Ֆրանս Էմիլ Սիլանպյա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆրանս Էմիլ Սիլանպյա
ֆիններեն՝ Frans Eemil Sillanpää
FransEemilSillanpää.jpg
Ծննդյան անունֆիններեն՝ Frans Eemil Sillanpää
Ծնվել էսեպտեմբերի 16, 1888(1888-09-16)[1][2][3][…]
ԾննդավայրHämeenkyrö, Ֆինլանդիայի մեծ իշխանություն, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էհունիսի 3, 1964(1964-06-03)[1][2][3][…] (75 տարեկան)
Վախճանի վայրՀելսինկի, Ֆինլանդիա
Գրական անունEemil Syväri[4] և Taata Sillanpää
Մասնագիտությունգրող, վիպասան և բանաստեղծ
Լեզուֆիններեն
ՔաղաքացիությունFlag of Finland.svg Ֆինլանդիա
ԿրթությունJumesniemi Church School?, Haukijärvi School?, Tampereen lyseon lukio? և Հելսինկիի համալսարան
Պարգևներ
ԱմուսինSigrid Salomäki? և Anna von Hertzen?
Commons-logo.svg Frans Eemil Sillanpää Վիքիպահեստում

Ֆրանս Էմիլ Սիլանպյա (սեպտեմբերի 16, 1888(1888-09-16)[1][2][3][…], Hämeenkyrö, Ֆինլանդիայի մեծ իշխանություն, Ռուսական կայսրություն - հունիսի 3, 1964(1964-06-03)[1][2][3][…], Հելսինկի, Ֆինլանդիա), ամենահայտնի ֆին գրողներից մեկը, 1939 թվականին դարձել է առաջին ֆին գրողը, ով ստացել է Գրականության Նոբելյան մրցանակ։ Մրցանակը ստացել է «իր երկրի գյուղացիության կյանքը խոր ըմբռնելու և սքանչելի արվեստի համար, որոնցով նա պատկերել է նրանց կյանքն ու կապը Բնության հետ»[7]։

Վաղ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանս Էմիլ Սիլանպյան ծնվել է գյուղատնտեսությամբ զբաղվող ընտանիքում։ Չնայած աղքատությանը, ծնողները կարողացան նրան Տամպերեում դպրոց ուղարկել։ 1908 թվականին տեղափոխվեց Հելսինկի՝ բժշկություն սովորելու։ Այստեղ ծանոթացել է նկարիչներ Էրո Յարնեֆելտի և Պեկկա Հալոնենի, կոմպոզիտոր Յան Սիբելիուսի և հեղինակ Ահո Յուհանիի հետ[8]։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հինգ տարի անց՝ 1913 թվականին Սիլանպյան Հելսինկիից տեղափոխվում է իր գյուղ, ամուսնանում և սկսում է գրել[9]։

Իր գործերում նա նկարագրում է հողի հետ միասին ապրող գյուղացի մարդկանց կյանքը[8]։

Միջազգային ճանաչում է ստացել 1931 թվականին հրատարակված «Nuorena nukkunut» վեպով։

1939 թվականին «իր երկրի գյուղացիության կյանքը խոր ըմբռնելու և սքանչելի արվեստի համար, որոնցով նա պատկերել է նրանց կյանքն ու կապը Բնության հետ» ստացել է Գրականության Նոբելյան մրցանակ[10]։

1941 թվականին Սիլանպյան բաժանվել է կնոջից։ Ալկոհոլիզմի և այլ հիվանդությունների պատճառով ստիպված բուժվել է հիվանդանոցում։ 1943 թվականին վերադարձել է վերադարձել է հանրային կյանք։ Իր ռադիոելույթները, հատկապես 1945-1963 թվականներին Սուրբ Ծննդյան նախօրեի ելույթները, մեծ ժողովրդականություն էին վայելում[11]։

«(1446) Սիլանպա» աստերոիդը, որը 1938 թվականի հունվարի 26-ին հայտնաբերել է ֆին ֆիզիկոս և աստղագետ Իրյո Վյայսյալյաը, կոչվել է Սիլանպյաի անվամբ։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիլանպյան մահացել է 75 տարեկանում՝ 1964 թվականի հունիսի 3-ին, Հելսինկիում։

Աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Sillanpää sitting for the sculptor Mauno Oittinen in 1931.
  • Elämä ja aurinko (1916)
  • Ihmislapsia elämän saatossa (1917)
  • Hurskas kurjuus (1919)
  • Rakas isänmaani (1919)
  • Hiltu ja Ragnar (1923)
  • Enkelten suojatit (1923)
  • Omistani ja omilleni (1924)
  • Maan tasalta (1924)
  • Töllinmäki (1925)
  • Rippi (1928)
  • Kiitos hetkistä, Herra... (1930)
  • Nuorena nukkunut (1931)
  • Miehen tie (1932)
  • Virranpohjalta (1933)
  • Ihmiset suviyössä (1934)
  • Viidestoista (1936)
  • Elokuu (1941)
  • Ihmiselon ihanuus ja kurjuus (1945)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Movie Database — 1990.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ Czech National Authority Database
  5. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1939/
  6. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  7. ↑ "The Nobel Prize in Literature 1939". Nobelprize.org. Nobel Media AB 2014. Web. 16 Jun 2017.
  8. ↑ 8,0 8,1 Liukkonen Petri (2008)։ «Frans Emil Sillanpää (1888-1964)»։ Authors Calendar։ Վերցված է 2016-04-29 
  9. ↑ Frans Eemil Sillanpää Encyclopædia Britannica
  10. ↑ «Frans Eemil Sillanpää - Biographical»։ Nobelprize.org։ Nobel Media AB։ 2014։ Վերցված է 2016-04-29 
  11. ↑ «Sillanpää, Frans Emil (1888 - 1964)»։ The National Biography of Finland։ SKS։ Վերցված է 2016-04-29 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022)

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆրանս_Էմիլ_Սիլանպյա&oldid=7901716» էջից