Հիպնոս (դիցաբանություն)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հիպնոս (այլ կիրառումներ)
| Հիպնոս | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | հունական դիացաբանության աստված |
| Դիցաբանություն | հին հունական դիցաբանություն |
| Սեռ | արական |
| Հունական գրաձև | հին հունարեն՝ Ὕπνος |
| Երևի համընկնում է | Սոմնուս |
| Զբաղմունք | քնի աստված |
| Հայր | Էրեբոս |
| Մայր | Նիքս |
| Ամուսին | Պասիփայա |
| Զավակներ | Մորփեոս, Օնիր, Phantasos? և Phobetor? |
| Ատրիբուտներ | կակաչի գլխիկը, ոչ մեծ եղջյուրը |
 Hypnos Վիքիպահեստում | |
Հիպնոս (հին հունարեն՝ Ὕπνος - «քուն»), հին հունական դիցաբանությունում[1] քնի անձնավորումը, Նիքսի և Էրեբոսի որդին[2]։ Թանատոսի (Մահվան), մոյրաների (ըստ Հեսիոդոսի), Նեմեսիսի, Էրինիների, Քարոնի և Նիքսի մյուս զավակների եղբայրը։ Հիպնոսը հանգիստ է, խաղաղ։ Նրան ենթարկվում էին նույնիսկ աստվածները։ Պատկերվում էր որպես թևավոր պատանի. նրան պատկերել են նաև քնած տղայի տեսքով։ Հիպնոսի ատրիբուտներն են՝ կակաչի գլխիկը և ոչ մեծ եղջյուրը։
Ըստ Հեսիոդոսի՝ Հիպնոսն ապրում է աշխարհի եզրին[3] և նրան երբեք չի նայում Արև-Հելիոսը։
Հոմերոսի մոտ նա ապրում էր Լեմնոս կղզում և հանդես էր գալիս որպես Զևսի սուրհանդակ[4]։ Մինչ Հերան հետապնդում էր Հերակլեսին, Հիպնոսը քնեցնում է Զևսին։ Զևսի զայրույթից Հիպնոսին փրկում է մայրը՝ Նիքսը, որին Զևսը չէր համարձակվի վիրավորել։ Երկրորդ անգամ Հիպնոսը քնեցնում է Զևսին կրկին Հերայի խնդրանքով, որպեսզի հնարավորություն տա հույներին ճակատամարտում հաղթելու տրոյացիներին։ Որպես պարգև արած գործի համար՝ Հերան խոստանում է Հիպնոսին՝ կնության տալ քարիսներից ամենակրտսերին՝ Պասիփայային[5]։
Օվիդիուսը իր «Կերպարանափոխություններում» նկարագրում է քարանձավ կիմերների երկրում, որտեղ բնակվում էր Հիպնոսը և որտեղ իշխում էր հավերժական մթնշաղը։ Այդտեղից էր հոսում մոռացության աղբյուրը և քարանձավում հիասքանչ մահճակալին քնած էր Հիպնոսը[6]։
Աստվածության անունից է առաջացել «հիպնոս» բառը։
Արվեստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիպնոսին է նվիրված LXXXV օրփեոսյան հիմնը։
-
Հիպնոս (Պուշկինյան թանգարան) -
Հիպնոսն ու Թանատոսը տանում են Սարպեդոնին, Հերմեսը հսկում է -
Սոմնուսի մարմարե գլուխը (Ազգային թանգարան, Հռոմ) -
Հիպնոսն ու Թանատոսը տանում են Սարպեդոնի մարմինը Տրոյայի ճակատամարտի դաշտից (մ.թ.ա. 5-րդ դար)
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հիպնոս (դիցաբանություն)» հոդվածին։ |
| ||||||
