Արշակ Պետրոսյան

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Պետրոսյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Արշակ Բագրատի Պետրոսյան
Արշակ Պետրոսյան (2013)
Պետություն(ներ)	ԽՍՀՄ (Հայկական ԽՍՀ) Հայաստան
Ծննդյան ամսաթիվ	դեկտեմբերի 16, 1953(1953-12-16) (70 տարեկան)
Ծննդավայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ
Կոչում	Գրոսմայստեր (1984) Միջազգային վարպետ (1978)
Ներկայիս վարկանիշ	2475
ՖԻԴԵ համար	13300288
365chess	Arshak_B_Petrosian
Chesstempo համար	162802
ICCF համար	162802
Մասնակցել է	Շախմատային օլիմպիադա 1992 և Շախմատային օլիմպիադա 1996
Պարգևներ և մրցանակներ	Մովսես Խորենացու մեդալ (2006) «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» մեդալ (2008) Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան (2012)
Arshak Petrosian Վիքիպահեստում

Արշակ Բագրատի Պետրոսյան (դեկտեմբերի 16, 1953(1953-12-16), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ (նախկինում՝ խորհրդային) շախմատիստ, մարզիչ, գրոսմայստեր (1984)։ 1975-ին ավարտել է ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետի փիլիսոփայության բաժինը, մասնագիտությամբ փիլիսոփա է, փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածու։

Կենսագրություն

Շախմատ խաղալ սովորել է վեց տարեկանում՝ հորից։ Յոթ տարեկանում միաժամանակյա խաղաշարում սև խաղաքարերով հաղթել է Երևան ժամանած հայտնի գրոսմայստեր Սալո Ֆլորին։ Այդ պարտիայից հետո հայրը նրան տարել է շախմատի դպրոց, որտեղ առաջին մարզիչն է եղել Անդրանիկ Հակոբյանը, որը շատ է աջակցել փոքր Արշակին և որի հետ նա կատարել է առաջին լուրջ քայլերը շախմատում։ Մարզվել է նաև Հենրիկ Գասպարյանի և Էդուարդ Մնացականյանի մոտ։

Արդեն հասուն տարիքում, երբ միջազգային վարպետ էր, արդյունավետ մարզվել է Օլեգ Դեմենտևի մոտ։ Հենց նրա հետ մարզումներից հետո Արշակն իսկապես հասկացել է, թե ինչ է շախմատը։

Առաջին մրցումներին մասնակցել է շախմատի դպրոցում։ Դրանք անցկացվել են ամեն տարի։ 1960-ական թվականներին Պետրոսյանն արդեն առաջին կարգային էր, ապա՝ վարպետության թեկնածու։ Ամեն տարեվերջի նա մասնակցել է ԽՍՀՄ դպրոցականների առաջնություններին։ 1970-ականներին հանդես է եկել ԽՍՀՄ երիտասարդ վարպետների մրցումներին։ Հետագայում հաջողությամբ բազմաթիվ միջազգային մրցաշարերի է մասնակցել, հանդես եկել Խորհրդային Միության առաջնության կիսաեզրափակիչներին, 1985 թվականին՝ խաղացել ԽՍՀՄ առաջնության եզրափակիչում։

Արշակ Պետրոսյանին մեծ աջակցություն է ցուցաբերել աշխարհի 9-րդ չեմպիոն Տիգրան Պետրոսյանը։ 18-19 տարեկանում Արշակն ամիսներով ապրել է նրա տանը, պարապել։ Աշխարհի չեմպիոնը նրան շատ է օգնել ոչ միայն շախմատային, այլև կենսական հարցերում՝ կյանքի հարվածներին դիմագրավելու առումով։

15 տարեկանում դարձել է ԽՍՀՄ սպորտի վարպետ։ Վարպետի նորման լրացրել է Սոչիում։ Գրոսմայստերի կոչմանն արժանացել է՝ 1980 և 1984 թվականներին առաջին տեղերը գրավելով Երևանում կայացած միջազգային երկու մրցաշարերում։

2001 թվականից որպես խաղացող ոչ մի մրցաշարի չի մասնակցել։ Վերջին մրցաշարը, որում մրցանակային տեղ է զբաղեցրել, կայացել է Դորտմունդում, 2000 թվականին, որտեղ նա բաժանել է 2-4-րդ տեղերը։

Մրցաշարեր

1973-ին Պլոեշտիում (Ռումինիա) կայացած պատանեկան մրցաշարի հաղթող։ 1985-ի ԽՍՀՄ առաջնության մասնակից, 1975-ից Հայկական ԽՍՀ հավաքականի կազմում՝ ԽՍՀՄ ժողովուրդների սպարտակիադայի մասնակից։ Հայաստանի կրկնակի չեմպիոն (1974, 1976)։ Հայաստանի հավաքականի կազմում որպես մարզիչ և պահեստային խաղացող 1999-ին դարձել է Եվրոպայի չեմպիոն, իսկ 1992-ին՝ համաշխարհային օլիմպիադայի բրոնզե մեդալակիր։ 1996-ից մինչ օրս Հայաստանի հավաքականի մարզիչն է, որի հետ երեք անգամ դարձել է օլիմպիական չեմպիոն (2006, 2008, 2012), իսկ 2011-ին՝ աշխարհի թիմային առաջնության հաղթող։

Լավագույն արդյունքները այլ միջազգային մրցաշարերում.

• Երևան (1980)` 1—2-րդ տեղ
• Ալբենա (1980)` 1-ին տեղ
• Լվով (1980)` 3-րդ տեղ
• Բանյո (1981)` 1-ին տեղ
• Բանյո (1982)` 2—3-րդ տեղ
• Նովի Սադ (1983)` 1 - 3-րդ տեղ
• Երևան (1984)` 1-ին տեղ
• Երևան (1986)` 7 - 9-րդ տեղ
• Տունխա (1987)` 1—2-րդ տեղ
• Բուդապեշտ (1987)` 2 - 6-րդ տեղ (379 մասնակից)
• Հարարե (1988)` 1-ին տեղ
• Նովի Սադ (1988)` 3 - 10-րդ տեղ
• Դորտմունդ (1990)` 1-ին տեղ
• Էկլո (1991)` 3 - 4-րդ տեղ
• Վալ Տորենս (1992)` 1—5-րդ տեղ
• Պտույ (1993)` 1-ին տեղ
• Լիպշտադ (1993)` 3—7-րդ տեղ
• Դորտմունդ (1999, «B» մրցաշար)` 3—4-րդ տեղ
• Դորտմունդ (2000, «B» մրցաշար)` 2—4-րդ տեղ

2000-ից որպես շախմատիստ մրցաշարերի չի մասնակցում։

Մարզչական գործունեություն

1996-ից Հայաստանի տղամարդկանց հավաքականի մարզիչն է։ Նրա գլխավորությամբ թիմը հասել է աննախադեպ նվաճումների` դառնալով օլիմպիական եռակի, աշխարհի ու Եվրոպայի չեմպիոն։

2006-ի հունիսին նրա գլխավորությամբ Լևոն Արոնյան, Վլադիմիր Հակոբյան, Կարեն Ասրյան, Սմբատ Լպուտյան, Գաբրիել Սարգսյան և Արտաշես Մինասյան կազմով հավաքականը դարձավ Թուրինի 37-րդ համաշխարհային օլիմպիադայի հաղթող։ Այդ հաղթանակի համար նա և թիմի անդամները պարգևատրվեցին Մովսես Խորենացու մեդալով։

Երկու տարի անց Հայաստանի հավաքականը Դրեզդենում կրկնեց իր հաջողությունը՝ դառնալով 38-րդ համաշխարհային օլիմպիադայի չեմպիոն։ Այդ հաղթանակի համար Արշակ Պետրոսյանը և թիմի անդամներ Լևոն Արոնյանը, Վլադիմիր Հակոբյանը, Գաբրիել Սարգսյանը, Տիգրան Լ. Պետրոսյանը և Արտաշես Մինասյանը, պարգևատրվեցին «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի մեդալով։

2012-ի սեպտեմբերին Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքում Արշակ Պետրոսյանը և գրոսմայստերներ Լևոն Արոնյանը, Սերգեյ Մովսիսյանը, Վլադիմիր Հակոբյանը, Գաբրիել Սարգսյանը և Տիգրան Լ. Պետրոսյանը երրորդ անգամ հաղթեցին համաշխարհային օլիմպիադայում։ Այդ հաղթանակի համար Արշակ Պետրոսյանը և Լևոն Արոնյանը ՀՀ նախագահի 2012-ի սեպտեմբերի 10-ի հրամանագրով պարգևատրվեցին Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով։

ՖԻԴԵ-ի մարզչական խորհրդի որոշմամբ Արշակ Պետրոսյանը երկու անգամ՝ 2008-ին և 2011-ին ճանաչվել է աշխարհի լավագույն մարզիչ և նրան շնորհվել է Միխայիլ Բոտվիննիկի անվան մեդալ։

Տարբեր տարիների որպես մարզիչ անհատապես աշխատել է հայ գրոսմայստերներ Ռաֆայել Վահանյանի, Վլադիմիր Հակոբյանի, Լևոն Արոնյանի, ինչպես նաև ուկրաինացի Օլեգ Ռոմանիշինի, գերմանացի Արկադի Նայդիչի հետ։

2001-2011 թվականներին մշտապես պարապել է փեսայի՝ հունգարացի գրոսմայստեր Պետեր Լեկոյի հետ։ Այդ ժամանակ նա հասել է մեծ հաջողությունների, և 2004 թվականին Կրամնիկի հետ պայքարում էր աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար։

Լավագույն պարտիաներից

Արշակ Պետրոսյանն այս պարտիան համարում է իր կարիերայում լավագույններից մեկը։

Արշակ Պետրոսյան - Ալեքսեյ Շիրով, Դաուգավպիլս, 1989

1.d4 Ձf6 2.c4 g6 3.Ձc3 Փg7 4.e4 d6 5.Փe2 0-0 6.Փg5 h6 7.Փe3 e5 8.d5 Ձbd7 9.Թd2 Ձc5 10.f3 a5 11.Փd1 Ձh5 12.Ձge2 f5 13.Փc2 Թh4+ 14.Փf2 Թg5 15.Նg1 Ձf6 16.Ձg3 f4 17.Ձge2 Թh5 18.h4 g5 19.hxg5 hxg5 20.0-0-0 g4 21.Նh1 Թf7 22.Ձxf4 exf4 23.Փxc5 dxc5 24.e5 Նe8 25.Թxf4 Նa6 26.e6 Փxe6 27.dxe6 Թxe6 28.fxg4 Թxg4 29.Թxc7 Թc8 30.Թg3 Թg4 31.Թc7 Թc8 32.Ձb5 Նf8 33.Թg3 Նd8 34.Թg6 Նxd1+ 35.Նxd1 Նa8 36.Ձd6 Թg4 37.Թf7+ 1–0

Ընտանիք

• Կինը՝ Մարինա Սաֆարյան
• Դուստրը՝ Սոֆյա Պետրոսյանը, հունգարացի գրոսմայստեր Պետեր Լեկոյի կինն է

1999 թվականին կնոջ և դստեր հետ մեկնել է Գերմանիա. Սոֆյան սովորում էր, իսկ Արշակ Պետրոսյանը շախմատի դպրոց ուներ և պարապում էր շախմատիստների հետ։ Գերմանիայում ապրել է երկու տարի։ Սոֆյան և Լեկոն ծանոթացել են Դորտմունդի միջազգային մրցաշարի ժամանակ և հավանել միմյանց։ Նրանց ամուսնությունից հետո Լեկոն առաջարկել է, որ նա դառնա իր մարզիչը, և Պետրոսյանների ընտանիքը տեղափոխվել է Հունգարիա։ Պետրոսյանը Երևանում էլ է ապրում, հաճախ է լինում Հայաստանում։

Վարկանիշի փոփոխության գրաֆիկ

Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ

Տարի	Հնվ	Փտր	Մրտ	Ապր	Մայ	Հուն	Հուլ	Օգս	Սեպ	Հոկ	Նոյ	Դեկտ	Տարվա լավագույն	Տարվա վատագույն
1973							2300						2300	2300
1974					2320								2320	2320
1975	2320												2320	2320
1976	2325												2325	2325
1977	2345												2345	2345
1978	2415						2415						2415	2415
1979	2430						2430						2430	2430
1980	2435						2435						2435	2435
1981	2495						2495						2495	2495
1982	2485						2475						2485	2475
1983	2480						2460						2480	2460
1984	2470						2465						2470	2465
1985	2510						2495						2510	2495
1986	2495						2495						2495	2495
1987	2495						2510						2510	2495
1988	2480						2460						2480	2460
1989	2475						2490						2490	2475
1990	2480						2500						2500	2480
1991	2505						2505						2505	2505
1992	2470						2460						2470	2460
1993	2490						2485						2490	2485
1994	2455						2465						2465	2455
1995	2435						2435						2435	2435
1996	2465						2480						2480	2465
1997	2470						2485						2485	2470
1998	2500						2500						2500	2500
1999	2508						2514						2514	2508
2000	2476						2473			2470			2476	2470
2001	2470			2470			2470			2470			2470	2470
2002	2470			2470			2470			2470			2470	2470
2003	2470			2470			2470			2470			2470	2470
2004	2470			2470			2470			2470			2470	2470
2005	2470			2470			2470			2470			2470	2470
2006	2470			2470			2470			2470			2470	2470
2007	2470			2470			2470			2470			2470	2470
2008	2470			2470			2470			2470			2470	2470
2009	2470			2470			2470		2470		2470		2470	2470
2010	2470		2470		2470		2470		2470		2470		2470	2470
2011	2470		2470		2470		2470		2470		2470		2470	2470
2012	2470		2470		2470		2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470
2013	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470
2014	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470
2015	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470
2016	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470
2017	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470
2018	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470	2470
2019	2470	2470	2470	2470	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2470
2020	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475	2475
2021	2475	2475	2475										2475	2475
2022		2475											2475	2475

Աղբյուրներ

• Արշակ Պետրոսյանի անձնական քարտը 365chess.com կայքում
• Արշակ Պետրոսյանի անձնական քարտը OlimpBase.org կայքում
• Հարցազրույց Պետեր Լեկոյի մարզիչ Արշակ Պետրոսյանի հետ (ռուս.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արշակ Պետրոսյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։