Jump to content

Լուիջի Պիրանդելլո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լուիջի Պիրանդելլո
իտալ.՝ Luigi Pirandello[1]
Ծնվել էհունիսի 28, 1867(1867-06-28)[2][3][4][…]
ԾննդավայրԱգրիջենդո, Սիցիլիա[5][1]
Վախճանվել էդեկտեմբերի 10, 1936(1936-12-10)[6][2][4][…] (69 տարեկան)
Վախճանի վայրՀռոմ, Իտալիայի թագավորություն[6][5][1]
Գրական անունCaliban[1], Giulian Dorpelli[1], Fernando[1], Emma Nevini[1] և Paulo Post[7]
Մասնագիտությունդրամատուրգ, գրող, բանաստեղծ, վիպասան, սցենարիստ և ռեժիսոր
Լեզուիտալերեն[1]
Քաղաքացիություն Իտալիայի թագավորություն
ԿրթությունԲոննի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներL'Esclusa?, The Turn?, Ma non è una cosa seria?, One, No one and One Hundred Thousand?, Six Characters in Search of an Author?, Novels for a year?, Il fu Mattia Pascal?, Clothing The Naked? և Henry IV?
ԱնդամակցությունՀռոմի արվեստի թատերական ընկերություն[8]
Պարգևներ
ԱմուսինMaria Antonietta Portulano?
ԶավակներFausto Pirandello? և Stefano Pirandello?
Изображение автографа
Կայքpirandelloweb.com
 Luigi Pirandello Վիքիպահեստում

Լուիջի Պիրանդելլո (իտալ.՝ Luigi Pirandello, հունիսի 28, 1867(1867-06-28)[2][3][4][…], Ագրիջենդո, Սիցիլիա[5][1] - դեկտեմբերի 10, 1936(1936-12-10)[6][2][4][…], Հռոմ, Իտալիայի թագավորություն[6][5][1]), իտալացի գրող, 1934 թվականի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրական գործունեությունը սկսել է որպես բանաստեղծ («Բերկրալի ցավ», 1889, ժողովածու)։ «Սեր առանց սիրո» (1894) ժողովածուի նովելներում Պիրանդելլոն հետևել է վերիզմի ավանդույթներին, «Տարվա նովելները» (1922) ժողովածուում ձգտել է նաև ցույց տալ «փոքր» մարդու ներաշխարհը և նրա հոգեկան խռովությունը կյանքի խավարի դեմ։

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Հանգուցյալ Մատտիա Պասկալը» (1904) վեպում բացահայտել է ժամանակակից բուրժական հասարակարգում ապրող մարդու սոցիալական «դիմակի» և իսկական «դեմքի» միջև եղած հակասությունը։ Պիրանդելլոի 1910-1917 թվականի դրամատուրգիայում գերիշխում են Սիցիլիայի բարբառով գրված կենցաղային կատակերգությունները («Լիոլա», 1916 և այլն), ապա՝ իտալերեն փիլհոգեբանական դրամաները։

Պիրանդելլո դրամաներում պատկերել է արվեստի ու կյանքի հակասությունը, մարդկանց սոցիալական ողբերգությունը («Վեց գործող անձ հեղինակի որոնումներում», 1921), ըմբոստացումը դառն իրականության դեմ և պատրանքներով լի աշխարհի ստեղծումը («Հենրիխ », 1922, «Կյանք, որ քեզ եմ տալիս», 1924), բարոյախոսության սուբյեկտիվությունը և իրականության ու պատրանքների միջև սահմանագծի բացակայությունը («Ամեն մարդ յուրովի», 1924, «Այսօր անում ենք հանպատրաստից», 1930)։

Մրցանակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նոբելյան մրցանակ (1934)։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Frattarolo R. Dizionario degli scrittori italiani contemporanei pseudonimi: 1900-1975 (իտալ.): con un repertorio delle bibliografie nazionali di opere anonime e pseudonime — Ravenna: Angelo Longo Editore, 1975. — P. 67.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 Internet Movie Database — 1990.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Internet Broadway Database — 2000.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Елина Н. Г. Пиранделло Луиджи // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1975. — Т. 19 : Отоми — Пластырь. — С. 549.
  7. ↑ Frattarolo R. Dizionario degli scrittori italiani contemporanei pseudonimi: 1900-1975 (իտալ.): con un repertorio delle bibliografie nazionali di opere anonime e pseudonime — Ravenna: Angelo Longo Editore, 1975. — P. 68.
  8. ↑ Teatro di Torino — 1925.
  9. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1934/
  10. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուիջի Պիրանդելլո» հոդվածին։
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեյքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022) • Յուն Ֆոսե (2023) • Հան Կան (2024)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 9, էջ 306)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լուիջի_Պիրանդելլո&oldid=10062493» էջից