Ռյազան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Ռյազան
ռուս.՝ Рязань
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՌուսաստան Ռուսաստան
Հիմնադրված է1095 թ.
Առաջին հիշատակում1301
Մակերես224 կմ²
ԲԾՄ130 մետր
Բնակչություն▼523 203 մարդ (հունվարի 1, 2023)
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ4912
Փոստային դասիչ390000–390048
Պաշտոնական կայքadmrzn.ru
Ռյազան (Ռուսաստան)##
Ռյազան (Ռուսաստան)

Ռյազան (ռուս.՝ Ряза́ньարտասանությունը (օգնություն • ինֆո)) (մինչև 1778 թվականը՝ Պերեյասլավլ Ռյազանսկի (Переясла́вль-Ряза́нский), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնությունում։ Նույնանուն մարզի և համայնքային շրջանի վարչական կենտրոնն է[1]։ Մտնում է Ռուսաստանի երեսուն խոշորագույն քաղաքների ցանկի մեջ։

2019 թվականի տվյալներով Ռյազանի բնակչության թվաքանակը եղել է 539 789։ Զբաղեցնում է 224 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Գտնվում է Արևելաեվրոպական հարթավայրի կենտրոնական հատվածում, Օկա գետի աջ ափին, ՌԴ մայրաքաղաք Մոսկվայից 180 կիլոմետր դեպի հարավ-արևելք, ծովի մակերևույթից 130 մետր բարձրության վրա։ Մարզային նշանակության քաղաք է, գիտական, ռազմական, արդյունաբերական խոշոր կենտրոն։ Ունի երկուական օդանավակայան, երկաթուղային կայարան, ավտոբուսային կայան, գետային նավահանգիստ (ի դեպ, այդ նավահանգիստները նրան կապում են Ատլանտյան ու Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսների և Կասպից ծովի ավազանների հետ)։

Օկա գետի հոսանքով 50 կիլոմետր ցած նավարկելով՝ կարելի է հասնել «Հին Ռյազան» պատմա-երկրագիտական թանգարան-արգելոցին. միջին դարերում այստեղ է գտնվել Ռյազանի մեծ իշխանության մայրաքաղաքը։

Սլավոնական ցեղերը Ռյազանի ներկայիս տարածքում բնակություն են հաստատել մոտավորապես վեցերորդ դարում[2]։

Անվանի անձինք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արվեստագետներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիտնականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այլք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործընկեր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Köppen climate classification-ի դասակարգման՝ Ռյազանի կլիման խոնավ մայրցամաքային է (Dfb)[6]: Գրանցված ամենաբարձր ջերմաստիճանը եղել է 2010 թվականի օգոստոսին՝ 39.5 C, ամենացածրը՝ −40.9 °C (−41.6 °F) 1940 թվականի հունվարին[7]։

Ռյազանի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F) 6.3
(43.3) 		7.8
(46) 		17.8
(64) 		29.0
(84.2) 		33.5
(92.3) 		36.7
(98.1) 		38.9
(102) 		39.5
(103.1) 		33.0
(91.4) 		24.2
(75.6) 		15.8
(60.4) 		8.9
(48) 		39.5
(103.1)
Միջին բարձր °C (°F) −4.6
(23.7) 		−4.4
(24.1) 		1.5
(34.7) 		11.8
(53.2) 		19.9
(67.8) 		23.2
(73.8) 		25.1
(77.2) 		23.3
(73.9) 		16.9
(62.4) 		9.2
(48.6) 		0.7
(33.3) 		−3.5
(25.7) 		9.9
(49.8)
Միջին օրական °C (°F) −7.5
(18.5) 		−7.9
(17.8) 		−2.4
(27.7) 		6.6
(43.9) 		13.5
(56.3) 		17.2
(63) 		19.2
(66.6) 		17.3
(63.1) 		11.6
(52.9) 		5.4
(41.7) 		−1.8
(28.8) 		−6.2
(20.8) 		5.4
(41.7)
Միջին ցածր °C (°F) −10.5
(13.1) 		−11.2
(11.8) 		−5.6
(21.9) 		2.4
(36.3) 		8.1
(46.6) 		12.0
(53.6) 		14.1
(57.4) 		12.4
(54.3) 		7.6
(45.7) 		2.4
(36.3) 		−4.0
(24.8) 		−9.0
(15.8) 		1.6
(34.9)
Ռեկորդային ցածր °C (°F) −40.9
(−41.6) 		−34.8
(−30.6) 		−28.6
(−19.5) 		−18.6
(−1.5) 		−5.0
(23) 		−1.8
(28.8) 		3.5
(38.3) 		0.4
(32.7) 		−7.3
(18.9) 		−14.7
(5.5) 		−24.5
(−12.1) 		−39.7
(−39.5) 		−40.9
(−41.6)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 42
(1.65) 		36
(1.42) 		28
(1.1) 		40
(1.57) 		37
(1.46) 		73
(2.87) 		88
(3.46) 		62
(2.44) 		54
(2.13) 		66
(2.6) 		49
(1.93) 		46
(1.81) 		621
(24.45)
Միջ. անձրևոտ օրեր 4 4 5 11 13 15 14 13 14 15 11 5 124
Միջ. ձնառատ օրեր 23 20 13 4 1 0 0 0 0.4 4 14 22 101
% խոնավություն 85 82 76 67 61 70 72 74 77 82 86 85 76
աղբյուր: Pogoda.ru.net[7]

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Տեսարան հին Ռյազանից
    Տեսարան հին Ռյազանից
  • Ռյազանի կրեմլը
    Ռյազանի կրեմլը
  • Ուսպենսկի (Աստվածամոր վերափոխման) տաճարը
    Ուսպենսկի (Աստվածամոր վերափոխման) տաճարը
  • Սբ. Ալեքսանդր Նևսկի տաճարը
    Սբ. Ալեքսանդր Նևսկի տաճարը
  • Հյուրանոցային համալիր
    Հյուրանոցային համալիր
  • Ռազմական թանգարանը
    Ռազմական թանգարանը
  • Թատրոնը
    Թատրոնը
  • Ռյազանի կրեմլը՝ Օկա գետից
    Ռյազանի կրեմլը՝ Օկա գետից
  • Սերգեյ Եսենինի անվան համերգասրահը
    Սերգեյ Եսենինի անվան համերգասրահը
  • Ժողովրդական ստեղծագործության պալատը
    Ժողովրդական ստեղծագործության պալատը

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Горячко М.Д., Павлинов П.С. и др Ряза́нь / председ. Ю.С. Осипов и др., отв. ред. С.Л. Кравец. — Большая Российская Энциклопедия (в 35 т.). — Москва: Научное издательство «Большая российская энциклопедия», 2015. — Т. 29. Румыния - Сен-Жан-де-Люз. — С. 161-163. — 766 с. — 35 000 экз. — ISBN 978-5-85270-366-8
  2. ↑ «Ryazan city, Russia travel guide». russiatrek.org. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  3. ↑ У Рязани появился ещё один город-побратим — Новый Афон
  4. ↑ «Рязань и Брест стали городами-побратимами». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  5. ↑ «Рязань стала партнёром с другим областным центром России – Калугой» (ռուսերեն). Комсомольская правда. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 28-ին.
  6. ↑ Peel, M. C.; Finlayson, B. L.; McMahon, T. A. (2007). «Updated world map of the Köppen–Geiger climate classification» (PDF). Hydrol. Earth Syst. Sci. 11: 1633–1644. doi:10.5194/hess-11-1633-2007. ISSN 1027-5606.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  7. ↑ 7,0 7,1 «Weather and Climate-The Climate of Ryazan» (Russian). Weather and Climate (Погода и климат). Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռյազան» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
 Այս հոդվածը կատեգորիայի կարիք ունի։
Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ կատեգորիա գտնել կամ ստեղծել ու ավելացնել հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռյազան&oldid=9792719» էջից