«Հրազդան գետ»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary Պիտակներ՝ Վիզուալ խմբագիր Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից |
No edit summary Պիտակներ՝ Վիզուալ խմբագիր Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{այլ|Հրազդան}} |
{{այլ|Հրազդան}} |
||
{{Տեղեկաքարտ Գետ}} |
{{Տեղեկաքարտ Գետ}} |
||
'''Հրազդան''', գետ [[ |
'''Հրազդան''', գետ [[Հայաստան|Հայաստանի]] [[Արարատի մարզ|Արարատի]] և [[Կոտայքի մարզ|Կոտայքի]] [[Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանում|մարզերում]], [[Արարատյան գոգավորություն]]ում, [[Արաքս]]ի ձախ [[Վտակ|վտակը]]<ref>{{Գիրք:ՀՀՖՕՀՏԲ|75}}</ref>։ |
||
== Անվանում == |
== Անվանում == |
||
20:00, 19 հունվարի 2021-ի տարբերակ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հրազդան
| Հրազդան գետ | |
|---|---|
 | |
| Բնութագիր | |
| Երկարություն | 141 կմ |
| Ավազանի մակերես | 2560 կմ² |
| Ջրի ծախս | 17,9 մ³/վ |
| Ջրահոսք | |
| Ակունքի տեղակայում | Սևանա լիճ |
| Գետաբերանի տեղակայում | Արաքս |
| Կոորդինատներ | |
| Տեղակայում | |
| Հոսող հոսքեր | Գետառ, Ակունք, Արայի գետ, Բջնի, Գալար, Դալար, Ծաղկաձոր, Սարալանջ, Ուռագետ, Մարմարիկ, Ախտա և Ալափարս |
| Ջրի մարմիններ | Սևանա լիճ |
| Երկիր |  Հայաստան |
| Երկրամաս | Արարատի մարզ և Կոտայքի մարզ |
Հրազդան, գետ Հայաստանի Արարատի և Կոտայքի մարզերում, Արարատյան գոգավորությունում, Արաքսի ձախ վտակը[1]։
Անվանում
Գետի անվանումն առաջին անգամ հանդիպում է հին հայկական հեղինակների՝ մասնավորապես Սեբեոսի (Հուրազդան տեսքով) և Մովսես Խորենացու մոտ (ավելի հին, Հրազդան)[2][3]։
Այլ անվանումներ Բջնիի ջուր, Բջնիջուր, Բջնո գետ, Բջնու ջուր, Զանգա, Զանգագետ, Զանգի, Զենգի, Զենկի, Զենկիչայ, Իլդարու, Իլդարուն, Իլդարունի, Իլդարունիա, Իլտարունի[4]։
Աշխարհագրություն
Ունի 141 կմ երկարություն։ Ավազանի մակերեսը 2650 կմ2 է (առանց Սևանա լճի)։ Սկիզբ է առնում Սևանա լճից, հոսում հարավարևմտյան ընդհանուր ուղղությամբ, անցնում Գեղարքունիքի, Կոտայքի մարզերով, Երևան քաղաքով, Արարատի մարզով ու թափվում Արաքսը։
Վերին հոսանքում մոտ 20 կմ հոսում է դեպի արևմուտք՝ այդ ընթացքում առաջացնելով գալարներ, միջին հոսանքում անցնում է նեղ ու խոր (120-150 մ) կիրճով, ստորին հոսանքում ուղղվում է դեպի հարավ-արևելք, դուրս գալիս Արարատյան դաշտ, դառնում հանդարտահոս ու ծովի մակարդակից 820 մ բարձրության վրա լցվում Արաքսը։
Գետի ընդհանուր անկումը կազմում է 1100 մ։ Բնական պայմաններում Հրազդանի սնումը 62,5%-ով ստորերկրյա է, հորդացումը՝ գարնանային, վարարումները՝ ամռանն ու աշնանը։ Ջրի տարեկան միջին ծախսը 22,6 մ³/վրկ է, առավելագույնը՝ 138 մ³/վրկ, նվազագույնը՝ 9 մ³/վրկ, տարեկան հոսքը 712 միլիոն մ³։
Հրազդանի վրա կառուցվել են Սևանի, Հրազդանի, Արգել, Արզնիի, Քանաքեռի, Երևանի ՀԷԿ-երը, մի շարք ջրանցքներ, Երևանյան լիճը։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Հայաստանի Հանրապետության Ֆիզիկաաշխարհագրական օբյեկտների համառոտ տեղեկատու-բառարան, Երևան, «Գեոդեզիայի և քարտեզագրության կենտրոն ՊՈԱԿ», 2007, էջ 75 — 150 էջ։
- ↑ Г. Хюбшман Armenische Grammatik. — Leipzig, 1897. — С. 61.
- ↑ Г. Налбандян К этимологии армянского hражешт и гидронима hраздан // Вестник Ереванского университета. — 1983. — № 2. — С. 246—248.
- ↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 3 [-] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 2001, էջ 457 — 992 էջ։
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հրազդան գետ» հոդվածին։ |
| ||||||
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|