Կինշասա

Կինշասա
Քաղաք
	Կինշասա
	Kinshasa
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն
Ենթարկում	Մայրաքաղաք
Քաղաքապետ	Անդրե Կիմբուտա Յանգո
Հիմնադրված է	1881 թ.
Այլ անվանումներ	մինչ 1966 թ.-ը՝ Լեոպոլդստադ
Մակերես	9965 կմ²
ԲԾՄ	240 մ
Պաշտոնական լեզու	ֆրանսերեն
Խոսվող լեզուներ	Ֆրանսերեն
Բնակչություն	▲11 855 000 մարդ (2016)
Խտություն	955 մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	UTC+1
Հեռախոսային կոդ	+24312
Պաշտոնական կայք	kinshasa.cd
	Կինշասա Վիքիպահեստում

Կինշասայի գիշերային համայնապատկերը

Կինշասա (նախկինում՝ Լեոպոլդվիլ, նաև՝ Լեոպոլդստադ), Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության մայրաքաղաքը, նավահանգիստ Կոնգո գետի ափին։ Բնակչությունը՝ ▲11 855 000 մարդ (2016)^[1]։ Հիմնվել է 1881 թվականին։

Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնադրել է Աֆրիկայի հետազոտող Հենրի Ստենլին 1881 թվականին՝ Կինշասա գյուղի տեղում, և Բելգիայի Լեոպոլդ II թագավորի անունով կոչել Լեոպոլդվիլ (Լեոպոլդ անվանն ավելացնելով ֆրանսերեն ville ― «քաղաք» բառը, այսինքն՝ «Լեոպոլդի քաղաք»)։

Կինշասա անվանումը վերականգնվել է 1966 թվականին^[2]։

Հակիրճ տեղեկատվություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինշասան, որ ժամանակին եղել է ձկնորսների ու առևտրականների գյուղ, ներկայումս մեգաքաղաք է՝ ավելի քան 11 միլիոն բնակչությամբ։ Լայնահուն Կոնգո գետի ձախ ափից նա նայում է հարևան Կոնգոյի Հանրապետության մայրաքաղաք Բրազավիլին, որ ընկած է իր դիմաց՝ գետի հանդիպակաց ափին՝ կազմելով այսքան մոտ գտնվող մայրաքաղաքների երկրորդ զույգն աշխարհում (Հռոմից ու Վատիկանից հետո)։ Կինշասան միաժամանակ համարվում է Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության 26 պրովինցիաներից մեկը, որի հսկայական տարածքի 90 տոկոսից ավելին օգտագործվում է գյուղատնտեսական նպատակներով, և միայն արևմտյան ոչ մեծ, բայց անվերջ ընդարձակվող հատվածն է զբաղեցնում բուն քաղաքը^[3]։

Կահիրեից ու Լագոսից հետո Կինշասան Աֆրիկայի երրորդ խոշոր քաղաքային բնակավայրն է, ինչպես նաև՝ ֆրանկոֆոն երկրներում ամենամեծ քաղաքը՝ բնակչության թվով գերազանցելով մինչև անգամ Փարիզին^[4]^[5]։ Ֆրանսերենը, լինելով պետական լեզու, գործածվում է պաշտոնական գրագրություններում, պետական հիմնարկ-ձեռնարկություններում, կազմակերպություններում, զանգվածային լրատվամիջոցներում, դպրոցներում, գործարար միջավայրում և այլուր, մինչդեռ փողոցի լեզուն լինգալան է^[6]։ 2012 թվականի հոկտեմբերին Կինշասան հյուրընկալել է ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպության 14-րդ գագաթնաժողովը^[7]։

Քաղաքի բնակիչների մեջ զգալի թիվ են կազմում տեղաբնիկ հումբու և թեքե ցեղերի ներկայացուցիչները։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 http://www.demographia.com/db-worldua.pdf
↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987)։ Աշխարհագրական անունների բառարան։ Երևան: «Լույս»
↑ «Géographie de Kinshasa»։ Ville de Kinshasa։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 23-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 25
↑ «Populations of 150 Largest Cities in the World»։ World Atlas։ մարտի 7, 2016։ Վերցված է օգոստոսի 1, 2016
↑ «Time series of the population of the 30 largest urban agglomerations in 2011 ranked by population size, 1950–2025» (XLS)։ United Nations, Population Division։ Արխիվացված է օրիգինալից հուլիսի 4, 2012-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 25
↑ Cécile B. Vigouroux & Salikoko S. Mufwene (2008)։ Globalization and Language Vitality: Perspectives from Africa, pp. 103 & 109։ ISBN 9780826495150։ Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 25
↑ «XIVe Sommet de la Francophonie»։ OIF։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 19-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 25

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Nzuzi, Francis Lelo (2008). Kinshasa: Ville et Environnement. Paris: L'Harmattan, September 2008. 978-2-296-06080-7.
Pain, Marc (1984). Kinshasa: la ville et la cité. Paris: Orstom, Institut Français de Recherche Scientifique pour le Développement en Coopération.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Kinshasa travel guide from Wikivoyage
Official website of the city of Kinshasa
Map of the Belgian Congo from 1896 includes a map of Kinshasa
Slideshow of 21 photos of Kinshasa from 2013 to 2015 on Open Society Foundations website
Kinshasa: a travers le centre ville, May 2015 – footage from streets of Kinshasa

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 432)։

[_44858a280200de7f-1] 1,0 ^1,1 http://www.demographia.com/db-worldua.pdf

[2] Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987)։ Աշխարհագրական անունների բառարան։ Երևան: «Լույս»

[area-3] «Géographie de Kinshasa»։ Ville de Kinshasa։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 23-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 25

[:0-4] «Populations of 150 Largest Cities in the World»։ World Atlas։ մարտի 7, 2016։ Վերցված է օգոստոսի 1, 2016

[5] «Time series of the population of the 30 largest urban agglomerations in 2011 ranked by population size, 1950–2025» (XLS)։ United Nations, Population Division։ Արխիվացված է օրիգինալից հուլիսի 4, 2012-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 25

[6] Cécile B. Vigouroux & Salikoko S. Mufwene (2008)։ Globalization and Language Vitality: Perspectives from Africa, pp. 103 & 109։ ISBN 9780826495150։ Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 25

[7] «XIVe Sommet de la Francophonie»։ OIF։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 19-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 25

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]