Բյուրավան

Բյուրավան
Գյուղ
	Բյուրավան
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	Արարատի
Շրջան	Արտաշատի շրջան
Ղեկավար	Գեղամ Հովակիմյան
Հիմնադրված է	1829 թ.
ԲԾՄ	865 մետր
Պաշտոնական լեզու	հայերեն
Բնակչություն	▼1191 մարդ (2011)
Ազգային կազմ	Հայեր
Ժամային գոտի	UTC+4
Փոստային ինդեքս	0717
	Բյուրավան (Հայաստան)
	Բյուրավան (Հայաստան)

Բյուրավան (նախկին անվանումները` Բամբակավան, Վերին Ղույլասար), գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Արարատի մարզի Արտաշատի տարածաշրջանում, Արտաշատ քաղաքից մոտ 6 կմ հյուսիս-արևմուտք, Ազատ գետի աջ ափին։ Նախկին Բամբակավանը վերանվանվել է Բյուրավան 1978 թ. հունվարի 25-ին^[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղը հիմնադրվել է 1829 թվականին Պարսկաստանից գաղթած հայերի կողմից։ Գյուղի հիմնաքարը դրել է տեր Ղազար քահանան։ Հիմնադրման ժամանակ գյուղում եղել է ընդամենը յոթ տնտեսություն, այնուհետև ավելացել է ևս երեքը։ Բյուրավան համայնքը նախկինում ունեցել է Վերին Գայլազոր, Հին Ղույլասար, Վերին Ղույլասար անվանումները։ 1936-1967 թթ. գյուղը զբաղվել է բամբակագործությամբ, որտեղից էլ առաջացել է գյուղի անվանումը՝ Բամբակավան։ 1978թ. հունվարի 25-ին Հովհաննես Շիրազի նախաձեռնությամբ գյուղը վերանվանվեց Բյուրավան։ Համայնքի բնակիչների օգնությամբ և աջակցությամբ վերանորոգվել և այժմ գործում է հիմնովին ավերված Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին։ Գյուղի կենտրոնում կառուցվել է հուշաղբյուր ի հիշատակ Հայրենական Մեծ պատերազմում զոհված 29 համագյուղացիների։

Կլիման[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիման չոր, խիստ ցամաքային է։ Ձմեռները սկսվում են դեկտեմբերի կեսերին։ Ամառը տևական է՝ մայիսից մինչև հոկտեմբեր, օդի միջին ամսական ջերմությունը հասնում է 24-ից 26 աստիճանի, իսկ առավելագույնը՝ 42 աստիճանի։ Հաճախ լինում են խորշակներ, որոնք զգալի վնաս են հասցնում գյուղատնտեսությանը։ Մթնոլորտային տարեկան տեղումների քանակը 250-300 մմ է։ Բնական լանդշաֆտները կիսաանապատներ են, որոնք ոռոգման ընթացքում վերածվել են կուլտուր-ոռոգելի լանդշաֆտի։ Ագրոկլիմայական տեսակետից համայնքն ընկած է բացարձակ ոռոգման գոտում։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Բյուրավանի մշտական բնակչությունը կազմել է 1191, առկա բնակչությունը՝ 1139 մարդ^[3]։ 19-րդ դարում բնակիչները եղել են հայեր և փոքր թվով ադրբեջանցիներ^[4], 1922 թվականից` գրեթե բացառապես հայեր^[2]^[4]։ Բնակչության նախնիները եկել են Խոյի և Սալմաստի գավառներից 1828-1830 թթ.։

Բյուրավանի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև

Տարի	Բնակչություն
1831	342 մարդ	^[5]
1873	157 մարդ	^[6]
1897	192 մարդ	^[5]
1926	206 մարդ	^[5]
1939	417 մարդ	^[5]
1959	826 մարդ	^[5]
1970	915 մարդ	^[5]
1979	958 մարդ	^[5]
1989	1278 մարդ	^[7]
2001	1336 մարդ	^[5]
2011	1191 մարդ	^[1]

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղն ունի 364 տնտեսություն։ Խմելու ջուրը բերվում է Գառնու ջրատարից։ Համայնքն ունի մշակույթի տուն, դպրոց, գրադարան, բուժկետ, կապի հանգույց և մանկապարտեզ։ Համայնքի տնտեսության մասնագիտացման ճյուղը գյուղատնտեսությունն է, համախառն բերքի մեծ մասը տալիս է բուսաբուծությունը։ Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը կազմում են շուրջ 160,8 հա։ Գյուղատնտեսական հողահանդակները ոռոգվում են, դրանք զբաղեցնում են ողջ մակերեսի 66%։ Համայնքի հողերի 40,7% օգտագործվում է որպես վարելահողեր՝ զբաղեցնելով մոտ 65,5 հա։ Պտղատու և խաղողի այգիները կազմում են համապատասխանաբար 58,4 հա և 10,4 հա։ Զբաղվում են այգեգործությամբ, խաղողագործությամբ, դաշտավարությամբ, բանջարաբուծությամբ։ Մշակում են ջերմասեր բանջարաբոստանային կուլտուրաներ, պտուղներ։ Զբաղվում են նաև կաթնամսատու անասնապահությամբ, մեղվաբուծությամբ։