Մյունխեն

Մյունխեն
Քաղաք
	Մյունխեն
	գերմ.՝ München
Դրոշ	Զինանշան
	Կոորդինատներ: 48°8′0″ հս․ լ. 11°34′0″ ավ. ե. / 48.13333° հս․. լ. 11.56667° ավ. ե.
Երկիր	Գերմանիա
Ներքին բաժանում	Altstadt-Lehel, Ludwigsvorstadt-Isarvorstadt, Maxvorstadt, Q252910?, Au-Haidhausen, Sendling, Sendling-Westpark, Schwanthalerhöhe, Neuhausen-Nymphenburg, Moosach, Milbertshofen-Am Hart, Q252679?, Q329707?, Berg am Laim, Trudering-Riem, Ramersdorf-Perlach, Obergiesing, Untergiesing-Harlaching, Thalkirchen-Obersendling-Forstenried-Fürstenried-Solln, Hadern, Pasing-Obermenzing, Aubing-Lochhausen-Langwied, Allach-Untermenzing, Feldmoching-Hasenbergl և Laim
Հիմնադրված է	1158 թ.
Առաջին հիշատակում	1158
Մակերես	310,74±0,01 կմ²
ԲԾՄ	519±1 մետր
Բնակչություն	1 450 381 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2015)
Ժամային գոտի	UTC+1
Հեռախոսային կոդ	(+49) 89
Փոստային ինդեքսներ	80331, 81929, 80802, 80805, 81377, 81379, 81737, 81730, 81735, 81737 և 81825
Ավտոմոբիլային կոդ	M
Պաշտոնական կայք	http://www.muenchen.de/
	Մյունխեն Վիքիպահեստում

Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Մյունխեն (այլ կիրառումներ)

Մյունխեն (գերմ.՝ München, ավանդական հայերեն ուղղագրությամբ՝ Մյունխէն), Գերմանիայի երրորդ քաղաքը Բեռլինից և Համբուրգից հետո, Բավարիայի մայրաքաղաքը։ Ըստ 2015 թվականի մայիսին կայացած մարդահամարի տվյալների՝ Մյունխենն ունի մոտավորապես 1.5 միլիոն բնակիչ։ Պաշտոնապես քաղաք է հռչակվել 1158 թվականին^[1]: 1255 թվականին քաղաքը դարձել է բավարական հերցոգի նստավայր, 1328-ին՝ կայսերական աթոռանիստ, իսկ 1508-ից անկախ բավարական մարզի կենտրոնն է։ Մյունխենում են գտնվում պետական և միջազգային ներկայացուչարաններ, կարևորագույն կրթական հաստատություններ, նշանակալից թանգարաններ և թատրոններ, հանրահայտ շինություններ։ Այստեղ հաճախ կազմակերպվում են միջազգային սպորտային մրցույթներ, ցուցահանդեսներ, համագումարներ, ինչպես նաև բավարական ազգային տոներից մեկը՝ Օկտոբերֆեստը:

Աշխարհագրական դիրք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընկած է Ալպյան նախալեռներում: Գտնվում է Լաուտերախ շրջանի կազմում։ Քաղաքի ամենաբարձր կետը ընկած է ծայր հարավում՝ Զոլնի շրջանում, գտնվում է մոտավորապես 600 մետր դեպի հարավ Վարնբերգ կոչվող շինությունից (579 մ բարձր ծովի մակարդակից) և ունի 580.5 մ բարձրություն ծովի մակարդակից։ Ամենացածր կետն ընկած է քաղաքի հյուսիսային սահմանի մոտ՝ Ֆելդմոխինգ շրջանում՝ Շվարցհյոլց անտառային շրջանից դեպի արևմուտք և ունի 480 մ բարձրույթուն ծովի մակարդակից։ Հետևաբար քաղաքի տեղամասերի բարձրությունների առավելագույն տարբերությունը 100.5 մ է։ Մյունխենի միջով է հոսում Իզար գետը, որի երկարությունը 13.7 կմ է։ Գետի վրա կառուցված է Վերքկանալ կոչվող ջրանցքը։ Մյունխենի տակ գրունտային ջրերի մեծ պաշար կա, իսկ քաղաքից հյուսիս գրունտային ջրերից առաջացած ճահճուտներ են, որոնցից հայտնի են Դաչաուեր Մոոսը՝ հյուսիս-արևմուտքում և Էրդինգեռ Մոոսը՝ հյուսիս-արևելքում։ Քաղաքի մակերեսը կազմում է շուրջ 31.071,91 հա, որի 44,1%֊ը կազմում են տարաբնույթ շինություններ, 17,2%֊ը՝ ավտոճանապարհը, 15,5%ը՝ կանաչ բուսածածկույթը, իսկ մնացած տարածքը՝ հանգստի գոտիները։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մյունխեն քաղաքը գտնվում է խոնավ ատլանտյան և չոր մայրցամաքային կլիմայի անցումային տարածքում՝ չափավոր զով կլիմայով։ Ձմեռները համեմատաբար ցուրտ են, սակայն օդի ջերմաստիճանը հազվադեպ է իջնում -25°-ից։ Եղանակի վրա ազդող մյուս կարևոր գործոններն են Ալպերը և Դանուբ գետը։ Այս բոլորի հիման վրա եղանակը հարաբերականորեն փոփոխական է։