Հավալուսն (Ֆաբերժեի ձու)

Հավալուսն
Ստեղծման թնական	1898
Պատվիրատու	Նիկոլայ II
Ներկա սեփականատեր
Սեփականատեր	Մարիա Ֆյոդորովնա, Վիրջինիայի կերպարվեստի թանգարան և Լիլիան Թոմաս Պրաթ
Հավաքածու	Վիրջինիայի կերպարվեստի թանգարան
Դիզայն և նյութեր
Նյութեր	ալմաստ, արծնապակի և ոսկի
Բարձրություն	10,2 սանտիմետր
	Ֆաբերժեի ձվեր

«Հավալուսն» (ռուս.՝ Пеликан), ոսկերչական ձու, որը դարձավ Ֆաբերժեի 52 զատկական ձվերից մեկը^[1]՝ պատրաստված Կարլ Ֆաբերժեի ընկերությունում Ռուսաստանի կայսերական ընտանիքի համար։ Այն ստեղծվել է 1898 թվականին Նիկոլայ II կայսեր պատվերով^[2]։ Ոսկերչական ձուն Նիկոլայը Զատկի տոնին նվիրել է մորը՝ այրիացած կայսրուհի Մարիա Ֆեոդորովնային^[3]։

Այսօր ոսկերչական ձուն պահպանվում և ցուցադրվում է Վիրջինիայի կերպարվեստի թանգարանում^[4] (Ռիչմոնդ, Վիրջինիա, ԱՄՆ)։

Դիզայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Հավալուսն» ոսկերչական ձուն պատրաստվել է Կարլ Ֆաբերժեի ընկերության ոսկերիչ Միխայիլ Պերխինի և մանրանկարիչ Յոհաննես Զենգրաֆի կողմից^[5]։ Այն պատրաստվել է կարմիր ոսկուց, ադամանդներից, մարգարիտներից, մոխրագույն, վարդագույն, օպալե կապույտ էմալից և փղոսկրից։ Տակդիրը պատրաստված է բազմագույն ոսկուց^[2]։

«Հավալուսնը» այն քիչ ձվերից է, որոնք չունեն էմալապատ մակերես։ Ձուն պատված է դրվագազարդված կարմիր ոսկով՝ ամպիր ոճով, իսկ գագաթը պսակված է փայլատ մոխրագույն, կապույտ և վարդագույն էմալե հավալուսնով։ Վերջինիս թևերը դրվագազարդ ադամադներով է։ Թռչունը կերակրում է իր ձագերին, որոնք գտնվում են ոսկե բնի մեջ, ինչը խորհրդանշում է մայրական խնամքն ու սերը։ Ձվի մակերեսին փորագրված են դասական մոտիվներ, ինչպես նաև հիշարժան տարեթվեր՝ 1797 թվականից 1897^[6]:

Ձուն տեղադրված է ոսկուց պատրաստած կլոր տակդիրի վրա, որը բաղկացած է երկու օղակից։ Այն զարդարված է զարդաքանդակներով, ունի չորս ոտք, որոնք վերևի մասում պսակված են կայսերական թագով և արծվի գլուխներով, որոնք հենվում են գազանի թաթերի վրա։ Ինչպես նաև ձուն ունի թավշյա ծածկաշապիկ, ինչը կայսերական բոլոր ձվերի մեջ առաջին անգամ է հանդիպում^[6]։

Անակնկալ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Հավալուսն» ոսկերչական ձուն նվիրված է ռուս կայսրուհիների պատրոնաժի (կազմակերպված տնային բժշկական օգնություն հիվանդներին և մանկահաս երեխաներին) հարյուրամյակին (1797-1897 թվականներ)։ Հիմնարկությունները, որոնք հիմնադրվել էին հիմնականում արքունի աղջիկների կրթության համար, պատկերված են ութ ձվաձև տախտակադրվագների վրա, որոնք ունեն մարգարտե շրջանակներ^[5]։ Դրանք կարելի է տեսնել, երբ ձուն բացվում է և բաժանվում ութմասանի շիրմայի։ Մանրանկարների հեղինակը Յոհաննես Զենգրաֆն է, որը դրանք պատրաստել է փղոսկրից։ Հակառակ կողմում պատկերված են հիմնարկությունների անվանումները։ «Իներորդ» տախտակադրվագը բացառապես որպես տակդիր է ծառայում՝ բացված ձվի համար։

Տախտակադրվագներին պատկերված են^[3].

Քսենյան ինստիտուտ (1894)
Նիկոլաևյան որբանոց (1837)
Հայրենասիրական ինստիտուտ (1827)
Սմոլնի ինստիտուտ (1764)
Եկատերինյան ինստիտուտ (1798)
Ազնիվ կույսերի Պավլովյան ինստիտուտ (1798)
Ցեսարևից Նիկոլայ Ալեքսանդրովիչի անվան որբանոց (1837)
Ելիզավետյան ինստիտուտ (1808)

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլայ II կայսրը ձուն մորը՝ այրիացած կայսրուհի Մարիա Ֆեոդորովնային է նվիրել 1898 թվականի Զատկի տոնին^[2]։ 1917 թվականի Ռուսական հեղափոխության ժամանակ հեղափոխականները հափշտակեցին կայսերական ձվերի հավաքածուն և ուղարկեցին Կրեմլի զինապալատ։

1930 թվականին «Հավալուսն» կայսերական ձուն վաճառվում է Արմանդ Համմերին և տեղափոխվում Նյու Յորք^[3]։ 1936 թվականին ձուն գնում է Լիլիան Թոմաս Պրատը՝ General Motors ընկերության տնօրենի կինը^[5]։ Նրա մահվանից հետո, 1947 թվականին, ըստ կտակի, «Հավալուսն» ոսկերչական ձուն փոխանցվում է Վիրջինիայի կերպարվեստի թանգարանին։ Ցայսօր էլ ձուն պահպանվում և ցուցադրվում է այդ թանգարանում։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆաբերժեի ձվեր

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Bunyan, Dr Marcus. «Fabergé | Art Blart» (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 «Fabergé Research Site | Eggs - Fabergé Imperial Egg Chronology». Fabergé Research Site (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 «Mieks Fabergé Eggs». www.wintraecken.nl. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.
↑ «Imperial Pelican Easter Egg - (RG262264)». Virginia Museum of Fine Arts | (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.(չաշխատող հղում)
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 «Matt & Andrej Koymasky - Fabergé Pelican Egg». andrejkoymasky.com. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.
↑ ^6,0 ^6,1 «Пеликан - яйцо Фаберже». eggs.zhukovich.ru. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Հավալուսն (Ֆաբերժեի ձու) կատեգորիայում։

[1] Bunyan, Dr Marcus. «Fabergé | Art Blart» (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.

[:0-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 «Fabergé Research Site | Eggs - Fabergé Imperial Egg Chronology». Fabergé Research Site (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.

[:1-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 «Mieks Fabergé Eggs». www.wintraecken.nl. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.

[4] «Imperial Pelican Easter Egg - (RG262264)». Virginia Museum of Fine Arts | (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.(չաշխատող հղում)

[:2-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 «Matt & Andrej Koymasky - Fabergé Pelican Egg». andrejkoymasky.com. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.

[:3-6] 6,0 ^6,1 «Пеликан - яйцо Фаберже». eggs.zhukovich.ru. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]