ չի խնայում Մետերլինկին. «Մետերլինկը մեզ է նվիրել մեր օրերի ամենահանճարեղ, ամենաարտառոց և ամենաանմեղ ստեղծագործությունը, որն իր արժանիքներով, համարձակվում եմ ասել, չի զիջում շեքսպիրյան լավագույն գործերին...»

Սրան հաջորդում են «Կույրերը», «Յոթ իշխանուհիներ», «Ինքնակոչը», «Պելեաս և Սելիզանդ» դրամաները, որոնք նրան դարձնում են սիմվոլիզմի ամենամեծ ներկայացուցիչը դրամատուրգիայում։ «Հյուսիսցի է, շատ դրական մարդ, որի միստիցիզմը ֆիզիկական տարաշխարհիկության արտահայտման ձև է», - գրում է Անդրե Ժիդը։

Մետերլինկն իր հարստությունը, որն հայտնվում է ճանաչման հետ, օգտագործում է հասարակությունից փախչելու, իր միայնության մեջ պարփակվելու համար՝ մերժելով բոլոր մեծարումները։ 1896 թվականին հեռանում է Բելգիայից՝ թողնելով մեծ քաղաքի անտանելի մթնոլորտը։ Գնում է ապրելու բնության մեջ։ Գրում է մի շարք հրաշալի ստեղծագործություններ։

1911 թվականին իր ամբողջ ստեղծագործությունների համար Մետերլինկը արժանանում է Նոբելյան մրցանակի։

Առաջին աշխարհամարտի տարիներին Մետերլինկը ձգտում է օգտակար լինել օկուպացված հայրենիքին։ Հայրենասիրական զեղումներով են գրված այդ շրջանի նրա ստեղծագործությունները։

1932 թվականին Բելգիայի թագավորը Մետերլինկին շնորհում է կոմսի տիտղոս։ 1937 թվականին նա ընտրվում է Ֆրանսիայի բարոյագիտական և քաղաքական գիտությունների ակադեմիայի անդամ։ 1947-1949 թվականներին նախագահում է գրողների միջազգային ՊԵՆ ընկերակցությունը։

Վախճանվում է Ֆևանսիայի Նիցցայում գտնվող իր սեփական կալվածքում՝ Օրլամոնդում[11]։

Մետերլինկի բանաստեղծական ժողովածուները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ջերմոցներ (1889)
  • Տասներկու երգ (1896)
  • Տասնհինգ երգ (1900)[12]

Մետերլինկի թատերգությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Իշխանուհի Մալենը (1889)
  • Ինքնակոչը (1890)
  • Կույրերը (1890)
  • Յոթ իշխանուհիներ (1891)
  • Պելեաս և Մելիզանդ (1892)
  • Ալադին և Պալոմիդ (1894)
  • Ներսում (1894)
  • Տենտալիժի մահը (1894)
  • Ագլավեն և Սելիզետ (1896)
  • Արիանը և Կապույտ մորուքը (1896)
  • Քույր Բեատրիսը (1900)
  • Մոննա Վաննա (1902)
  • Ժուազել (1903)
  • Սուրբ Անտոնիոսի հրաշքը (1903)
  • Կապույտ թռչունը (1908)
  • Մարիա Մագդաղինացի (1913)
  • Նշանդրություն (1913)
  • Ստիլմոնդի քաղաքապետը (1919)
  • Կյանքի աղը (1919)
  • Դժբախտությունն անցնում է (1925)
  • Մեռյալների զորությունը (1926)
  • Բերնիքել (1926)
  • Մարի-Վիկտորիա (1927)
  • Արքայադուստր Իզաբել (1935)
  • Ժաննա Դ'Արկ (1945)[12]

Մետերլինկի փիլիսոփայական գործերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Խոնարհների գանձերը (1896)
  • Իմաստություն և ճակատագիր (1898)
  • Արդարության խորհուրդ (1900)
  • Մեղուների կյանքը (1901)
  • Թաղված տաճարը (1902)
  • Կրկնակի պարտեզը (1904)
  • Ծաղիկների բանականությունը (1907)
  • Մահը (1913)
  • Պատերազմի բեկորներ (1916)
  • Անծանոթ հյուրը (1917)
  • Արահետներ լեռան վրա (1919)
  • Մեծ գաղտնիք (1921)
  • Տերմիտների կյանքը (1926)
  • Տարածության կյանքը (1927)
  • Մեծ դյութահրաշ ներկայացում (1929)
  • Մրջյունների կյանքը (1930)
  • Ապակե սարդը (1932)
  • Մեծ օրենք (1933)
  • Մեծ լռությունից առաջ (1934)
  • Ավազե ժամացույցը (1936)
  • Թևերի ստվերը (1936)
  • Աստծու առջև (1937)
  • Մեծ դուռը (1939)
  • Այլ աշխարհ կամ արևային ժամացույց (1942)[13]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Метерлинк // Краткая литературная энциклопедия (ռուս.) — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 4. — С. 797—801.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  6. ↑ http://www.arllfb.be/composition/successions.html
  7. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1911/
  8. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  9. ↑ Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
  10. ↑ https://www.geneanet.org/cercles/view/colgnecmagamm/44170
  11. ↑ Մորիս Մետերլինկ (2000)։ Մեղուների կյանքը. Խոնարհների գանձը։ Երևան: ԱևՄ։ էջ 6-9 
  12. ↑ 12,0 12,1 Մորիս Մետերլինկ (2000)։ Մեղուների կյանքը. Խոնարհների գանձը։ Երևան: ԱևՄ։ էջ 266 
  13. ↑ Մորիս Մետերլինկ (2000)։ Մեղուների կյանքը. Խոնարհների գանձը։ Երևան: ԱևՄ։ էջ 267 
Wikiquote-logo-hy.svg
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022)


 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մորիս_Մետերլինկ&oldid=7710958» էջից