Սվարանց
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Սվարանց | ||
 | ||
| Երկիր |  Հայաստան | |
| Մարզ | Սյունիքի | |
| Համայնք | Տաթև (համայնք) | |
| Այլ անվանումներ | Սվարանց | |
| Մակերես | 16,28 կմ² | |
| ԲԾՄ | 1780 մ | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Բնակչություն | 270 մարդ (2010) | |
| Խտություն | 17 մարդ/կմ² | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Տեղաբնականուն | սվարանցեցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Սվարանց գյուղ Սյունիքի մարզում, Տաթև համայնքում, մարզկենտրոնից՝ 48 կմ հյուսիս, Գորիսի շրջանում՝ Գորիս քաղաքից 42 կիլոմետր հեռավորության վրա, Տաթև գյուղի հարևանությամբ, 3 կիլոմետր հեռավորության վրա, Աղանձուգետի մոտ, Արամազդ լեռան հյուսիսային փեշին, ծովի մակարդակից 1700մ բարձրության վրա, լեռնատափաստանային գոտում:
2016թ. գյուղը միավորվել է հարակից 7 գյուղերի (Տաթև, Տանձատափ, Քաշունի, Հալիձոր, Շինուհայր, Խոտ, Հարժիս) հետ, Տաթև անվամբ և Շինուհայր կենտրոնով: Այժմ Սվարանցը ստացել է ՀՀ Սյունիքի մարզ Տաթև համայնք գյուղ Սվարանց անվանումը:
Համայնքի վարչական տարածքը զբաղեցնում է 1621,20 հա, որից՝ գյուղ նշանակության հողերը կազմում են 1562,95 հա: Ըստ գործառնական նշանակության գյուղատնտեսական նշանակության հողերը բաղկացած են՝ վարելահող 191,24հա, խոտհարքներ 42,16հա, արոտավայրեր 799,38 հա և այլ հողատեսքեր 527 հա:
Ըստ Անանիա Շիրակացու «Աշխարհացույցի» այն գտնվում էր Հաբանդ գավառում։
Բնակչություն
Սվարանցի ազգաբնակչության փոփոխությունը.[1]
| Տարի | 1873 | 1897 | 1926 | 1989 | 2001 | 2004 | 2008 | 2010 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 181 | 350 | 387 | 358 | 360 | 368 | 286 | 270 |
Տնտեսություն
Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, պտղաբուծությամբ, հացահատիկի մշակությամբ։
Պատմամշակութային կառույցներ
Գյուղում է գտնվում Սուրբ Հազարափրկիչ եկեղեցին։ Այն կառուցվել է 1705 թ.-ին, սրբատաշ բազալտյա քարերով կառուցված բազիլիկ տաճար է։ Գյուղի շրջակայքում պահպանվել են բազմաթիվ միջնադարյան հուշարձաններ՝ Ցորաբերդի ավերակները, մատուռ, խաչքարեր և այլն։
Ավանդություն
Պատմում են, էր երբ Լենկ Թեմուրն ուզում է նվաճել Հայաստանը, մի ծեր զինվոր նրան ասում է.
— Ուր ուզում ես գնա, միայն Սյունիք չգնաս։
— Ինչո՞ւ,- զարմանում է Լենկ Թեմուրը։
— Այնտեղ ճամփա ու կածան բոլորը դեպի ժայռ են տանում,- պատասխանում է ծեր զինվորը,- նրանց տներն էլ քերծերում են, բերդերը՝ ժայռերի գլխին, վանքերը՝ նրանցից էլ բարձր։ Ամպերը ցածր են նրանց օջախներից։ Նրանց ո՛չ նետ կհասնի, ո՛չ սուր ու թուր։
— Լա՜վ,- ասում է Լենկ Թեմուրը,- ես ամենից առաջ նրանց կնվաճեմ։
Եվ հարձակվում է Սյունիքի վրա։ Կռվում է մեկ օր, հինգ օր, տասն օր… Սյունեցիները չեն հանձնվում։ Ցերեկը ծուխ է բարձրանում նրանց օջախներից, գիշերը վառվում են նրանց կրակները։ Լենկ-Թեմուրը խոստումներ է շռայլում, երդումներ անում… Սյունեցիները չեն հանձնվում։ Միայն մի գյուղի մարդիկ են ուզում հանձնվել։ Լենկ-Թեմուրը խոստանում է նրանց սրի չքաշել։ Գյուղի վարդապետը իր համագյուղացիներին չի թողնում հանձնվել։ Ինչ անում է, չի անում, չեն լսում։ Հանձնվում են։ Լենկ Թեմուրը նրանց քշում է մի դաշտ ու ասում.
— Ես խոստացա ձեզ սրի չքաշել։ Ես խոսքիս տերն եմ։ Բայց ես երդվել եմ ձեզ կենդանի չթողնել։
Եվ հրամայում է մի խանդակ (փոս) փորել, բոլորին կենդանի թողել։ Այդպես էլ անում են։ Վարդապետը լսում է այդ մասին, վերցնում է ծխամատյանը, գյուղի հին անունը ջնջում է, տեղը գրում Սև արանց շեն, այսինքն սև մարդկանց, սևերես արարածների գյուղ։ Եվ այդ օրվանից գյուղի հին անունը մոռացվում է, մնում է Սև արանց, որը հետագայում դառնում է Սվարանց[2][3][4][5]։
Տես նաև
Արտաքին հղումներ
Ծանոթագրություններ
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 183» (PDF). Վերցված է 2014 Հունիսի 25-ին.
- ↑ Արամ Ղանալանյան (1969). Ավանդապատում. Երևան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ.
- ↑ Մովսես Խորենացի. Պատմութիւն Հայոց. էջեր Գիրք Ա, Գլուխ Ի.
- ↑ Մանուկ Աբեղյան (1899). Հայ ժողովրդական առասպելները Մովսես Խորենացու Հայոց պատմության մեջ. Վաղարշապատ.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Г. Халатьянц (1896). Армянский эпос в Истории Армении Моисея Хоренского. Москва.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
