Jump to content

Գերհարդ Հաուպտման

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գերհարդ Հաուպտման
գերմ.՝ Gerhart Johann Robert Hauptmann
Ծնվել էնոյեմբերի 15, 1862(1862-11-15)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՇչավնո Զդրույ, Վալդենբուրգ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն[4]
Վախճանվել էհունիսի 6, 1946(1946-06-06)[5][1][2][…] (83 տարեկան)
Վախճանի վայրJagniątków, Ելենյա Գուրա, Wrocław Voivodeship, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն[6][7][8][…]
Մասնագիտությունդրամատուրգ, բանաստեղծ, երգերի հեղինակ, վիպասան, ինքնակենսագիր, սցենարիստ և գրող
Լեզուգերմաներեն
Ազգությունգերմանացի
Քաղաքացիություն Գերմանական կայսրություն
ԿրթությունԵնայի համալսարան
Գրական ուղղություններնատուրալիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներԱռնետներ, The Assumption of Hannele? և The Weavers?
ԱնդամակցությունDurch!?
Պարգևներ
ԱմուսինՄարգարետ Հաուպտման[8] և Մարի Թենեման Հաուփթման
ԶավակներՓիթեր Գրիֆիթ
Изображение автографа
Կայքgerhart-hauptmann-gesellschaft.de
 Gerhart Hauptmann Վիքիպահեստում

Գերհարդ Յոհան Ռոբերտ Հաուպտման (գերմ.՝ Gerhart Johann Robert Hauptmann, նոյեմբերի 15, 1862(1862-11-15)[1][2][3][…], Շչավնո Զդրույ, Վալդենբուրգ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն[4] - հունիսի 6, 1946(1946-06-06)[5][1][2][…], Jagniątków, Ելենյա Գուրա, Wrocław Voivodeship, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն[6][7][8][…]), գերմանացի դրամատուրգ, արձակագիր։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորել է Ենայի համալսարանում։ Համարվել է գերմանական նատուրալիզմի առաջնորդը։ Հայտնի է դարձել «Արևածագից առաջ» (1889, հայերեն հրատ. 1895) դրամայով, որը պատկերում է բուրժուազիական ընտանիքի քայքայումը։ «Կղբենի» (1893) կատակերգությունում, «Կառապան Հենշելը» (1898, հայկական հրատարակչություն, 1907), «Ռոզա Բեռնդ» (1903), «Առնետներ» (1911) դրամաներում Հաուպտմանը քննադաաել է կայզերական Գերմանիայի բարքերը, կարեկցել ընչազուրկներին։ «Ջուլհակներ» (1892, հայկական հրատարակչություն, 1905) դրամայի թեման սիլեզյան ջուլհակների 1844 թվականի ապստամբությունն է։ Թեմայով ու ոճով նորարարական այդ գործում որպես կոլեկտիվ հերոս հանդես է բերել բանվորությանը։

Կենցաղային ռեալիստական պիեսներից բացի Հաուպտմանը գրել է չափածո դրամաներ, հեքիաթներ, որոնք սիմվոլիզմի դրոշմն են կրում («Ջրասույզ զանգը», 1896, հայկական հրատարակչություն, 1923, «Խեղճ Հայնրիխ», 1902)։ 1901 թվականին «Մուրճ»-ում լույս է տեսել «Մենակ մարդիկ» դրաման։ Իռացիոնալիզմի ոգով են գրված «Ձմեռային բալլադ» (1917), «Սպիտակ փրկիչը» (1920), «Ինդիպոդի» (1920) դրամաները, «Խև Էմանուել Քվինտը» (1910), «Սոանացի հերետիկոսը» (1918), «Մեծ մոր կղզին» (1924) վեպերը։ Հաուպտմանի ուշ շրջանի ստեղծագործության մեջ աչքի է ընկնում «Մայրամուտից առաջ» (1932, հայկական բեմում) դրաման։ Գերմանիայում ֆաշիզմի տիրապետության տարիներին Հաուպտմանը թողել է ժամանակակից թեման։ «Մեծ քուն» պոեմը վկայում էր Հաուպտմանի թշնամանքը նացիզմի նկատմամբ։

1945 թվականի վերջերին Հաուպտմանը ընտրվել է դեմոկրատական մտավորականության «Կուլտուրբունդ» կազմակերպության պատվավոր նախագահ։ Արժանացել է Նոբելյան մրցանակի (1912)։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Gerhart Hauptmann (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118546937 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Гауптман Герхарт // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 CERL Thesaurus — Consortium of European Research Libraries.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Encyclopædia Britannica
  9. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1912/
  10. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեյքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022) • Յուն Ֆոսե (2023)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գերհարդ Հաուպտման» հոդվածին։
 ⛭ 
  Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 327)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գերհարդ_Հաուպտման&oldid=8681348» էջից