Նոր Նախիջևան
| Քաղաք | |||
|---|---|---|---|
| Նոր Նախիջևան | |||
| Нахичевань-на-Дону | |||
| |||
 Սուրբ Խաչ եկեղեցին Նոր Նախիջևանում | |||
| Երկիր |  Ռուսաստան | ||
| Հիմնադրված է | 1779 թ. | ||
| Ժամային գոտի | UTC+3 | ||
| |||
_(1811).png)
Նոր Նախիջևան կամ Դոնի Նախիջևան[1] (ռուսերեն՝ Нахичевань-на-Дону կամ Нор-Нахичеван), հայաբնակ շրջան է Դոնի Ռոստով քաղաքում, Ռուսաստան։ 1778 թ, Եկատերինա Բ հրավիրել է հայ վաճառականներ Ղրիմից Ռուսաստան և նրանք հաստատել են գաղութ Դոնում, որը կոչել են Նոր Նախիջևան հայկական շրջանի՝ Նախիջևանի անունը գործածելով։ 1928 թ, Նոր Նախիջևանը միացվել է Դոնի-Ռոստովին։
Պատմություն
Նախապես կոչվել է Նախիջևան։ 1838 թվականին Երևանի նահանգի (այժմ Ադրբեջանում) Նախիջևանից տարբերելու համար վերանվանվել է Նոր Նախիջևան։ XIX դարի սկզբին Նոր Նախիջևանը արհեստա-արդյունաբերական և արևտրական կենտրոն էր։ Քաղաքամերձ գյուղերում զարգանում էին անասնապահությունը և հողագործությունը։ Զարգացավ քաղաքաշինությունը։ Քաղաքում կառուցվեցին 6 հայկական եկեղեցի, արվարձանում Սուրբ Նշան վանքը։ Նոր հաստատված բնակչությանը արտոնություններ էին տրամադրվում։ 1783 քաղաքում տպարան է բացվում։ Գործում է հոգևոր ճեմարան, իգական և արական գիմնազիաներ, արհեստագործական և արևտրական ուսումնարաններ։ Ընդհանուր առմամբ 1819 թվականին Նոր Նախիջևանում գործում էին 9 բարեգործական և լուսավորական հիմնարկություններ։ 1900 թվականին կառուցվում է թատրոնի նոր շենքը։
Նշանավոր անձինք Նոր Նախիջևանից
- Միքայել Նալբանդյան (1829–1866), հայ գրող
- Ռաֆայել Պատկանյան (1830–1892), հայ գրող
- Մարտիրոս Սարյան (1880–1972), հայ նկարիչ
- Սեյրան Խաթլամաջյան (1937–1994), հայ նկարիչ
- Սիմոն Վրացյան (1882–1969), Հայաստանի առաջին հանրապետության վարչապետ
- Գրիգոր Շլդյան (1900–1985), հայ նկարիչ
- Սարգիս Սարյան (1917–1962), հայ գրականագետ
- Մարկ Գրիգորյան (1900–1978), հայ ճարտարապետ
- Ալեքսեյ Ջիվելեգով (1875–1952), պատմաբան, արվեստաբան, գրականագետ
Արտաքին հղումներ
- Դոնի-Ռոստովի և Նոր Նախիջևանի պատմությունը (անգլ.)
- Դոնի հայերի համառոտ պատմությունը (ռուս.)
- Հայերը Դոնում (ռուս.)
Աղբյուրներ
- ↑ Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 52. ISBN 99941-56-03-9.
