Իմրե Կերտես
Իմրե Կերտես հունգ.՝ Kertész Imre | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | նոյեմբերի 9, 1929[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Բուդապեշտ, Հունգարիայի Թագավորություն[1] |
Վախճանվել է | մարտի 31, 2016[4][2][3][…] (86 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Բուդապեշտ, Հունգարիա[4] |
Գերեզման | Ֆիումեի փողոցի գերեզմանոց |
Մասնագիտություն | գրող, թարգմանիչ, վիպասան, լրագրող և սցենարիստ |
Լեզու | հունգարերեն |
Քաղաքացիություն | ![]() |
Կրթություն | Madách Imre High School? (1948) |
Ուշագրավ աշխատանքներ | Առանց ճակատագրի[5] և Liquidation? |
Անդամակցություն | Բեռլինի գեղարվեստի ակադեմիա, Լեզվի և պոեզիայի գերմանական ակադեմիա[1] և Széchenyi Academy of Literature and Arts? |
Պարգևներ | |
Ամուսին | Albina Vas? և Magda Ambrus? |
![]() |
Իմրե Կերտես (հունգ.՝ Kertész Imre, նոյեմբերի 9, 1929[1][2][3][…], Բուդապեշտ, Հունգարիայի Թագավորություն[1] - մարտի 31, 2016[4][2][3][…], Բուդապեշտ, Հունգարիա[4]), հրեական ծագմամբ հունգարացի գրող։ 2002 թվականի Գրականության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։ 1944-1945 թվականներին եղել է Աուշվիցի և Բուխենվալդի համակենտրոնացման ճամբարների դատապարտյալ։ Այս տարիների կենսափորձն էլ հետագայում նյութ է դարձել նրա ստեղծագործությունների համար։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իմրե Կերտեսը ծնվել է 1929 թվականի նոյեմբերի 9 - ին Բուդապեշտում՝ աղքատ հրեական ընտանիքում։ 1944 թվականին 15 տարեկան հասակում նա ձերբակալվում է և ուղարկվում նախ Աուշվիցի, ապա Բուխենվալդի համակենտրոնացման ճամբար։ Համակենտրոնացման ճամբարից ազատվելուց հետո՝ Կերտեսը վերադառնում է Հունգարիա և ընդունվում աշխատանքի «Világosság» թերթի խմբագրությունում, սակայն կոմունիստների իշխանության գալուց հետո հեռացվում է աշխատանքից։ Այնուհետև Կերտեսն աշխատանքի է անցնում Բուդապեշտի գործարաններից մեկում, ինչպես նաև ավել գումար վաստակելու համար զբաղվում է թարգմանություններով։ Մինչ 1980 - ականների ավարտը Կերտեսը հայտնի չէր, սակայն կոմունիստական վարչակարգի անկումից հետո նա սկսում է զբաղվել ակտիվ գրական ստեղծագործական կյանքով։ Այժմ բնակվում է Բեռլինում։
Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իմրե Կերտեսի ստեղծագործական հայեցակարգի վրա ահռելի ազդեցություն է գործել Ֆրանսիացի փիլիսոփա և գրող Ալբեր Քամյուն, ինչպես նաև Աուշվիցի և Բուխենվալդի համակենտրոնացման ճամբարներում անցկացված ժամանակահատվածի կենսափորձը։ Նրա ստեղծագործություններում մեծ տեղ է հատկացված անձի հետընթացի պատկերմանը և դրա պատճառահետևանքային կապերի բացահայտմանը։ Իմրեի ստեղծագործական դաշտում կարելի է առանձնացնել հատկապես նրա երկու վեպերը՝ «Անբախտություն» (1975) և «Կադեշ չծնված մանկան համար» (1990)։ Այս երկու ստեղծագործություններում հեղինակը մանրամասնորեն քննում է ծանր պայմաններում հայտնված անձի ամեն գնով ապրելու ցանկությունը և դրանից բխող մարդկային էության բացասկան փոփոխությունները։
Համառոտ մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 2003 - «Ինքնաոչնչացում»
- 2001 - «Աքսորի լեզուն» (հոդվածներ և Էսսեներ)
- 1990 - «Կադեշ չծնված երեխայի համար»
- 1975 - «Անբախտություն»
Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 2005 - «Անբախտություն» (ռեժ. Լայոշ Կոլտաի հունգ.՝ Koltai Lajos)՝ համանուն վեպի հիմամբ։
Հայերեն թարգմանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Անբախտություն (վեպ), Երևան, «Անտարես», 2016, 216 էջ։ Թարգմ.՝ Վահրամ Մարտիրոսյան
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Szegedy-Maszák M., Scheibner T. Der lange, dunkle Schatten։ Studien zum Werk von Imre Kertész. Wien։ Passagen; Budapest։ Kortina, 2004
- Vasvári L.O, Tötösy de Zepetnek S. Imre Kertész and Holocaust literature. West Lafayette։ Purdue UP, 2005
- Imre Kertesz (Hungarian writer) - Encyclopedia Britannica
- The Nobel Prize in Literature 2002 to Imre Kertész - Press Release
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Գրականության թվային ակադեմիա — 1998.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Discogs — 2000.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 filmportal.de — 2005.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 http://www.hirado.hu/2016/03/31/meghalt-kertesz-imre/
- ↑ Գրականության թվային ակադեմիա — 1998.
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/2002/press.html
- ↑ Գրականության թվային ակադեմիա — 1998.
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ https://magyarnemzet.hu/belfold/kertesz-imre-es-rubik-erno-kap-szent-istvan-rendet-1242997
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Վահրամ Դանիելյան, Իմրե Կերտեսի «Անբախտություն» վեպը(հայ.)
- Հովիկ Չախչյանի բլոգ(հայ.)
- Իմրե Կերտեսի համառոտ մատենագիտություն(անգլ.)
|
- Նոյեմբերի 9 ծնունդներ
- 1929 ծնունդներ
- Բուդապեշտ քաղաքում ծնվածներ
- Մարտի 31 մահեր
- 2016 մահեր
- Բուդապեշտ քաղաքում մահացածներ
- Լեզվի և պոեզիայի գերմանական ակադեմիայի անդամներ
- Գրականության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Արվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշանակիրներ
- Կոշութի մրցանակի դափնեկիրներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Հունգարացի արձակագիրներ
- Բեռլինի գեղարվեստի ակադեմիայի անդամներ
- 20-րդ դարի վիպասաններ
- Հունգարացի թարգմանիչներ
- Հրեա նոբելյան մրցանակակիրներ
- Հունգարացի սցենարիստներ
- Հունգարացի լրագրողներ