ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհուրդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհուրդ

ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհուրդը միջազգային իրավապաշտպան մարմին է, որը փոխարինել է Մարդու իրավունքների հանձնաժողովին։ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի օժանդակ մարմինն է։ Խորհրդի առաջին նիստը տեղի է ունեցել 2006 թվականի հունիսի 19-ին[1]։

Նախորդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների հանձնաժողով

«ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների հանձնաժողովը» հիմնադրվել է 1946 թվականի դեկտեմբերի 10-ին։ 2000-ական թվականների կեսերին վերջնականապես կորցրել է իր հեղինակությունը, գլխավորապես, մարդու իրավունքների խախտողների ներկայության, ինչպես նաև նրա քաղաքականացման պատճառով։ Հանձնաժողովի վերջին նիստն անցկացվել Է Ժնևում 2006 թվականի մարտի 27-ին։

Հիմնադրում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարդու իրավունքների խորհուրդն ստեղծվել է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի կողմից 2006 թվականի մարտի 15-ին ընդունված 60/251 բանաձևով[2][3]։

ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհրդի ստեղծման մասին բանաձևն ասում է, որ «Խորհրդի անդամները պետք է աջակցեն մարդու իրավունքների խրախուսման և պաշտպանության ոլորտում ամենաբարձր չափանիշներին»։ Գլխավոր ասամբլեան լիազորված է նրա անդամների երկու երրորդի քվեարկության միջոցով կասեցնել խորհրդի անդամի իրավունքներն ու արտոնությունները, եթե նա համառորեն կատարում է մարդու իրավունքների կոպիտ և համակարգված խախտումներ։

Խորհրդի կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գլխավոր ասամբլեայի անդամներն ընտրում են 47 տեղ զբաղեցնող անդամներին։ Յուրաքանչյուր անդամի լիազորությունների ժամկետը երեք տարի է, և անդամներից ոչ մեկը չի կարող երկու ժամկետից ավելի զբաղեցնել[1]։ ՄԱԿ-ի տարածաշրջանային խմբերի միջև տեղերը բաշխվում են հետևյալ կերպ. 13 տեղ Աֆրիկայի պետությունների համար, 13 տեղ Ասիայի պետությունների համար, 6 տեղ Արևելյան Եվրոպայի երկրների համար, 8 տեղ Լատինական Ամերիկայի և Կարիբյան ավազանի երկրների համար, և 7 տեղ արևմտաեվրոպական և այլ պետությունների համար (ներառյալ Միացյալ Նահանգները, Կանադան և Իսրայելը)[3]։

Խորհրդատվական կոմիտե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խորհրդակտվական կոմիտեն գործում է 2008 թվականից Խորհրդին կից, բաղկացած է 18 փորձագետներից։ Փոխարինում է մինչև 2006 թվականը գոյություն ունեցող մարդու իրավունքների խրախուսման և պաշտպանության ենթահանձնաժողովին (իր գործունեության վերջում բաղկացած էր 26 փորձագետներից)։

Հատուկ ընթացակարգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարդու իրավունքների խորհուրդը, ինչպես նախկինում և Հանձնաժողովը, կարող է սահմանել և վերացնել այսպես կոչված հատուկ ընթացակարգերը՝ մարդու իրավունքների առանձին խնդիրների կամ մարդու իրավունքների հարցերով փորձագետների կամ աշխատանքային խմբերի պաշտոնները որոշակի տարածքում (2010 թվականին՝ Բուրունդիում, Կամբոջայում, ԿԺԴՀ-ում, Հայիթիում, Մյանմայում, պաղեստինյան տարածքներում, Սոմալիում և Սուդանում։ Նախկինում եղել են նաև Կուբայի և Բելառուսի վերաբերյալ զեկուցողներ)։

Պատմական կազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լիազորությունների ժամկետ Աֆրիկա (13) Ասիա (13) Արևելյան Եվրոպա (6) Լատինական Ամերիկա (8) Արևմտյան Եվրոպա և այլն (7)
2015-2018[4] {{{2}}} Բուրկինա Ֆասո
{{{2}}} Կոտ դ'Իվուար
{{{2}}} Եթովպիա
{{{2}}} Քենիա
{{{2}}} Տոգո 		 Հարավային Կորեա
{{{2}}} Ղրղզստան
 Մոնղոլիա
 Ֆիլիպիններ
{{{2}}} Արաբական Միացյալ Էմիրություններ 		 Վրաստան
Սլովենիա 		{{{2}}} Էկվադոր
 Պանամա
{{{2}}} Վենեսուելա 		Բելգիա Բելգիա
{{{2}}} Գերմանիա
{{{2}}} Շվեյցարիա
2014-2017[5] {{{2}}} Բոտսվանա
{{{2}}} Կոնգոյի Հանրապետություն
Գանա Գանա
{{{2}}} Նիգերիա 		{{{2}}} Հնդկաստան
 Ինդոնեզիա
{{{2}}} Կատար 		{{{2}}} Ալբանիա
{{{2}}} Լատվիա 		{{{2}}} Բոլիվիա
{{{2}}} Սալվադոր
{{{2}}} Պարագվայ 		 Նիդերլանդներ
{{{2}}} Պորտուգալիա
2013-2016  Ալժիր
{{{2}}} Մարոկկո
 Նամիբիա
Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն 		{{{2}}} Չինաստան
{{{2}}} Մալդիվներ
{{{2}}} Սաուդյան Արաբիա
{{{2}}} Վիետնամ 		{{{2}}} Հյուսիսային Մակեդոնիա
 Ռուսաստան 		{{{2}}} Կուբա
{{{2}}} Մեքսիկա 		{{{2}}} Ֆրանսիա
Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն
2012-2015 {{{2}}} Եթովպիա
{{{2}}} Կոտ դ'Իվուար
{{{2}}} Գաբոն
{{{2}}} Քենիա
{{{2}}} Սիեռա Լեոնե 		 Ճապոնիա
{{{2}}} Ղազախստան
 Պակիստան
 Հարավային Կորեա
{{{2}}} Արաբական Միացյալ Էմիրություններ 		{{{2}}} Էստոնիա
{{{2}}} Չեռնոգորիա 		{{{2}}} Արգենտինա
{{{2}}} Բրազիլիա
{{{2}}} Վենեսուելա 		{{{2}}} Գերմանիա
{{{2}}} Իռլանդիա
ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ
2011-2014 {{{2}}} Բենին
{{{2}}} Բոտսվանա
{{{2}}} Բուրկինա Ֆասո
{{{2}}} Կոնգոյի Հանրապետություն 		{{{2}}} Հնդկաստան
 Ինդոնեզիա
{{{2}}} Քուվեյթ
 Ֆիլիպիններ 		{{{2}}} Ռումինիա
 Չեխիա 		 Չիլի
{{{2}}} Կոստա Ռիկա
 Պերու 		{{{2}}} Իտալիա
 Ավստրիա
2010-2013 {{{2}}} Անգոլա
{{{2}}} Լիբիա
Մավրիտանիա
{{{2}}} Ուգանդա 		{{{2}}} Կատար
{{{2}}} Մալայզիա
{{{2}}} Մալդիվներ
 Թաիլանդ 		{{{2}}} Մոլդովա
 Լեհաստան 		{{{2}}} Էկվադոր
Գվատեմալա 		{{{2}}} Շվեյցարիա
{{{2}}} Իսպանիա
2009-2012 {{{2}}} Ջիբութի
{{{2}}} Կամերուն
{{{2}}} Մավրիկիոս
{{{2}}} Նիգերիա
{{{2}}} Սենեգալ 		{{{2}}} Բանգլադեշ
{{{2}}} Չինաստան
{{{2}}} Հորդանան
{{{2}}} Ղրղզստան
{{{2}}} Սաուդյան Արաբիա 		 Ռուսաստան
{{{2}}} Հունգարիա 		{{{2}}} Կուբա
{{{2}}} Մեքսիկա
 Ուրուգվայ 		Բելգիա Բելգիա
{{{2}}} Նորվեգիա
ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ
2008-2011 {{{2}}} Բուրկինա Ֆասո
{{{2}}} Գաբոն
Գանա Գանա
{{{2}}} Զամբիա 		 Բահրեյն
 Ճապոնիա
 Պակիստան
 Հարավային Կորեա 		 Սլովակիա
{{{2}}} Ուկրաինա 		{{{2}}} Արգենտինա
{{{2}}} Բրազիլիա
 Չիլի 		{{{2}}} Ֆրանսիա
Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն
2007-2010 {{{2}}} Եգիպտոս
{{{2}}} Անգոլա
Մադագասկար
{{{2}}} Հարավային Աֆրիկա 		{{{2}}} Հնդկաստան
 Ինդոնեզիա
{{{2}}} Կատար
 Ֆիլիպիններ 		{{{2}}} Բոսնիա և Հերցեգովինա
 Սլովենիա 		{{{2}}} Բոլիվիա
 Նիկարագուա 		 Նիդերլանդներ
{{{2}}} Իտալիա
2006-2009 {{{2}}} Ջիբութի
{{{2}}} Կամերուն
Մավրիկիոս
{{{2}}} Նիգերիա
{{{2}}} Սենեգալ 		{{{2}}} Բանգլադեշ
{{{2}}} Չինաստան
{{{2}}} Հորդանան
{{{2}}} Մալայզիա
{{{2}}} Սաուդյան Արաբիա 		{{{2}}} Ադրբեջան
 Ռուսաստան 		{{{2}}} Կուբա
{{{2}}} Մեքսիկա
 Ուրուգվայ 		{{{2}}} Գերմանիա
 Կանադա
{{{2}}} Շվեյցարիա
2006-2008 {{{2}}} Գաբոն
Գանա Գանա
{{{2}}} Մալի
{{{2}}} Զամբիա 		 Ճապոնիա
 Պակիստան
{{{2}}} Շրի Լանկա
 Հարավային Կորեա 		{{{2}}} Ռումինիա
{{{2}}} Ուկրաինա 		{{{2}}} Բրազիլիա
Գվատեմալա
 Պերու 		{{{2}}} Ֆրանսիա
Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն
2006-2007  Ալժիր
{{{2}}} Մարոկկո
{{{2}}} Հարավային Աֆրիկա
{{{2}}} Թունիս 		 Բահրեյն
{{{2}}} Հնդկաստան
 Ինդոնեզիա
{{{2}}} Բանգլադեշ 		 Լեհաստան
 Չեխիա 		{{{2}}} Արգենտինա
{{{2}}} Էկվադոր 		 Ֆինլանդիա
 Նիդերլանդներ

Լիբիայի անդամակցությունը խորհրդին կասեցվել է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 2011 թվականի մարտի 1-ի 65/265 բանաձևի համաձայն «Մարդու իրավունքների կոպիտ և սիստեմատիկ խախտումների» կապակցությամբ[6] և վերականգնվել է 2011 թվականի նոյեմբերի 18-ին[7]։

2011 թվականին խորհրդի թեկնածու էր նաև Սիրիան, սակայն «ստիպված էր հետ վերցնել իր հայտը հակակառավարական ցույցերը դաժանորեն ճնշելու համար խիստ քննադատությունից հետո»։

Ֆինլանդիան մտադիր է ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհրդին անդամակցելու հայտ ներկայացնել 2022-2024 թվականներին[8]։

2016 թվականի հոկտեմբերի 28-ին Ռուսաստանը չի ընդգրկվել ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհրդի 2017-2019 թվականների կազմում։ Գլխավոր ասամբլեայի քվեարկության ընթացքում ՌԴ-ի թեկնածությանը պաշտպանել են ՄԱԿ-ի կազմի մեջ մտնող 112 երկրներ։ Արևելյան Եվրոպայի խմբում Ռուսաստանի մրցակիցները՝ Հունգարիան և Խորվաթիան, ստացել ենմ համապատասխանաբար 144-ական և 114-ական ձայն[9]։

Նախագահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Nr Նախագահ Երկիր Ժամանակաշրջան
9 Իոահիմ Ռյուկեր {{{2}}} Գերմանիա 2015-մինչ օրս[10]
8 Բաուդելայր Նդոնգ Էլլա {{{2}}} Գաբոն 2014 թվականի հունիսի 16-ից 2015 թվական
7 Ռեմիգիուս Հենցզել  Լեհաստան 2012 թվականի դեկտեմբերի 10-ից 2014 թվականի հունիսի 16[11]
6 Լաուրա Դուպույ Լասսեր  Ուրուգվայ 2011 թվականի հունիսի 19-ից 2012 թվականի դեկտեմբերի 10
5 Սիհասակ Ռհուանգկենտկեոյու  Թաիլանդ 2010 թվականի հունիսի 19-ից 2011 թվականի հունիսի 19[12]
4 Ալեքս Վան Միյուվեն Բելգիա Բելգիա 2009 թվականի հունիսի 19-ից 2010 թվականի հունիսի 18[12]
3 Մարտին Իհոեգհին Ուհոմոիբհի {{{2}}} Նիգերիա 2008 թվականի հունիսի 19-ից 2009 թվականի հունիսի 18
2 Դորու Ռոմուլուս Քոստեա {{{2}}} Ռումինիա 2007 թվականի հունիսի 19-ից 2008 թվականի հունիսի 18
1 Լուիս Ալֆոնսո դե Ալբա {{{2}}} Մեքսիկա 2006 թվականի հունիսի 19-ից 2007 թվականի հունիսի 18

Իսրայել[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իսրայելը միակ երկիրն է, որը մշտական հիմունքներով ընդգրկված է խորհրդի կողմից քննարկվող թեմաների ցանկում[13]։

Նոր ստեղծված խորհուրդը շարունակել է իր նախորդի պրակտիկան Իսրայելի նկատմամբ. նրա արդեն 1-ին նստաշրջանը 2006 թվականին նվիրված էր «Գազայի հատվածում իրադրության վատթարացմանը»[14]։

2006 թվականի մարտին, նստաշրջանի զեկույցի նախապատրաստման ընթացքում Ջոն Դյուգարդը (կամ Դուգարտը, John Dugard), որը հետագայում շարունակեց իր գործունեությունը որպես խորհրդի անկախ փորձագետ, 2005 թվականի դեկտեմբերին տարածաշրջան կատարած իր հերթական այցից հետո հայտարարեց, որ «Գազայի հատվածը նախկինի պես դե ֆակտո օկուպացված տարածք է», չնայած Իսրայելի դուրս գալուն հատվածից 2005 թվականի ամռանը իրագործված բաժանման ծրագրի շրջանակներում։

Իսրայելը, իր հերթին, հայտարարել է, որ «բանագնացի զեկույցը հաշվի չի առնում Իսրայելի կողմից «ահաբեկչության դեմ պայքարի» անմարդկային ջանքերը», իսկ ՄԱԿ-ի Ժնևի գրասենյակին կից նրա ներկայացուցիչը հայտարարել է, որ Դյուգարդի զեկույցը «գրեթե չի արտացոլում միջազգային իրավունքի փաստերը կամ գոյություն ունեցող սկզբունքները»՝ նշելով, որ[15]․

Գազայի հատվածից Իսրայելի ամբողջական ռազմական և քաղաքացիական տարհանումից և «ՀԱՄԱՍ» ահաբեկչական կազմակերպության վերջերս իշխանության գալուց հետո, Dewgard-ի մանդատի և ներկայիս իրավիճակի միջև տարբերությունը պարզ դարձավ, քան երբևէ։

Հանձնաժողովի աշխատանքի ժամանակներից ի վեր Իսրայելը և ԱՄՆ-ը պարբերաբար հերքել են Դյուգարդի հաշվետվությունները՝ դրանք համարելով միակողմանի։ 2006 թվականին Գազայի հատվածում ռազմական գործողության ժամանակ, որը հաջորդեց երկու իսրայելցի զինվորների սպանությանը և Գիլադ Շալիթի գրավմանը, Իսրայելը հրաժարվեց Դյուգարդին տարածաշրջան ճանաչողական այցից[16]՝ չճանաչելով Դյուգարդի լիազորությունները[17][18]։ 2006 թվականի նոյեմբերին Դյուգարդն այդ գործողությունը անվանել էր «մարդկանց դաժան կոլեկտիվ պատիժ, այլ ոչ թե կառավարության»[19]։

2006 թվականի օգոստոսին իր երկրորդ հատուկ նստաշրջանում խորհուրդը հայտարարել էր «Լիբանանի երկրորդ պատերազմի ժամանակ Իսրայելի դեմ մեղադրանքների» հետաքննության հանձնաժողով ստեղծելու մասին[20]։ Հանձնաժողովի ստեղծման մասին բանաձևն ընդունվել է 27 կողմ, 11 դեմ, 8 ձեռնպահ ձայների հարաբերակցությամբ։ Քվեարկությունից առաջ և հետո մի շարք անդամ պետություններ և ոչ կառավարական կազմակերպություններ առարկել են դրա ընդունման դեմ՝ համարելով, որ հանձնաժողովի գործունեությունն ուղղելով բացառապես Իսրայելի վրա՝ հաշվի չառնելով Հեզբոլլահի կողմից իսրայելցի քաղաքացիների գնդակոծություններն ու սպանությունները, խորհուրդը կարող է վնաս հասցնել իր հեղինակությանը։ 2006 թվականի սեպտեմբերի 1-ին ստեղծված հետաքննության հանձնաժողովի անդամներ են դարձել Կլեմենտե Բաենա Սուարիսը (Բրազիլիա), Մոհամեդ Օսման Չանդեն (Տանզանիա) և Ստելիոս Պերրակիսը (Հունաստան)։ Իր զեկույցում հանձնաժողովը նշել է, որ իր հետաքննությունը թերի էր առանց երկու կողմերի լիարժեք հետաքննության, սակայն, որ «հանձնաժողովը իրավունք չուներ, նույնիսկ եթե ցանկանար ընդլայնել իր լիազորությունները այնպես, որ հավասարապես ուսումնասիրի Հեզբոլլահի գործողությունները Իսրայելի դեմ», քանի որ խորհուրդը ուղղակիորեն արգելել է նրան հետաքննել Հեզբոլլահի գործողությունները[21][22]։

2006 թվականին խորհրդում հնչեցին, մասնավորապես, Կուբայի ներկայացուցչի հայտարարությունները, որոնք արդարացնում էին Հեզբոլլահի գործողությունները, իրանցի ներկայացուցիչները կասկածի տակ են դնում Հոլոքոստի ընթացքում տեղի ունեցածը և «Իսրայելին ապամոնտաժելու» մասին հայտարարությունները[23]․

Հոլոքոստը շարունակվում է, այսօր Իսրայելի Հոլոքոստն է պաղեստինցիների դեմ։
Իսրայելը չի ավարտել իր արյան ծարավը Լիբանանում, այժմ այն ուղղված է Բեյթ Հանունի անպաշտպան քաղաքացիների դեմ:
... (խաղաղ) քաղաքացիները սպանվեցին և կոտորվեցին ներխուժած ուժերի կողմից, որոնք եկել էին Մարս մոլորակից, որը նրանք այժմ անվանում են իսրայելցի օկուպանտներ։
... (իսրայելական) հանցագործություններ տեղահանվածների, կանանց և երեխաների դեմ, դա կանխամտածված գործողություն է:

2007 թվականի կեսերին, իր գործունեության մեկ տարվա ընթացքում, խորհուրդն ընդունել է 10 բանաձև՝ քննադատելով Իսրայելին, որը, Corriere della Sera թերթի արտահայտությամբ, դարձել է «նկատողություն ստացող միակ երկիրը»[24]։

Նրա նման միակողմանի ուղղվածությունը բացասաբար է գնահատվել ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Բան Կի Մունի կողմից, որը 2007 թվականի հունիսին հայտարարել էր, որ ինքը հիասթափված է խորհրդի որոշումից՝ առանձնացնել միայն մեկ յուրահատուկ տարածաշրջան՝ մնացած աշխարհում մարդու իրավունքների խախտումների մեղադրանքների մասշտաբների վերաբերյալ[25]։

2007 թվականի սեպտեմբերին Դորա Ռոմուլուս Կոստեան, որը խորհրդի նախագահ է ընտրվել 2007 թվականի հունիսին մեկ տարի ժամկետով, ճանաչեց ՄԱԿ-ի բանաձևերի ոչ օբյեկտիվությունը Իսրայելի նկատմամբ և այն, որ «համաշխարհային համաժողովի գործողությունները հաճախ միակողմանի են և հաշվի են առնում միայն Պաղեստինյան դիրքորոշումը»։ Նա նաև խոստովանել է, որ խորհուրդը օբյեկտիվ գնահատական չի տվել հակամարտության երկու կողմերի գործողություններին և հայտարարել է իրավիճակը փոխելու իր մտադրության մասին[26]։

Այնուամենայնիվ, 2008 թվականի փետրվարին խորհրդի փորձագետ Դյուգարդը հայտարարեց, որ Իսրայելն ինքն է հրահրում այդ հակամարտությունը։ Խորհրդի համար պատրաստված իր զեկույցում Դյուգարդը պնդում էր, որ Մերձավոր Արևելքում ահաբեկչությունը «իսրայելական օկուպացիայի և Հարավաֆրիկյան ապարտեիդ հիշեցնող օրենքների անխուսափելի հետևանքն է»։ Զեկույցում նա «անօրինական» է համարել Իսրայելի գործողությունները, ինչպիսիք են[16]․

  1. պաղեստինցիների տեղաշարժը սահմանափակող պահպանվող անցակետերի ստեղծում
  2. այս բլոկպոստերի հատման հատուկ թույլտվությունների ներդրում
  3. Երուսաղեմի «հուդայականացումը»։

ՄԱԿ-ի ժնևյան ներկայացուցչությանը կից Իսրայելի դեսպան Իցհակ Լևանոն վրդովմունքով է արձագանքել Դյուգարդի զեկույցին[16]․

«Ալ Քաիդա»-ի և պաղեստինցի ահաբեկիչների միջև կապն այն է, որ նրանք բոլորը միտումնավոր ոչնչացնում են քաղաքացիական բնակչությանը՝ սպանելու համար։ Եվ այն, որ պրոֆեսոր Դյուգարդն անտեսում է այդ էական փաստը, ցույց է տալիս օբյեկտիվ գնահատականների նրա անկարողությունը։

Ավելի վաղ Դյուգարդը հրապարակավ հայտարարել էր, որ «իր անմիջական պարտականությունների մեջ է մտնում միայն Իսրայելի գործողությունների» վերլուծությունը։ 2008 թվականի հունվարի 20-ին Նյու Յորք թայմս թերթում հրապարակված հոդվածում Դյուգարդը, մասնավորապես, մեղադրել Է Իսրայելին Գազայի հատվածի բնակիչներին կոլեկտիվ պատժելու մեջ Իսրայելի շրջափակման կապակցությամբ՝ այն անվանելով «միջազգային հումանիտար իրավունքի խախտում»[27]։ Դյուգարդի այս կարծիքը վիճարկել է պրոֆեսոր Աբրահամ Բելը, համարելով, որ տվյալ դեպքում Դյուգարդը «միանգամից մի քանի սխալ է թույլ տվել»[28][29]

Նախ՝ միջազգային իրավունքը ոչ մի երկրից, այդ թվում՝ Իսրայելից չի պահանջում, որ անկախ կարգավիճակ ունեցող տարածքի հետ սահմանը, որտեղ ապրում է թշնամական տրամադրված բնակչությունը, բաց լինի։

Երկրորդ՝ թշնամու հարձակումներին ի պատասխան ձեռնարկված հակամիջոցները միջազգային օրենսդրությամբ չեն որակվում որպես «կոլեկտիվ պատիժ»։

Եվ երրորդ, եթե պարոն Դյուգարդը խոսում է այդ մասին, հանուն արդարության նա պետք է նման քննադատություն ուղղեր նաև Եգիպտոսին, որը նույնպես փաստացի փակում Է Գազայի պաղեստինցիների առջև իր սահմանները։ Եվ այն, ինչ նա չի արել, միայն ընդգծում է Իսրայելի հանդեպ նրա վերաբերմունքի կողմնակալությունը։

2008 թվականի վերջին խորհրդի փորձագետի պաշտոնից հեռանալուց հետո Դյուգարդը 2009 թվականի սկզբին ներգրավվեց Արաբական պետությունների լիգայի կողմից՝ որպես նրա կոմիտեի նախագահ, որը հաստատում է «ենթադրյալ ռազմական հանցագործությունների», ինչպես նաև մարդկության դեմ հանցագործությունների փաստերը, որոնք Իսրայելի կողմից կատարվել են «Ձուլածո արճիճ» ռազմական գործողության ընթացքում[30]։

2008 թվականի վերջին խորհուրդը գործողությունների ծրագիր էր ընդունել Իսրայելի համար, որը բաղկացած էր 99 քայլերից՝ Մերձավոր Արևելքում իրավիճակի բարելավման համար։ Գործողությունների ծրագիրը ներառում էր Գազայի հատվածի շրջափակման դադարեցում, բաժանարար պատնեշի ոչնչացում, պաղեստինցիների ձերբակալությունների դադարեցում, հրեաների և Սամարիայի բնակավայրերի վերացում, ինչպես նաև իսրայելական բանտերից պաղեստինցի բանտարկյալների, այդ թվում՝ ահաբեկիչների ազատ արձակում։ Պաղեստինյան տարածքներում մարդու իրավունքների հարցով ՄԱԿ-ի հատուկ զեկուցող Ռիչարդ Ֆալկի կարծիքով՝ Գազայի հատվածի շրջափակումը պաղեստինցիների կոլեկտիվ պատիժն է Իսրայելի կողմից և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություն, որը պետք է հետաքննվի ՄԱԿ-ի Միջազգային դատարանի կողմից։ Տեղեկատվական գործակալության իսրայելական խմբագրություն «NEWSru.com»-ում նշվում է, որ Գազայի հատվածի շրջափակման քննարկման ընթացքում ելույթ են ունեցել Իրանի, Սիրիայի և Եգիպտոսի ներկայացուցիչները, իսկ ԱՄՆ ներկայացուցիչը խոսք չի ստացել[31]։ Խորհրդի որոշման մեջ հիշատակումներ չեն եղել Գազայի հատվածից Իսրայելի հրթիռային գնդակոծությունների և զինվոր Գիլադ Շալիտեի առևանգման մասին, այն ժամանակ «արդեն ավելի քան 900 օր է, ինչ Գազայի հատվածում պահվում է պաղեստինցի ահաբեկիչների կողմից»[32]։

2009 թվականի հունվարի 12-ին խորհուրդն ընդունել Է s-9/1 բանաձևը, որով որոշում է ընդունվել «ստեղծել արտակարգ անկախ հետաքննության միջազգային հանձնաժողով, որի նպատակն է ուսումնասիրել մարդու իրավունքների և միջազգային հումանիտար օրենքների բոլոր խախտումները, որոնք իրագործվել են բռնազավթող տերության, Իսրայելի, Պաղեստինի ժողովրդի դեմ, հատկապես Գազայի օկուպացված հատվածում ընթացիկ ագրեսիայի կապակցությամբ, և կոչ անել Իսրայելին չխոչընդոտել հետաքննությանը և լիովին համագործակցել հանձնաժողովի հետ»[33]։

Իսրայելը հրաժարվել է համագործակցել հանձնաժողովի հետ, չնայած նրա համառ խնդրանքներին, պատճառաբանելով, որ հանձնաժողովի պաշտոնական մանդատը նախատեսում է միայն իսրայելական կողմի գործողությունների հետաքննություն։ Դրա հետ մեկտեղ ՄԱԿ-ում Իսրայելի մշտական ներկայացուցիչ դեսպան Յաարն ընդգծել է, որ Իսրայելը կարծում է, որ բոլոր հնարավոր խախտումները պետք է հետաքննվեն, իսկ մեղավորները՝ պատիժ կրեն[34]։

2009 թվականին, «ձուլված կապար» գործողության արդյունքներով, խորհրդի և ՄԱԿ-ի հովանու ներքո, ընդհանուր առմամբ, ստեղծվել է «Գոլդսթոունի հանձնաժողով»։ 2009 թվականի սեպտեմբերին նա ներկայացրեց «Մարդու իրավունքները Պաղեստինում և արաբական այլ գրավյալ տարածքներում զեկույցը․ Գազայի հակամարտության հետաքննության ՄԱԿ-ի հանձնաժողովի զեկույցը»[35]։ Զեկույցում Իսրայելն ու Համաս կազմակերպությունը մեղադրվում էին ռազմական հանցագործությունների մեջ։

Նրա հրապարակումից հետո զեկույցը, մասնավորապես, քննադատության է ենթարկվել ինչպես իսրայելական, այնպես էլ անկախ աղբյուրների կողմից Իսրայելի հասցեին չափազանցված մեղադրանքների համար, իսկ հաշվետվության հրապարակումից մեկուկես տարի անց ինքը՝ Գոլդսթոունը, 2011 թվականի ապրիլի 2-ին գրել Է Washington Post-ի իր հոդվածում, մասնավորապես, որ «հաշվետվություն պատվիրած ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհուրդը հակաիսրայելական է տրամադրված եղել» և որ «զեկույցը պատվիրած ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհուրդը ամեն բան արել է այն հակաիսրայելական դարձնելու համար»․

«Եթե ես իմանայի այն, ինչ հիմա գիտեմ Գոլդսթոունի զեկույցը այլ փաստաթուղթ կլիներ»։

Ի թիվս այլ բաների, Գոլդսթոունը հրաժարվել Է Իսրայելի մեղադրանքներից այն մասին, որ նա միտումնավոր թիրախ է ընտրել քաղաքացիական բնակչությանը և ասել է, որ սխալ է ՀԱՄԱՍ-ին խնդրել հետաքննել իր գործողությունները[36][37]։

2012 թվականի մարտին խորհուրդը բանաձև ընդունեց «պաղեստինցիների իրավունքների վրա հրեական բնակավայրերի ազդեցության գործոնների սահմանման մասին» հանձնաժողովի ստեղծման մասին։ Այդ բանաձևին դեմ է քվեարկել միայն ԱՄՆ-ն՝ հայտարարելով, որ «լրջորեն մտահոգված է Իսրայելի դեմ խորհրդի կողմնակալությամբ», ձեռնպահ են մնացել Չեխիան, Իտալիան, Կոստա Ռիկան, Ռումինիան, Բուլղարիան, Լեհաստանը և Իսպանիան։ Բանաձևի ընդունումը զայրույթ է առաջացրել Իսրայելում։ Վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն հայտարարել է, որ Իսրայելի դեմ տրամադրված ավտոմատ մեծամասնությամբ խորհուրդը «երեսպաշտ է»։ Իսրայելի ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ խորհուրդը «վերջնականապես վերածվել է քաղաքական շահերի առաջմղման գործիքի, այլ ոչ թե քաղաքացիական իրավունքների պաշտպանության», և որ «մերձավորարևելյան մյուս երկրներում մարդու իրավունքների պարբերական խախտումների ֆոնին ՄԱԿ-ի խորհրդի որոշումն ուղղակի ծիծաղելի է թվում»։ ԱԳ նախարար Ավիգդոր Լիբերմանը հայտարարել է, որ ինքը կքննարկի խորհրդում Իսրայելի դեսպանին հետ կանչելու և այդ կազմակերպության հետ կապերը խզելու հարցը[38][39][40]։

Բացի այդ, Իսրայելը քննադատել է խորհրդի մտադրությունը՝ ամբիոն տալ ՀԱՄԱՍ-ի ներկայացուցչին, որը մի շարք երկրներում ճանաչվել է ահաբեկչական կազմակերպություն[41]։

2013 թվականի մարտին Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1998) Ուիլյամ Դևիդ Թրիմբլը Հյուսիսային Իռլանդիայից քննադատել էր Իսրայելին ընտրական մոտեցման համար, մասնավորապես, Իսրայելի բնակավայրերի հետաքննության վերաբերյալ իր կարծիքով սխալ զեկույցի կապակցությամբ և Խորհրդի գործունեությունն ընդհանուր առմամբ գնահատելով որպես տարածաշրջանում խաղաղության ձեռքբերմանը խոչընդոտող[42]։

2013 թվականի հունիսին ՄԱԿ-ի փորձագետ Ռիչարդ Ֆալկի «պաղեստինցիների իրավունքների խախտումների մասին» զեկույցը ճանաչվել էր հակաիսրայելական և դատապարտվել եմ և ԱՄՆ պատվիրակությունների կողմից։ ԱՄՆ-ի ներկայացուցիչը պահանջել է Ֆալկի հրաժարականը (ավելի վաղ նույն առաջարկով հանդես էր գալիս Կանադայի ներկայացուցիչը)։ Իսրայելի ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ «Ֆալկը մարմնավորում է խորհրդի բարոյական սնանկությունը»[43]։ Սիմոն Վիզենտալի կենտրոնի «2013 թվականի հակասեմական մեջբերումների Թոփ-10» վարկանիշում Ռ. Ֆալկի մեջբերումը, ով Իսրայելին մեղադրել է «ցեղասպանական մտադրությունների» մեջ, զբաղեցրել է երրորդ տեղը[44]։

ԱՄՆ-ի և Իսրայելի դիրքորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի հունիսի 19-ին Միացյալ Նահանգները հայտարարեց խորհրդի կազմից «դուրս գալու» մասին։ ՄԱԿ-ում ԱՄՆ-ի ներկայացուցիչ Նիկի Հեյլին խորհուրդը «կեղծավոր կազմակերպություն» է անվանել, որը թխում է միայն սեփական շահերի համար և մարդու իրավունքները «ծաղրի է վերածում»[45]։ Ավելի վաղ ԱՄՆ-ն բազմիցս խորհրդին մեղադրել էր «քրոնիկ հակաիսրայելական միտումների» մեջ[45]։

Քանի որ ՄԱԿ-ի ԱԽ-ն ընտրվում է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում քվեարկության արդյունքում, և ԱՄՆ-ի լիազորությունների վերջին երեք ժամկետներն ընտրվում էին ՉՄԻՀ-ում, իրականում խոսքը ոչ թե ԱՄՆ-ի «դուրս գալու», այլ մարդու իրավունքների խորհրդի ընտրություններում իր թեկնածությունը չտրամադրելու մասին է։

Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն շնորհակալություն է հայտնել ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփին ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհրդից ԱՄՆ-ի դուրս գալու համար[46]։ Դրանից հետո Իսրայելը նույնպես դադարեցրել է իր մասնակցությունը խորհրդին[46][47]։

Համընդհանուր պարբերական ակնարկ (ՀՊԱ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀՊԱ-ն ստեղծվել է ՄԱԿ-ի գլխավոր վեհաժողովի 2006 թվականի մարտի 15-ի 60/251 բանաձևին համապատասխան, որի համաձայն ստեղծվել է նաև մարդու իրավունքների խորհուրդը։ Այն թույլ է տվել ստեղծել և թույլ է տալիս պահպանել ՄԱԿ-ի անդամ յուրաքանչյուր երկրում մարդու իրավունքների հետ կապված իրավիճակի ամբողջական պատկերը։ ՀՊԱ-ն թույլ է տալիս գնահատել որևէ երկրում տիրող իրավիճակը նաև այն իրավունքներով, որոնց վերաբերյալ հատուկ պայմանագրերին այդ երկիրը չի մասնակցում։

ՀՊԱ-ն կազմվում է համապատասխան պետության կառավարության, այդ պետությունում գործող ՀԿ-ների և աշխատանքային խմբի անդամ պետությունների հանձնարարականների հիման վրա։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ 2012 թվականի դրությամբ ավարտվում է ՀՊԱ-ի միայն երկրորդ փուլը, դեռևս դժվար է դատել այդ մեխանիզմի արդյունավետության մասին հեռավոր հեռանկարում։ Այնուամենայնիվ, կարելի է գնահատել առաջընթացը յուրաքանչյուր պետությունում մարդու իրավունքների այս կամ այն ստանդարտների իրականացման ուղղությամբ։ Դրա համար բավական է համեմատել նախորդ ՀՊԱ-ում շարադրված դիտողությունները երկրում տիրող իրավիճակի հետ։ ՀՊԱ-ն մի տեսակ բնորոշ է այն պետության, որը նրան տալիս են ՄԱԿ-ի մյուս անդամները։ Ակնհայտ է, որ նման բնութագիրն ազդում է պետության իմիջի վրա համաշխարհային հանրության աչքերում, ինչը լավ խթան է ազգային օրենսդրության և պրակտիկայի բարեփոխման ճանապարհին հետագա առաջխաղացման համար։

Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արդեն 2006 թվականին Human Rights Watch իրավապաշտպան կազմակերպության կողմից Խորհրդի առաջին կազմի մեջ այնպիսի երկրների ընտրությունը, ինչպիսիք են Կուբան, Չինաստանը, Սաուդյան Արաբիան, Պակիստանը և Ադրբեջանը, բացասական գնահատական է ստացել։ Նա նաև կասկածներ է հայտնել Ռուսաստանի վերաբերյալ[48]։

Մարդու իրավունքների խորհուրդը նաև բազմիցս քննադատության է ենթարկվել իր քննադատության միակողմանիության և Մերձավոր Արևելքում տիրող իրավիճակի նկատմամբ չափից ավելի ուշադրության համար։

ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Քոֆի Անանը խորհրդի 2006 թվականի նիստում ասել է, որ նա «շատ ուշադիր հետևում է Իսրայելին» և կոչ է արել նրա անդամներին «վերջապես ուշադրություն դարձնել Սուդանի ողբերգությանը, և դադարեցնել հոգատարությունը բացառապես պաղեստինցիների խնդիրների մասին»։ Նա նշել է, որ աշխարհում կան նաև այլ խնդիրներ, որոնք պահանջում են խորհրդի ուշադրությունը[49]։

2007 թվականին նման հայտարարություն է արել ԱՄՆ-ի նախագահ Ջորջ Բուշը, որը մարդու իրավունքների պաշտպանության խորհուրդին կոչ է արել դադարեցնել Իսրայելին վերաբերվել այնպես, կարծես նա աշխարհի միակ երկիրն է, այդ իրավունքները խախտող[50], և ասել, որ խորհուրդը չի արձագանքում «Հավանայից մինչև Կարակաս, Փհենյան և Թեհրան ռեժիմների ճնշումներին՝ իր քննադատությունը հղելով բացառապես Իսրայելին»։

2007 թվականի մարտին ելույթ ունենալով խորհրդի նիստում[51]՝ UN Watch կազմակերպության գործադիր տնօրեն Գիլել Նոյերը մեղադրել է ինչպես իր նախորդին՝ մարդու իրավունքների հանձնաժողովին, այնպես էլ խորհրդին այն սկզբունքների մոռացման մեջ, որոնցով առաջնորդվել են Հանձնաժողովի այնպիսի ստեղծողներ, ինչպիսիք են Էլեոնորա Ռուզվելտը, Ռենե Կասենը և ուրիշներ, «կանանց նկատմամբ կտտանքների, հալածանքների և բռնության նկատմամբ» անտարբերության մեջ աշխարհի շատ մասերում՝ հայտարարելով[52][53]․

Ինչպես մի անգամ ասել է Թրումենը, խորհուրդը դարձել է «անիմաստ և անօգուտ»։ Բայց դա այնքան էլ ճշգրիտ սահմանում չէ։ Այս խորհուրդը ինչ-որ բան, այնուամենայնիվ, արել է, նա մեկ բանաձև է ընդունել մյուսի հետևից՝ մեղադրելով մեկ պետության՝ Իսրայելին։

2008 թվականին, ելույթ ունենալով Հերցլի խորհրդաժողովում, Նիդեռլանդների արտաքին գործերի նախարար Մաքսիմ Վերհագենը քննադատել Է Իսրայելի դեմ խորհրդի գործողությունները, մասնավորապես, ասելով[54]. «ՄԱԿ-ում Իսրայելի դատապարտումը դարձել է սովորական, այն դեպքում, երբ ՀԱՄԱՍ-ի ահաբեկչությունը կամ ընդհանրապես չի հիշատակվում, կամ՝ կոդավորված լեզվով»։

2010 թվականի հունիսին Ներկայացուցիչների պալատի 33 անդամներ ԱՄՆ-ի վերադարձը խորհրդին համարել են 2009 թվականին աշխարհում մարդու իրավունքների ճանաչման քայլ և կոչ են արել դուրս գալ դրանից։ Դրանցից մեկը Սքոթ Գարեթն է, ասել է, որ Խորհուրդն անտեսում է մարդու իրավունքների խախտումները՝ խորհուրդը անվանելով «կեղծավոր կազմակերպություն», որոնց բանաձևերի մեծ մասը նվիրված է Իսրայելի դատապարտմանը, իսկ ԱՄՆ-ի ներդրումները՝ հարկատուների փողերը յուրացնելուն[55]։

2011 թվականին, դեռ խորհրդի հերթական ընտրություններից առաջ, «UN Watch» կազմակերպությունը զգուշացրել էր, որ «17 թեկնածու երկրներից միայն 10-ն են բավարարում անհրաժեշտ պահանջները»։ Նրա կարծիքով՝ Կոնգոյում, Քուվեյթում և Նիկարագուայում, Բուրկինա Ֆասոյում, Հնդկաստանում, Ինդոնեզիայում և Ֆիլիպիններում մարդու իրավունքների պաշտպանության հետ կապված իրավիճակն առնվազն «կասկածներ է առաջացնում»։ Freedom House կազմակերպության կարծիքով՝ խորհրդի ներկայիս կազմում «47 պետություններից միայն 20-ը կարելի է համարել ազատ և ժողովրդավարական»[48]։

Ըստ իսրայելական լրատվական գործակալության խմբագրության NEWSru.com մարդու իրավունքների խորհրդի հեղինակությունը «հասել է ռեկորդային ցածր մակարդակի»[16][48], քանի որ նրա գոյության 7 տարիների ընթացքում Խորհրդի կողմից ընդունված ավելի քան 30 հակաիսրայելական բանաձևի դեպքում նա նման բանաձևեր չի ընդունել Քենիայի, Սուդանի և Մյանմարի կոտորածների կապակցությամբ[16]։

Mignews-ի վերլուծական մեկնաբան Իրինա Պետրովայի կարծիքով՝ խորհրդում «ազդանշան են տալիս այն երկրներին, որոնք իրենք են մեղավոր քաղաքացիական իրավունքների խախտմամբ»[48]։

ԱՄՆ կոնգրեսական Սթիվ Ռոթմանը «հեգնանքի գագաթնակետն է համարել այն, որ խորհուրդը հնարավոր է համարում անհամաչափ և  անարդարացիորեն քննադատել Իսրայելին՝ ուշադրություն չդարձնելով իր անդամներից շատերի մարդու իրավունքների աղաղակող խախտումներին»։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 «Органы ООН по правам человека». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  2. ↑ «Human Rights Council». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. UN Watch(անգլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 «В нью-йорке приняли резолюцию о создании совета по правам человека». Центр юридических услуг «Гарант». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  4. ↑ Bauzon, Bernice Camille (2015 թ․ հոկտեմբերի 29). «PH reelected to UNHRC». The Manila Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  5. ↑ HRC > Current Membership of the Human Rights Council by regional groups. Retrieved 15/05/2015.
  6. ↑ Резолюция 65/265. Приостановление прав Ливийской Арабской Джамахирии, связанных с членством в Совете по правам человека, 1 марта 2011 г.
  7. ↑ Current Membership of the Human Rights Council 20 June 2011 — 31 December 2012
  8. ↑ Финляндия претендует на членство в Совете ООН по правам человека. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 9 декабря 2015.(Ստուգված է 12 Դեկտեմբերի 2015)
  9. ↑ Россия выбыла из Совета ООН по правам человека
  10. ↑ Joachim Rücker, President of the Human Rights Council, Ninth Cycle (2015). Retrieved 22/05/2015.
  11. ↑ United Nations News Centre — UN Human Rights Council: new President will help promote human rights equitably
  12. ↑ 12,0 12,1 «Human Rights Council – Membership of the Human Rights Council». .ohchr.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 18-ին. Վերցված է 26/02/2011-ին.
  13. ↑ «Эрозия принципов. Пора ли отправлять ООН на свалку истории?», BBC, 21.06.2018
  14. ↑ Первая сессия Совета ООН по правам человека будет посвящена палестино-израильскому конфликту, 4 июля 2006 г. newsru
  15. ↑ Спецпосланник ООН по правам человека: «Дорожная карта» требует пересмотра, 08.03.06(չաշխատող հղում)
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 «ООН : «Палестинский террор — неизбежное следствие действий Израиля», 26 февраля 2008 г.». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  17. ↑ Первая сессия Совета ООН по правам человека будет посвящена палестино-израильскому конфликту, 4 июля 2006 г. newsru
  18. ↑ Люи Лема Что обсуждает ООН? Правильно: соблюдение прав человека на территориях(չաշխատող հղում), Magazine-Le Temps, 04.07.2006
  19. ↑ Независимый эксперт ООН призвал срочно принять меры на Ближнем Востоке, 08/11/2006 ria.ru
  20. ↑ формулировка Совета
  21. ↑ Second Special Session of Human Rights Council Decides to Establish High-level Iinquiry Commission For Lebanon UN Press release 11 August 2006.
  22. ↑ Human Rights Council. «Report of the Commission of Inquiry on Lebanon pursuant to Human Rights Council resolution S-2/1*» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  23. ↑ определение организации организации «UN Watch»)
  24. ↑ «Corriere della Sera: ООН изучает ситуацию в Израиле, Куба и Белоруссия получили поощрения, Микеле Фарина, 21 июня 2007 г.». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  25. ↑ «Secretary-General Urges Human Rights Activists To 'Fill Leadership Vacuum', Hold World Leaders To Account, In Address To International Day Event». Un.org. 2006 թ․ դեկտեմբերի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  26. ↑ «ООН: мы были необъективны в отношении Израиля, 30.09.07». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  27. ↑ Ави Белл Законность права Израиля на самозащиту // Международный закон и Газа // ОТВЕТ КРИТИКАМ ИЗРАИЛЯ
  28. ↑ «USD: Law: Academics: Faculty Biography: Abraham Bell». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  29. ↑ Ави Белл Законность права Израиля на самозащиту // Международный закон и Газа // ОТВЕТ КРИТИКАМ ИЗРАИЛЯ
  30. ↑ Делегация ЛАГ завершила расследование «военных преступлений», совершенных Израилем, 01.03.09
  31. ↑ «Совет ООН по правам человека составил для Израиля план из 99 пунктов, 9 декабря 2008 г.». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  32. ↑ Совет по правам человека ООН: Израиль должен снять блокаду Газы и освободить всех террористов, 10.12.2008
  33. ↑ «REPORT OF THE HUMAN RIGHTS COUNCIL ON ITS NINTH SPECIAL SESSION». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.
  34. ↑ «Report of the United Nations Fact Finding Mission on the Gaza Conflict p. 570—571» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  35. ↑ «HUMAN RIGHTS IN PALESTINE AND OTHER OCCUPIED ARAB TERRITORIES, Report of the United Nations Fact Finding Mission on the Gaza Conflict» Արխիվացված 2009-10-07 Wayback Machine (6.5 Mb)
  36. ↑ Richard Goldstone (2011 թ․ ապրիլի 2). «Reconsidering the Goldstone Report on Israel and war crimes» (անգլերեն). Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 24-ին.
  37. ↑ Эла Котлер (06.04.2011). «Реабилитация «Литого свинца»». Радио «Свобода». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 24-ին.
  38. ↑ «Новое расследование ООН: «Как поселения нарушают права палестинцев», 22 марта 2012 г.». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  39. ↑ СПЧ ООН выступил за расследование ущемления Израилем прав палестинцев, 23/03/2012
  40. ↑ «Израиль может разорвать связи с Советом ООН, 23.03.12». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  41. ↑ «Израильский посол не пустил представителя ХАМАС в комплекс ООН в Женеве». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  42. ↑ «Nobel Peace Laureate Tells U.N. Council: 'Your inquiry is wrong, your report undermines peace, stop the selectivity against Israel'» (անգլերեն). UN Watch Briefing. Vol. 424, March 18, 2013. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 18-ին.
  43. ↑ «Антиизраильский доклад эксперта ООН о нарушениях прав палестинцев осудили ЕС и США». newsru.co.il. 2013 թ․ հունիսի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 14-ին.
  44. ↑ «Составлен список "Топ-10" антисемитов уходящего года». MIGnews.com. 2013 թ․ դեկտեմբերի 31. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 3-ին.
  45. ↑ 45,0 45,1 «США выходят из Совета ООН по правам человека»
  46. ↑ 46,0 46,1 Израиль приостановил участие в Совете ООН по правам человека
  47. ↑ After US, Israel also backs away from UN human rights body(անգլ.)
  48. ↑ 48,0 48,1 48,2 48,3 Вредный Совет, Ирина Петрова, 05.06.2011 Արխիվացված 2020-11-29 Wayback Machine mignews.com
  49. ↑ «Кофи Аннан: Совет ООН по правам человека чересчур пристально следит за Израилем, 30 ноября 2006 г.». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  50. ↑ «Буш — ООН: «Занимайтесь диктаторскими режимами, а не Израилем», 25 сентября 2007 г.». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  51. ↑ «Дурбан III» говорит Каддафи «Да», Израилю — «Нет»(չաշխատող հղում)
  52. ↑ Banned Speech: Hillel Neuer Takes on U.N. Human Rights Council ՅուԹյուբում(անգլ.)
  53. ↑ «UN Watch: Совет по правам человека предал отцов-основателей, 3 Ноября 2009». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  54. ↑ «MinBuza.nl». MinBuza.nl. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 26-ին.
  55. ↑ «Scott Garrett: U.N. Human Rights Council a 'Backwards Step', Garrett urges president to withdraw U.S. from council, By Josh Lipowsky, July 30, 2010». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհուրդ» հոդվածին։
Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=ՄԱԿ-ի_մարդու_իրավունքների_խորհուրդ&oldid=9434830» էջից