Սուրբ Սարգիս եկեղեցի (Թավրիզ)

Սուրբ Սարգիս եկեղեցի;
	Շողակաթ մատուռի մուտքը
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	եկեղեցի և մշակութային արժեք
Երկիր	Իրան
Տեղագրություն	Արևելյան Ադրբեջան
Թեմ	Ատրպատականի հայոց թեմ (Կիլիկիո Կաթողիկոսություն)
Ներկա վիճակ	գործող
Ժառանգության կարգավիճակ	Իրանի ազգային ժառանգություն
Ճարտարապետական տիպ	բազիլիկա
Կառուցման ավարտ	1845
Գմբեթ	3 հատ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Սարգիս եկեղեցի (այլ կիրառումներ)

Սուրբ Սարգիս եկեղեցի, հայ առաքելական եկեղեցի Իրանի Արևելյան Ադրբեջան նահանգի Թավրիզ քաղաքում։ Պատկանում է Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության Ատրպատականի հայոց թեմին։ Եկեղեցին գտնվում է Թավրիզի Լիլավա (պարս.՝ لیل آباد` լեյլաբադ) թաղամասում^[2]։ Սուրբ Սարգիսը կառուցվել է Պետրոսյանների ընտանիքը^[3]՝ 1845 թվականին։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եկեղեցու մայր դռան ճակատին կա հետևյալ արձանագրութիւնը. «Շինեցաւ Ս[ուր]բ Սարգիս եկեղեցիս / ի 5 Մարտի 1845 ամի եւ ի թուին / Հայոց ՌՄՂԲ թվականիի հայրապետութե[ան] / Տեառն Ներսիսի Ե.ի, աշխա/ տութեամբ Զաքարիա Աւագ քա-/ հանայի Տէր Զաքարեանց / արդեամբ բարեպաշտ / հայազգի ժողովրդականաց»։ Հիւսիսային զանգակատան վրայ կարդում ենք. «ՇԻՆՈՒԵՑ. ՅԻՇԱ/ ՏԱԿ. ՏԷՐ. ՅԱՐՈՒԹ/ ԻՒՆԻ. ՏԷՐ ՕՀԱՆ/ ԵԱՆ»։ Հյուսիսային դռան վրա զետեղված շատ հին և հազիվ ընթեռնելի արձանագրութեան վրայ հիշվում է 1821 թվականի ապրիլ ամիսը։ Իսկ նույն քարի վրա «ՏՐ ԱԾ ՅՍ ՔՐ» (Տեր Աստված Հիսուս Քրիստոս)։ Հարավային զանգակատան ներքևի արձանագրությունից տեղեկացվում է, որ 1938 թվականին կառուցվել է եկեղեցու զանգակատունը։ 1967 թվականին դարձյալ վերանորոգվել է։ 2003 թվականին ավելացվել են նոր խաչքարակերպ դռներ ու պատուհաններ^[4]։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եկեղեցին երկհարկանի է, գտնվում է Թամարյան հայկական դպրոցի շենքի բակում, որը երկարաձգվել է Սահակյան դպրոցի համար։ 1921 թվականի մայիսի 18-ին Ալեքսանդր Թամանյանը իջևանել է Թավրիզում, ուր որպես ճարտարապետ է աշխատել քաղաքապետարանում մինչ Երևան վերադառնալը։ Այստեղ իրականացրել է քաղաքի բարեկարգման և կառուցապատման բարելավման քաղաքաշինական նախագծեր, կառուցել է ՀՅԴ պանթեոնը Լիլավայի սուրբ Սարգիս եկեղեցու տարածքում, նախագծել է մասնավոր տներ և Թավրիզի հասարակական և մշակութային կենտրոնը։ Լիլավա թաղամասում գերիշխում էին դաշնակցականները, իսկ Ղալա թաղամասում, որտեղ գտնվում է առաջնորդանիստ սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին, մեծ մասամբ հնչակյան էր^[5]։ Հայկազյան դպրոցը տեղակայված էր դրան զուգահեռ, սակայն փակվել էր Իրան-Իրաք պատերազմից հետո։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
↑ Լիլաւայի Սբ. Սարգիս եկեղեցու անւանակոչութեան տօնը եւ կիսասարկաւագական ձեռնադրութիւն Թաւրիզում(չաշխատող հղում)
↑ Չիֆթճեան, Գրիգոր (2017). Ուղեւորությիւն Ատրպատականի Հայոց Թեմում. Tabriz. էջ 54.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ Տօն անւանակոչութեան Լիլաիայի Ս. Սարգիս եկեղեցու
↑ Աստղիկ Հակոբյան, հայկական կուսակցությունների գործունեությունն Իրանում 1921-1945 թթ.

[_76c3adb3597771b3-1] Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.

[2] Լիլաւայի Սբ. Սարգիս եկեղեցու անւանակոչութեան տօնը եւ կիսասարկաւագական ձեռնադրութիւն Թաւրիզում(չաշխատող հղում)

[:0-3] Չիֆթճեան, Գրիգոր (2017). Ուղեւորությիւն Ատրպատականի Հայոց Թեմում. Tabriz. էջ 54.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[4] Տօն անւանակոչութեան Լիլաիայի Ս. Սարգիս եկեղեցու

[5] Աստղիկ Հակոբյան, հայկական կուսակցությունների գործունեությունն Իրանում 1921-1945 թթ.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]