Ատրպատականի հայոց թեմ

Ատրպատականի հայոց թեմ, հայերի ամենաառաջին թեմն Իրանի տարածքում։ Առաջին հիշատակությունները թվագրվում են 12-րդ դարին։ Նախքան 1833 թվականին Թավրիզ տեղափոխվելը, գտնվում էր սուրբ Թադեոս առաքյալի վանքում (Մակու քաղաքի մոտ)։ Ազգային առաջնորդարանը մինչև 1936 թվականը գտնվում էր սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցում՝ Ղալա թաղամասում։ Հետագայում այն տեղափոխվեց նախկին թեմական միջնակարգ դպրոցը, որը գտնվում է Թավրիզի հարավային Շարիաթի փողոցում, և մինչև այժմ էլ գտնվում է այնտեղ։

Թավրիզի գործող եկեղեցիներն են'

• սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցի, գտնվում է Ղալա թաղամասում, կառուցվել է 1782 թվականին
• սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցի (Մարիամ Նանե), գտնվում է Մարալան թաղամասում, կառուցվել է 18-19 դարերում։
• սուրբ Մարգիս եկեղեցի, գտնվում է Լիլավա թաղամասում, կառուցվել է 1845 թվականին
• Հայոց ազգային գերեզմանատան սուրբ Շողակաթ մատուռ, հիմնվել է 1940 թվականին

Եվս 12 այլ կանգուն եկեղեցիներ են գտնվում Թավրիզի շրջակայքում։ Ատրպատականի թեմի եկեղեցիները ավելի քան տասը հարյուրամյակի պատմություն ունեն։ Արևելյան և Արևմտյան Ադրբեջանի եկեղեցիների թիվը 223 է, որոնցից 42-ը կանգուն են, մի մասն էլ՝ վերանորոգվում։ Այդպիսիններից է Մարաղայի սուրբ Հովհաննես եկեղեցին՝ միակը այդ քաղաքում, որի նորոգումն ավարտվել է 2013 թվականին։

Աղբյուրներ

• Ժանետ Տ Լազարյան (2012)։ Լիա Իվանեան, ed.։ Իրանահայոց Հանրագիտարան։ Երեկան: ՎՄՎ ՊՐԻՆՏ։ ISBN 978-9939-60-154-0