Անտանանարիվու
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
| Քաղաք | |||
|---|---|---|---|
| Անտանանարիվու | |||
| Antananarivo | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Մադագասկար | ||
| Ենթարկում | Մայրաքաղաք | ||
| Հիմնադրված է | 1625 թ. | ||
| Մակերես | 88 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 1,276 մ | ||
| Բնակչություն | 1,4 մլն. մարդ (2001) | ||
| Խտություն | 10,266.5 մարդ/կմ² | ||
| Ժամային գոտի | UTC+3 | ||
| Պաշտոնական կայք | antananarivo.mg | ||
| |||
Անտանանարիվու[1] (մալագաս. Antananarivo, Тананари́ве, ֆր.՝ Tananarive, Та́на, Tana), Մադագասկարի մայրաքաղաքը և նույնանուն նահանգի տնտեսական կենտրոնը: Հիմնադրվել է 17-րդ դարի առաջին կեսում մերինաների Անդրիանզակա թագավորի կողմից։ Մերինաների լեզվով քաղաքի անվանումը նշանակում է «1000 գյուղ» կամ «1000 զինվորների քաղաք»։Բնակչությունը 2015 թվականի տվյալներով 2 610 000 մարդ: Տեղակայված է Մադագասկար կղզու կենտրոնական մասում, բարձր լեռնային[en], ծովի մակերևույթից 1240–1470 մետր բարձրության վրա: Երկաթուղային և մայրուղային հանգույց է: Անտանանարիվու երկաթուղին կապված է արևելյան ափի (Թումասինան քաղաքում), Ալաուտրա լճի շրջանի (քաղաք Ամբատունդրազակա) և Անցիրաբա քաղաքի հետ: Մայրաքաղաքի ավտոճանապարհները այն կապում են բոլոր նահանգների հետ: Անտանանարիվուում է գտնվում Իվատու միջազգային օդանավակայանը[2]:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնադրվել է 17 դարի առաջին կեսին Անալամանգա բլուրի[en] վրա՝ Իմերինի Անդրիանձակի[en] արքայի կողմից(մոտ 1612–1630): 1794 թվականից Իմերինի մայրաքաղաք, հետո Մադագասկարի թագավորություն (Մալագասկյան թագավորություն): 1896 թ. Ֆրանսիական գաղութացումից և թագուհի Ռանավալունայի III (1883-1897 թթ.) տապալումից հետո քաղաքը կոչվում էր Թանանարիվե, որը պահպանվեց մինչև 1975 թվականը: Այն Մադագասկար գաղութի մայրաքաղաքն էր: 1960 թվականի հունիսից անկախ Մալագասյան Հանրապետության մայրաքաղաք, 1975 թվականի դեկտեմբերից՝ Մադագասկարի Ժողովրդավարական Հանրապետության մայրաքաղաք, 1992 թվականի սեպտեմբերից՝ Մադագասկարի Հանրապետության[2]:
Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երկար ժամանակ քաղաքում գործնականում քարե շինություններ չեն եղել, բացառությամբ Ռիվայի թագավորական պալատի (1828 թվական, վերակառուցվել է 1880-ական թթ.), քանի որ դրա շինարարությունը արգելվել էր 1825 թվականին Ռանավալունայի թագուհու հրամանով: Քաղաքը գտնվում է երեք բլուրների վրա՝ միմյանց հետ փոխկապակցված թունելների և աստիճանների համակարգով: Այն ընդգրկում է հին շինություններ, պատմական հուշարձաններ և եվրոպական ոճի ժամանակակից շինություններ: Գերակշռում են ցածրահարկ շենքերը: Ամենաբարձր կետում տեղակայված է Ռուվայի շրջանի թագավորների հին նստավայրը, երկրի վարչապետի պալատական շենքերը: Քաղաքի կենտրոնում՝ Անուսի[en] լճի շրջանում, տեղակայված են ժամանակակից գրասենյակային շենքեր: Արդյունաբերական տարածքները գտնվում են մայրաքաղաքի հյուսիսում, արևմուտքում և արևելքում: Բնակավայրերը զբաղեցնում են լեռների լանջերը[2]:
Գիտության և մշակույթի օջախներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անտանանարիվուում են գտնվում Մադագասկարի գլխավոր համալսարանները, կրթօջախները, գրադարանները և թանգարանները՝ Մալագասիայի կրթության ակադեմիան[en] (1902 թվականից), Անտանանարիվուի համալսարանը (1961 թվականից), Մադագասկարի Ազգային գրադարանը[National Library of Madagascar] (1961 թվականից), [[|Մադագասկարի Ազգային արխիվը]][en] (1958 թվականից)[3], Պատմության թանգարանը, որը բացվել է Ռուվայում 1897 թվականից, Անտանանարիվուի Համալսարանի Արվեստի և հնագիտության թանգարանը[en][2]: Անտանանարիվուում անց են կացվում «Հիրա Քասի» (մալագաս. Hira Gasy, 1960 թվականից) ազգային թատրոնի դրամատիզացված թատերական երգ ու պարի ներկայացումները, «Ժաննեթ» (ֆր.՝ troupe Jeannette, 1929 թվականից) և «Անտանանարիվու թատրոն» (մալագաս. Antananarivo Teatra) թատերական ընկերությունների ներկայացումները [2][3]: Անտանանարիվուում է գտնվում աստղադիտարանը обсерватория[fr], «Ցիմբազազա» բուսաբանական և կենդանաբանական այգին[en][2].
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անտանանարիվուն երկրի տնտեսական, ֆինանսական, վարչական և առևտրային կենտրոնն է: Անտանանարիվուում կան սննդամթերքի, կաշվի, հագուստի, փայտամշակման և տպագրական արդյունաբերության ձեռնարկություններ, ինչպես նաև՝ մեքենաների հավաքման գործարան և շինանյութերի արտադրություն[2]. Անտանանարիվուում է գտնվում Մադագասկարյան ավանդական «Զումա» շուկան[fr] .
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անտանանարիվույի կլիման շատ համաչափ ու մեղմ է, որը պայմանավորված է ծովի մակարդակից բավական զգալի բարձր դիրքով (գրեթե 1300 մետր), և կղզին շրջապատող ծովերի մեղմացնող ազդեցությամբ: Խոնավ եղանակը տևում է հոկտեմբերից մինչև ապրիլ, չոր եղանակը՝ մայիսից սեպտեմբեր: Չոր եղանակին հատուկ են տաք ցերեկները և սառը գիշերները:
 Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Անտանանարիվու
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | տարին |
| բացարձակ առավելագույնը (°C) | 33,0 | 32,0 | 33,0 | 31,8 | 30,2 | 32,6 | 27,0 | 28,9 | 32,3 | 33,1 | 33,3 | 32,1 | 33,3 |
| միջին առավելագույնը (°C) | 26,6 | 26,5 | 26,5 | 25,5 | 23,7 | 21,2 | 20,6 | 21,7 | 24,2 | 26,0 | 27,0 | 27,2 | 24,7 |
| միջին ջերմաստիճանը (°C) | 20,8 | 20,8 | 20,7 | 19,5 | 17,3 | 15,1 | 14,3 | 14,9 | 16,8 | 18,7 | 20,1 | 20,7 | 18,3 |
| միջին նվազագույնը (°C) | 17,3 | 17,3 | 17,0 | 15,4 | 13,2 | 10,9 | 9,9 | 10,3 | 11,4 | 13,6 | 15,2 | 16,7 | 14,0 |
| բացարձակ նվազագույնը (°C) | 10,9 | 11,0 | 10,0 | 9,0 | 4,0 | 2,0 | 2,0 | 4,4 | 2,3 | 6,0 | 9,3 | 10,5 | 2,0 |
| տեղումների քանակը (մմ) | 340 | 290 | 191 | 55 | 19 | 4 | 8 | 6 | 10 | 68 | 135 | 311 | 1437 |
Ֆիլմում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անտանանարիվուում է տեղի ունենում Կազինո Ռոյալ ֆիլմի տեսարանը, որտեղ Ջեյմս Բոնդը հետապնդում է ահաբեկիչներին:
Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Կաղապար:Արտասահմանյան երկրների աշխարհագրական անունների բառարան
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Антананариву / Виноградова Н. В. // Анкилоз — Банка. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 22—23. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 2). — ISBN 5-85270-330-3.
- ↑ 3,0 3,1 Мадагаскар / Климанова О. А., Шлёнская С. М. и др. // Ломоносов — Манизер. — М. : Большая российская энциклопедия, 2011. — С. 413-421. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 18). — ISBN 978-5-85270-351-4.
| ||||||||||
| ||||||||||||||