Jump to content

Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Բյոռնսոն (այլ կիրառումներ)
Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն
նորվ.՝ Bjørnstjerne Bjørnson
Ծննդյան անունբուկմոլ՝ Bjørnstjerne Martinius Bjørnson
Ծնվել էդեկտեմբերի 8, 1832(1832-12-08)[1][2][3][…]
ԾննդավայրKvikne, Շվեդ-նորվեգական միություն
Վախճանվել էապրիլի 26, 1910(1910-04-26)[1][2][3][…] (77 տարեկան)
Վախճանի վայրՓարիզ, Փարիզի շրջան[4]
ԳերեզմանՔրիստոս Փրկչի տաճարի գերեզմանատուն[5]
Մասնագիտությունբանաստեղծ, դրամատուրգ, գրող, լրագրող, արձակագիր և քաղաքական գործիչ
Քաղաքացիություն Նորվեգիա
ԿրթությունՕսլոյի համալսարան
ԱնդամակցությունNorges Fredslag?
Պարգևներ
ԱմուսինԿարոլին Բյոռնսոն[8]
ԶավակներԲերգլիոտ Իբսեն, Բյոռն Բյոռնսոն, Էրլինգ Բյոռնսոն, Dagny Bjørnson Sautreau?, Einar Bjørnson? և Anders Underdal?[9]
Изображение автографа
Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն Վիքիդարանում
 Bjørnstjerne Bjørnson Վիքիպահեստում

Բյոռնստեռնե Մարտիկիուս Բյոռնսոն (նորվ.՝ Bjørnstjerne Martinus Bjørnson, դեկտեմբերի 8, 1832(1832-12-08)[1][2][3][…], Kvikne, Շվեդ-նորվեգական միություն - ապրիլի 26, 1910(1910-04-26)[1][2][3][…], Փարիզ, Փարիզի շրջան[4]), նորվեգացի դրամատուրգ, արձակագիր, թատերական, հասարակական գործիչ։ Ղեկավարել է Բերգենի նորվեգական (1857-1958) և Քրիստիանիայի (1865-1867) թատրոնները, պայքարել ազգային դրամատուրգիայի հաստատման համար («ճակատամարտերի միջև», 1858, «Կաղ Գուլդան», 1858, «Սվերրե արքան», 1861, «Սիգուրդ Խաչակիրը», 1872, «Մարիա Ստյուարտ՝ Շոտլանդիայի թագուհի», 1864)։ «Սնանկություն» (1875), «Խմբագիր» (1875), «Արքա» (1877) ռեալիստական, սոցիալական դրամաներում Բյոռնսոն բացահայտել է բուրժուազիական հասարակարգի արատները։ Բյոռնսոնի շատ դրամաներ՝ «Նորապսակները» (1865), «Լեոնարդա» (1879), «Զեռնոց» (1883), «Աշխարհագրություն և սեր» (1885), «Երբ ծաղկում է խաղողի մատղաշ որթատունկը» (1909), բարձրացնում են բարոյագիտական պրոբլեմներ, տղամարդու և կնոջ իրավահավասարության հարցեր։ Առանձնանում է «Մեր ուժից վեր» (1883-1895) երկմասանոց դրաման, ուր տրված են կրոնի կործանարար ազդեցությունը մարդու վրա և բուրժուազիայի ու բանվոր դասակարգի հակամարտությունը։ Բյոռնսոնի հեղափոխությունը ներկայացրել է որպես անարխիստական խռովություն։ Դա պայմանավորված էր Բյոռնսոնի աշխարհայացքի սահմանափակությամբ։ Արձակ գործերից հայտնի են նորվեգական գյուղը պատկերող «Այուննևե Սուլբաքեն» (1857) և «Զկնորսուհին» (1868) վիպակները։ XIX դ. 90-ական թվականներին Բյոռնսոնը արդեն ծանոթ էր հայ թատերասեր հասարակայնությանը։ «Սնանկություն» դրաման հաջողությամբ բեմադրվել է Բաքվում և այլուր։ Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր է (1903)։ Բյոռնսոնը հեղինակն է նաև Նորվեգիայի օրհներգի բառերի։

Նա մահացել է 1910 թվականի ապրիլի 26-ին Փարիզում։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Broadway Database — 2000.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118511459 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ http://www.begravdeioslo.no/maler/grav/grave_id/12290
  6. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1903/
  7. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  8. ↑ Norsk biografisk leksikon(նորվ.) — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
  9. ↑ Pas L. v. Genealogics — 2003.
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեյքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022) • Յուն Ֆոսե (2023) • Հան Կան (2024)

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 458)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բյոռնստեռնե_Բյոռնսոն&oldid=8663776» էջից