Մյունխեն (գերմ.՝ München, ավանդական հայերեն ուղղագրությամբ՝ Մյունխէն), Գերմանիայի երրորդ քաղաքը Բեռլինից և Համբուրգից հետո, Բավարիայի մայրաքաղաքը։ Ըստ 2015 թվականի մայիսին կայացած մարդահամարի տվյալների՝ Մյունխենն ունի մոտավորապես 1.5 միլիոն բնակիչ։ Պաշտոնապես քաղաք է հռչակվել 1158 թվականին[2]: 1255 թվականին քաղաքը դարձել է բավարական հերցոգի նստավայր, 1328-ին՝ կայսերական աթոռանիստ, իսկ 1508-ից անկախ բավարական մարզի կենտրոնն է։ Մյունխենում են գտնվում պետական և միջազգային ներկայացուցչարաններ, կարևորագույն կրթական հաստատություններ, նշանակալից թանգարաններ և թատրոններ, հանրահայտ շինություններ։ Այստեղ հաճախ կազմակերպվում են միջազգային սպորտային մրցույթներ, ցուցահանդեսներ, համագումարներ, ինչպես նաև բավարական ազգային տոներից մեկը՝ Օկտոբերֆեստը:
Ընկած է Ալպյան նախալեռներում: Գտնվում է Լաուտերախ շրջանի կազմում։ Քաղաքի ամենաբարձր կետը ընկած է ծայր հարավում՝ Զոլնի շրջանում, գտնվում է մոտավորապես 600 մետր դեպի հարավ Վարնբերգ կոչվող շինությունից (579 մ բարձր ծովի մակարդակից) և ունի 580.5 մ բարձրություն ծովի մակարդակից։ Ամենացածր կետն ընկած է քաղաքի հյուսիսային սահմանի մոտ՝ Ֆելդմոխինգ շրջանում՝ Շվարցհյոլց անտառային շրջանից դեպի արևմուտք և ունի 480 մ բարձրույթուն ծովի մակարդակից։ Հետևաբար քաղաքի տեղամասերի բարձրությունների առավելագույն տարբերությունը 100.5 մ է։ Մյունխենի միջով է հոսում Իզար գետը, որի երկարությունը 13.7 կմ է։ Գետի վրա կառուցված է Վերքկանալ կոչվող ջրանցքը։ Մյունխենի տակ գրունտային ջրերի մեծ պաշար կա, իսկ քաղաքից հյուսիս գրունտային ջրերից առաջացած ճահճուտներ են, որոնցից հայտնի են Դաչաուեր Մոոսը՝ հյուսիս-արևմուտքում և Էրդինգեռ Մոոսը՝ հյուսիս-արևելքում։ Քաղաքի մակերեսը կազմում է շուրջ 31.071,91 հա, որի 44,1%֊ը կազմում են տարաբնույթ շինություններ, 17,2%֊ը՝ ավտոճանապարհը, 15,5%ը՝ կանաչ բուսածածկույթը, իսկ մնացած տարածքը՝ հանգստի գոտիները։
Մյունխեն քաղաքը գտնվում է խոնավ ատլանտյան և չոր մայրցամաքային կլիմայի անցումային տարածքում՝ չափավոր զով կլիմայով։ Ձմեռները համեմատաբար ցուրտ են, սակայն օդի ջերմաստիճանը հազվադեպ է իջնում -25°-ից։ Եղանակի վրա ազդող մյուս կարևոր գործոններն են Ալպերը և Դանուբ գետը։ Այս բոլորի հիման վրա եղանակը հարաբերականորեն փոփոխական է։
Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Մյունխեն (այլ կիրառումներ)
Գերմանիա.svg)
.svg)
