Հայաստանի Հանրապետության կառավարական տուն

Հայաստանի Հանրապետության կառավարական տուն
Տեսակ	պաշտոնական նստավայր
Երկիր	Հայաստան
Տեղագրություն	Երևան
Փողոց	Հանրապետության հրապարակ
Սեփականատեր	Հայաստանի Կառավարություն
Բնակիչ	Հայաստանի վարչապետ
Հիմնադրված է	1929
Ճարտարապետ	Ալեքսանդր Թամանյան
Իրադարձություններ	պատրաստման կամ շինարարության սկիզբ
Պաշտոնական կայք

Հայաստանի Հանրապետության կառավարական տուն կամ Կառավարության շենք № 1, գտնվում է Երևանի Կենտրոն վարչական շրջանում, Հայաստանի Հանրապետության հրապարակում։ Նախագծել է ՀԽՍՀ ժողովրդական ճարտարապետ, ակադեմիկոս Ալեքսանդր Թամանյանը 1926-1928 թվականներին, ով այս աշխատանքի համար 1942 թվականին արժանացել է Խորհրդային Պետական մրցանակի։

Շինարարությունը սկսել և ավարտին է հասցրել հեղինակի որդին՝ Գևորգ Թամանյանը 1952 թվականին^[1]։

Այն Հայաստանի վարչապետի պաշտոնական նստավայրն է։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանի Հանրապետության կառավարական տան ներկայիս շենքի հյուսիս-արևմտյան հատվածն, ի սկզբանե, մտահղացվել և կառուցվել է որպես Հայ ժողովրդական կոմիսարիատի առանձին շենք, որի շինարարությունն ավարտվել է 1929 թվականին։

1932-1936 թվականներին նույն տեղում նախագծվել է Կառավարության շենքին կից մի ամբողջ թաղամասի համալիրը, որը ներդաշնակորեն ներառում էր Հայ ժողովրդական կոմիսարիատի շենքը։ Ըստ այդ գծագրի՝ անկանոն հնգանկյունաձև պարագծով շենքի կենտրոնական մասում (ներքին բակում) պետք է բարձրացվեր ավելի բարձր գլանաձև ծավալ, որպեսզի ծառայեր որպես համալիրի տարբեր մասերը կապող ճեմասրահ։ Քաղաքաշինության տեսանկյունից այն Ժողովրդական տան (Օպերայի) հետ միասին ի սկզբանե նախատեսվում էր դառնալ նախագծվող Հյուսիսային պողոտայի առանցքը։ Այնուամենայնիվ, 1941 թվականին շինարարությունը դադարեցվել է, և համալիրի հյուսիսային և արևելյան հատվածների գծագրերն այդպես էլ կյանքի չեն կոչվել։

Ճարտարապետներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառավարության տան շենքը նախագծել է հայ ճարտարապետ Ալ․ Թամանյանը, բայց շինարարությունը սկսել և ավարտել է նրա որդին՝ ճարտարապետ Գևորգ Թամանյանը։ Նա կատարել է որոշակի փոփոխություններ․ հանել է կենտրոնական բարձրադիր հատվածը և արևելյան կողմում ավելացրել նիստերի ընդարձակ դահլիճը։

Շենքի հորինվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառավարական տունն առաջինն էր, որը կառուցվել է Ալեքսանդր Թամանյանի՝ 1924 թվականի Երևանի կառուցապատման և զարգացման 1-ին գլխավոր հատակագծով նախատեսված կենտրոնական օվալաձև հրապարակում և որին համապատասխան էլ պայմանավորվել են հետագայում կառուցված շենքերի բարձրությունը, հորիզոնական ճեղքերը, մասշտաբը, ռիթմիկ նախշը և ոճական առանձնահատկությունները։

Շենքի ողջ հատակագծի հիմքում ընկած սկզբունքը բավականին պարզ է. ֆունկցիոնալ տեսանկյունից այն հիմնված է նպատակահարմարության վրա. կենտրոնական առանցքային միջանցքների երկու կողմերում աշխատասենյակներն են՝ նիստերի մեծ և փոքր դահլիճները, ճեմասրահների և նախասրահների հետ ներդաշնակ։ Ճակատային մասերի դիզայնը տարբեր է՝ քաղաքաշինական նկատառումներով նրանց վերապահված դերին համապատասխան։ Հրապարակին նայող կորաձև գլխավոր ճակատը մշակված է 5 կամարների ռիթմիկ նախշով, որոնք հենվում են մոնումենտալ հաստափոր սյունափնջերի վրա, որոնց վրայով անցնում է բաց սյունասրահի գոտին։ Հյուսիսային կողմից այն հարում է ուղղանկյուն ռոտոնդայով պսակված աշտարակին։ Հրապարակի հարակից փողոցներում շենքի ճակատային առջևի մասերի ձևավորումն ավելի պարզ է և զուսպ։ Աստիճանական և հարթ անկյունային անցումների շնորհիվ կառուցվածքի ամբողջ դիզայնը ընկալվում է որպես ներդաշնակ ամբողջականություն։ Հեղինակն դեկորատիվ մշակումներում օգտագործել է հայկական միջնադարյան ճարտարապետության (Տեկոր, Դվին) և մոնումենտալ քանդակագործության տարրեր։

Շենքը կառուցված է վարդագույն ֆելզիտային տուֆով՝ հենված բազալտից պատրաստված գետնախարիսխի վրա։

1942 թվականին Ալեքսանդր Թամանյանը Հայաստանի Կառավարության շենքի նախագծման համար արժանացել է ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի, իսկ Երևանի Հանրապետության հրապարակի համալիրի հեղինակները 1970 թվականին արժանացել են ՀԽՍՀ Պետական մրցանակների։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]



Երևանի գլխավոր հատակագիծ հեղինակ՝ Ալեքսանդր Թամանյան, 1932 թվական	Երևանի Հանրապետության հրապարակ, աջից՝ Կառավարության շենք	Երևանի Հանրապետության հրապարակ և Կառավարության շենք	Լենինի արձանը և Կառավարության շենքը, 1978 թվականի խորհրդային նամականիշ