Սվետլանա Ալեքսիևիչ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սվետլանա Ալեքսիևիչ
բելառուս․՝ Святлана Аляксандраўна Алексіевіч
Сьвятлана Аляксандраўна Алексіевіч
Світлана Алексієвич (Київ, 2016) 08 (cropped).JPG
Ծնվել էմայիսի 31, 1948(1948-05-31)[1][2][3][…] (74 տարեկան)
ԾննդավայրԻվանո-Ֆրանկովսկ, Ուկրաինական ԽՍՀ, Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն[1][2][3]
Մասնագիտությունգրող և լրագրող
Լեզուռուսերեն
ԱզգությունԲելառուսներ
ՔաղաքացիությունFlag of Belarus.svg Բելառուս և Flag of the Soviet Union.svg Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն
ԿրթությունFaculty of Journalism of the Belarusian State University? (1972)[1][4][2][…]
Ժանրերվավերագրական գրականություն և վիպակ
Ուշագրավ աշխատանքներՑինկե տղաներ[2][1][3], Չեռնոբիլյան աղոթք[1], Պատերազմը կանացի դեմք չունի[5][2][3], Second-Hand Time? և Վերջին վկաները[1][2][3]
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն[1], Բելառուսական ՊԵՆ կենտրոն և Բելառուսի ընդդիմության համակարգող խորհուրդ
Պարգևներ
«Պատվո նշան» շքանշան[6] Արվեստի և գրականության շքանշանի սպա «Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի հրամանատարական խաչ[19][20]
Համամիութենական Լենինյան Կոմերիտմիության Մրցանակներ[6][2][3]
Բելառուսի Դեմոկրատական Հանրապետության 100-ամյակի հոբելյանական մեդալ

Հերդերի մրցանակ

[6]

Գերմանական գրավաճառների խաղաղության պարգև

[7][8]

Կենտրոնական Եվրոպայի «Անգելուս» գրական մրցանակ

[9]

ԽՍՀՄ Գրողների միության Ն. Օստրովսկու անվան գրական մրցանակ

[6]

ԽՍՀՄ Գրողների միության Կ. Ֆեդինի անվան գրական մրցանակ

[6]

Տուխոլսկու մրցանակ

[6][10]

Andrei Sinyavsky prize?

[6]

Տրիումֆ

[6]

Լեյպցիգի գրքի մրցանակ՝ եվրոպական համերաշխության համար

[6]

Das politische Buch

[6]

Oxfam Novib/PEN Award

[11]

Ryszard Kapuściński Award for literary reportage?

[12][13] Գրականության Նոբելյան մրցանակ[14][15][16]

Prix Médicis essai?

[17]

Բրյուսելի ազատ համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[18]

Աննա Պոլիտկովսկայայի անվան մրցանակ

Ժնևի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[21] և

Մադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[22]
Изображение автографа
Կայքalexievich.info
Սվետլանա Ալեքսիևիչ Վիքիքաղվածքում
Commons-logo.svg Svetlana Alexievich Վիքիպահեստում

Սվետլանա Ալեքսանդրովնա Ալեքսիևիչ (բելառուս․՝ Святлана Аляксандраўна Алексіевіч, մայիսի 31, 1948(1948-05-31)[1][2][3][…], Իվանո-Ֆրանկովսկ, Ուկրաինական ԽՍՀ, Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն[1][2][3]), խորհրդային և Բելառուս գրող, լրագրող։ Գրում է ռուսերեն։ 2015 թվականի Գրականության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրն է[23]։

Առավել հայտնի են Ալեքսիևիչի գեղարվեստավավերագրական ժանրի «Պատերազմը կնոջ դեմք չունի» (ռուս.՝ У войны не женское лицо), «Չեռնոբիլյան աղոթք» (ռուս.՝ Чернобыльская молитва), «Ցինկե տղաներ» (ռուս.՝ Цинковые мальчики), «Սեքնդ-հենդի ժամանակը» (ռուս.՝ Время секонд-хэнд) արձակ գործերը։ Ալեքսիևիչի ստեղծագործությունները ԽՍՀՄ ուշ և հետխորհրդային շրջաններին են նվիրված, տոգորված են տառապանքով և մարդասիրությամբ[23]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1948 թվականի մայիսի 31-ին Արևմտյան Ուկրաինայի Ստանիսլավ (այժմ՝ Իվանո-Ֆրանկովսկ) քաղաքում։ Հայրը բելառուս էր, մայրը ուկրաինուհի։ Ավելի ուշ ընտանիքը տեղափոխվում է Բելառուս։ 1965 թվականին ավարտել է Գոմելի շրջանի Կոպատկևիչի միջնակարգ դպրոցը։ Աշխատել է դաստիարակ, պատմության և գերմաներենի ուսուցիչ Մոզիրի շրջանում։ Նարովկյայի «Պրիպյացկայա պրայդա» (Прыпяцкая праўда) թերթում լրագրող է աշխատել։ 1972 թվականին ավարտել է Բելառուսի պետական համալսարանի լրագրության բաժինը, սկսել է աշխատել Բրեստի շրջանի Բերյոզա քաղաքի «Կոմունիզմի փարոս» (Маяк коммунизма) թերթում։ 1973-1976 թվականներին աշխատել է«Գյուղական թերթում», 1976-1984 թվականներին ղեկավարել է «Նյոման» ամսագրի ակնարկի և հրապարակախոսության բաժինը։ 1983 թվականին ընդունվել է ԽՍՀՄ գրողների միության շարքերը[24]։

2000-ական թվականների սկզբից ապրել է Իտալիայում, Ֆրանսիայում, Գերմանիայում[25]։ 2003 թվականից ապրում է Բելառուսում[26]։

Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սվետլանա Ալեքսիևիչն իր ուսուցիչներ է համարում Ալես Ադամովիչին և Վասիլ Բիկովին[27]։ Բանաստեղծ Վլադիմիր Նիկլյաևը ասել է, որ եթե ողջ ռուսական գրականությունը դուրս է եկել Գոգոլի «Շինելից», ապա Ալեկսիևիչի ստեղծագործությունները՝ Ալես Ադամովիչի «Յանկա Բրիլ» և Վլադիմիր Կոլեսնիկի «Ես բոցավառվող գյուղից եմ» (Я из огненной деревни)[28] վավերագրական գրքերից։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Հերդերի մրցանակ[29],
  • Գերմանական գրավաճառների խաղաղության պարգև,
  • «Պատվո նշան» շքանշան[29][30],
  • Համամիութենական Լենինյան Կոմերիտմիության մրցանակներ[29][31],
  • Կենտրոնական Եվրոպայի «Անգելուս» գրական մրցանակ[32],
  • ԽՍՀՄ գրողների միության Ն. Օստրովսկու անվան գրական մրցանակ (1984)[29],
  • ԽՍՀՄ գրողների միության Կ. Ֆեդինի անվան գրական մրցանակ[29],
  • Տուխոլսկու մրցանակ[29],
  • Գրականության Նոլբելյան մրցանակ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 Кто есть кто в Республике Беларусь (польск.) — Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000. — P. 14. — 313 p. — ISBN 978-83-913780-0-7
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын (բելառուս.) — Мінск: 1996. — Vol. 1. — P. 243. — 552 p. — ISBN 978-985-11-0036-7
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Энцыклапедыя гісторыі Беларусі ў 6 тамах. Том 1 (բելառուս.) — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1993. — P. 100. — ISBN 978-5-85700-074-8
  4. ↑ Беларусь: ні Эўропа, ні Расея. Меркаваньні беларускіх эліт (բելառուս.) — 2006. — P. 249. — 258 p. — ISBN 978-83-89406-77-4
  5. ↑ Кто есть кто в Республике Беларусь (польск.) — Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000. — P. 1985. — 313 p. — ISBN 978-83-913780-0-7
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 6,9 Кто есть кто в Республике Беларусь (польск.) — Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000. — P. 15. — 313 p. — ISBN 978-83-913780-0-7
  7. ↑ http://alexievich.info/premiiRu.html
  8. ↑ https://www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de/die-preistraeger/2010-2019/swetlana-alexijewitsch
  9. ↑ Białoruska pisarka zdobyła nagrodę Angelusa
  10. ↑ Tucholskypriset — Swedish PEN Club.
  11. ↑ Oxfam Novib/PEN Award for Freedom of Expression
  12. ↑ Nagroda im. Kapuścińskiego dla Aleksijewicz i Czecha
  13. ↑ Trzeci komunikat Jury Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki
  14. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/2015/
  15. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  16. ↑ http://masterdataapi.nobelprize.org/2.0/laureate/924
  17. ↑ Czasy Secondhand
  18. ↑ https://www.differenceday.com/award/winners/
  19. ↑ https://www.dw.com/ru/nobelevskaja-laureatka-aleksievich-poluchila-odnu-iz-vysshih-nagrad-germanii/a-57894509
  20. ↑ https://www.bundespraesident.de/SharedDocs/Reden/DE/Frank-Walter-Steinmeier/Reden/2021/06/210615-OV-Alexijewitsch.html
  21. ↑ https://www.unige.ch/communication/communiques/2017/cdp041017
  22. ↑ https://www.ucm.es/svetlana-alexievich
  23. ↑ 23,0 23,1 «Нобелевскую премию по литературе получила Светлана Алексиевич»։ Газета.Ru։ 2015-10-08։ Վերցված է 2015-10-08 
  24. ↑ Алексіевіч Святлана // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік (բելառուս.)
  25. ↑ Интервью для Радио Свобода (27.07.2011)
  26. ↑ ««Ты рядом с котлеткой по значимости и не мечтай встать»: Интервью писательницы Светланы Алексиевич — Meduza» (ru-RU)։ Meduza։ Վերցված է 2015-10-08 
  27. ↑ Алексиевич: это победа не только моя, но и нашей культуры и страны
  28. ↑ Някляеў: Шанцы Беларусі на Нобелеўскую прэмію як ніколі высокія
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 29,5 Kto jest kim w Białorusi, Białystok, 2000, 83-913780-0-4
  30. ↑ Сергей Чупринин: Русская литература сегодня: Зарубежье. М.: Время, 2008 г. 978-5-9691-0292-7
  31. ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын — С. 243
  32. ↑ http://www.polskieradio.pl/75/921/Artykul/492445,Bialoruska-pisarka-zdobyla-nagrode-Angelusa

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Wikiquote-logo-hy.svg
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Էննի Էռնո (2022)

Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սվետլանա_Ալեքսիևիչ&oldid=7750444» էջից