Ստեփանոս I (Հռոմի պապ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ստեփանոս I
լատին․՝ Stephanus I
23-րդ Հռոմի պապ
մայիսի 12 254 թվական — օգոստոսի 2 257 թվական
Եկեղեցի՝ Կաթոլիկ եկեղեցի
Նախորդող՝ Ղուկիոս I
Հաջորդող Սիքստոս II
 
Մասնագիտություն կաթոլիկ քահանա
Ծնունդ հավանաբար՝ 3-րդ դար
Հռոմ, Վատիկան[1][2]
Մահ օգոստոսի 2, 257
Հռոմ, Հռոմեական կայսրություն
Թաղված է Hvar Cathedral

Ստեփանոս I (լատին․՝ Stephanus I, հավանաբար՝ 3-րդ դար, Հռոմ, Վատիկան[1][2] - օգոստոսի 2, 257, Հռոմ, Հռոմեական կայսրությունՀռոմի եպիսկոպոս 254 թվականի մայիսի 12–ից մինչև 257 թվականի օգոստոսի 2–ը։ Համարվում է Ուղղափառ և Կաթոլիկ եկեղեցիների սուրբ նահատակ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստեփանոսը ծնվել է Հռոմում, բայց հունական ծագում ուներ։ Նա եպիսկոպոս է դարձել Ղուկիոս I–ի օրոք, ով Ստեփանոսին նշանակել էր իրեն փոխարինող, որպես սարկավագ ծառայելուց հետո։

Ստեփանոսը հայտնի է իր՝ կարթագենացի եպիսկոպոս Կիպրիանոսի հետ հերետիկոսների մկրտության թույլատրելիության հարցի շուրջ բանավեճով։ Դեցիոս կայսեր հետապնդումներից հետո 250–251 թվականներին տարաձայնություններ առաջացան առ այն, թե ինչպես վերաբերվել հավատքի մեջ անկում ապրածներին, և Ստեփանոսը հրահանգեց Լիոնի եպիսկոպոս Ֆաուստինիոսին միջոցներ ձեռնարկել Մարկիանոսի՝ Առլի եպիսկոպոսի դեմ, ով մերժում էր ուրացողների ապաշխարությունը և համակրում էր Նովատիանոսի կողմնակիցներին, ովքեր ավելի ուշ որակվեցին որպես հերետիկոսներ։ Կիպրիանոսի՝ պապին հասցեագրված ուղերձից կարելի է հետևություն անել, որ աֆրիկյան եպիսկոպոսները Հռոմին սպառնացել են եկեղեցու պառակտմամբ։ Ստեփանոսը գտնում էր, որ քրիստոնեական հավատքին վերադառնալու համար պետք չէ կրկնակի մկրտվել՝ այն դեպքում, երբ Կիպրիանոսը և հռոմեական Աֆրիկա պրովինցիայի մի քանի այլ եպիսկոպոսներ պարտադիր էին համարում վերամկրտությունը։ Արդյունքում Ստեփանոսի դիրքորոշումը գերակշռություն ձեռք բերեց Լատինական եկեղեցիում, սակայն Արևելյան եկեղեցիներում այդ հարցը այդպես էլ չհստակեցվեց[3]։ Վեճի աստառը իսպանական եպիսկոպոսների նկատմամբ վերադասության հարցն էր, որին հավակնում էին ինչպես Հռոմը, այնպես էլ Կարթագենը։

Ստեփանոսը հիշատակվում է նաև Լեոնի և Աստորգայի եպիսկոպոսների վերահաստատման հրովարտակներում. նրանք գահընկեց էին արվել, իսկ հետո՝ զղջացել էին։

354 թվականի Depositio episcoporum–ը Ստեփանոս I պապին չի ներկայացրել որպես նահատակ և նրա համար երկրպագության օր չի սահմանել[4], չնայած, որ նա հիշատակվում է Ոսկե Լեգենդի մեջ՝ թե 257 թվականին Վալերիանոս I կայսրը վերսկսել է քրիստոնյաների հանդեպ հալածանքները։ Ոսկե Լեգենդի համաձայն 257 թվականի օգոստոսի 2–ին պապը նստել է պապական գահին և պատարագ է մատուցել իր հոտի համար, որի ժամանակ կայսեր մարդիկ ներս են մտել և գլխատել են նրան[5]։ XVIII դարում լեգենդ էր տարածվել, թե պապական գահին դեռ պահպանված են Ստեփանոսի արյան հետքերը։

Պահպանվել են Ստեփանոս I–ի ուղերձները և հրովարտակները։ Ստեփանոս I–ը համարվում է Հվար խորվաթական քաղաքի հովանավորը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 http://www.theguardian.com/news/datablog/2013/feb/13/popes-full-list
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 https://w2.vatican.va/content/vatican/en/holy-father/stefano-i.html
  3. Mann, Horace (1912). «Pope St. Stephen I» in The Catholic Encyclopedia. Vol. 14. New York: Robert Appleton Company.
  4. «Calendarium Romanum» (Libreria Editrice Vaticana, 1969), p. 133
  5. The golden legend: readings on the saints By Jacobus de Voragine, William Granger Ryan

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Стефан, римские папы». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)