Ղազար Ա Ջահկեցի

Ղազար Ա Ջահկեցի, (հայտնի է նաև որպես Ճահկեցի, ծ. թ. անհայտ, Ջահուկ գավառ – 1751, ամփոփված է Էջմիածնի Ս. Գայանե վանքի գավթում), Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1737 թվականից, մատենագիր, աստվածաբան։ Նախքան կաթողիկոս ընտրվելը եղել է հայրապետական նվիրակ Զմյուռնիայում։ Պարսկական իշխանություններից հալածվել և աքսորվել է Սևանա կղզի, 1747 թվականին ազատվել և վերահաստատվել է կաթողիկոսական գահին։ Կառուցել է Էջմիածնի վանքի Վեհարանը և Ղազարապատ հյուրանոցը։ Երկասիրել է «Գիրք Աստուածաբանական որ կոչի Դրախտ ցանկալի»-ն (1735)՝ նվիրված Հայ եկեղեցու դավանանքի պաշտպանությանը, «Գիրք Աղօթից որ կոչի Աստուածաղերս»-ը (1744, 2 հրտ., 1786)։ Գրել է նաև տաղեր, որոնք ամփոփված են իր «Գիրք Նորաբոյս որ կոչի Երգարան»-ում (1737)։ Կաթողիկոսական գահին Ղազար Ա Ջահկեցուն նախորդել է Աբրահամ Գ Կրետացին, հաջորդել՝ Մինաս Ա Ակնեցին։

Աշխատություններ

• Ղազար Ջահկեցի, Գիրք աստուածաբանական, որ կոչի Դրախտ ցանկալի, Կ. Պոլիս, 1735։
• Գիրք նորաբոյս, որ կոչի Երգարան, Կ. Պոլիս, 1737։
• Ղազար Ջահկեցի, Գիրք աղօթից, որ կոչի Աստուածաղերս, Կ. Պոլիս, 1742։
• Ղազար Ջահկեցի, Գիրք աղօթից, որ կոչի Աստուածաղերս, 2-րդ հրատ., Նոր Նախիջևան, 1792։

Գրականություն

• Ք. Կոստիկյան, Հայոց եկեղեցու շահերի եւ հայապահպանության համար Ղազար Ջահկեցի կաթողիկոսի ձեռք բերած շահական հրովարտակների մասին,- «Բանբեր Մատենադարանի», 18, Երեւան, 2008, էջ 111-124։

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

«Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, Երևան, 2002

Նախորդող՝ Աբրահամ Գ Կրետացի

Կաթողիկոս 1737–1751

Հաջորդող՝ Մինաս Ա Ակնեցի