Սուրբ Ստեփանոս մատուռ

Սուրբ Ստեփանոս մատուռ;
	Պատկեր:Saint Stephen chapel (Tehran).jpg Եկեղեցու արտաքին տեսք
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	մատուռ
Երկիր	Իրան
Տեղագրություն	Թեհրան
Թեմ	Թեհրանի թեմ (Կիլիկիո Կաթողիկոսություն)
Ներկա վիճակ	գործող
Ճարտարապետական տիպ	կենտրոնագմբեթ
Կառուցման ավարտ	1974
Գմբեթ	1 հատ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցի (այլ կիրառումներ)

Սուրբ Ստեփանոս, հայ առաքելական եկեղեցու մատուռ Իրանի մայրաքաղաք Թեհրանում: Պատկանում է Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության Թեհրանի թեմին: Գտնվում է հայկական նոր գերեզմանատան՝ «Նոր Բուրաստանի» տարածքում^[1]:

Պատմություն

Թեհրանում հայերը հաստատվել են հաստատել 18-րդ դարի կեսերից, իսկ հաջորդ դարավերջին այնտեղ բնակվում էր մոտ հազար հայ: Նրանք կառուցում են երկու եկեղեցի՝ սուրբ Գևորգ (մատուռ՝ 1795, եկեղեցի՝ 1884) և սուրբ Թադևոս-Բարդուղիմեոս (1808): Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո հայ բնակչությունն անցավ երեք հազարը՝ կազմելով քաղաքի բնակչության շուրջ մեկուկես տոկոսը^[2]: Կառուցվում է Դուլաբի գերեզմանատունը՝ կից մատուռով: Այն բաղկացած էր հինգ բաժիններից՝ հայ առաքելականներ, հայ կաթոլիկներ, ուղղափառներ, բողոքականներ և Հռոմի կաթոլիկներ^[3]: Թեև պարսիկներն այն կոչում են «հայկական գերեզմանատուն», այստեղ թաղված են նաև այլազգի քրիստոնյաներ:

Երկրորդ աշխարհամարտից հետո Թեհրան են տեղափոխվում տասնյակ հազարավոր հայեր՝ Իրանի տարբեր գավառներից ու քաղաքներից, անհրաժեշտություն է ստեղծվում կառուցել նոր գերեզմանատուն: Սուրբ Սարգիս մայր տաճարի կառուցումից հետո՝ 1973 թվականին, պետության կողմից հայոց թեմին է տրամադրվում 20 հեկտար տարածությամբ հողատարածք՝ Թեհրանի 15-րդ շրջանի Խավարան քաղաքամասում^[4]: Նույն թվականին «Նոր Բուրաստան» գերեզմանատանն օծվում և 1974 թվականին բացվում է սուրբ Ստեփանոս մատուռը^[5]: Այն կառուցվել էր Ժորժ Հովհաննեսովի բարերարությամբ, ի հիշատակ իր ծնողների՝ Ստեփանոսի և Մարիամի: Մատուռն օգտագործվում է թաղման եկեղեցու կարգի համար: Շինությունը և գերեզմանատունը մաքրվել և կարգի են բերվել 2016 թվականին^[6]:

Նոր Բուրաստանում ամփոփված են ավելի քան 20,000 հայ ննջեցեալներ, որոնցից 52 հոգին նահատակվել են իսլամական հեղափոխության և Իրան-Իրաքյան պատերազմի տարիներին:

Ճարտարապետություն

Մատուռը չափերով փոքր է, ունի շուրջ 16,20 մետր երկարություն և 13,10 մետր լայնություն^[7]: Կառույցը երեսպատված է մարմարով, ներսում դրված է Աստվածամոր պատկերը Հիսուսի հետ: Մատուռի փոքր չափսերի պատճառով սուրբ Ստեփանոսի տոնը նշվել է սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ^[8], սուրբ Թարգմանչաց^[9] և այլ եկեղեցիներում:

Տես նաև

Սուրբ Ստեփանոս վանք, Դարաշամբ
Սուրբ Շողակաթ մատուռ, Թավրիզ

Ծանոթագրություններ

[1] Թեհրանի թեմական խորհուրդ

[2] Աստղիկ Հակոբյան, Իրանահայ համայնքի ժողովրդագրական տեղաշարժերը (1920–1945)

[3] Deutsche Welle‎. «Իրանի ամենամեծ քրիստոնեական եկեղեցին վտանգված է»

[4] ԱԿՆԱՐԿ - Նոր Բուրաստան գերեզմանատան Ս. Ստեփանոս մատուռ

[5] Շահեն Հակոբյան,Թեհրանի Հայկական եկեղեցիները

[6] Շինարարական աշխատանքներ Թեհրանի հայոց «Նոր Բուրաստան» գերեզմանատնում

[7] ԱԿՆԱՐԿ - Նոր Բուրաստան գերեզմանատան Ս. Ստեփանոս մատուռ

[8] Հանդիսաւոր ս. պատարագ՝ Ս. Ստեփանոս Նախավկայի տօնի առիթով

[9] Սարկաւագութեան տօնը Թեհրանում

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]