Հավայի

Հավայի; անգլ.՝ Hawaii
flag of Hawaii	Զինանշան
;	;
Երկիր	ԱՄՆ
Կարգավիճակ	ԱՄՆ-ի նահանգ
Մտնում է	Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
Վարչկենտրոն	Հոնոլուլու
Ամենաբարձր կետ	Մաունա-Կեա
ԲԾՄ	925 մետր
Օրենսդրական մարմին	Hawaii State Legislature
Դատական մարմին	Supreme Court of Hawaii
Միության մուտք	օգոստոսի 21, 1959 (50-րդ)
Պաշտոնական լեզուներ	անգլերեն և Hawaiian
Բնակչություն;	1 404 054 մարդ (2013) (40 տեղ)
Տարածք	28 311 կմ² կմ² (43 տեղ)
Հիմնադրված է	օգոստոսի 21, 1959 թ.
Ժամային գոտի	Hawaii–Aleutian Time Zone և Pacific/Honolulu
Հապավում	HI
Փոխարինեց	Territory of Hawaii
ISO 3166-2 կոդ	US-HI
Անվանված է	Հավայիի թագավորություն, Hawaiki և Hawaiiloa
Մականուն	The Aloha State
Միության մուտք	օգոստոսի 21, 1959 (50-րդ)
	Կոորդինատներ: 21°18′41.000000100396″ հս․ լ. 157°47′47.000000103975″ ամ. ե. / 21.31138888891677752° հս․. լ. 157.79638888891776105° ավ. ե.
	portal.ehawaii.gov

Հավայի (անգլերեն՝ Hawaii), ԱՄՆ-ի նահանգ, որը գտնվում Խաղաղ օվկիանոսում։ Ընդգրկում է Հավայան կղզիները։ Այն 1959 թվականի օգոստոսի 21-ին դարձավ ԱՄՆ 50-րդ նահանագը:

Բնակչությունը կազմում է 1 419 561 մարդ (2014 թվականի տվյալներով): Քաղաքի բնակչությունը կազմում է ամբողջ բնակչության 70 %-ը: Պաշտոնական լեզուն անգլերենն է: Տուրիստական գոտիներում անգլերենի հետ միասին օգտագործվում է նաև ճապոներենը։ Առօրյա կյանքում, միմյանց հետ շփվելով տարբեր էթնիկ խմբեր, խոսում են տարբեր լեզուներով, այդ թվում նաև հավայերեն:

Հավայի նահանգի վարչական կենտրոնը Հոնոլուլուն է, իսկ մյուս ամենախոշոր քաղաքներն են` Հիլո, Կաիլուա-Կոնա, Կանեհոեն: Տնտեսապես առավել զարգացած կղզին Օհաուն է:

Նահանգի մյուս պաշտոնական անվանումը`Ալոհա նահանգ:

Բովանդակություն

1 Աշխարհագրություն
- 1.1 Կլիմա
2 Տնտեսություն
3 Ժողովրդագրություն
- 3.1 Բնակչություն
- 3.2 Կրոն
4 Անհատներ
5 Անվանել են ի պատիվ Հավայի
6 Տես նաև
7 Ծանոթագրություններ
8 Արտաքին հղումներ

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հրաբխային լավայի արտանետումներ Կիլաուեա

Նահանգը գտնվում է Հավայան կղզիներում և Խաղա օվկիանոսի կենտրոնական մասում: Տարածքը կազմում է 28 311 կմ²: Հավայան կղզիներում գտնվում է Մաունա-Լոա և Կիլաուէա հրաբուխները և հանգած հրաբուխ` Մաունա-Քեան (բարձրությունը 4205 մ): Հավայի նահանգը երկրի մակերևույթով ամենաարագ աճող երկիրն է (դա հրաբխային գործունեության հետևանք է): Հողի բնույթի շնորհիվ, որը պահում է խոնավությունը, նահանգում չկան լճեր: Բացառություններ են` Ուաիաու, Հալուոլու լճերը և Կա-Լոկո ջրամբարը:

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահանգը ունի արևադարձային կլիմա: Տարեկան միջին ջերմաստիճանը կազմում է 18-ից 25 աստիճան: Տարեկան տեղումները կազմում են 4000 մմ: Նահանգը ունի արևադարձային տափաստաններ և սավանաներ:

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հավայան կղզու առողջարաններ

First Hawaiian Center — Հավայի հանագի ամենաբարձի կառուցը (131 մ)

Տնտեսության հիմքն են հանդիսանում` զբոսաշրջությունը և ծառայությունները: Կղզիներում կան մի շարք հանգստավայրեր, բնական և պատմական վայրեր, այդ թվում նաև ազգային պարկեր:

Արդյունաբերության գլխավոր ճյուղերն են շաքարավազը և մրգային պահածոները։

Գյուղատնտեսություն Վերամշակվում է 1 միլիոն հեկտար: Գլխավոր սպառողական մշակաբույսը բրինձն է: Անասնապահությունը ունի երկրորդական նշանակություն: Լավագույն հողերը զբաղեցնում են արտահանման տնկարկները, մշակաբույսերից` արքայախնձոր, շաքարեղեգ, սուրճի, սիզալ, բանան և գուավա:

Հավայի նահանգը հիմնական տրանսպորտային հանգույց է Հյուսիսային Խաղաղ օվկիանոսում, որի ունի կապող ճանապարհ, ԱՄՆ-ի և Կանադայի, Արևելյան Ասիայի, Ֆիլիպինների, Ավստրալիայի, Նոր Զելանդիայի հետ:

Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էթնիկական կազմը

10 % — Հավայանցիներ
38,6 % — ասիացիներ (ֆիլիպինցիներ և ճապոնացիներ 14 %, չինացիներ 5 %)
24,7 % — Եվրոպական ծագման ամերիկացիներ
14,7 % — Մետիսներ
8,9 % — լատինոամերիկացիներ (պուերտորիկացիներ և մեքսիկացիներ)
3,1 % — աֆրոամերիկացիներ և այլն:

Շրջանում տիրել են եվրոպացիներ` գերմանացիներ, պորտուգալացիներ, բրիտանացիներ. Նախկին ԽՍՀՄ-ից գաղթածների թիվը կազմում է 5 հազար ^[2]:

Կրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2000 թվականի տվյալներով Հավայի նահանգում տարբեր կրոնի հետևորդների և դավանանքի ներկայացուցիչներ բաշխվել են հետևյալ կերպ ^[3] ^[4] ^[5]: Քրիստոնեություն՝ 351 000 (28,9 %) Բուդդայականություն՝ 110 000 (9 %) Հուդայականություն՝ 10 000 (0,8 %) այլ կրոններ՝ 100 000 (10 %) Ոչ ոք չի պատկանում որևէ կրոնի 650 000 (51,1 %)