Ռուսաստանի դաշնային սուբյեկտներ

Ռուսաստանի դաշնային կարգը հաստատվել է 1918 թվականի հունվարին Սովետների III համագումարում, որտեղ ընդունվել է «Աշխատավոր և շահագործվող ազգի իրավունքների հռչակում», որը հռչակել է՝

Ռուսաստանի Խորհրդային Հանրապետությունը հիմնվում է ազատ ազգերի ազատ միության հիման վրա որպես Խորհրդային Ազգային Հանրապետությունների Դաշնություն։

Այդպիսով միացյալ պետությունը վերափոխվել է դաշնության։

Այսօր, 2009 թվականին, ըստ 1993 թվականի Սահմանադրության 5 հոդվածի, Ռուսաստանի Դաշնությունը կազմավորված է իրավահավասար սուբյեկտներից։ 2008 թվականի մարտի 1-ից Ռուսաստանի Դաշնության սուբյեկտների թիվը հավասար է 83, այդ թվում՝ 21 հանրապետություն, 9 երկրամաս, 46 մարզ, 2 դաշնային նշանակաշության քաղաք, 1 ինքնավար մարզ և 4 ինքնավար շրջան։

Դաշնության պետական իշխանության մարմինների համակարգը սահմանվում է Դաշնության կանոնակարգած ընդհանուր հիմունքներով։ Յուրաքանչյուր շրջանում գործում է օրենսդիր (ներկայացուցչական) մարմին (պառլամենտ, օրենսդիր հավաք) և գործադիր մարմին (կառավարություն)։ Մի քանիսում գոյություն ունի նաև բարձր պաշտոնյայի պաշտոն (նախագահ, նահանգապետ), որոնք ունեն ՌԴ-ի օրենսդիր մարմինների լիազորություններ նախագահի ներկայացմամբ և կարող են այդ պաշտոնը զբաղեցնել անսահմանափակ քանակությամբ։

Ռուսաստանը բաժանվում է նաև 8 դաշնային շրջանների, որոնցից յարուրաքանչյուրում աշխատում է նախագահի լիազորված ներկայացուցիչը։ Դաշնության սուբյեկտները ունեն իրենց վարչատարածքային բաժանումը։ Որպես օրենք, սուբյեկտի կազմում հիմնական միավորը համարվում են հանրապետական (մարզային, երկրամասային) նշանակության շրջանները և քաղաքները։

ՌԴ դաշնային սուբյեկտների տեսակներ

	21 հանրապետություն
	46 մարզ
	9 Երկրամաս
	1 ինքնավար հանրապետություն
	4 ինքնավար օկրուգ
	2 ֆեդերալ նշանակության քաղաքներ

Ռուսաստանի ֆեդերատիվ կարգը 2008-ի մարտի 1-ի դրությամբ

Այս ցանկում սուբյեկտները նշված են այն նույն հերթականությամբ, ինչպես դա արված է Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանդրության 65 հոդվածում՝ հանրապետություններ, երկրներ, մարզեր, ֆեդերալ նշանակության քաղաքներ, ինքնավար շրջաններ, ինքնավար օկրուգներ։

№	Դաշնության սուբյեկտ	Դրոշ	Զինանշան	Տարածք (կմ²)	Բնակչություն 2002-ի հոկտեմբերի 9	Կենտրոն	Վարչական բաժանում (ըստ ՍՎՏԲՀԴ-ի)	ՍՎՏԲՀԴ-ի կոդը
	Հանրապետություններ
01	Ադըղեա			7.600	447.000	Մայկոպ	7 շրջան և 2 քաղաք	79
02	Ալթայ			92.600	203.000	Գորնո-Ալթայսկ	10 շրջան և 1 քաղաք	84
03	Բաշկորտոստան			143.600	4.103.000	Ուֆա	54 շրջան և 21 քաղաք	80
04	Բուրյաթիա			351.300	981.000	Ուլան-Ուդե	21 շրջան և 2 քաղաք	81
05	Դաղստան			50.300	2.584.000	Մախաչկալա	41 շրջան և 10 քաղաք	82
06	Ինգուշիա			4.000	469.000	Մագաս	4 շրջան և 4 քաղաք	26
07	Կաբարդա-Բալկարիա			12.500	901.000	Նալչիկ	10 շրջան և 3 քաղաք	83
08	Կալմիկիա			76.100	292.000	Էլիստա	13 շրջան և 1 քաղաք	85
09	Կարաչայ-Չերքեզիա			14.100	440.000	Չերկեսկ	8 շրջան և 2 քաղաք	91
10	Կարելիա			172.400	717.000	Պետրոզավոդսկ	16 շրջան և 13 քաղաք	86
11	Կոմի			415.900	1.019.000	Սիքտիվկար	12 շրջան և 8 քաղաք	87
12	Մարի Էլ			23.200	728.000	Յոշկար-Օլա	14 շրջան և 4 քաղաք	88
13	Մորդովիա			26.200	889.000	Սարանսկ	22 շրջան և 7 քաղաք	89
14	Սախա-Յակուտիայի հանրապետություն			3.103.000	948.000	Յակուտսկ	33 շրջան և 5 քաղաք	98
15	Հյուսիսային Օսիա-Ալանիա			8.000	710.000	Վլադիկավկազ	8 շրջան և 1 քաղաք	90
16	Թաթարստան			68.000	3.780.000	Կազան	43 շրջան և 14 քաղաք	92
17	Տիվա			170.500	306.000	Կիզիլ	17 շրջան և 2 քաղաք	93
18	Ուդմուրթական հանրապետություն			42.100	1.571.000	Իժևսկ	25 շրջան և 5 քաղաք	94
19	Խակասիա			61.900	546.000	Աբական	8 շրջան և 5 քաղաք	95
20	Չեչենական հանրապետություն			15.300	1.100.000	Գրոզնի	16 շրջան և 5 քաղաք	96
21	Չուվաշիա			18.300	1.314.000	Չեբոկսարներ	21 շրջան և 9 քաղաք	97
	Երկրամասեր
22	Ալթայի երկրամաս			169.100	2.607.000	Բարնաուլ	60 շրջան և 11 քաղաք	01
23	Անդրբայկալյան երկրամաս			431.500	1.156.000	Չիտա	31 շրջան և 5 քաղաք	67
24	Կամչատկայի երկրամաս			472.300	359.000	Պետրոպավլովսկ-Կամչատսկի		30
25	Կրասնոդարի երկրամաս			76.000	5.124.000	Կրասնոդար	38 շրջան և 15 քաղաք	03
26	Կրասնոյարսկի երկրամաս			2.339.700	2.966.000	Կրասնոյարսկ	54 շրջան և 19 քաղաք	04
27	Պերմի երկրամաս			160.600	2.824.000	Պերմ	33 շրջան և 14 քաղաք	57
28	Պրիմորիեի երկրամաս			165.900	2.068.000	Վլադիվոստոկ	22 շրջան և 12 քաղաք	05
29	Ստավրոպոլի երկրամաս			66.500	2.731.000	Ստավրոպոլ	26 շրջան և 10 քաղաք	07
30	Խաբարովսկի երկրամաս			788.600	1.435.000	Խաբարովսկ	17 շրջան և 6 քաղաք	08
	Մարզեր (Օբլաստներ)
31	Ամուրի մարզ			363.700	903.000	Բլագովեշչենսկ	20 շրջան և 7 քաղաք	10
32	Արխանգելսկի մարզ			587.400	1.336.000	Արխանգելսկ	20 շրջան և 8 քաղաք	11
33	Աստրախանի մարզ			44.100	1.007.000	Աստրախան	11 շրջան և 3 քաղաք	12
34	Բելգորոդի մարզ			27.100	1.512.000	Բելգորոդ	21 շրջան և 6 քաղաք	14
35	Բրյանսկի մարզ			34.900	1.379.000	Բրյանսկ	27 շրջան և 5 քաղաք	15
36	Վլադիմիրի մարզ			29.000	1.525.000	Վլադիմիր	16 շրջան և 10 քաղաք	17
37	Վոլգոգրադի մարզ			113.900	2.703.000	Վոլգոգրադ	33 շրջան և 6 քաղաք	18
38	Վոլոգդայի մարզ			145.700	1.270.000	Վոլոգդա	26 շրջան և 4 քաղաք	19
39	Վորոնեժի մարզ			52.400	2.379.000	Վորոնեժ	32 շրջան և 7 քաղաք	20
40	Իվանովոյի մարզ			21.800	1.149.000	Իվանովո	21 շրջան և 6 քաղաք	24
41	Իրկուտսկի մարզ			767.900	2.582.000	Իրկուտսկ	33 շրջան և 14 քաղաք	25
42	Կալինինգրադի մարզ			15.100	943.000	Կալինինգրադ	13 շրջան և 6 քաղաք	27
43	Կալուգայի մարզ			29.900	1.041.000	Կալուգա	24 շրջան և 4 քաղաք	29
44	Կեմերովոյի մարզ			95.500	2.900.000	Կեմերովո	19 շրջան և 18 քաղաք	32
45	Կիրովի մարզ			120.800	1.504.000	Կիրով	39 շրջան և 5 քաղաք	33
46	Կոստրոմայի մարզ			60.100	738.000	Կոստրոմա	24 շրջան և 8 քաղաք	34
47	Կուրգանի մարզ			71.000	1.020.000	Կուրգան	24 շրջան և 9 քաղաք	37
48	Կուրսկի մարզ			29.800	1.236.000	Կուրսկ	28 շրջան և 5 քաղաք	38
49	Լենինգրադի մարզ			84.000	1.671.000	Սանկտ Պետերբուրգ	17 շրջան և 20 քաղաք	41
50	Լիպեցկի մարզ			24.100	1.213.000	Լիպեցկ	18 շրջան և 2 քաղաք	42
51	Մագադանի մարզ			461.400	183.000	Մագադան	8 շրջան և 1 քաղաք	44
52	Մոսկվայի մարզ			46.000	6.627.000	Մոսկվա	38 շրջան և 56 քաղաք	46
53	Մուրմանսկի մարզ			144.900	893.000	Մուրմանսկ	5 շրջան և 13 քաղաք	47
54	Նիժնի Նովգորոդի մարզ			76.900	3.524.000	Նիժնի Նովգորոդ	48 շրջան և 12 քաղաք	22
55	Նովգորոդի մարզ			55.300	695.000	Վելիկի Նովգորոդ	21 շրջան և 3 քաղաք	49
56	Նովոսիբիրսկի մարզ			178.200	2.692.000	Նովոսիբիրսկ	30 շրջան և 7 քաղաք	50
57	Օմսկի մարզ			139.700	2.079.000	Օմսկ	32 շրջան և 6 քաղաք	52
58	Օրենբուրգի մարզ			124.000	2.178.000	Օրենբուրգ	35 շրջան և 12 քաղաք	53
59	Օրյոլի մարզ			24.700	861.000	Օրյոլ	24 շրջան և 3 քաղաք	54
60	Պենզայի մարզ			43.200	1.453.000	Պենզա	28 շրջան և 5 քաղաք	56
61	Պսկովի մարզ			55.300	761.000	Պսկով	24 շրջան և 2 քաղաք	58
62	Ռոստովի մարզ			100.800	4.407.000	Դոնի Ռոստով	43 շրջան և 16 քաղաք	60
63	Ռյազանի մարզ			39.600	1.228.000	Ռյազան	25 շրջան և 4 քաղաք	61
64	Սամարայի մարզ			53.600	3.240.000	Սամարա	27 շրջան և 10 քաղաք	36
65	Սարատովի մարզ			100.200	2.669.000	Սարատով	38 շրջան և 13 քաղաք	63
66	Սախալինի մարզ			87.100	547.000	Յուժնո-Սախալինսկ	17 շրջան և 9 քաղաք	64
67	Սվերդլովսկի մարզ			194.800	4.490.000	Եկատերինբուրգ	30 շրջան և 34 քաղաք	65
68	Սմոլենսկի մարզ			49.800	1.051.000	Սմոլենսկ	25 շրջան և 2 քաղաք	66
69	Տամբովի մարզ			34.300	1.180.000	Տամբով	23 շրջան և 7 քաղաք	68
70	Տվերի մարզ			84.100	1.473.000	Տվեր	36 շրջան և 12 քաղաք	28
71	Տոմսկի մարզ			316.900	1.046.000	Տոմսկ	16 շրջան և 6 քաղաք	69
72	Տուլայի մարզ			25.700	1.676.000	Տուլա	23 շրջան և 9 քաղաք	70
73	Տյումենի մարզ			1.435.200	3.266.000	Տյումեն	38 շրջան և 26 քաղաք	71
74	Ուլյանովսկի մարզ			37.300	1.382.000	Ուլյանովսկ	21 շրջան և 6 քաղաք	73
75	Չելյաբինսկի մարզ			87.900	3.606.000	Չելյաբինսկ	24 շրջան և 23 քաղաք	75
76	Յարոսլավլի մարզ			36.400	1.368.000	Յարոսլավլ	17 շրջան և 6 քաղաք	78
	Ֆեդերալ նշանակության քաղաքներ
77	Մոսկվա			1.064	10.358.000	Մոսկվա	123 շրջան և 10 օկրուգներում	45
78	Սանկտ Պետերբուրգ			1.433	4.669.000	Սանկտ Պետերբուրգ	18 շրջան	40
	Ինքնավար մարզ
79	Հրեական ինքնավար մարզ			36.000	191.000	Բիրոբիջան	5 շրջան և 1 քաղաք	99
	Ինքնավար օկրուգներ
80	Նենեցյան ինքնավար օկրուգ			176.700	41.000	Նարյան-Մառ	1 շրջան և 1 քաղաք	11
81	Խանտի-Մանսիական ինքնավար օկրուգ			523.100	1.433.000	Խանտի-Մանսիյսկ	9 շրջան և 14 քաղաք	71
82	Չուկոտկայի ինքնավար օկրուգ			737.700	54.000	Անադիր	8 շրջան և 1 քաղաք	77
83	Յամալ-Նենեցյան ինքնավար օկրուգ			750.300	507.000	Սալեխարդ	7 շրջան և 7 քաղաք	71
-	Ամբողջ Ռուսաստանը			17.075.400	145.182.000	Մոսկվա	-	-