Կնուտ Համսուն
Կնուտ Համսուն նորվ.՝ Knut Hamsun | |
---|---|
![]() | |
Ծննդյան անուն | անգլ.՝ Knut Pedersen Hamsun |
Ծնվել է | օգոստոսի 4, 1859[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Վոգո, Օպլանդ, Նորվեգիա[4] կամ Լոմ, Օպլանդ, Նորվեգիա[4][5] |
Վախճանվել է | փետրվարի 19, 1952[5][1][2][…] (92 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Գրիմստադ, Էուսթ Ագդեր, Նորվեգիա |
Գերեզման | Nørholm[6] |
Մասնագիտություն | գրող, բանաստեղծ, վիպասան, դրամատուրգ, քննադատ և գրող |
Քաղաքացիություն | ![]() |
Գրական ուղղություններ | նեոռոմանտիզմ |
Ուշագրավ աշխատանքներ | Սով և Հողի բարիքներ |
Կուսակցություն | Ազգային միասնություն կուսակցություն |
Պարգևներ | |
Ամուսին | Մարի Համսուն և Bergljot Bech? |
Զավակներ | Արիլդ Համսուն, Էլինոր Համսուն, Տորե Համսուն և Վիկտորիա Համսուն Չարլսթոն |
Ներշնչվել է
| |
![]() | |
Կայք | hamsunsenteret.no/en/ |
Կնուտ Համսուն Վիքիքաղվածքում | |
![]() |
Կնուտ Համսուն (նորվ.՝ Knut Hamsun, իսկական անունը՝ Կնուտ նորվ.՝ Knud Pedersen, օգոստոսի 4, 1859[1][2][3][…], Վոգո, Օպլանդ, Նորվեգիա[4] և Լոմ, Օպլանդ, Նորվեգիա[4][5] - փետրվարի 19, 1952[5][1][2][…], Գրիմստադ, Էուսթ Ագդեր, Նորվեգիա), նորվեգացի գրող, բանաստեղծ և դրամատուրգ։
1920 թվականի Գրականության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Knut_Hamsun_as_teenager_at_14_%281874%29_in_Tran%C3%B8y.jpg/120px-Knut_Hamsun_as_teenager_at_14_%281874%29_in_Tran%C3%B8y.jpg)
Համսունը ծնվել է 1859 թվականի օգոստոսի 4-ին, Գուդբրանդսդալենյան հովտում գտնվող Վեգե ծխական համայնքում։ Եղել է գյուղի դերձակ Պետեր Պեդերսենի չորրորդ երեխան։ Ապրել է աղքատության մեջ, ինը տարեկանից աշխատել է հորեղբոր գրասենյակում, ապա սկսվել են թափառական տարիները (1873 թվականից), որի ընթացքում նա փոխել է բազմաթիվ զբաղմունքներ։ Գրել սկսել է 17 տարեկանում։ Առաջին գիրքը` «Խորհրդավոր մարդ։ Նորդլանդական սիրո պատմություն» (նորվ.՝ Den Gaadefulde. En kjærlighedshistorie fra Nordland), հայտնվել է 1877 թվականին։ Երիտասարդության տարիներին նա շատ է ճանապարհորդել՝ այցելելով, մասնավորապես, Միացյալ Նահանգներ։ 1888 թվականից հետո հաստատվել է Կոպենհագենում։ 1890 թվականին Համսունը հրատարակել է նորարարական հոգեբանական «Սով» (Նորվեգական կեղտ) վեպը, որն էլ նրան համբավ է բերել։ 1890-ական թվականներին և հատկապես 1900 թվականին Համսունը եղել է աշխարհի ամենահայտնի գրողներից և մոդեռնիզմի դրամատուրգներից մեկը, նրա ստեղծագործությունները բազմիցս թարգմանվել են, հայտնի է եղել նաև Ռուսաստանում։
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hunger_first_edition.jpg/100px-Hunger_first_edition.jpg)
1898 թվականին Համսունն ամուսնացել է Բերգլիոտ Բեհի հետ։ Այդ ամուսնությունը տևել է ութ տարի։ 1909 թվականին նա երկրորդ անգամ ամուսնացել է դերասանուհի Մարի Անդերսենի հետ։ Հարսանիքից հետո Մարին թողել է իր կարիերան և մինչ կյանքի վերջ մնացել Համսունի հետ։ 1918 թվականին ամուսինները գնել են Նյորհոլմի կալվածքը, որտեղ էլ Համսունը անցկացրել է կյանքի մնացած մասը։
1920 թվականին Համսունն արժանացել է Գրականության Նոբելյան մրցանակի՝ «Երկրի պտուղները» (նորվ.՝ Markens Grøde) մոնումենտալ աշխատանքի համար։ 1943 թվականին Համսունն իր Նոբելյան մրցանակակրի մեդալը հանձնել է Երրորդ Ռեյխի քարոզչության նախարար Յոզեֆ Գեբելսին։
Համսունն իր ստեղծագործությունների մասին գրել է «Որպես ժամանակակից հոգեբան՝ ես պետք է լուսավորեմ և ուսումնասիրեմ հոգին։ Ես պետք է այն ուսումնասիրեմ վեր ու վար՝ բոլոր տեսանկյուններից, որպեսզի թափանցեմ ամենագաղտնի խորքերը»։
![]() |
Նիցշեն նույնպես դեմ էր բուրժուազիային, հանդես էր գալիս նույն շարժառիթներով, ինչ Համսունը՝ իր դանդաղկոտության, պրոլետարիատի հանդեպ «քրիստոնեական» համակրանքի համար։ Համսունի իդեալը, բռնապետի իդեալն է, որը մարմնավորվում է Չեզարե Բորջիայի քրեական կերպարում, Վերածննդի բնօրինակով, իրենց անմեղ ցինիզմով և սպանության սառը տրամաբանությամբ։ - Վլադիմիր Յուրինեց, Պլեխանովի նշանակությունը արվեստի մարքսյան սոցիոլոգիայի համար (1927)
|
![]() |
Գերմանիայում Հիտլերի իշխանության գալուց և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Համսունը, ով նախկինում համակարգված քարոզել էր գերմանական մշակույթը, հանդես է եկել անգլոսաքսոնական մշակույթի դեմ` անցնելով նացիստների կողմը սատարել Վիդքուն Քվիսլինգին։ Սակայն, տեսնելով Կվիսլինգի կոլաբորացիոնիստական ռեժիմի բոլոր վայրագություններն ու հանցագործությունները, գրողը հիասթափվեց նրանից։ 1943 թվականին Գերմանիա կատարած այցի ընթացքում Համսունը, հանդիպելով Հիտլերի հետ, պահանջել է ազատել Նորվեգիային Կվիսլինգից և Տերբովենից, ինչը վրդովեցրել է Ֆյուրերին[10][11]։ Հիտլերի մահից հետո Համսունը մահախոսական գրեց, որտեղ նա նացիստների առաջնորդին անվանում է «պայքարի ժողովուրդների իրավունքների համար պայքարի առաջամարտիկ»[12], չնայած որ հարազատները նրան համոզում էին այդ քայլին չդիմել։
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Hamsun_bldsa_HA0341.jpg/220px-Hamsun_bldsa_HA0341.jpg)
Պատերազմի ավարտից հետո Համսունը դատապարտվել է։ Զառամյալ տարիքի պատճառով նա խուսափել է ազատազրկումից, բայց քաղաքացիական հայցով տուգանվել է։ Ավելի ուշ նա դատավարության գործընթացը նկարագրել է «Մացառուտ արահետներով» պատմվածքում։ Գրողի որդին՝ Արիլդը, որպես ռազմական թղթակից ծառայել է հատուկ քարոզչական դասակում, որը 1943 թվականին ընդգրկվել է ՍՍ-ի «Կուրտ Էգերս» հատուկ քարոզչական գնդում[13]։
Պատերազմից հետո Համսունը որոշ ժամանակ ապրել է ծերանոցում, իսկ 1950 թվականին վերադարձել է Նյորհոլմ։
Գրողը մահացել է 1952 թվականի փետրվարի 19-ին։ Նրա ստեղծագործությունների լիակատար ժողովածուն լույս է տեսել նրա մահվանից երկու տարի անց։
Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1877 - «Խորհրդավոր մարդը։ Սիրային պատմություն Նորդլանդից» (Den Gaadefulde. En kjærlighedshistorie fra Nordland)
- 1878 - «Հանդիպում» (Et Gjensyn)
- 1878 - «Բերգեր» (Bjørger)
- 1889 - «» (Lars Oftedal. Udkast)
- 1889 - «Ամերիկայի հոգևոր կյանքը» (Fra det moderne Amerikas Aandsliv)
- 1890 - «Սովը» (Sult)
- 1892 - «Միստերիաներ» (Mysterier)
- 1893 - «Խմբագիր Լյունգեն» (Redaktør Lynge)
- 1893 - «Նոր ծիլեր» (Ny Jord)
- 1894 - «Պան» (Pan)
- 1895 - «Արքայության դարպասների մոտ» (Ved Rigets Port)
- 1896 - «Կյանքի խաղը» (Livets Spil)
- 1897 - «Սիեստա» (Siesta)
- 1898 - «Վերջալույս» (Aftenrøde, Slutningsspil)
- 1898 - «Վիկտորիա» (Victoria. En kjærlighedshistorie)
- 1902 - «Մունկեն Վենդտ» (Munken Vendt. Brigantines saga I)
- 1903 - «Հեքիաթային երկրում» (Æventyrland. Oplevet og drømt i Kaukasien)
- 1903 - «Թամար թագուհի» (Dronning Tamara)
- 1903 - Kratskog
- 1904 - «Վայրի երգչախումբ» (Det vilde Kor)
- 1904 - «Երազողները» (Sværmere)
- 1905 - Stridende Liv. Skildringer fra Vesten og Østen
- 1906 - «Աշնանային աստղերի տակ» (Under Høststjærnen. En Vandrers Fortælling)
- 1908 - «Բենոնի» (Benoni)
- 1908 - Rosa. Af student Pærelius' Papirer
- 1909 - «» (En Vandrer spiller med Sordin)
- 1910 - «» (Livet i Vold)
- 1912 - «» (Den sidste Glæde)
- 1913 - «» (Børn av Tiden)
- 1915 - «» (Segelfoss By)
- 1917 - «Հողի հյութերը» (Markens Grøde)
- 1918 - «» (Sproget i Fare)
- 1920 - «Կանայք ջրհորի մոտ» (Konerne ved Vandposten)
- 1923 - «Վերջին գլուխը» (Siste Kapitel)
- 1927 - «Շրջմոլիկներ» (Landstrykere I)
- 1930 - «Ավգուստ» (August)
- 1933 - «Իմ կյանքն անցնում է» (Men Livet lever)
- 1936 - «» (Ringen sluttet)
- 1949 - «Խոտածածկ արահետներով» (Paa gjengrodde Stier)
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ferguson, Robert. 1987. Enigma: The Life of Knut Hamsun. Farrar, Straus and Giroux.
- Haugan, Jørgen. 2004. The Fall of the Sun God. Knut Hamsun - a Literary Biography Oslo: Aschehoug.
- Humpal, Martin. 1999. The Roots of Modernist Narrative: Knut Hamsun's Novels Hunger, Mysteries and Pan. International Specialized Book Services.
- Kolloen, Ingar Sletten. 2009. Knut Hamsun: Dreamer and Dissident . Yale University Press. ISBN 978-0-300-12356-2
- Larsen, Hanna Astrup. 1922. Knut Hamsun Alfred A. Knopf.
- Næss, Harald (2007), Nobel Prize Laureates in Literature, Part 2, Farmington Hills, Michigan: Gale, ISBN 978-0-7876-8148-7
- Shaer, Matthew. 2009. Tackling Knut Hamsun. Review of Sletten, Dreamer and dissenter and Žagar, The dark side of literary brilliance. In Los Angeles Times, 25 October 2009.
- D'Urance, Michel. 2007. Hamsun. Editions Pardès, Paris, 128 p.
- Žagar, Monika. 2009. The dark side of literary brilliance. University of Washington Press.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Knut Hamsun — Norsk biografisk leksikon.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Гамсун Кнут // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ https://hamsun-selskapet.no/2019/08/13/dikterstua-pa-norholm-og-andre-hoydepunkter-fra-ibsenhamsun-dagene-i-grimstad-7-10-august-2019/
- ↑ LIBRIS — 2013.
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1920/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ Лауреаты Нобелевской премии по литературе — Заблудившийся в лабиринтах эпохи Гамсун. Радиопередача Эхо Москвы, 06.04.2008]
- ↑ Гитлер разочаровал Гамсуна | NORGE.RU — вся Норвегия на Русском
- ↑ Страница на library.ru, посвященная К.Гамсуну
- ↑ Норвежцы в составе Вооружённых сил Германии в 1941—1945 гг. // Руниверс
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
![]() | Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կնուտ Համսուն» հոդվածին։ |
![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կնուտ Համսուն» հոդվածին։ |
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 119)։ ![]() |
- Օգոստոսի 4 ծնունդներ
- 1859 ծնունդներ
- Նորվեգիայում ծնվածներ
- Փետրվարի 19 մահեր
- 1952 մահեր
- Նորվեգիայում մահացածներ
- Գրականության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Նորվեգացի գրողներ
- Նորվեգացի բանաստեղծներ
- Նորվեգացի դրամատուրգներ
- Մոդեռնիստ գրողներ