Այգեպատ

Այգեպատ
Գյուղ
	Այգեպատ
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	Արարատի
Հիմնադրված է	1828 թ.
Մակերես	8,64 կմ²
ԲԾՄ	850 մ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	1731 մարդ (2011)
Ազգային կազմ	Հայեր
Ժամային գոտի	UTC+4
Ավտոմոբիլային կոդ	25

Այգեպատ, գյուղ Հայաստանի Արարատի մարզում, մարզկենտրոնից՝ 6 կմ արևելք։ Նախկինում ունեցել է Մասումլու, Մուսումլու անվանումները։ Մինչև 1956 թվականը հարևան Այգեզարդ գյուղի հետ մեկտեղ կոչվել է Անաստասավան։ Հետագայում գյուղերն առանձնացել են, Այգեպատ է վերանվանվել 1956 թվականից։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այգեպատ գյուղը Արտաշատի տարածաշրջանի մեջ մտնող 39 գյուղերից մեկն է, որը մտել է Դվին քաղաքի արվարձանների մեջ։ Վերահիմնադրվել է 1828 թվականին։ Մինչր 1949 թվականը անվանվել է Մասմլու, Մասումլու։ Բնակիչների նախնիները եկել են Պարսկահայաստանի Խոյ և Սալմաստի գավառներից։ Գյուղն ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի տուն, գրադարան , մանկական խաղահրապարակ, բուժկետ, ատամնաբուժարան, հեռախոսային ցանց, ալրաղաց, և մի շարք տարբեր նշանակության խանութներ։ Գյուղը մոտ է մի շարք պատմամշակութային հուշարձանների և բնակավայրերի։ Այգեպատից մինչև Խոր Վիրապ վանական համալիր՝ 12 կմ է, Դվին մայրաքաղաքի ավերակները ՝8 կմ, Ոստան գյուղի թանգարան ՝ 4 կմ, Շահումյան համայնքի Գրիգորի հնագիտական թանգարան ՝3 կմ, Արցախյան ազատամարտին նվիրված հուշարձան ՝15 կմ։

Կլիման[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղը տեղադրված է ծովի մակարդակից 865 մ բարձրության վրա^[1]։ Կլիման բարեխառն է , ամռանը՝ տաք, ձմռանը ցուրտ։ Ձմեռները սկսվում են դեկտեմբերի կեսերին։ Տարեկան միջին ջերմաստիչանը կազմում է 20°C, առավելագույն ջերմաստիչանը հասնում է մինչև +35°C-ից +40°C, իսկ նվազագույնը հասնում է -40°C Ամառը տևական է՝ մայիսից մինչև հոկտեմբեր, օդի միջին ամսական ջերմությունը հասնում է 24-ից 26 աստիճան, իսկ առավելագույնը՝ 42 °C։ Հաճախ լինում են խորշակներ, որոնք զգալի վնաս են հասցնում գյուղատնտեսությանը։ Մթնոլորտային տարեկան տեղումների քանակը 250-300 մմ է։ Բնական լանդշաֆտները կիսաանապատներ են, որոնք ոռոգման ընթացքում վեր են ածվել կուլտուր-ոռոգելի լանդշաֆտի։ Ագրոկլիմայական տեսակետից համայնքն ընկած է բացարձակ ոռոգման գոտում։ Գյուղը սահմանակից է հյուսիս -արևելքից՝ Ոստանին, Վերին Արտաշատին, իսկ հարավ-արևմուտքից՝ Շահումյանին^[1]։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղը վերահինադրվել է 1828 թվականին ։ Բնակիչները եկել են Պարսկաստանի Խոյ և Սալմաստ քաղաքներից ։ Բնակչության թիվը կազմել է ՝ 1828՝ 62, 1873թ.329, 1926թ. ՝460, 1939թ. ՝729, 1959թ՝ 1022, 1970թ. ՝1270, 1979թ 1343թ, 2001թ.՝ 1451, 2008թ.՝ 1585, 2013թ.՝ 1700, 2017թ.՝ 1755 բնակիչ։ Մինչև 1948 թվականը գյուղը եղել է թուրքաբնակ , այնուհետև թուրքերի հեռանալուց հետո ներգաղթի և վերաբնակեցման գործով պայմանավորված գյուղեն են եկել հայեր ՝ Նախիջևանից, Վանից, Մարտունուց, Պարսկաստանից, Գյումրիից, Լանջառից, Զանգակատնից, Գավառից և այլն։


	1828	1873	1926	1939	1959	1970	1979	2001	2008	2013	2017
Բնակչություն	62	329	460	729	1022	1270	1343	1451	1585	1700	1755

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչությունը զբաղվում է այգեգործությամբ, խաղողագործությամբ, դաշտավարությամբ, բանջարաբուծությամբ։ Մշակում են ջերմասեր բանջարաբոստանային կուլտուրաներ՝ լոլիկ, տաքդեղ, սմբուկ, ձմերուկ, սեխ, ինչպես նաև հացահատիկ։ Զբաղվում են նաև կաթնամսատու անասնապահությամբ,ոչխարաբուծությամբ թռչնաբուծությամբ, մեղվաբուծությամբ։ Պահուստային հողերը նույնպես յուրացվում են որպես այգիներ, վարելահողեր։ Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը կազմում են 210 հա, պտղատու և խաղողի այգիները 158 հա, ։

Արդյունաբերության մեջ զարգացած է սննդի արդյունաբերությունը։ Ունի գինու գործարան, որտեղ արտադրվում է կոնյակի սպիրտ։