«Անտանանարիվու»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
|||
| Տող 59. | Տող 59. | ||
}} |
}} |
||
'''Անտանանարիվու'''<ref>{{Աշխարհի քարտեզ| |
'''Անտանանարիվու'''<ref>{{Աշխարհի քարտեզ|}}</ref><ref>{{Արտասահմանյան երկրների աշխարհագրական անունների բառարան|7—31|Антананари́ву}}</ref> ({{lang-mg|Antananarivo}}, Тананари́ве, {{lang-fr|Tananarive}}, Та́на, {{lang-fr2|Tana}}) Մադագասկարի մայրաքաղաքը և նույնանուն նահանգի [[տնտեսական կենտրոնը]]: Հիմնադրվել է [[17-րդ դար]]ի առաջին կեսում [[մերինաներ]]ի [[Անդրիանզակա]] թագավորի կողմից։ Մերինաների լեզվով քաղաքի անվանումը նշանակում է «1000 գյուղ» կամ «1000 զինվորների քաղաք»։Բնակչությունը 2015 թվականի տվյալներով 2 610 000 մարդ: Տեղակայված է Մադագասկար կղզու կենտրոնական մասում, {{нп5|Высоком плато|բարձր լեռնային||Central Highlands (Madagascar)}}, ծովի մակերևույթից 1240–1470 մետր բարձրության վրա: Երկաթուղային և մայրուղային հանգույց է: Անտանանարիվու երկաթուղին կապված է արևելյան ափի (Թումասինան քաղաքում), Ալաուտրա լճի շրջանի (քաղաք [[Амбатундразака|Ամբատունդրազակա]]) և Անցիրաբա քաղաքի հետ: Մայրաքաղաքի ավտոճանապարհները այն կապում են բոլոր նահանգների հետ: Անտանանարիվույում է գտնվում [[Իվատու միջազգային օդանավակայանը]]<ref name=bre>{{БРЭ|статья=Антананариву |ссылка= |id=695633 |автор=Виноградова Н. В. |том=2 |страницы=22—23 |год=2005 }}</ref>: |
||
== Պատմություն == |
== Պատմություն == |
||
17:25, 25 Ապրիլի 2019-ի տարբերակ
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Անտանանարիվու | |||||
| Antananarivo | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Մադագասկար | ||||
| Ենթարկում | Մայրաքաղաք | ||||
| Հիմնադրված է | 1625 թ. | ||||
| Մակերես | 88 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 1,276 մ | ||||
| Բնակչություն | 1,4 մլն. մարդ (2001) | ||||
| Խտություն | 10,266.5 մարդ/կմ² | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+3 | ||||
| Պաշտոնական կայք | antananarivo.mg | ||||
| |||||
Անտանանարիվու[1][2] (մալագաս. Antananarivo, Тананари́ве, ֆր.՝ Tananarive, Та́на, Tana) Մադագասկարի մայրաքաղաքը և նույնանուն նահանգի տնտեսական կենտրոնը: Հիմնադրվել է 17-րդ դարի առաջին կեսում մերինաների Անդրիանզակա թագավորի կողմից։ Մերինաների լեզվով քաղաքի անվանումը նշանակում է «1000 գյուղ» կամ «1000 զինվորների քաղաք»։Բնակչությունը 2015 թվականի տվյալներով 2 610 000 մարդ: Տեղակայված է Մադագասկար կղզու կենտրոնական մասում, բարձր լեռնային[en], ծովի մակերևույթից 1240–1470 մետր բարձրության վրա: Երկաթուղային և մայրուղային հանգույց է: Անտանանարիվու երկաթուղին կապված է արևելյան ափի (Թումասինան քաղաքում), Ալաուտրա լճի շրջանի (քաղաք Ամբատունդրազակա) և Անցիրաբա քաղաքի հետ: Մայրաքաղաքի ավտոճանապարհները այն կապում են բոլոր նահանգների հետ: Անտանանարիվույում է գտնվում Իվատու միջազգային օդանավակայանը[3]:
Պատմություն
Հիմնադրվել է 17 դարի առաջին կեսին Անալամանգա բլուրի[en] վրա՝ Իմերինի Անդրիանձակի[en] արքայի կողմից(մոտ 1612–1630): 1794 թվականից Իմերինի մայրաքաղաք, հետո Մադագասկարի թագավորություն (Մալագասկյան թագավորություն): 1896 թ. Ֆրանսիական գաղութացումից եւ թագուհի Ռանավալունայի III (1883-1897 թթ.) տապալումից հետո քաղաքը կոչվում էր Թանանարիվե, որը պահպանվեց մինչեւ 1975թվականը: Այն Մադագասկար գաղութի մայրաքաղաքն էր: 1960 թվականի հունիսից անկախ Մալագասյան Հանրապետության մայրաքաղաք, 1975 թվականի դեկտեմբերից՝ Մադագասկարի Ժողովրդավարական Հանրապետության մայրաքաղաք, 1992 թվականի սեպտեմբերից՝ Մադագասկարի Հանրապետության[3]:
Ճարտարապետություն
Երկար ժամանակ քաղաքում գործնականում քարե շինություններ չեն եղել, բացառությամբ Ռիվայի թագավորական պալատի (1828 թվական, վերակառուցվել է 1880-ական թթ.), քանի որ դրա շինարարությունը արգելվել էր 1825 թվականին Ռանավալունայի թագուհու հրամանով: Քաղաքը գտնվում է երեք բլուրների վրա՝ միմյանց հետ փոխկապակցված թունելների և աստիճանների համակարգով: Այն ընդգրկում է հին շինություններ, պատմական հուշարձաններ և եվրոպական ոճի ժամանակակից շինություններ: Գերակշռում են ցածրահարկ շենքերը: Ամենաբարձր կետում տեղակայված է Ռուվայի շրջանի թագավորների հին նստավայրը, երկրի վարչապետի պալատական շենքերը: Քաղաքի կենտրոնում՝ Անուսի[en] լճի շրջանում, տեղակայված են ժամանակակից գրասենյակային շենքեր: Արդյունաբերական տարածքները գտնվում են մայրաքաղաքի հյուսիսում, արեւմուտքում եւ արեւելքում: Բնակավայրերը զբաղեցնում են լեռների լանջերը[3]:
Կրթություն: Գիտության և մշակույթի օջախներ
Անտանանարիվույում են գտնվում Մադագասկարի գլխավոր համալսարանները, կրթության օջախները, գրադարանները և թանգարանները՝ Մալագասիայի կրթության ակադեմիան[en] (1902 թվականից), Անտանանարիվույի համալսարանը (1961 թվականից), Մադագասկարի Ազգային գրադարանը[National Library of Madagascar] (1961 թվականից), [[|Մադագասկարի Ազգային արխիվը]][en] (1958 թվականից)[4], Պատմության թանգարանը, որը բացվել է Ռուվայում 1897 թվականից, Անտանանարիվույի Համալսարանի Արվեստի և հնագիտության թանգարանը[en][3]: Անտանանարիվույում անց են կացվում «Հիրա Քասի» (մալագաս. Hira Gasy, 1960 թվականից) ազգային թատրոնի դրամատիզացված թատերական երգ ու պարի ներկայացումները, «Ժաննեթ» (ֆր.՝ troupe Jeannette, 1929 թվականից) և «Անտանանարիվու թատրոն» (մալագաս. Antananarivo Teatra) թատերական ընկերությունների ներկայացումները [3][4]: Անտանանարիվույում է գտնվում աստղադիտարանը обсерватория[fr], «Ցիմբազազա» բուսաբանական և կենդանաբանական այգին[en][3].
Տնտեսություն
Անտանանարիվուն երկրի տնտեսական, ֆինանսական, վարչական և առևտրային կենտրոնն է:Անտանանարիվույում կան սննդամթերքի, կաշվի, հագուստի, փայտամշակման եւ տպագրական արդյունաբերության ձեռնարկություններ, ինչպես նաեւ մեքենաների հավաքման գործարան եւ շինանյութերի արտադրություն[3]. Անտանանարիվույում է գտնվում Մադագասկարյան ավանդական «Զումա» շուկան[fr] .
Կլիմա
Անտանանարիվոյի կլիման շատ համաչափ ու մեղմ է, որը պայմանավորված է ծովի մակարդակից բավական զգալի բարձր գտնվելը, (գրեթե 1300 մետր) և կղզին շրջապատող ծովերի մեղմացնող ազդեցությամբ: Խոնավ եղանակը տևում է հոկտեմբերից մինչև ապրիլ, չոր եղանակը՝ մայիսից սեպտեմբեր: Չոր եղանակին հատուկ են տաք ցերեկները և սառը գիշերները:
 Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Անտանանարիվու
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | տարին |
| բացարձակ առավելագույնը (°C) | 33,0 | 32,0 | 33,0 | 31,8 | 30,2 | 32,6 | 27,0 | 28,9 | 32,3 | 33,1 | 33,3 | 32,1 | 33,3 |
| միջին առավելագույնը (°C) | 26,6 | 26,5 | 26,5 | 25,5 | 23,7 | 21,2 | 20,6 | 21,7 | 24,2 | 26,0 | 27,0 | 27,2 | 24,7 |
| միջին ջերմաստիճանը (°C) | 20,8 | 20,8 | 20,7 | 19,5 | 17,3 | 15,1 | 14,3 | 14,9 | 16,8 | 18,7 | 20,1 | 20,7 | 18,3 |
| միջին նվազագույնը (°C) | 17,3 | 17,3 | 17,0 | 15,4 | 13,2 | 10,9 | 9,9 | 10,3 | 11,4 | 13,6 | 15,2 | 16,7 | 14,0 |
| բացարձակ նվազագույնը (°C) | 10,9 | 11,0 | 10,0 | 9,0 | 4,0 | 2,0 | 2,0 | 4,4 | 2,3 | 6,0 | 9,3 | 10,5 | 2,0 |
| տեղումների քանակը (մմ) | 340 | 290 | 191 | 55 | 19 | 4 | 8 | 6 | 10 | 68 | 135 | 311 | 1437 |
Ֆիլմում
Անտանանարիվույում է տեղի ունենում Կազինո <<Ռոյալ>> ֆիլմի տեսարանը, որտեղ Ջեյմս Բոնդը հետապնդում է ահաբեկիչներին:
Քույր քաղաքներ
| ||||||||||||||
- ↑
Աշխարհի քարտեզ Վինկել Տրիպելի պրոյեկցիայով Աշխարհի քարտեզ, Երկիր մոլորակի քարտեզը, որն ընդգրկում է Երկրագնդի ամբողջ մակերեսը[1]:
Աշխարհի քարտեզները հիմնականում լինում են տարբեր տեսակի, որոնցից առավել կիրառելի են ֆիզիկականը և քաղաքականը: Քաղաքական քարտեզներում ներկայացվում են հասարակական օբյեկտներ, վարչական սահմաններ, բնակավայրեր, տրանսպորտային ցանց և այլն: Ֆիզիկական քարտեզներում ներկայացվում են բնական օբյեկտները` մակերևույթը, ջրագրական ցանցը և ալյն: Երկրաբանական քարտեզները ցույց են տալիս ոչ միայն երկրի մակերևույթը, այլ նաև ընդերքի կառուցվածքը, լեռնային ապարների տեղադիրքը, տեկտոնական խզվածքային գծերը և այլն: Գունային քարտեզներում կիրառվում է գույնի երանգը և նրա ինտենսիվությունը՝ ցույց տալու համար օբյեկտների միջև առկա տնտեսական կամ բնական տարբերությունները:
Պրոյեկցիաներ
Քարտեզների ստեղծման համար կիրառվում են արտապատկերման (պրոյեկցիայի) բազմաթիվ եղանակներ: Բոլոր պրոյեկցիաներում անխուսափելի են գծերի, հեռավորությունների, անկյունների, օբյետների ձևերի աղավաղումները, և յուրաքնաչյուր պրոյեկցիա ունի իրեն հատուկ աղավաղումների ձևը և չափը: Ամենից հաճախ կիրառվող պրոյեկցիան համարվում է Մերկատորի պրոյեկցիան, որն ի սկզբանե նախատեսված է եղել ծովային քարտեզների համար:
-
Մերկատորի պրեյեկցիա. 82⁰ հարավ 82⁰ հյուսիս -
Մոլվեյդի պրոյեկցիա -
Բևեռային հավասարաանկյուն պրոյեկցիա -
Գալ-Պետերսի պրոյեկցիա -
Ռոբինզոնի պրոյեկցիա
Թեմատիկ քարտեզներ
Թեմատիկ քարտեզներում ցույց է տրվում մեկ կամ մի քանի աշխարհագրական տարրեր: Այս քարտեզները աշխարհի մասշտաբով կարող են ներկայացնել ֆիզիկական, հասարակական, քաղաքական, մշակութային, տնտեսական, սոցիալական, գյուղատնտեսկական պատկերը[2]:
-
Կլիմայական քարտեզ -
Քաղաքական քարտեզ -
Ֆիզիկական քարտեզ -
Ածխաթթու գազի արտանետումներն ըստ երկրների -
Կյանքի միջին տևողությունն ըստ երկրների -
Բնակչության միջին խտությունն ըստ երկրների -
Տրիասի ժամանակաշրջանի աշխարհի քարտեզ
Պատմական քարտեզներ
Առաջին քարտեզները, որոնք պատկերել են ամբողջ երկրագունդը ստեղծվել են երկաթե դարից մինչև Աշխարհագրական մեծ հայտնագործությունները և կատարելագործվել են նորագույն ժամանակաշրջանում ժամանակակից աշխարհագրության կողմից: Պատմական քարտեզները տեղեկատվություն են տալիս հին ժամանակներում հայտնի աշխարհի մասին, որը հիմնվում է փիլիսոփայության և մշակութի վրա: Այս ամենը էականորեն տարբերվում է ժամանակակից քարտեզագրությունից: Այս քարտեզների շնորհիվ գիտնականները փոխանցել են իրենց գիտելիքները ապագա սերունդներին[3]:
-
Անաքսիմանդեր. աշխարհի քարտեզ (մ.թ.ա. 610–546 թթ.) -
Պոսիդոնիուս (մ.թ.ա. 150–130 թթ.) -
Մուհամեդ ալ Իդրիսի (1154 թվական). հյուսիսը պատկերված է վերևում -
Լեոնարդե դա Վինչի (1514 թ.) -
Մերկատոր (1569 թ.) -
Վիսքհեր (1652 թ.) -
Գերարդ վան Սչագեն (1689 թ.)
Գրականություն
- Edson, Evelyn (2011). The World Map, 1300–1492: The Persistence of Tradition and Transformation. JHU Press. ISBN 1421404303
- Harvey, P. D. A. (2006). The Hereford world map: medieval world maps and their context. British Library. ISBN 0712347607
Ծանոթագրություններ
- ↑ American Cartographic Association's Committee on Map Projections (1988). Choosing a World Map. Falls Church: American Congress on Surveying and Mapping. pp. 1–2.
- ↑ Thematic Maps Map Collection & Cartographic Information Services Unit. University Library, University of Washington. Accessed 27 Dec 2009.
- ↑ "History of maps and cartography". emporia.edu.
-
- ↑ Կաղապար:Արտասահմանյան երկրների աշխարհագրական անունների բառարան
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Антананариву / Виноградова Н. В. // Анкилоз — Банка. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 22—23. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 2). — ISBN 5-85270-330-3.
- ↑ 4,0 4,1 Мадагаскар / Климанова О. А., Шлёнская С. М. и др. // Ломоносов — Манизер. — М. : Большая российская энциклопедия, 2011. — С. 413-421. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 18). — ISBN 978-5-85270-351-4.
