Jump to content

Եվրոպական միության տնտեսություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
ԱրժույթԵվրո (EUR, €) և 10 այլ
Ֆիսկալ տարիՕրացույցային տարի
Առևտրային կազմակերպություններWTO, G20, G7 և այլն
Վիճակագրություն
Բնակչություն▲ 513,481,691 (ԵՄ28, 1 Հունվար 2019 թվական)[1]
ՀՆԱ
  • Decrease $18.292 տրիլիոն (անվանական; 2019)[2]
  • $22.774 trillion (PPP; 2019)[2]
ՀՆԱ-ի աճ
  • 2.8% (2017) 2.2% (2018)
  • 1.5% (2019) 1.6% (2020)[2]
ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով
  • Decrease $35,623 (անվանական; 2019)[2]
  • $44,539 (PPP; 2019)[2]
ՀՆԱ֊ն ըստ սեկտորի
Գնաճ (ՍԳԻ)
  • 1.693% (2020)[2]
  • 1.551% (2019)[2]
  • 1.934% (2018)[2]
Աղքատության շեմից ցածր բնակչություն
  • 9.8% (2013)[3]
  • positive decrease 21.9% աղքատության ռիսկ (2018)[4]
Ջինիի գործակիցnegative increase 30.9 միջին (2018)[5]
Մարդկային զարգացման ինդեքս 0.899 (շատ բարձր)
Աշխատուժ
  • Decrease 248,537,800 (2019)[6]
  • 73.2% զբաղվածության մակարդակ (Target: 75%, EU28; 2018)[7]
  • 72% զբաղվածության մակարդակ (EA19, 2018)[7]
Աշխատուժ ըստ մասնագիտության
Գործազրկություն
  • positive decrease 6.2% (ԵՄ28, Դեկտեմբեր 2019)[8]
  • positive decrease 7.4% (ԵՄ19, Դեկտեմբեր 2019)[8]
  • 21 միլիոն գործազուրկ (2016)[9]
Միջին համախառն աշխատավարձ€35,000 (~US$40,000), տարեկան (2015)[10]
Մինջին զուտ եկամուտ€24,000 (~US$27,000), տարեկան (2015)[10]
Հիմնական արտադրություններ
Արտաքին
Արտահանում$1.9 տրիլիոն (2015 est.)[11]
Արտահանվող ապրանքներմեքենաներ, շարժիչային տրանսպորտային միջոցներ, դեղագործական նյութեր և այլ քիմիական նյութեր, վառելիք, օդանավ, պլաստմասսա, երկաթ և պողպատ, փայտանյութ և թղթե արտադրանքներ, ալկոհոլային խմիչքներ, կահույք
Արտանհանման հիմնական գործընկերներ
Ներկրում$1.7 տրիլիոն (2015 թվական)[11]
Ներկրվող ապրանքներվառելիք և չմշակված յուղեր, մեքենաներ, տրանսպորտային միջոցներ, դեղագործական նյութեր և այլ քիմիական նյութեր, թանկարժեք քարեր, տեքստիլներ, ինքնաթիռներ, պլաստմասսա, մետաղներ, նավեր
Ներկրման հիմնական գործընկերներ
Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումենրի ծավալ
  • €4 trillion (inward, 2012)[12]
  • €5.2 տրիլիոն (outward, 2012)[13]
Համախառն արտաքին պարտք$13.05 տրիլիոն (31 Դեկտեմբեր 2014 թվական)[11]
Պետական ֆինանսներ
Պետական պարտքpositive decrease ՀՆԱ-ի 83.2%-ը (2016)[14]
ԵկամուտՀՆԱ-ի 44.9%-ը (2016)[15]
ԾախսերՀՆԱ-ի 47.4%-ը (2015)[16]
Տնտեսական օգնությունդոնոր։ ODA, $87.64 միլիարդ[18]
Վարկային վարկանիշ
Արտաքին պաշարներ$0.6 տրիլիոն (2010)[21]

Եվրոպական միության տնտեսությունը Եվրոպական միության (ԵՄ) անդամ երկրների համատեղ տնտեսությունն է։ Այն աշխարհում երկրորդ ամենամեծ տնտեսությունն է ինչպես անվանական (Միացյալ Նահանգներից հետո), այնպես էլ ըստ գնողունակության հավասարության (Չինաստանից հետո)։ 2018 թվականին Եվրամիության ՀՆԱ-ն գնահատվել է 18,8 տրիլիոն դոլար (անվանական)[22], որը կազմում է համաշխարհային տնտեսության մոտավորապես 22%-ը (անվանական գլոբալ ՀՆԱ)[23]։

ԵՄ-ի մեկ շնչի հաշվով ՀՄԱ-ն, 2016 թվական

Եվրոն, որն օգտագործվում է Եվրամիության 28 անդամ երկրներից  19-ում, հանդիսանում է աշխարհի երկրորդ խոշոր պահուստային արժույթը, ինչպես նաև աշխարհում ամենաշատ վաճառվող երկրորդ արժույթն ԱՄՆ դոլարից հետո[24][25][26]։ Եվրոն պաշտոնական արժույթ է 25 երկրներում՝ եվրագոտում և եվրոպական վեց այլ երկրներում՝ պաշտոնապես կամ դե ֆակտո։

Եվրամիության տնտեսությունը բաղկացած է խառը տնտեսությունների ներքին շուկայից, որը հիմնված է ազատ շուկայական հարաբերությունների և առաջադեմ սոցիալական մոդելների վրա։ Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն 2017-ին կազմել է 37,800 դոլար[3], իսկ ԱՄՆ-ում`59,495 ԱՄՆ դոլար, Ճապոնիայում՝ 42.695 դոլար և Չինաստանում՝ 16.636 դոլար[27]։ Անդամ պետություններում մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն էականորեն անհավասար է. Լյուքսեմբուրգում  կազմում է 105,148 դոլար, իսկ Բուլղարիայում՝ 21.678 դոլար[28]։ Եվրամիությունը ցածր Ջինի գործակիցով (այն հավասար է 31-ի) ունի եկամուտների ավելի հավասարակշռված վերաբաշխում, քան համաշխարհային միջինը[29][30]։

«Euronext»-ը եվրագոտու հիմնական ֆոնդային բորսան է և շուկայական կապիտալիզացիայով աշխարհում հանդիսանում է վեցերորդը[31]։ 2012 թվականին Եվրամիությունում կատարված օտարերկրյա ներդրումները ընդհանուր առմամբ կազմել են 5,1 տրիլիոն դոլար, մինչդեռ ԵՄ-ի ներդրումները արտասահմանյան երկրներում կազմել են 9,1 տրիլիոն դոլար, ինչը կազմել է աշխարհում ներքին և արտաքին ամենաբարձր ներդրումները[32][33]։ Եվրամիության ամենամեծ առևտրային գործընկերներն են ԱՄՆ-ը, Չինաստանը, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Թուրքիան, Ճապոնիան, Նորվեգիան, Հարավային Կորեան, Հնդկաստանը և Կանադան[34]։

2009 թվականին համաշխարհային ճգնաժամի սկզբից ի վեր, հակառակ տնտեսական իրավիճակներ են առաջացել մի կողմից Հարավային Եվրոպայի երկրների միջև, մյուս կողմից՝ Կենտրոնական և Հյուսիսային Եվրոպայի երկրների միջև։ 2018 թվականին Եվրամիությունում պետական պարտքը կազմում էր ՀՆԱ-ի 80% -ը՝  ընդ որում Էստոնիայում կազմել է՝ 8,4%, իսկ ամենաբարձրը՝ Հունաստանում՝ 181.1%[35]։

Արժույթը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Euro
Եվրագոտին կամ եվրոյի շրջանը (մուգ կապույտ) ներկայացնում է 343 միլիոն մարդ: Եվրոն երկրորդ ամենամեծ պահուստային արժույթն է աշխարհում:

Սկսած 1999 թվականից ԵՄ անդամ որոշ պետություններ, այժմ ԵՄ 28 պետություններից 19-ը եվրոն որպես պաշտոնական արժույթ օգտագործում են արժութային միությունում։ Մնացած 9 պետությունները շարունակեցին օգտագործել իրենց սեփական արժույթը՝ եվրոյին ավելի ուշ միանալու հնարավորությամբ։ Եվրոն նաև ԵՄ-ում ամենատարածված և օգտագործվող արժույթն է։

1992 թվականից ի վեր Մաաստրիխտի պայմանագիրը սահմանում էր կոշտ տնտեսական և հարկաբյուջետային կոնվերգենցիայի չափանիշներ եվրոյին միացող պետությունների համար։ 1997 թվականից սկսած՝ «Կայունության և աճի» պայմանագիրը սկսեց ապահովել շարունակական տնտեսական և հարկաբյուջետային կայունություն և կոնվերգենցիա։

Դանիան և Միացյալ Թագավորությունը, որոնք չեն հանդիսանում եվրագոտու անդամ, ունեն հատուկ իրավունքներ, որոնք կապված  են հետագայում եվրոյին միանալու հետ։ Շվեդիան կարող է նաև ընտրել, թե երբ կարող է միանալ Եվրոպական փոխարժեքի մեխանիզմին, իսկ մնացած պետությունները պարտավորվում են միանալ եվրոյին իրենց անդամակցության պայմանագրերի միջոցով։

2009 թվականին Հունաստանից սկսած, եվրագոտու 19 պետություններից հինգը պայքարում են պարտքի ճգնաժամի դեմ, որը շատերն անվանում են «Եվրոպական պարտքային ճգնաժամ»։ Այս բոլոր պետություններում (Հունաստան, Իռլանդիա, Պորտուգալիա, Իսպանիա, Կիպրոս) սկսեցին իրականացնել առողջացման ծրագրեր  և 2015 թվականի դրությամբ բոլոր երկրները, բայց Հունաստանից վերականգնվել են իրենց պարտքային ճգնաժամից։ Եվրամիությանը չանդամակցող պետությունները նույնպես անցել են պարտքային ճգնաժամ և անցել են նաև հաջողված առողջացման ծրագրեր՝ Հունգարիա, Ռումինիա և Լատվիա[36]։

Բյուջե

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԵՄ-ի միասնական բյուջեն 2011 թվականին կազմել է 141 միլիարդ եվրո, իսկ 2007–2013 թվականների համար[37]՝ 862 միլիարդ եվրո, ինչը կազմում է ԵՄ ՀՆԱ-ի շուրջ 1%-ը։

Ոլորտներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծառայություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծառայությունների ոլորտը Եվրամիության ամենակարևոր ոլորտն է, որը կազմում է ՀՆԱ-ի 74,7%-ը, համեմատած արդյունաբերության հետ, որը կազմում է ՀՆԱ-ի 23,8%-ը և գյուղատնտեսության հետ՝ ՀՆԱ-ի ընդամենը 1,5%-ը[38]։

Ֆինանսական ծառայությունները լավ զարգացած են Միության միասնական շուկայում։ Ընկերություններն ավելի մեծ վստահություն ունեն բանկային վարկերի նկատմամբ, քան ԱՄՆ-ում, չնայած որ ձեռնարկությունների շուկաների միջոցով ավելի շատ ֆինանսական միջոցներ հավաքագրող ընկերությունների նկատմամբ նախատեսվում է իրականացնել փոփոխություն ԵՄ-ի «Կապիտալի շուկաների միություն» նախաձեռնության միջոցով, որը Հանձնաժողովը ներկայացրեց 2015-ի սեպտեմբերին՝ ԵՄ ներսում կապիտալի ազատ շարժումը մոբիլիզացնելու համար[39]։ Ծրագիրը նպատակ ունի «մինչև 2019 թվականը ստեղծել ԵՄ-ում ինտեգրված կապիտալի շուկայի կառույցներ»[40]։ Նշված նախաձեռնությունը ընդհանուր առմամբ պարունակում է 33 միջոցառում[41]։ Ծրագիրը թարմացվել է 2017-ին և 2019-ին[42]։ Նախաձեռնության իրականացման համար պատասխանատու է Ֆինանսական կայունության, ֆինանսական ծառայությունների և կապիտալի շուկաների միության հանձնակատար Վալդիս Դոմբրովսկիսը` Լատվիայի նախկին վարչապետը[43][44][45][46]։

ԵՄ շատ քաղաքներ ֆինանսական կենտրոններ են. Ֆինանսական հաստատությունները և ընկերությունները, որոնք տեղակայված են Միացյալ Թագավորությունում, զգալի ֆինանսական ծառայություններ են մատուցում ԵՄ-ի տարածքում գտնվող ընկերություններին[47][48]։ Մեծ Բրիտանիայում գտնվող բանկերը երաշխավորում են Եվրոմիության ընկերությունների կողմից թողարկված կապիտալի և պարտքի կեսը, Մեծ Բրիտանիայում գտնվող բանկերը կոնտրագենտ են հանդիսանում Եվրամիության բանկերի և ընկերությունների կողմից վաճառքի հանված արտաբորսայական տոկոսային ածանցյալների կեսի համար, ինչպես նաև Եվրամիությունում գործող 30 միլիոն  ապահովագրողներ ապահովագրված են Մեծ Բրիտանիայում գործող ապահովագրական ընկերությունների միջոցով։ Մեծ Բրիտանիայում տեղակայված Կենտրոնական գործընկերությունները (CCPs) ծառայություններ են մատուցում ԵՄ հաճախորդներին մի շարք շուկաներում, իսկ Մեծ Բրիտանիայում գործող ակտիվների կառավարիչները կազմում են Եվրոպայում կառավարվող բոլոր ակտիվների 37%-ը[49]։ Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնների ինդեքսի համաձայն, այն բանից հետո, երբ Միացյալ Թագավորությունը հեռանա ԵՄ-ից, ինչը և կանխատեսվում էր 2019 թվականի հոկտեմբերին, Եվրոպայի երկու խոշորագույն ֆինանսական կենտրոնները՝ Լոնդոնը և Ցյուրիխը, դուրս կգան Եվրամիությունից[50]։ ԵՄ կազմում երկու խոշոր ֆինանսական կենտրոնները այնուհետև կլինեն Ֆրանկֆուրտը և Լյուքսեմբուրգը։

Լոնդոնը նաև պրոֆեսիոնալ ծառայությունների առաջատար միջազգային կենտրոն է, որը մատուցում է ԵՄ-ի հաճախորդներին։

Գյուղատնտեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղատնտեսության ոլորտը ֆինանսավորվում է ԵՄ-ից ստացվող սուբսիդիաների միջոցով`«Ընդհանուր գյուղատնտեսական քաղաքականության» շնորհիվ։ 2013 թվականին այն կազմել է 45 միլիարդ եվրո (ընդհանուր բյուջեի 33 %-ից 148 միլիարդ եվրո պակաս)[51]։ Սկզբնական շրջանում այդ սուբսիդիաները օգտագործվել են ԵՄ ֆիրմաների համար նվազագույն գին ապահովելու համար։ Սակայն դա քննադատվեց համարվելով պրոտեկցիոնիզմ, ինչը խոչընդոտում էր առևտրին և վնասում էր զարգացող երկրներին։ Այսպես Մեծ Բրիտանիան բազմիցս հրաժարվել է տարեկան զեղչից, քանի դեռ «Ընդհանուր գյուղատնտեսական քաղաքականության» մեջ փոփոխություններ չեն կատարվել։ Որոշ ժամանակ անց «Ընդհանուր գյուղատնտեսական քաղաքականության» մեջ կատարվեցին էական բարեփոխումներ։ Մասնավորապես 1985 թվականին ԵՄ բյուջեի շուրջ 70%-ը ծախսվեց գյուղատնտեսության վրա։ 2011 թվականին գյուղացիական տնտեսություններին տրամադրված ուղղակի օգնությունը և շուկայի հետ կապված ծախսերը կազմեցին բյուջեի ընդամենը 30%-ը, իսկ գյուղական զարգացման ծախսերը`11%։ Մինչև 2011 թվականը ուղղակի աջակցության 90%-ը դարձել էր արտադրության հետ կապ չունեցող, քանի որ շարունակական բարեփոխումներ էին իրականացվում «Ընդհանուր գյուղատնտեսական քաղաքականության» ֆինանսավորման և ձևավորման մեջ[52]։

Զբոսաշրջություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրամիությունը զբոսաշրջային խոշոր վայր է, որը գրավում է ինչպես Միության քաղաքացիներին, այնպես էլ օտարերկրյա քաղաքացիներին։ Ներքին տուրիզմն առավել հարմար է Շենգենյան պայմանագրի և եվրոյոյի շնորհիվ։ Եվրամիության բոլոր քաղաքացիները իրավունք ունեն մեկնել անդամ ցանկացած պետություն՝ առանց վիզայի անհրաժեշտության։

Ֆրանսիան միջազգային այցելուների համար աշխարհի համար մեկ տուրիստական վայր է, որին հաջորդում են Իսպանիան, Իտալիան, Միացյալ Թագավորությունը և Գերմանիան։ Այնուամենայնիվ, հարկ է նշել, որ ԵՄ երկրների միջազգային այցելուների զգալի մասը անդամ պետությունների այցելուներն են։

Միացյալ Թագավորության մայրաքաղաք Լոնդոնը  աշխարհի ամենաշատ այցելվող քաղաքն է (2012 թվականին ՝ 16.9 միլիոն այցելու), որին հաջորդում է Փարիզը՝ 16 միլիոն այցելուով[53]։

Էներգետիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քամու էլեկտրակայաններ Սլովակիայի Չերովա քաղաքում.

Եվրամիությունը հարուստ է ուրանի, ածուխի, նավթի և բնական գազի պաշարներով։ Եվրամիությունում կա նավթ արտադյունահանող վեց ընկերություն, հիմնականում Հյուսիսային ծովի նավթահանքերում։ Միացյալ Թագավորությունը հեռու է ամենամեծ արտադյունահանողը լինելուց։ Նավթի արդյունահանմամբ հիմնականում զբաղվում են Դանիան, Գերմանիան, Իտալիան, Ռումինիան և Նիդեռլանդները։ Եվրամիությունը նավփի արդյունահանմամբ աշխարհում 19-րդն է՝ արդյունահանելով օրական 1,241,370 բարել (2013 թվականի տվյալներով)։

ԵՄ-ն աշխարհում նավթի ամենամեծ սպառողն է` սպառելով ավելի շատ, քան կարող է արտադրել՝ օրական 12,790,000 բարել (2013 թվականի տվյալներով)։ Պակասուրդի մեծ մասը լրացվում է Ռուսաստանից և Կասպից ծովի ավազանից։ ԵՄ բոլոր երկրները հավատարիմ են եղել Կիոտոյի համաձայնությանը, և Եվրամիությունը նրա ամենամեծ կողմնակիցներից է։ 2007 թվականի հունվարի 10-ին Եվրահանձնաժողովը հրապարակեց առաջարկություններ ԵՄ առաջին համապարփակ էներգետիկ քաղաքականության վերաբերյալ։

Ընկերություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրամիության անդամ երկրները հանդիսանում են աշխարհի առաջատար միջազգային ընկերությունների տեղակայման վայրը։ Նշված ընկերությունների թվում առանձնանում են այնպիսի ընկերություններ, որոնք աշխարհում առաջին տեղն են զբաղեցնում  արդյունաբերության մեջ, ինչպես, օրինակ, «Allianz»-ը, որը  ըստ եկամտի  հանդիսանում է աշխարհում խոշորագույն ֆինանսական ծառայություններ մատուցող ընկերություն, «WPP»-ն, որը ըստ եկամտի համարվում է աշխարհի խոշորագույն գովազդային գործակալությունը, «Amorim»-ը, որը հանդիսանում է աշխարհի խոշորագույն խցանավերամշակող և խցանափայտ արտադրող ընկերությունը։ «Arcelor Mittal»-ը, հանդիսանում է աշխարհի ամենամեծ պողպատե ձեռնարկությունը, «Inditex»-ը աշխարհի ամենամեծ նորաձևության խումբն է, «Groupe Danone»-ը կաթնամթերքի շուկայի համաշխարհային առաջատարն է։

«Anheuser-Busch InBev»-ը գարեջրի ամենամեծ ընկերությունն է աշխարհում, «L'Oréal Group»-ը կոսմետիկայի ամենամեծ ընկերությունն է աշխարհում, «LVMH»-ը աշխարհի ամենամեծ շքեղ ապրանքների կոնգլոմերատն է, «Nokia»-ն  բջջային հեռախոսների աշխարհի խոշորագույն արտադրողն էր, «Royal Dutch Shell»-ը, որն աշխարհի խոշորագույն էներգետիկ կորպորացիաներից մեկն է և «Stora Enso»-ն, որը  ըստ արտադրական կարողությունների համարվում է աշխարհում թղթի արտադրություն իրականացնող ամենամեծ  ընկերությունը։ ԵՄ-ն ֆինանսների և բանկային ոլորտում աշխարհում ունի խոշոր ներկայացուցիչներ՝ «HSBC» և «Grupo Santander», որը ըստ շուկայական կապիտալիզացիայի համարվում է Եվրոպայի ամենամեծ բանկը։

Եվրոպական շատ այլ ընկերություններ դասվում են աշխարհի խոշորագույն ընկերությունների շարքին` շրջանառության, շահույթի, շուկայի մասնաբաժնի, աշխատողների թվաքանակի և ըստ այլ հիմնական ցուցանիշների։ ԵՄ-ում գտնվող մեծ թվով ընկերություններ ըստ իրենց գործունեության ոլորտի մտնում են աշխարհում խոշորագույն տասնյակների մեջ։ Եվրոպայում տեղակայված են նաև այնպիսի հեղինակավոր ավտոընկերություններ, ինչպիսիք են «Aston Martin»-ը, «BMW»-ն, «Ferrai»-ն, «Jaguar»-ը, «Lamborghini»-ն, «Land Rover»-ը, «Maserati»-ն, «Mercedes-Benz»-ը, «Porsche»-ն, ինչպես նաև այնպիսի արտադրողներ, ինչպիսիք են «Dacia»-ն, «Citroen»-ը, «Fiat»-ը,«Opel»-ը, «Peugeot»-ը, «Renault»-ը, «Sea»-ը, «Volkswagen»-ը, «Volvo»-ն և այլն։

Հետևյալ աղյուսակում ներկայացված են 2016 թվականին ԵՄ-ում գտնվող և խոշորագույն ֆոնդային բորսայում ցուցակված  ընկերությունների ցանկը։ Տվյալները ներկայացված են միլիոն ԱՄՆ դոլարով և հիմնված են «Fortune Global 500»-ի վրա։

Fortune-ի թոփ 10 ԵՄ կորպորացիաները ըստ եկամուտների (2016 թ.)[54]
Շարք Ընկերություններ Բաժնետոմս Եկամուտը միլիոն ԱՄՆ դոլարով Ծախսերը միլիոն ԱՄՆ դոլարով Զբաղվածություն Գլխամաս Արդյունաբերություն
1 Royal Dutch Shell RDS.A 272,156 1,939 90,000 Shell Centre, Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիա և Հաագա, Նիդեռլանդներ Էներգետիկա
2 Volkswagen VLKAY 236,600 −1,520 610,076 Վոլֆսբուրգ, Գերմանիա Մարդատար տրանսպորտային միջոցներ և պահեստամասեր
3 BP PLC BP.L 183,000 4,100 74,500 Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիա Էներգետիկա
4 Daimler DDAIY 165,800 9,345 284,015 Շտուտգարտ, Գերմանիա Մարդատար տրանսպորտային միջոցներ և պահեստամասեր
5 EXOR Group EXOSF 152,591 825 303,247 Թուրին, Իտալիա Ֆինանսական
6 Total TOT 143,421 5,087 96,019 Փարիզ, Ֆրանսիա Էներգետիկա
7 E.ON EONGY 129,277 −7,764 56,490 Էսսեն, Գերմանիա Էներգետիկա
8 AXA AXAHY 129,250 6,231 98,279 Փարիզ, Ֆրանսիա Ֆինանսական
9 Allianz AZSEY 122,948 7,339 142,459 Մյունխեն, Գերմանիա Ֆինանսական
10 BNP Paribas BNPQY 111,531 7,426 181,551 Փարիզ, Ֆրանսիա Ֆինանսական

Անդամ երկրների տնտեսությունները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարստություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եվրոպական երկրները ըստ մեկ մեծահասակին ընկնող միջին հարստության, 2018

Եվրամիության տասներկու նոր անդամ պետությունները ունեն աճի միջին ավելի բարձր տեմպ, քան ԵՄ ավագ անդամները։ Սլովակիայի ՀՆԱ-ի աճի տեմպը ամենաբարձրն էր 2005–2015 թվականներին Եվրամիության  անդամ բոլոր երկրների շրջանում։ ՀՆԱ-ի աճի բարձր տեմպեր ունեն հատկապես մերձբալթյան երկրները, ընդ որում  Լիտվան առաջատար է 11%-ով և մոտ է Չինաստանին, որը աշխարհի առաջատարն է միջինը 9%-ով անցած 25 տարվա ընթացքում (չնայած որ այդ ցուցանիշները մեծ մասամբ չեղարկվել են 2000-ականների վերջին անկման պատճառով)[55]։

Տնտեսական այսպիսի աճը գրանցվել է կառավարությունների կողմից իրականացված կայուն դրամավարկային քաղաքականության, արտահանմանն ուղղված առևտրային քաղաքականության, հարկերի ցածր դրույքաչափերի և համեմատաբար էժան աշխատուժի օգտագործման շնորհիվ։ 2015-ին Իռլանդիան գրանցեց ԵՄ-ում  ՀՆԱ-ի ամենաբարձր աճը (25,1%)։ Ներկայումս ԵՄ-ում տնտեսական աճի քարտեզը տատանվում է, ընդ որում՝ խոշոր տնտեսությունները տառապում են լճացման աճից, իսկ նոր երկրներում  գրանցվոււմ է կայուն տնտեսական աճ։

ԵՄ երկրները՝ ըստ տարեկան ՀՆԱ-ի (2022)
Եվրոպայի բնակչությունը և մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն, (2010թվական)

Ստորև բերված աղյուսակներում գույները ցույց են տալիս տվյալ տարվա լավագույն և վատագույն արդյունքները:

ԵՄ անդամ երկրները ըստ իրական ՀՆԱ աճի տեմպերի
Անդամ պետություններ 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Տնտեսական աճ
(2012–2017թվականներ) 		Վերջին հասանելի եռամսյակ
ԱվստրիաԱվստրիա 0.7 0.0 0.7 1.1 2.0 2.6 2.7 1.4 1.6
ԲելգիաԲելգիա 0.2 0.2 1.3 1.7 1.5 1.7 1.4 1.14 1.2
ԲուլղարիաԲուլղարիա 0.0 0.5 1.8 3.5 3.9 3.8 3.1 2.37 3.5
ԽորվաթիաԽորվաթիա −2.3 −0.5 −0.1 2.4 3.5 2.9 2.6 1.21 3.9
Կիպրոսի ՀանրապետությունԿիպրոս −2.9 −5.8 −1.3 2.0 4.8 4.2 3.9 0.7 3.5
ՉեխիաՉեխիա −0.8 −0.5 2.7 5.3 2.5 4.3 3.0 2.36 2.6
ԴանիաԴանիա 0.2 0.9 1.6 2.3 2.4 2.3 1.2 1.56 2.2
ԷստոնիաԷստոնիա 4.3 1.9 2.9 1.9 3.5 4.9 3.9 3.33 4.6
ՖինլանդիաՖինլանդիա −1.4 −0.8 −0.6 0.5 2.8 2.7 2.3 0.53 1.2
ՖրանսիաՖրանսիա 0.3 0.6 1.0 1.1 1.2 2.2 1.5 1.13 1.2
ԳերմանիաԳերմանիա 0.5 0.5 2.2 1.7 2.2 2.2 1.4 1.53 0.7
ՀունաստանՀունաստան −7.3 −3.2 0.7 −0.4 −0.2 1.5 1.9 −1 1.9
ՀունգարիաՀունգարիա −1.6 2.1 4.2 3.5 2.3 4.1 4.9 2.79 5.2
ԻռլանդիաԻռլանդիա 0.2 1.3 8.8 25.1 5.0 7.2 6.7 7.76 2.6
ԻտալիաԻտալիա −2.8 −1.7 0.1 0.9 1.1 1.6 0.9 0.01 -0.1
ԼիտվաԼիտվա 4.0 2.4 1.9 3.0 2.1 4.6 4.8 3.26 3.2
ԼատվիաԼատվիա 3.8 3.5 3.5 2.0 2.4 4.1 3.4 3.24 3.8
ԼիխտենշտայնԼիխտենշտայն −0.4 3.7 4.3 3.9 2.4 1.5 2.6 2.57 1.7
ՄալթաՄալթա 2.7 4.5 8.5 10.7 5.7 6.7 6.6 6.49 7.4
ՆիդերլանդներՆիդեռլանդներ −1.0 −0.1 1.4 2.0 2.2 2.9 2.5 1.41 1.9
ԼեհաստանԼեհաստան 1.6 1.4 3.3 3.8 3.1 4.8 5.4 3.34 4.7
ՊորտուգալիաՊորտուգալիա −4.0 −1.1 0.9 1.8 1.9 2.8 2.1 0.63 1.8
ՌումինիաՌումինիա 2.1 3.5 3.4 3.9 4.8 7.0 4.1 4.11 5.1
ՍլովակիաՍլովակիա 1.7 1.5 2.8 4.2 3.1 3.2 4.1 2.94 3.8
ՍլովենիաՍլովենիա −2.7 −1.1 3.0 2.3 3.1 4.9 4.5 1.79 3.7
ԻսպանիաԻսպանիա −3.0
 −1.4 1.4 3.8 3.0 2.9 2.4 1.11 2.4
ՇվեդիաՇվեդիա −0.3 1.2 2.6 4.5 2.7 2.1 2.3 2.16 2.0
Միացյալ ԹագավորությունՄեծ Բրիտանիա 1.4 2.0 2.9 2.3 1.8 1.7 1.4 1.93 1.8
ԵվրամիությունԵվրոպական Միություն −0.4 0.3 1.8 2.3 2.0 2.4 1.9 1.47 1.5
Եվրոգոտի −0.9 −0.2 1.4 2.1 1.9 2.4 1.8 1.21 1.2
ԵՄ անդամ երկրները ըստ անվանական ՀՆԱ-ի (միլիարդ եվրո)[56]
Անդամ երկրներ 2007 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
ԱվստրիաԱվստրիա 283.978 318.653 323.910 333.062 344.493 353.296 369.899 386.094
ԲելգիաԲելգիա 344.712 387.500 392.339 400.288 410.435 423.048 437.204 450.577
ԲուլղարիաԲուլղարիա 32.449 41.947 42.011 42.762 45.286 48.129 51.663 55.182
ԽորվաթիաԽորվաթիա} 43.926 43.996 43.725 43.391 44.522 46.382 48.990 51.468
Կիպրոսի ՀանրապետությունԿիպրոս 17.591 19.490 18.140 17.606 17.742 18.122 19.571 20.731
ՉեխիաՉեխիա 138.303 161.434 157.742 156.660 168.473 176.564 191.643 206.823
ԴանիաԴանիա 233.383 254.578 258.743 265.757 271.778 277.489 288.981 297.634
ԷստոնիաԷստոնիա 16.246 17.940 18.932 19.766 20.348 21.098 23.615 25.657
ՖինլանդիաՖինլանդիա 186.584 199.793 203.338 205.474 209.604 215.773 223.843 233.555
ՖրանսիաՖրանսիա 1,945.670 2,086.929 2,115.256 2,147.609 2,194.243 2,228.857 2,291.705 2,348.991
ԳերմանիաԳերմանիա 2,513.230 2,758.260 2,826.240 2,923.930 3,032.820 3,132.670 3,277.340 3,386.000
ՀունաստանՀունաստան 232.695 191.204 180.654 178.656 176.312 174.199 177.735 184.714
ՀունգարիաՀունգարիա 102.169 99.502 101.887 105.574 110.723 113.731 124.050 131.935
ԻռլանդիաԻռլանդիա 197.202 175.561 180.298 194.537 262.037 275.567 294.110 318.460
ԻտալիաԻտալիա 1,609.551 1,613.265 1,604.599 1,621.827 1,652.152 1,680.523 1,724.955 1,756.982
ԼատվիաԼատվիա 22.679 22.058 22.874 23.681 24.353 24.927 27.033 29.524
ԼիտվաԼիտվա 29.041 33.348 34.960 36.568 37.427 38.668 42.191 45.134
ԼյուքսեմբուրգԼյուքսեմբուրգ 37.179 44.112 46.500 49.993 52.102 53.004 55.378 58.869
ՄալթաՄալթա 5.757 7.165 7.643 8.454 9.517 10.192 11.140 12.320
ՆիդերլանդներՆիդեռլանդներ 613.280 645.164 652.748 663.008 683.457 702.641 737.048 773.373
ԼեհաստանԼեհաստան 313.874 389.377 394.734 411.005 430.055 425.980 467.167 496.631
ՊորտուգալիաՊորտուգալիա 175.468 168.398 170.269 173.079 179.809 185.179 194.614 201.606
ՌումինիաՌումինիա 128.618 133.511 144.253 150.357 160.314 169.771 187.940 202.884
ՍլովակիաՍլովակիա 56.242 72.703 74.170 76.088 78.896 81.154 84.851 90.202
ՍլովենիաՍլովենիա 35.153 36.076 36.239 37.615 38.837 40.418 43.000 45.948
ԻսպանիաԻսպանիա 1,080.807 1,039.815 1,025.693 1,037.820 1,079.998 1,118.522 1,166.319 1,208.248
ՇվեդիաՇվեդիա 356.434 423.341 435.752 432.691 449.015 465.186 475.231 467.012
Միացյալ ԹագավորությունՄեծ Բրիտանիա 2,245.324 2,078.292 2,063.624 2,278.894 2,602.140 2,395.801 2,332.087 2,393.693
ԵվրամիությունԵվրոպական Միություն 12,997.544 13,463.405 13,577.271 14,044.690 14,797.444 14,907.852 15,350.567 15,869.095
Եվրոգոտի (19) 9,403.064 9,837.430 9,934.758 10,157.540 10,515.850 10,790.077 11,188.371 11,569.832
ԵՄ անդամ երկրները ըստ մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ-ի (եվրոյով)
Անդամ երկրներ 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
ԱվստրիաԱվստրիա 37,800 38,200 39,000 39,900 40,800 42,100 43,700
ԲելգիաԲելգիա 35,000 35,300 35,800 36,600 37,600 38,700 39,500
ԲուլղարիաԲուլղարիա 5,700 5,800 5,900 6,300 6,800 7,300 7,800
ԽորվաթիաԽորվաթիա 10,300 10,300 10,300 10,600 11,200 11,900 13,430
Կիպրոսի ՀանրապետությունԿիպրոս 22,600 21,000 20,700 20,900 21,700 22,900 23,800
ՉեխիաՉեխիա 15,400 15,000 14,900 16,000 16,700 18,100 19,500
ԴանիաԴանիա 45,500 46,100 47,100 48,000 49,200 50,800 51,300
ԷստոնիաԷստոնիա 13,500 14,300 15,200 15,700 16,500 18,000 19,500
ՖինլանդիաՖինլանդիա 36,900 37,400 37,600 38,300 39,300 40,600 42,300
ՖրանսիաՖրանսիա 31,800 32,100 32,400 33,000 33,400 34,300 35,100
ԳերմանիաԳերմանիա 34,300 35,000 36,300 37,300 38,400 39,600 40,900
ՀունաստանՀունաստան 17,300 16,500 16,400 16,400 16,400 16,800 17,200
ՀունգարիաՀունգարիա 10,000 10,300 10,700 11,300 11,600 12,700 13,500
ԻռլանդիաԻռլանդիա 38,100 38,900 42,000 55,900 57,500 61,200 65,500
ԻտալիաԻտալիա 26,700 26,500 26,700 27,200 27,900 28,500 29,000
ԼատվիաԼատվիա 10,800 11,300 11,800 12,300 12,800 13,900 15,300
ԼիտվաԼիտվա 11,200 11,800 12,500 12,900 13,500 14,900 16,100
ԼյուքսեմբուրգԼյուքսեմբուրգ 83,000 85,300 89,200 90,600 91,300 92,600 96,700
ՄալթաՄալթա 17,100 17,900 19,600 21,700 22,700 24,100 25,600
ՆիդերլանդներՆիդեռլանդներ 39,000 39,300 39,800 40,700 41,600 43,000 44,800
ԼեհաստանԼեհաստան 10,100 10,300 10,700 11,200 11,100 12,200 12,900
ՊորտուգալիաՊորտուգալիա 16,000 16,300 16,600 17,400 18,100 18,900 19,600
ՌումինիաՌումինիա 6,600 7,200 7,600 8,100 8,600 9,600 10,400
ՍլովակիաՍլովակիա 13,400 13,700 14,000 14,600 15,000 15,600 16,600
ՍլովենիաՍլովենիա 17,500 17,600 18,200 18,800 19,500 20,800 22,200
ԻսպանիաԻսպանիա 22,200 22,000 22,300 23,300 24,100 25,100 25,800
ՇվեդիաՇվեդիա 44,500 45,400 44,700 45,800 46,700 47,200 45,900
Միացյալ ԹագավորությունՄեծ Բրիտանիա 32,800 32,400 35,400 40,100 36,600 35,400 36,000
ԵվրամիությունԵվրոպական Միություն 26,600 26,800 27,700 29,100 29,300 30,000 30,900
Եվրոգոտի 29,300 29,500 30,100 31,100 31,800 32,800 33,900
ՍերբիաՍերբիա[lower-alpha 1] 4,700 5,100 5,000 5,000 5,200 5,600 6,100
ՉեռնոգորիաՄոնտենեգրո[lower-alpha 2] 5,100 5,400 5,600 5,900 6,400 6,900
ԵՄ անդամ երկրներտ ըստ Ջինի գործակցի
Անդամ երկրներ 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
ԱվստրիաԱվստրիա 27.4 27.6 27.0 27.6 27.2 27.2 27.9 26.8
ԲելգիաԲելգիա 26.3 26.5 25.9 25.9 26.2 26.3 26.0 25.6
ԲուլղարիաԲուլղարիա 35.0 33.6 35.4 35.4 37.0 37.7 40.2 39.6
ԽորվաթիաԽորվաթիա 31.2 30.9 30.9 30.2 30.4 29.8 29.9 29.7
Կիպրոսի ՀանրապետությունԿիպրոս 29.2 31.0 32.4 34.8 33.6 32.1 30.8 29.1
ՉեխիաՉեխիա 25.2 24.9 24.6 25.1 25.0 25.1 24.5 24.0
ԴանիաԴանիա 26.6 26.5 26.8 27.7 27.4 27.7 27.6 27.9
ԷստոնիաԷստոնիա 31.9 32.5 32.9 35.6 34.8 32.7 31.6 30.6
ՖինլանդիաՖինլանդիա 25.8 25.9 25.4 25.6 25.2 25.4 25.3 25.9
ՖրանսիաՖրանսիա 30.8 30.5 30.1 29.2 29.2 29.3 29.3 28.5
ԳերմանիաԳերմանիա 29.0 28.3 29.7 30.7 30.1 29.5 29.1 31.1
ՀունաստանՀունաստան 33.5 34.3 34.4 34.5 34.2 34.3 33.4 32.3
ՀունգարիաՀունգարիա 26.9 27.2 28.3 28.6 28.2 28.2 28.1 28.7
ԻռլանդիաԻռլանդիա 29.8 30.5 30.7 31.1 29.8 29.5 30.6 28.9
ԻտալիաԻտալիա 32.5 32.4 32.8 32.4 32.4 33.1 32.7 33.4
ԼատվիաԼատվիա 35.1 35.7 35.2 35.5 35.4 34.5 34.5 35.6
ԼիտվաԼիտվա 33.0 32.0 34.6 35.0 37.9 37.0 37.6 36.9
ԼյուքսեմբուրգԼյուքսեմբուրգ 27.2 28.0 30.4 28.7 28.5 31.0 30.9 33.2
ՄալթաՄալթա 27.2 27.1 27.9 27.7 28.1 28.5 28.3 28.7
ՆիդերլանդներՆիդեռլանդներ 25.8 25.4 25.1 26.2 26.7 26.9 27.1 27.0
ԼեհաստանԼեհաստան 31.1 30.9 30.7 30.8 30.6 29.8 29.2 27.8
ՊորտուգալիաՊորտուգալիա 34.2 34.5 34.2 34.5 34.0 33.9 33.5 32.1
ՌումինիաՌումինիա 33.5 34.0 34.6 35.0 37.4 34.7 33.1 35.1
ՍլովակիաՍլովակիա 25.7 25.3 24.2 26.1 23.7 24.3 23.2 20.9
ՍլովենիաՍլովենիա 23.8 23.7 24.4 25.0 24.5 24.4 23.7 23.4
ԻսպանիաԻսպանիա 34.0 34.2 33.7 34.7 34.6 34.5 34.1 33.2
ՇվեդիաՇվեդիա 26.0 26.0 26.0 26.9 26.7 27.6 28.0 27.0
Միացյալ ԹագավորությունՄեծ Բրիտանիա 33.0 31.3 30.2 31.6 32.4 31.5 33.1 34.2
ԵվրամիությունԵվրոպական Միություն 30.8 30.5 30.5 31.0 31.0 30.8 30.6 30.9
Եվրոգոտի 30.6 30.5 30.7 31.0 30.7 30.7 30.4 30.6
ՍերբիաՍերբիա[lower-alpha 1] — — 38.0 38.6 38.2 38.6 37.8
ՉեռնոգորիաՄոնտենեգրո[lower-alpha 2][57] 30.8 32.1 32.3 31.9 — —

Աշխատանքի շուկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԵՄ-ում գործազրկության սեզոնային ճշգրտված մակարդակը 2018 թվականի սեպտեմբերին կազմել է 6,7%[58]։ Եվրագոտու գործազրկության մակարդակը 8,1% էր[58]։ Անդամ պետությունների շարքում գործազրկության ամենացածր ցուցանիշը գրանցվել է Չեխիայում (2.3%), Գերմանիայում և Լեհաստանում (3,4%), իսկ ամենաբարձր ցուցանիշը Իսպանիայում (14.9%) և Հունաստանում (19.0%՝ 2018 թվականի հուլիսին)[58]։

Հետևյալ աղյուսակը ցույց է տալիս գործազրկության մակարդակի պատմությունը Եվրամիության անդամ բոլոր պետությունների համար.

Գործազրկության մակարդակը ըստ երկրի (բազիսային ժամանակահատվածը յուրաքանչյուր տարվա մարտ ամիսն է)
Անդամ երկրներ[58] 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Վերին հասանելի ժամանակահատված
ԱվստրիաԱվստրիա 5.0 4.9 4.7 4.6 5.4 5.6 5.6 5.9 5.7 5.0 4.7 4.5
ԲելգիաԲելգիա 8.0 8.5 6.9 7.1 8.3 8.5 8.7 8.1 7.6 6.1 5.5 5.6
ԲուլղարիաԲուլղարիա 6.3 9.9 11.2 12.1 13.0 11.9 10.0 8.1 6.4 5.4 4.6 4.4
ԽորվաթիաԽորվաթիա 8.9 10.8 13.7 15.5 16.5 17.7 16.6 13.9 11.8 9.0 7.2 7.1
Կիպրոսի ՀանրապետությունԿիպրոս 4.6 6.7 6.9 10.7 14.9 16.2 16.2 13.1 12.1 8.9 7.2 6.5
ՉեխիաՉեխիա 5.9 7.7 6.8 6.9 7.2 6.5 5.6 4.0 3.2 2.2 2.0 1.9
ԴանիաԴանիա 5.3 7.6 7.4 7.7 7.1 6.6 6.4 6.0 5.9 4.9 5.3 4.8
ԷստոնիաԷստոնիա 4.3 11.9 19.2 14.0 11.1 9.1 7.9 6.7 6.4 5.7 4.1 5.0
ՖինլանդիաՖինլանդիա 7.6 8.5 7.9 7.6 8.1 8.4 9.2 9.0 8.8 7.9 6.8 6.7
ՖրանսիաՖրանսիա 8.9 9.3 9.1 9.5 10.3 10.2 10.3 10.1 9.6 9.2 8.7 8.7
ԳերմանիաԳերմանիա 7.6 7.3 6.1 5.4 5.3 5.1 4.8 4.3 3.9 3.5 3.2 3.1
ՀունաստանՀունաստան 9.1 11.6 16.0 22.7 27.1 26.9 26.0 23.8 22.1 20.1 18.2 17.6
ՀունգարիաՀունգարիա 9.6 11.4 11.1 11.3 10.6 7.9 7.3 5.7 4.4 3.7 3.4 3.4
ԻռլանդիաԻռլանդիա 11.1 13.2 14.3 15.0 13.6 12.0 9.8 8.3 7.0 5.8 5.0 5.3
ԻտալիաԻտալիա 7.6 8.4 8.0 10.5 11.9 12.7 12.4 11.5 11.5 10.8 10.1 9.7
Լատվիալատվիա 14.8 20.4 16.7 15.9 11.9 11.1 9.8 8.6 8.8 7.7 6.5 6.5
ԼիտվաԼիտվա 11.6 17.8 16.5 14.0 12.1 11.5 9.3 8.4 7.5 6.5 6.0 5.7
ԼյուքսեմբուրգԼյուքսեմբուրգ 5.4 4.6 4.7 5.1 5.7 6.0 6.4 6.4 5.8 5.3 5.7 5.8
ՄալթաՄալթա 6.6 6.9 6.5 6.5 6.2 5.9 5.7 4.9 4.2 3.9 3.4 3.4
ՆիդերլանդներՆիդեռլանդներ 3.9 5.1 4.8 5.5 6.9 7.8 7.0 6.4 5.1 3.9 3.3 3.4
ԼեհաստանԼեհաստան 7.9 10.0 9.4 9.8 10.6 9.7 7.8 6.4 5.1 3.9 3.7 3.8
ՊորտուգալիաՊորտուգալիա 10.1 11.6 12.5 15.0 17.2 14.7 13.2 12.0 9.7 7.5 6.5 6.7
ՌումինիաՌումինիա 6.0 7.3 6.8 7.0 6.9 7.0 6.7 6.4 5.2 4.4 3.9 4.0
ՍլովակիաՍլովակիա 10.7 14.9 13.6 13.7 14.1 13.6 11.9 10.1 8.5 7.0 5.6 5.4
ՍլովենիաՍլովենիա 5.3 6.9 8.1 7.9 10.8 10.1 9.2 8.3 6.9 5.5 4.5 4.4
ԻսպանիաԻսպանիա 17.4 19.5 20.7 23.9 26.3 25.2 23.0 20.3 18.0 16.0 14.2 14.0
ՇվեդիաՇվեդիա 7.8 8.8 7.9 7.5 8.3 8.0 7.5 7.2 6.4 6.2 6.7 7.1
Միացյալ ԹագավորությունՄեծ Բրիտանիա 7.3 7.9 7.7 8.1 7.7 6.6 5.4 4.9 4.5 4.1 3.7 3.8
ԵվրամիությունԵվրոպական միություն 8.6 9.7 9.5 10.3 10.9 10.5 9.7 8.8 7.9 7.1 6.4 6.3
Տնտեսական ազատության ինդեքս
Անդամ երկրներ 2016[59] 2017[60] 2018[61]
ԱվստրիաԱվստրիա 71.2 72.3 71.8
ԲելգիաԲելգիա 68.8 67.8 67.5
ԴանիաԴանիա 75.3 75.1 76.6
ՖինլանդիաՖինլանդիա 73.4 74.0 74.1
ՖրանսիաՖրանսիա 62.5 63.3 63.9
ԳերմանիաԳերմանիա 73.8 73.8 74.2
ՀունաստանՀունաստան 54.0 55.0 57.3
ԻռլանդիաԻռլանդիա 77.3 76.7 80.4
ԻտալիաԻտալիա 61.7 62.5 62.5
ԼյուքսեմբուրգԼյուքսեմբուրգ 73.2 75.9 76.4
ՆիդերլանդներՆիդեռլանդներ 73.7 75.8 76.2
ՊորտուգալիաՊորտուգալիա 65.3 62.6 63.4
ԻսպանիաԻսպանիա 67.6 63.6 65.1
ՇվեդիաՇվեդիա 72.7 74.9 76.3
Միացյալ ԹագավորությունՄեծ Բրիտանիա 76.4 76.4 78.0
ԲուլղարիաԲուլղարիա 66.8 67.9 68.3
ԽորվաթիաԽորվաթիա 61.5 59.4 61.0
Կիպրոսի ՀանրապետությունԿիպրոս 67.9 67.9 67.8
ՉեխիաՉեխիա 72.5 73.3 74.2
ԷստոնիաԷստոնիա 77.2 79.1 78.8
ՀունգարիաՀունգարիա 66.8 65.8 66.7
ԼատվիաԼատվիա 69.7 74.8 73.6
ԼիտվաԼիտվա 75.2 75.8 75.3
ՄալթաՄալթա 66.5 67.7 68.5
ԼեհաստանԼեհաստան 68.6 68.3 68.5
ՌումինիաՌումինիա 66.6 69.7 69.4
ՍլովակիաՍլովակիա 67.2 65.7 65.3
ՍլովենիաՍլովենիա 60.3 59.2 64.8
ԵվրամիությունԵվրոպական Միություն 69.1 69.4
ԵՄ-ում գործազրկության մակարդակը ըստ երկրների 2019 թվականի մարտին:
Գործազրկության մակարդակները առանձին եվրոպական երկրներում և ԵՄ28-ում `01/2004-ից մինչև 04/2014 թվականները:

Հանրային ֆինանսներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պետական ֆինանսներ (ըստ՝Մաաստրիխտի չափանիշի)
Անդամ երկրներ Պետական բյուջեի դեֆիցիտը որպես ՀՆԱ-ի տոկոս (2018)(ԵՄ սահմանաչափ։ -3%)[62] Պետական դեֆիցիտը որպես  ՀՆԱ-ի % (2018)

(ԵՄ սահմանաչափ։ 60%)[63]

Սպառողական գների ինդեքս (2018)Մաքս. 1.9% ( 22 մայիս 2018)[64][65] Երկարաժամկետ տոկոսադրույք (03/18)

Մաքս. 3.2% ( 22 մայիս 2018)

ԱվստրիաԱվստրիա 0.1 73.8 2.1 0.81
ԲելգիաԲելգիա −0.7 102.0 2.3 0.87
ԲուլղարիաԲուլղարիա 2.0 22.6 2.6 1.05
ԽորվաթիաԽորվաթիա 0.2 74.6 1.6 2.19
Կիպրոսի ՀանրապետությունԿիպրոս -4.8 102.5 0.8 1.83
ՉեխիաՉեխիա 0.9 32.7 2.0 1.81
ԴանիաԴանիա 0.5 34.1 0.7 0.64
ԷստոնիաԷստոնիա −0.6 8.4 3.4 (n/a)
ՖինլանդիաՖինլանդիա −0.7 58.9 1.2 0.72
ՖրանսիաՖրանսիա −2.5 98.4 2.1 0.84
ԳերմանիաԳերմանիա 1.7 60.9 1.9 0.53
ՀունաստանՀունաստան 1.1 181.1 0.8 4.27
ՀունգարիաՀունգարիա −2.2 70.8 2.9 2.60
ԻռլանդիաԻռլանդիա 0.0 64.8 0.7 1.01
ԻտալիաԻտալիա −2.1 132.2 1.2 1.97
ԼատվիաԼատվիա −1.0 35.9 2.6 0.83
ԼիտվաԼիտվա 0.7 34.2 2.5 0.31
ԼյուքսեմբուրգԼյուքսեմբուրգ 2.4 21.4 2.0 0.68
ՄալթաՄալթա 2.0 46.0 1.7 1.23
ՆիդերլանդներՆիդեռլանդներ 1.5 52.4 1.6 0.63
ԼեհաստանԼեհաստան −0.4 48.9 1.2 3.27
ՊորտուգալիաՊորտուգալիա −0.5 121.5 1.2 1.79
ՌումինիաՌումինիա −3.0 35.0 4.1 4.53
ՍլովակիաՍլովակիա −0.7 48.9 2.5 0.80
ՍլովենիաՍլովենիա 0.7 70.1 1.9 1.11
ԻսպանիաԻսպանիա −2.5 97.1 1.7 1.33
ՇվեդիաՇվեդիա 0.9 38.8 2.0 0.77
Միացյալ ԹագավորությունՄեծ Բրիտանիա −1.5 86.8 2.5 1.45
ԵվրամիությունԵվրոպական Միություն −0.6 80.0 1.9 1.34
Եվրոգոտի −0.5 85.1 1.8 1.07

Առևտուր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրամիությունը աշխարհում ամենամեծ արտահանողն է[66], իսկ 2008-ի դրությամբ ապրանքների և ծառայությունների խոշոր ներմուծողը[67][68]։ Անդամ պետությունների միջև ներքին առևտուրը նպաստում է առևտրի համար այնպիսի խոչընդոտների վերացմանը, ինչպիսիք են սակագները և սահմանային հսկողությունը։ Եվրագոտում ազատ առևտրի իրականացմանը նպաստում է անդամ երկրների մեծամասնության հետ առևտուր իրականացնելու ժամանակ տարադրամային տարաձայնությունների բացակայությունը[69]։

Եվրամիության ասոցացման համաձայնագիրը այսպես կոչված փափուկ մոտեցում («գազարը փայտի փոխարեն»)  է ցուցաբերում այդ երկրների քաղաքականության վրա ազդելու համար։ Եվրամիությունը ներկայացնում է իր բոլոր անդամներին Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությունում (ԱՀԿ) և ցանկացած վեճում հանդես է  գալիս անդամ պետությունների անունից։ Երբ ԵՄ-ն ԱՀԿ շրջանակներում բանակցություններ է վարում առևտրի հետ կապված համաձայնագրի շուրջ, այդ համաձայնագիրը պետք է հաստատվի ԵՄ անդամ յուրաքանչյուր կառավարության կողմից[69]։

10 խոշորագույն առևտրային գործընկերներ (2016 թվական)
Հիմնական առևտրային գործընկերներ (2016 թվական)[70]
Շարք Գործընկերներ Ներմուծում (միլիոն եվրո) % (ընդհանուր) Արտահանում (միլիոն եվրո) % (ընդհանուր) Առևտրի միջին ծավալ (միլիոն եվրո) % (ընդհանուր)
- ԵվրամիությունԵվրոպական Միություն 1,706,413 100% 1,745,730 100% 3,452,143 100%
1 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱՄՆ 246,774 14,5% 362,043 20,7% 608,817 17,6%
2 Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունՉինաստան 344,642 20,2% 170,136 9,7% 514,779 14,9%
3 ՇվեյցարիաՇվեյցարիա 121,608 7,1% 142,432 8,2% 264,040 7,6%
4 ՌուսաստանՌուսաստան 118,661 7,0% 72,428 4,1% 191,089 5,5%
5 ԹուրքիաԹուրքիա 66,652 3,9% 78,030 4,5% 144,681 4,2%
6 ՃապոնիաՃապոնիա 66,383 3,9% 58,136 3,3% 124,519 3,6%
7 ՆորվեգիաՆորվեգիա 62,935 3,7% 48,371 2,8% 111,306 3,2%
8 Հարավային ԿորեաՀարավային Կորեա 41,433 2,4% 44,518 2,6% 85,951 2,5%
9 ՀնդկաստանՀնդկաստան 39,265 2,3% 37,800 2,2% 77,065 2,2%
10 ԿանադաԿանադա 29,094 1,7% 35,200 2,0% 64,294 1,9%
11 ԲրազիլիաԲրազիլիա 29,334 1,7% 30,909 1,8% 60,243 1,7%
12 ԱՄԷԱՄԷ 9,201 0,5% 45,847 2,6% 55,048 1,6%
13 ՄեքսիկաՄեքսիկա 19,800 1,2% 33,928 1,9% 53,728 1,6%
14 ՀոնկոնգՀոնկոնգ 18,212 1,1% 34,989 2,0% 53,201 1,5%
15 Սաուդյան ԱրաբիաՍաուդյան Արաբիա 19,010 1,1% 33,925 1,9% 52,935 1,5%
16 ՍինգապուրՍինգապուր 19,436 1,1% 31,423 1,8% 50,859 1,5%
17 Հարավային ԱֆրիկաՀարավային Աֆրիկա 22,853 1,3% 22,986 1,3% 45,839 1,3%
18 ԹայվանԹայվան 26,057 1,5% 19,631 1,1% 45,688 1,3%
19 ԱվստրալիաԱվստրալիա 13,070 0,8% 32,437 1,9% 45,507 1,3%
20 ՎիետնամՎիետնամ 33,064 1,0% 9,332 0,5% 42,396 1,2%
21 ԱլժիրԱլժիր 16,500 1,0% 20,908 1,2% 37,408 1,1%
22 ՄալայզիաՄալազիա 22,177 1,3% 13,232 0,8% 35,409 1,0%
23 ՄարոկկոՄարոկկո 13,809 0,8% 20,791 1,2% 34,599 1,0%
24 ԻսրայելԻսրայել 13,197 0,8% 21,142 1,2% 34,339 1,0%
25 ԹաիլանդԹաիլանդ 20,339 1,2% 13,595 0,8% 33,934 1,0%
26 ՈւկրաինաՈւկրաինա 13,080 0,8% 16,505 0,9% 29,586 0,9%
27 ԵգիպտոսԵգիպտոս 6,691 0,4% 20,644 1,2% 27,335 0,8%
28 ԻնդոնեզիաԻնդոնեզիա 14,618 0,9% 10,461 0,6% 25,079 0,7%
29 ՍերբիաՍերբիա 8,724 0,5% 11,698 0,7% 20,422 0,6%
30 ՆիգերիաՆիգերիա 10,937 0,6% 8,961 0,5% 19,898 0,6%
Առևտուր գործընկեր երկրների խմբերի հետ (2012)[70]
Շարք Գործընկեր տարածաշրջան Ներմուծում (միլիոն եվրո) % (ընդհանուր) Արտահանում (միլիոն եվրո) % (ընդհանուր) ԸՆդհանուր առևտուր (միլիոն եվրո) % (ընդհանուր)
- Ընդհանուր ԵՄ 1,791,727 100% 1,686,774 100% 3,478,501 100%
- ACP 99,196 5,5% 86,652 5,1% 185,848 5,3%
- Andean Community 17,728 1,0% 11,738 0,7% 29,467 0,8%
- ASEAN 100,035 5,6% 81,324 4,8% 181,360 5,2%
- BRIC 577,513 32,2% 345,198 20,5% 922,711 26,5%
- CACM 9,546 0,5% 5,354 0,3% 14,900 0,4%
- EU Candidate Countries 55,386 3,1% 89,654 5,3% 145,040 4,2%
- CIS 273,505 15,3% 172,641 10,2% 446,146 12,8%
- EFTA 208,739 11,7% 186,222 11,0% 394,961 11,4%
- Latin America Countries 109,978 6,1% 110,297 6,5% 220,275 6,3%
- MEDA (excl. EU and Turkey) 73,341 4,1% 92,812 5,5% 166,153 4,8%
- Mercosur 49,196 2,7% 50,266 3,0% 99,461 2,9%
- NAFTA 255,657 14,3% 351,090 20,8% 606,746 17,4%
Առևտրային հաշվեկշիռը՝ ԵՄ28 (2018-ի դրությամբ Բրեքսիթից առաջ))
Աղբյուրը՝ Eurostat[72]

Տարածաշրջանային տատանումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրամիության ամենահարուստ տարածքների համեմատությունը կարող է բարդ խնդիր լինել, ինչը  պայմանավորված է նրանով, որ «Տարածքային ստորաբաժանումների վիճակագրությունններ»-ը (NUTS 1 և 2) միատարր չեն։ Դրանցից ոմանք շատ ավելի մեծ տարածաշրջաններ են ( ինչպիսիք են NUTS-1 Հեսսեն (21,100 կմ²) կամ NUTS-1 Իլ դը Ֆրանսը (12,011 կմ²)), քան NUTS այլ շրջանները։ Շատ ավելի փոքր են օրինակ ՝ NUTS-1 Համբուրգը (755 կմ²) կամ NUTS-1 Մեծ Լոնդոնը (1,580 կմ²)։ Ծայրահեղ օրինակ է Ֆինլանդիան, որը պատմական պատճառներով բաժանվում է մայր ցամաքային Ֆինլանդիայց՝ 5,3 միլիոն բնակչությամբ և Իռլանդիան ինքնավար կղզեխմբով, որի բնակչությունը 27000 է։

Այս տվյալների հետ կապված միակ խնդիրն այն է, որ որոշ տարածքներում, այդ թվում Լոնդոնում, առկա է ուղևորների մեծ հոսքեր, ովքեր մտնում են տարածք՝ դրանով իսկ արհեստականորեն ուռճացնելով թվերը։ Դրա հետևանքով արհեստականորեն բարձրացմանում է ՀՆԱ-ի մակարդակը, սակայն չի փոխվում տարածքում բնակվող մարդկանց թիվը` արդյունքում ուռճացնելով մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն։ Նմանատիպ խնդիրներ կարող են առաջանալ տվյալ  տարածք այցելող մեծ թվով զբոսաշրջիկների կողմից։ Տվյալներն օգտագործում են այն մարզերը սահմանելու համար, որոնց տրամադրվում է ֆինանսական օգնություն այնպիսի ծրագրերի կողմից, ինչպիսիք իրականացնում է Եվրոպական տարածաշրջանային զարգացման հիմնադրամը։ Տարածքային ստորաբաժանումների վիճակագրության (NUTS) ցանկը կազմելու որոշումը  կամայական է (այսինքն ՝ հիմնված չէ Եվրոպայում օբյեկտիվ և միասնական չափանիշների վրա), և որոշվում է եվրոպական մակարդակում։

Տարածքային ստորաբաժանումների վիճակագրության ցանկ 1 և 2 (NUTS 1 և NUTS 2 շրջաններ)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

10 NUTS 1 և NUTS 2 շրջանները գրեթե բոլորը մեկ շնչին ընկնող  ՀՆԱ-ի ցուցանիշով առաջատար են, բացառությամբ առաջին 15 անդամ պետություններից  երկուսի. Պրահան և Պրադիսլավան միակն են 13 նոր անդամ երկրներից, որ միացել են 2004 թվականի մայիսին, 2007թվականի հունվարին և 2013 թվականի հուլիսին։ Ըստ NUTS 2-ի դասականգման ըստ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի ցուցանիշի առաջատար շրջանները եղել են Լոնդոնի արևմուտքը  (միջինում 626%), Լյուքսեմբուրգի Մեծ Դքսությունը (253%) և Հարավային ու Արևելյան Իռլանդիան (220%)։ Այս երեք շրջանների ցուցանիշները, այնուամենայնիվ, արհեստականորեն ուռճացված են այն մարդկանց շնորհիվ, ովքեր չեն բնակվում այս շրջաններում («Այս շրջաններում ուղևորափոխադրումների զուտ ներքին հոսքերը արտադրությունը մղում են այնպիսի մակարդակի, որը ինքնուրույն չի կարող հասնել ակտիվ բնակչության կողմից։ Արդյունքն այն է, որ մեկ շնչին ընկնող  ՀՆԱ-ն, ըստ երևույթին, գերագնահատվում է այս շրջաններում և թերագնահատվում է այն շրջաններում, որտեղ առկա է մարդկանց արտահոսք)[73]։

Արհեստական ինֆլյացիայի մեկ այլ օրինակ է Գրոնինգենը։ Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն շատ բարձր է այս տարածաշրջանում բնական գազի մեծ պաշարների պատճառով, չնայած նրան, որ Գրոնինգենը Նիդեռլանդների ամենաաղքատ մասերից մեկն է։ 21 NUTS-2 շրջաններում գրանցվել է 150%-ը գերազանցող ինֆլյացիա, որոնցից 5-ը եղել են Գերմանիայում, երկուսը ՝ Իռլանդիայում, Ավստրիայում, Նիդեռլանդներում և Միացյալ Թագավորություններում, և մեկը ՝ Բելգիայում, Չեխիայում, Դանիայում, Ֆրանսիայում, Սլովակիայում, Լեհաստանում և Շվեդիայում, ինչպես ինչպես նաև Լյուքսեմբուրգի Գրանդ Դաշկիի մեկ տարածաշրջանում։ NUTS-ի  կանոնակարգը NUTS-1 տարածաշրջանի համար սահմանում է բնակչության միջին նվազագույն չափը 3 միլիոն և առավելագույն չափը `7 միլիոն, մինչդեռ NUTS-2 տարածաշրջանների համար` նվազագույնը 800 000 և առավելագույնը 3 միլիոն¹[74]։ Այս դասակարդումը, այնուամենայնիվ, չի ընդունվում Եվրոստատի կողմից։ Օրինակ՝ Ֆրանսիայի Իլ-դե շրջանը, որի 11,6 միլիոն բնակչությունը դիտվում է որպես NUTS-2 շրջան, մինչդեռ Բրեմեն նահանգի Ազատ Հանսեատիկ քաղաքը, որն ունի ընդամենը 664,000 բնակիչ, դիտվում է որպես NUTS-1 շրջան։

Շարք NUTS-2 շրջան Անդամ երկրներ ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով (2017)
եվրոյով %-ով ԵՄ-28 միջին
1. Ներքին Լոնդոն – Արևմուտք {{{2}}} Մեծ Բրիտանիա 188,000 626%
2. Լյուքսեմբուրգ {{{2}}} Լյուքսեմբուրգ 75,900 253%
3. Սաութհերն և Էսթերն ԻռլանդիաԻռլանդիա 66,200 220%
4. Համբուրգ {{{2}}} Գերմանիա 60,600 202%
5. Բրյուսել ԲելգիաԲելգիա 58,700 196%
6. Էսթերն և Միդլանդ ԻռլանդիաԻռլանդիա 56,700 189%
7. Պրահա  Չեխիա 56,200 187%
8. Բրատիսլավա  Սլովակիա 53,800 179%
9. Իլ դե Ֆրանս {{{2}}} Ֆրանսիա 53,100 177%
10. Բավարիա {{{2}}} Գերմանիա 53,000 177%
Շարք NUTS-1 շրջան Անդամ երկրներ ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով (2017)
եվրոյով %-ով ԵՄ-28 միջին
1. Լյուքսեմբուրգ {{{2}}} Լյուքսեմբուրգ 75,900 253%
2. Համբուրգ {{{2}}} Գերմանիա 58,300 202%
2. Բրյուսել ԲելգիաԲելգիա 58,700 196%
4. Լոնդոն {{{2}}} Մեծ Բրիտանիա 56,200 187%
5. Իռլանդիա ԻռլանդիաԻռլանդիա 54,300 181%
6. Իլ դե Ֆրանս {{{2}}} Ֆրանսիա 53,100 177%
7. Բրեմեն {{{2}}} Գերմանիա 46,500 155%
8. Արևելյան Նիդեռլանդներ ՆիդերլանդներՆիդեռլանդներ 43,400 145%
9. Բավարիա {{{2}}} Գերմանիա 43,200 144%
10. Բադեն-Վյուրթեմբերգ {{{2}}} Գերմանիա 42,300 141%

Աղբյուր՝ Եվրոստատ

2017-ի վարկանիշային աղյուսակի դասակարգմամբ ամենացածր տասը շրջաններից ամենաշատը գտնվել է Բուլղարիայում, ընդ որում ամենացածր ցուցանիշը գրանցվել է Սեվերոզապադենում։ 50% մակարդակից ցածր 20 շրջաններից 5-ը եղել են Բուլղարիայում, չորսը Հունաստանում և Հունգարիայում, երեքը Լեհաստանում և երկուսը Ֆրանսիայում և Ռումինիայում։

Շարք NUTS-2 շրջան Անդամ երկրներ ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով (2017)
եվրո %-ով ԵՄ-28 միջին
1. Բուլղարիայի հյուսիսարևմտյան տարածաշրջան  Բուլղարիա 9,300 31%
2. Բուլղարիայի հյուսիսկենտրոնական տարածաշրջան  Բուլղարիա 10,200 34%
3. Մայոտ {{{2}}} Ֆրանսիա 10,300 34%
4. Բուլղարիայի հարավկենտրոնական տարածաշրջան  Բուլղարիա 10,400 35%
5. Հյուսիսարևելյան {{{2}}} Ռումինիա 11,600 39%
6. Բուլղարիայի հյուսիսարևելյան տարածաշրջան  Բուլղարիա 11,800 39%
7. Հյուսիսային մեծ հարթավայր {{{2}}} Հունգարիա 12,900 43%
8. Հարավարևելյան տարածաշրջան  Բուլղարիա 13,000 43%
9. Հարավային տրանսդանուբյան {{{2}}} Հունգարիա 13,500 45%
10. Հարավարևմտյան տարածաշրջան {{{2}}} Ռումինիա 13,600 45%
Շարք NUTS-1 շրջան Անդամ երկրներ ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով (2017)
եվրո %-ով ԵՄ-28 միջին
1. Հյուսիսային տարածաշրջան  Բուլղարիա 11,200 37%
2. Երկրորդ մակրոշրջա {{{2}}} Ռումինիա 13,400 45%
3. Մեծ հարթավայր և հյուսիս {{{2}}} Հունգարիա 13,700 45%
4. Արևելյան շրջան  Լեհաստան 14,600 49%
5. Հյուսիսային Հունաստան {{{2}}} Հունաստան 15,600 52%
6. Կենտրոնական Հունաստան {{{2}}} Հունաստան 16,600 55%
7. Չորրորդ մակրոշրջան {{{2}}} Ռումինիա 16,700 55%
8. Առաջին Մակրոշրջան {{{2}}} Ռումինիա 17,400 58%
9. Էգեյան կղզիներ, Կրետե {{{2}}} Հունաստան 17,900 60%
10. Կենտրոնական մակրոշրջան  Լեհաստան 18,000 60%

Աղբյուր՝ Եվրոստատ

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Serbia is a negotiating candidate to the EU.
  2. ↑ 2,0 2,1 Montenegro is a negotiating candidate to the EU.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ tab=table&init=1&language=en&pcode=tps00001&plugin=1 «Population on 1 January». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 20-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 «World Economic Outlook Database, October 2019». IMF.org. International Monetary Fund. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «The World Factbook – Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> թեգ. «ciawfb» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ:
  4. ↑ «People at risk of poverty or social exclusion». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.
  5. ↑ «Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  6. ↑ «Labor force, total - European Union». data.worldbank.org. World Bank. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Employment statistics». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 «Unemployment by sex and age - monthly average». appsso.eurostat.ec.europa.eu. Eurostat. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 31-ին.
  9. ↑ «Unemployment statistics».
  10. ↑ 10,0 10,1 «Database – Eurostat». ec.europa.eu.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 «Export and Import Partners of European Union». The World Factbook. CIA. 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 10-ին.
  12. ↑ «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  13. ↑ «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  14. ↑ «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  15. ↑ «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  16. ↑ «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  17. ↑ Source: http://www.oecd.org/dac/stats/ODA-2015-detailed-summary.pdf; Table 1, page 6. Quote, page 3: "In 2015, total net ODA from the 28 EU member states was USD 74 billion, representing 0.47% of their GNI. Net disbursements by EU Institutions were USD 13.8 billion, a slight fall of 0.5% in real terms compared to 2014."
  18. ↑ EU Institutions $13.85 billion, EU member states $73.80 billion.[17]
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 «The EU as a borrower – European Commission». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  20. ↑ «Scope assigns European Union and Euratom first-time credit rating of AAA with Stable Outlook». Scope Ratings. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 1-ին.
  21. ↑ Bank, European Central. «Foreign reserves and own funds». European Central Bank. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  22. ↑ «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu.
  23. ↑ «Report for Selected Country Groups and Subjects». www.imf.org. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  24. ↑ «Triennial Central Bank Survey 2007» (PDF). BIS. 2007 թ․ դեկտեմբերի 19. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 25-ին.
  25. ↑ Aristovnik, Aleksander; Čeč, Tanja (2010 թ․ մարտի 30). «Compositional Analysis of Foreign Currency Reserves in the 1999–2007 Period. The Euro vs. The Dollar As Leading Reserve Currency» (PDF). Munich Personal RePEc Archive, Paper No. 14350. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  26. ↑ Boesler, Matthew (2013 թ․ նոյեմբերի 11). «There Are Only Two Real Threats to the US Dollar's Status As The International Reserve Currency». Business Insider. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  27. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». www.imf.org. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  28. ↑ «World Economic Outlook Database, October 2019». IMF.org. International Monetary Fund. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.
  29. ↑ «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  30. ↑ «GINI index (World Bank estimate) | Data». data.worldbank.org. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  31. ↑ «Monthly Reports». www.world-exchanges.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-02-02-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  32. ↑ «The World Factbook – Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  33. ↑ «The World Factbook – Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  34. ↑ Top Trading Partners Արխիվացված 2017-01-17 Wayback Machine Client and Supplier Countries of the EU28 in Merchandise Trade (value %) (2015, excluding intra-EU trade). Accessed 29 October 2018
  35. ↑ «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  36. ↑ «Romania becomes third eastern European EU country to be bailed out». The Guardian. 2009 թ․ մարտի 25.
  37. ↑ «EU budget at a glance». Europa, EU information website. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2007 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  38. ↑ «Europäische Union: Anteile der Wirtschaftssektoren am Bruttoinlandsprodukt (BIP) von 2004 bis 2014». statista.de (գերմաներեն). World Bank. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 22-ին.
  39. ↑ European Commission, Overview of the Capital Markets Union, accessed 9 May 2018
  40. ↑ European Commission, Capital markets union action plan, accessed 9 May 2018
  41. ↑ Conference Report: European Financial Market Integration, 6 June 2016, accessed 20 September 2018
  42. ↑ Vértesy, László (2019). «The legal and regulatory aspects of the free movement of capital - towards the Capital Markets Union». Journal of Legal Theory HU ISSN 1588-080X.
  43. ↑ «EU's capital markets union 2.0, explained». POLITICO (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ հունիսի 8. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 7-ին.
  44. ↑ «What is the capital markets union?». European Commission – European Commission (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ մարտի 7-ին.
  45. ↑ «EU Capital Markets Union». Financial Times (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ մարտի 7-ին.
  46. ↑ White, Lucy (2018 թ․ ապրիլի 24). «EU's Dombrovskis ignites fresh row over City's market access post-Brexit» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 25-ին. «Regarding Capital Markets Union, the European Commission's plan to improve access to non-bank financing across the EU, he said the "departure of the UK makes this project even more important and even more urgent. It will have to compensate for the EU's largest financial centre not being in the EU and not being in the single market any more"»
  47. ↑ (9 December 2016)։ «Brexit: the United-Kingdom and EU financial services»։ Economic Governance Support Unit of the European Parliament։
  48. ↑ «The Bank of England's approach to the authorisation and supervision of international banks, insurers and central counterparties». Bank of England. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 2-ին. «The UK's financial sector also brings substantial benefits to EU households and firms, allowing them to access a broad range of services efficiently and reliably.»
  49. ↑ Europe Economics (2011 թ․ հուլիսի 6). «The value of Europe's international financial centres to the EU economy». City of London and TheCityUK. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 23-ին.
  50. ↑ «The Global Financial Centres Index 22» (PDF). Long Finance. 2017 թ․ սեպտեմբեր.
  51. ↑ «EU expenditure and revenue». Financial Programming and Budget. European Commission. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  52. ↑ «EU budget myths». EC Europa. European Commission. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  53. ↑ «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 31-ին.
  54. ↑ «Fortune Global 500 List 2017: See Who Made It». Fortune. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 31-ին.
  55. ↑ Vértesy, László (2018). «Macroeconomic Legal Trends in the EU11 Countries» (PDF). Public Governance, Administration and Finances Law Review. 3 (1). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 12-ին.
  56. ↑ «Gross domestic product at market prices (Current prices and per capita)». Eurostat. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 28-ին.
  57. ↑ «GINI Index for Montenegro». 2018 թ․ հունվարի 18. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  58. ↑ 58,0 58,1 58,2 58,3 «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu.
  59. ↑ «2016 IEF (XLS) table download». The Heritage Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 1-ին.
  60. ↑ «2017 IEF (XLS) table download». The Heritage Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 1-ին.
  61. ↑ «2018 IEF (XLS) table download». The Heritage Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  62. ↑ «Government deficit, excluding support for financial institutions». Eurostat. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 28-ին.
  63. ↑ «General government gross debt – annual data». Eurostat. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 4-ին.
  64. ↑ «Convergence Report 2018». European Central Bank. 2018 թ․ մայիսի 22. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  65. ↑ «Annual Inflation». Eurostat. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 4-ին.
  66. ↑ «Central Intelligence Agency». Cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  67. ↑ «World trade report 2009» (PDF). WTO information website.
  68. ↑ «EU position in world trade». European Commission. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 24-ին.
  69. ↑ 69,0 69,1 Se-jeong, Kim (2009 թ․ հուլիսի 19). «EU-Korea FTA Will Be a Long Process: Greek Ambassador». The Korea Times. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  70. ↑ 70,0 70,1 «Top Trading Partners 2017 – Trade Statistics». trade.ec.europa.eu. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 31-ին.
  71. ↑ «Extra-EU27 trade, by main partners, total product». Epp.eurostat.ec.europa.eu. 2013 թ․ հոկտեմբերի 17. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 20-ին.
  72. ↑ http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?query=BOOKMARK_DS-063317_QID_-63BADB2E_UID_-3F171EB0&layout=TIME,C,X,0;GEO,L,Y,0;INDIC_ET,L,Z,0;SITC06,L,Z,1;PARTNER,L,Z,2;INDICATORS,C,Z,3;&zSelection=DS-063317INDIC_ET,MIO_BAL_VAL;DS-063317PARTNER,EXT_EU28;DS-063317INDICATORS,OBS_FLAG;DS-063317SITC06,TOTAL;&rankName1=PARTNER_1_2_-1_2&rankName2=SITC06_1_2_-1_2&rankName3=INDIC-ET_1_2_-1_2&rankName4=INDICATORS_1_2_-1_2&rankName5=TIME_1_0_0_0&rankName6=GEO_1_2_0_1&sortC=ASC_-1_FIRST&rStp=&cStp=&rDCh=&cDCh=&rDM=true&cDM=true&footnes=false&empty=false&wai=false&time_mode=NONE&time_most_recent=false&lang=EN&cfo=%23%23%23%2C%23%23%23.%23%23%23
  73. ↑ Eurostat (2019 թ․ փետրվարի 26). «Regional GDP per capita ranged from 31% to 626% of the EU average in 2017». Europa web portal. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 6-ին.
  74. ↑ http://epp.eurostat.ec.europa.eu/extraction/retrieve/en/theme1/reg/reg_e3gdp?OutputDir=EJOutputDir_349&user=unknown&clientsessionid=19A1061DE7EB55F2E04BD008A91F53DF.extraction-worker-1&OutputFile=reg_e3gdp.htm&OutputMode=U&NumberOfCells=3868&Language=en&OutputMime=text%2Fhtml&
  • ^Cells shaded in green indicate forecast figure
  • ^ One region may be classified by Eurostat as a NUTS-1, NUTS-2 as well as a NUTS-3 region. Several NUTS-1 regions are also classified as NUTS-2 regions such as Brussels-Capital or Ile-de-France. Many countries are only classified as a single NUTS-1 and a single NUTS-2 region such as Latvia, Lithuania, Luxemburg and (although over 3 million inhabitants) Denmark.
  • «Euro-indicators News release» (PDF). June 2005 inflation data. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2005 թ․ հուլիսի 18-ին.
  • «Euro-indicators News release» (PDF). May 2005 unemployment data. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2005 թ․ հուլիսի 18-ին.
  • «World Bank». GNI data (July 2005). Վերցված է 2005 թ․ օգոստոսի 4-ին.

The following links are used for the GDP growth and GDP totals (IMF)։

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եվրոպա ըստ թեմայի
Պատմություն
Ժամանակագրություն
Ըստ թեմատիկայի
Աշխարհագրություն
Քաղաքականություն
Միջկառավարական
Եվրոպական միություն
Տնտեսություն
Միջկառավարական
Ինքնիշխան պետություններ ըստ
Հասարակություն
Մշակույթ
Ժողովրդագրություն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Եվրոպական_միության_տնտեսություն&oldid=10170189» էջից