Jump to content

Բասկետբոլը Օլիմպիական խաղերում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բասկետբոլ
Բասկետբոլ

Բասկետբոլի մրցումները առաջին անգամ անցկացվել է 1936 թվականի ամառային Օլիմպիական Խաղերի ժամանակ, որը կայացել է Բեռլինում։ Եվ այդ Խաղերից սկսած մարզաձևը ընդգրկված է ծրագում։ Մինչ այդ 1904 թվականին անցկացվել է ցուցադրակն խաղ ԱՄՆ-ի բասկետբոլիստների մասնակցությամբ։ Բասկետբոլի ընդգրկումը օլիմպիական ծրագրում հնարավոր դարձավ 1932 թվականին, երբ ստեղծվեց Բասկետբոլի միջազգային ֆեդերացիան (FIBA): Շնորհիվ FIBA-ի առաջին քարտուղար Ռենատո Վիլյամ Ջոնսի և XI օլիմպիական խաղերի կոմիտեի գլխավոր քարտուղար Կարլ Դիեմի բանակցությունների շնորհիվ, որը կայացել է լաստանավի վրա, որոնք Ստոկհոլմից մեկնել էին Գերմանիա, 1934 թվականիհոկտեմբերի 19-ին բեռլինյան Կոմիտեն լիագումար նիստում հավանություն տվեց բասկետբոլ մարզաձևը ընդգրկել Օլիմպիական խաղերի ծրագրում։ Օսլոյում Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի որոշմամբ (ՄՕԿ) 1935 թվականի փետրվարի 28-ին բասկետբոլը համարվեց որպես օլիմպիական մարզաձև։

Օլիմպիական առաջին չեմպիոն է եղել ԱՄՆ-ի հավաքական թիմը։ Հետագայում ԱՄՆ-ի բասկետբոլիստները միայն 4 անգամ օլիմպիական մրցաշարերում առաջին տեղը զիջել են 1972 և 1988 թվականներին ԽՍՀՄ-ի հավաքական թիմին, իսկ 2004 թվականին Արգենտինայի թիմին և 1980 թվականին չեն մասնակցել խաղերի, քանի որ այն ենթարկել էին բոյկոտի։

Օլիմպիական խաղերի ծրագրում կանանց բասկետբոլի ընդունման մասին որոշումը կայացվել է ՖԻԲԱ-ի համագումարում՝ Մյունխենում կայացած ամառային Օլիմպիական խաղերի ժամանակ։ Մոնրեալի՝ 1976 թվականի Խաղերի ժամանակ առաջին անգամ անցկացվել է կանաց մրցաշարը։

Մինչև 1992 թվականի Խաղերը, Բարսելոնայի ՄՕԿ-ի ղեկավարությունը որոշում կայացրեց ընդունել նաև պրոֆեսիոնալ մարզիկներին։ Որից հետո մրցաշարերին կարող էին մասնակցել նաև Բասկետբոլի ազգային ասոցիացիայի (NBA) և Կանանց բասկետբոլի ազգային ասոցիացիայի (WNBA) հավաքական թիմերը։

Մրցանակառուներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիրողական էրա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Տեղ
վայր
Եզարափակիչ 3-րդ տեղի մրցություն
1-ին տեղ Հաշիվ 2-րդ տեղ 3-րդ տեղ Հաշիվ 4-րդ տեղ
1936 Գերմանիա Բեռլին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 19 : 8 Կանադա Կանադա Մեքսիկա Մեքսիկա 26 : 12 Լեհաստան Լեհաստան
1948 ԴրոշԼոնդոն Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 65 : 21 Ֆրանսիա Ֆրանսիա Բրազիլիա Բրազիլիա 52 : 47 Մեքսիկա Մեքսիկա
1952 ԴրոշՀելսինկի Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 36 : 25 Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն ԽՍՀՄ Ուրուգվայ Ուրուգվայ 68 : 59 Արգենտինա Արգենտինա
1956 Ավստրալիա Մելբուրն Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 89 : 55 Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն ԽՍՀՄ Ուրուգվայ Ուրուգվայ 71 : 62 Ֆրանսիա Ֆրանսիա
1960 Իտալիա Հռոմ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ չկա[1] Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն ԽՍՀՄ Բրազիլիա Բրազիլիա չկա[1] Իտալիա Իտալիա
1964 ՃապոնիաՏոկիո Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 73 : 59 Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԽՍՀՄ ԲրազիլիաԲրազիլիա 76 : 60 Պուերտո ՌիկոՊուերտո Ռիկո
1968 Մեքսիկա Մեքսիկա Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 65 : 50 ՀարավսլավիաՀարավսլավիա Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԽՍՀՄ 70 : 53 ԲրազիլիաԲրազիլիա
1972 Գերմանիայի Ֆեդերատիվ ՀանրապետությունՄյունխեն Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԽՍՀՄ 51 : 50 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ Կուբա Կուբա 66 : 65 Իտալիա Իտալիա
1976 ԿանադաՄոնրեալ Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 95 : 74 ՀարավսլավիաՀարավսլավիա Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԽՍՀՄ 100 : 72 Կանադա Կանադա
1980 Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունՄոսկվա ՀարավսլավիաՀարավսլավիա 86 : 77 Իտալիա Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԽՍՀՄ 117 : 94 ԻսպանիաԻսպանիա
1984 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Լոս Անջելես Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 96 : 65 ԻսպանիաԻսպանիա ՀարավսլավիաՀարավսլավիա 88 : 82 ԿանադաԿանադա
1988 Հարավային ԿորեաՍեուլ Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԽՍՀՄ 76 : 63 ՀարավսլավիաՀարավսլավիա Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 78 : 49 ԱվստրալիաԱվստրալիա

Պրոֆեսիոնալ էրա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Տեղ
վայր
Եզրափակիչ 3-րդ տեղի մրցություն
1-ին տեղ Հաշիվ 2-րդ տեղ 3-րդ տեղ Հաշիվ 4-րդ տեղ
1992 Իսպանիա Բարսելոնա Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 117 : 85 ԽորվաթիաԽորվաթիա ԼիտվաԼիտվա 82 : 78 Միացյալ թիմ
1996 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱտլանտա Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 95 : 69 ՀարավսլավիաՀարավսլավիա ԼիտվաԼիտվա 80 : 74 ԱվստրալիաԱվստրալիա
2000 ԱվստրալիաՍիդնեյ Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 85 : 75 ՖրանսիաՖրանսիա ԼիտվաԼիտվա 89 : 71 ԱվստրալիաԱվստրալիա
2004 ՀունաստանԱթենք ԱրգենտինաԱրգենտինա 84 : 69 ԻտալիաԻտալիա Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 104 : 96 ԼիտվաԼիտվա
2008 Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Պեկին Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 118 : 107 ԻսպանիաԻսպանիա ԱրգենտինաԱրգենտինա 87 : 75 ԼիտվաԼիտվա
2012 Միացյալ ԹագավորությունԼոնդոն Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 107 : 100 ԻսպանիաԻսպանիա ՌուսաստանՌուսաստան 81 : 77 ԱրգենտինաԱրգենտինա
2016 Բրազիլիա Ռիո դե Ժանեյրո Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 96 : 66 ՍերբիաՍերբիա ԻսպանիաԻսպանիա 89 : 88 ԱվստրալիաԱվստրալիա
2020 ՃապոնիաՏոկիո
Տարի Տեղ
վայր
Եզրափակիչ 3-րդ տեղի մրցություն
1-ին տեղ Հաշիվ 2-րդ տեղ 3-րդ տեղ Հաշիվ 4-րդ տեղ
1976 ԿանադաՄոնրեալ Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԽՍՀՄ չկա[2] Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ ԲուլղարիաԲուլղարիա չկա[2] Չեխոսլովակիա Չեխոսլովակիա
1980 Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունՄոսկվա Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԽՍՀՄ 104 : 73 ԲուլղարիաԲուլղարիա ՀարավսլավիաՀարավսլավիա 68 : 65 ՀունգարիաՀունգարիա
1984 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Լոս Անջելես Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 85 : 55 Հարավային ԿորեաՀարավային Կորեա Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունՉինաստան 63 : 57 ԿանադաԿանադան
1988 Հարավային ԿորեաՍեուլ Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 77 : 70 ՀարավսլավիաՀարավսլավիա Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԽՍՀՄ 68 : 53 ԱվստրալիաԱվստրալիա
1992 ԻսպանիաԲարսելոնա Միացյալ թիմ 76 : 66 Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունՉինաստան Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 88 : 74 ԿուբաԿուբա
1996 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱտլանտա Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 111 : 87 ԲրազիլիաԲրազիլիա ԱվստրալիաԱվստրալիա 66 : 56 ՈւկրաինաՈւկրաինա
2000 ԱվստրալիաՍիդնեյ Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 76 : 54 ԱվստրալիաԱվստրալիա ԲրազիլիաԲրազիլիա 84 : 73 Հարավային ԿորեաՀարավային Կորեա
2004 Հունաստան Աթենք Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 74 : 63 ԱվստրալիաԱվստրալիա ՌուսաստանՌուսաստան 71 : 62 ԲրազիլիաԲրազիլիա
2008 Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունՊեկին Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 92 : 65 ԱվստրալիաԱվստրալիա ՌուսաստանՌուսաստան 94 : 81 Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունՉինաստան
2012 Միացյալ ԹագավորությունԼոնդոն Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 86 : 50 ՖրանսիաՖրանսիա ԱվստրալիաԱվստրալիա 83 : 74 ՌուսաստանՌուսաստան
2016 ԲրազիլիաՌիո դե Ժանեյրո Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 101 : 72 ԻսպանիաԻսպանիա ՍերբիաՍերբիա 70 : 63 ՖրանսիաՖրանսիա
2020 ՃապոնիաՏոկիո
Երկրիր 1936 1948 1952 1956 1960 1964 1968 1972 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016 Ընդամենը
Ավստրալիա Ավստրալիա 12 9 9 8 8 7 4 6 4 4 9 7 Q 13
Անգոլա Անգոլա 10 11 12 12 12 5
Արգենտինա Արգենտինա 15 4 10 1 3 4 Q 6
Բելգիա Բելգիա 19 11 17 3
Բուլղարիա Բուլղարիա 7 5 16 10 4
Բրազիլիա Բրազիլիա 9 3 6 6 3 3 4 7 5 9 5 5 6 5 Q 14
Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 20 9 2
Հունգարիա Հունգարիա 16 9 9 13 4
Վենեսուելա Վենեսուելա 11 Q 1
Գերմանիա Գերմանիա 15 7 10 3
Հունաստան Հունաստան 17 5 5 5 4
Եգիպտոս Եգիպտոս 15 19 9 16 12 12 12 7
Իսրայել Իսրայել 17 1
Հնդկաստան Հնդկաստան 12 1
Իրաք Իրաք 22 1
Իրան Իրան 14 11 2
Իռլանդիա Իռլանդիա 23 1
Իսպանիա Իսպանիա 14 7 11 4 2 8 9 9 7 2 2 Q 11
Իտալիա Իտալիա 7 17 17 4 5 8 4 5 2 5 5 2 12
Կանադա Կանադա 2 9 9 9 14 4 4 6 7 9
Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան 10 11 12 8 10 8 8 12 8
Կուբա Կուբա 13 9 11 3 7 6 6
Լատվիա Լատվիա 15 1
Լիտվա Լիտվա 3 3 3 4 4 8 Q 6
Մարոկկո Մարոկկո 16 1
Մեքսիկա Մեքսիկա 3 4 9 12 12 5 10 7
Նիգերիա Նիգերիա 10 Q 1
Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 11 10 2
Միացյալ թիմ 4 1
Պանամա Պանամա 12 1
Պերու Պերու 8 10 15 3
Լեհաստան Լեհաստան 4 7 6 6 10 7 6
Պուերտո Ռիկո Պուերտո Ռիկո 13 4 9 6 9 7 8 10 6 9
Ռուսաստան Ռուսաստան 8 9 3 3
Ռումինիա Ռումինիա 17 1
Սենեգալ Սենեգալ 15 15 11 3
Սերբիա և Չեռնոգորիա Սերբիա և Չեռնոգորիա 2 6 11 3
Սինգապուր Սինգապուր 13 1
Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն ԽՍՀՄ 2 2 2 2 3 1 3 3 1 9
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 3 1 1 1 3 1 1 Q 17
Թաիլանդ Թաիլանդ 15 1
Թայվան Թայվան 15 18 11 3
Թունիս Թունիս 11 1
Թուրքիա Թուրքիա 19 17 2
Ուրուգվայ Ուրուգվայ 6 5 3 3 8 8 6 7
Ֆիլիպիններ Ֆիլիպիններ 5 12 9 7 11 13 13 7
Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 9 11 2
Ֆրանսիա Ֆրանսիա 19 2 8 4 10 11 2 6 8
Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն 12 8 3
Խորվաթիա Խորվաթիա 2 7 6 3
Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն 10 1
Չեխոսլովակիա Չեխոսլովակիա 9 7 9 5 8 6 9 7
Չիլի Չիլի 9 6 5 8 4
Շվեյցարիա Շվեյցարիա 9 21 17 3
Շվեդիա Շվեդիա 10 1
Էստոնիա Էստոնիա 9 1
Հարավսլավիա Հարավսլավիա 6 7 2 5 2 1 3 2 8
Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 8 14 16 14 9 12 6
Ճապոնիա Ճապոնիա 9 10 15 10 14 11 6
Մասնակից երկիրների թիվը։ 57 21 23 23 15 16 16 16 16 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12

Սերբիայի ազգային հավաքականի իրավահաջորդը Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության ազգային հավաքական թիմերն էին (1918 թվականից մինչև  04.02.2003 թվականը) Սերբիան և Չեռնոգորիան։ Ռուսաստանի հավաքականի իրավահաջորդը համարվում էր ԽՍՀՄ-ը (1917—1991): ՖԻԲԱ-ի շահած մեդալների հաշվարկները բաժանվում էր ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի միջև։ Ինչպես նաև մինչև 1992 թվականից Հարավսլավիա մեդալների հաշվարկի թիվը, իսկ 1992-ից հետո Հարավսլավիան և Սերբիան։

Երկիր 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 Ընդամենը
Ավստրալիա Ավստրալիա 5 4 3 2 2 2 3 8
Անգոլա Անգոլա 12 1
Բելառուս Բելառուս 6 1
Բուլղարիա Բուլղարիա 3 2 5 3
Բրազիլիա Բրազիլիա 7 2 3 4 11 9 6
Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 11 1
Հունգարիա Հունգարիա 4 1
Հունաստան Հունաստան 7 1
Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն 12 1
Իսպանիա Իսպանիա 5 6 5 3
Իտալիա Իտալիա 6 8 8 3
Կանադա Կանադա 6 4 11 10 8 5
Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան 3 6 2 9 9 4 6 7
Կուբա Կուբա 5 4 6 9 4
Լատվիա Լատվիա 9 1
Մալի Մալի 12 1
Նիգերիա Նիգերիա 11 1
Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 11 8 10 3
Միացյալ թիմ 1 1
Լեհաստան Լեհաստան 8 1
Ռուսաստան Ռուսաստան 5 6 3 3 4 5
Սենեգալ Սենեգալ 12 1
Սլովակիա Սլովակիա 7 1
Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն ԽՍՀՄ 1 1 3 3
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 2 1 1 3 1 1 1 1 1 9
Թուրքիա Թուրքիա 5 1
Ուկրաինա Ուկրաինա 4 1
Ֆրանսիա Ֆրանսիա 5 2 2
Խորվաթիա Խորվաթիա 10 1
Չեխիա Չեխիա 5 7 7 3
Չեխոսլովակիա Չեխոսլովակիա 4 8 2
Հարավսլավիա Հարավսլավիա 3 6 2 3
Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 2 7 10 4 12 8 6
Ճապոնիա Ճապոնիա 5 7 10 3
Մասնակից երկիրների թիվը։ 30 6 6 6 8 8 12 12 12 12 12

Սերբիայի ազգային հավաքականի իրավահաջորդը Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության ազգային հավաքական թիմերն էին (1918 թվականից մինչև 04.02.2003 թվականը) Սերբիան և Չեռնոգորիան։ Ռուսաստանի հավաքականի իրավահաջորդը համարվում էր ԽՍՀՄ-ը (1917—1991): ՖԻԲԱ-ի շահած մեդալների հաշվարկները բաժանվում էր ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի միջև։ Ինչպես նաև մինչև 1992 թվականից Հարավսլավիա մեդալների հաշվարկի թիվը, իսկ 1992-ից հետո Հարավսլավիան և Սերբիան։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 Եզրափակիչ մրցաշարը անցկացվում է շրջանաձև համակարգով, ԱՄՆ-ԽՍՀՄ խաղը ավարտվել է 81:57 հաշվով, Բրազիլիա-Իտալիա խաղը՝ 78:75:
  2. 2,0 2,1 Եզրափակիչ մրցաշարը անցկացվում է շրջանաձև համակարգով, ԱՄՆ-ԽՍՀՄ խաղը ավարտվել է 77:112 հաշվով, Չեխոսլովակիա-Բուլղարիա խաղը՝ 66:67.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Վ.Լ. Վասիլեվ Բասկետբոլը օլիմպիադաներում,Մ., Խորհրդային Ռուսաստան, 1959թ., 62 էջ
  • Ա.Յ.Գոմելսկիյ Բասկետբոլը նվաճում է մոլորակը. Բասկետբոլը օլիմպիադաներում, Մ., Խորհրդային Ռուսաստան, 1980 թվական, 144 էջ
  • Վ.Բ. Կվասկով Ռուսական բասկետբոլի 100 ամյակը. պատմություն, իրադարձություններ, մարդիկ. տեղեկատու, Մ., Սովետական Սպորտ, 2006 թվական, 274 էջ
  • Բասկետբոլի Օլիմպիական խաղերի հաղթողների ցանկը

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]