«Աշոտ Բ Երկաթ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Աշոտ Բ Երկաթ
Հայոց թագավոր (914-922), Շահնշահ Հայոց և Վրաց (922-929)
Իշխանություն	914 - 929
Թագադրում	914
Լրիվ անուն	Աշոտ Բ Բագրատունի
Ծնվել է՝	882
Ծննդավայր	Բագարան, ; Բագրատունիների թագավորություն
Մահացել է՝	929
Վախճանի վայր	Երազգավորս, ; Բագրատունիների թագավորություն
Թաղվել է՝	Բագարան
Ազգություն	հայ
Հարստություն	Բագրատունիներ
Նախորդ	Սմբատ Ա
Հաջորդող	Աբաս Ա
Տոհմ	Բագրատունիներ
	պետական գործիչ և գերիշխան
Հայր	Սմբատ Ա Նահատակ
Հավատք	Հայ Առաքելական Եկեղեցի

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

07:25, 6 Հոկտեմբերի 2021-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Աշոտ Բագրատունի (այլ կիրառումներ)

Աշոտ Բ Երկաթ (անհայտ^[1], Բագարան - 928 կամ 929^[1], Երազգավորս, Բագրատունիների թագավորություն), Հայոց թագավոր 914 թվականից, Շահնշահ Հայոց և Վրաց 922 թվականից։

Հաջորդել է հորը՝ Սմբատ I Բագրատունուն։

Գահակալման սկիզբը

Աշոտ II–ի գահակալության սկզբում Հայաստանն գտնվել է ծանր իրավիճակում։ Ատրպատականի Յուսուֆ ամիրայի զորքը ներխուժել է Հայաստան, ինչը երկրի անկախությանը սպառնող վտանգ էր։ Իր եղբոր՝ Մուշեղի հետ 910 թվականին դուրս է եկել Յուսուֆ ամիրայի դեմ, Ձկնավաճառի ճակատամարտում գլխավորել հայոց բանակը։ Հոր մահից հետո մյուս եղբոր՝ Աբասի հետ արաբներից ազատագրել է Հայաստանի մի շարք մասեր։ 915 թվականին Յուսուֆը կրկին ներխուժել է Հայաստան, Աշոտ II-ը մեկնել է Բյուզանդիա, բանակցել Կոստանդին Ծիրանածին կայսեր հետ, ինչից հետո Բյուզանդիան նրան ճանաչել է Հայոց թագավոր և տվել օգնական զորք։ Աշոտ II-ը պայքար է ծավալել բոլոր կենտրոնախույս ուժերի դեմ՝ ձգտելով ստեղծել քաղաքականապես միասնական Հայաստան։ Աշոտ II-ի հորեղբոր որդին՝ Աշոտ Շապուհյանը, որ դեռ Սմբատ Ա-ի օրոք հարում էր Յուսուֆին, վերջինիս կողմից 915 թվականին ճանաչվել է որպես Հայոց թագավոր։ Դառնալով Աշոտ II-ի հակաթոռը՝ նա պայքար սկսեց օրինական թագավորի դեմ։ Հովհաննես Դրասխանակերտցի կաթողիկոսը փորձ է արել հաշտեցնել նրանց։ Թեև Աշոտ Շապուհյանն ստացել է Վաղարշապատն իր շրջակայքով, բայց չի դադարեցրել պայքարը։ Աշոտ II-ի դեմ դուրս են եկել նաև Գուգարքի Շամշուլդե բերդի տերերը, ապստամբել է նաև աները՝ Գարդմանի իշխան Սահակ Սևադան։ Աշոտ II-ն գերի է վերցրել Սահակ Սևադային ու նրա որդուն, ապա կուրացնել տվել նրանց։ Նա հարկադրված է եղել պայքարել նաև Ուտիք նահանգի ապստամբ իշխան Ցլիկ Ամրամի և վրաց Գուրգեն իշխանի դեմ։ Աշոտ II-ը ստիպված էր քաշվել Սևանա կղզին և այնտեղից կազմակերպել պայքարը։ Սևանի ճակատամարտում նրան հաջողվել է պարտության մատնել Յուսուֆ ամիրայի Բեշիր զորապետին։ Այնուհետև հաղթահարելով ներքին ու արտաքին թշնամիների դիմադրությունները՝ նա վերականգնել է Բագրատունյաց թագավորության սահմանները։ 922 թվականին Աշոտ II-ին շնորհվել է «Շահնշահ Հայոց և Վրաց» տիտղոսը։ Աշոտ Շապուհյանը դուրս է մղվել ասպարեզից։ Խիզախության և կորովի համար Աշոտ II-ը ստացել է «Երկաթ» մականունը։ 928 թվականին Աշոտ Երկաթը Ատրպատականի ամիրայի հետ դիմակայել են և հետ շպրտել բյուզանդական զորքերին^[2]։

Կյանք

Տահմածառ

Աշոտ Մեծ Բագրատունի

(855-885)

(885-890)

Կատրանիդե Ա

(885-890)

Սմբատ Նահատակ

(890-914)

Սահակ

Դավիթ

Շապուհ սպարապետ

Սոֆյա

Գրիգոր Արծրունի

(857-887)

դուստր

(855-859)

(898-904)

(904-908) / (908-943)

Գուրգեն

(904-925)

Գրիգոր

(859-913)

Սահակ

Վասակ

(914-928)

(928-953)

(897-898)

դուստր

Մլքե

Աշոտ սպարապետ

Մշակույթում

Աշոտ Երկաթը «Գևորգ Մարզպետունի» վեպի գլխավոր հերոսներից է։ Այդ վեպում նրա կինն է Սահակ Սևադայի աղջիկը՝ Սահականույշ թագուհին։ Սակայն նա սիրել է Սևորդյաց Գևորգ նահապետի աղջկան՝ Ասպրամ իշխանուհուն։ Եվ սերը փոխադարձ է եղել։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ Հայ ժողովրդի պատմություն, հատոր III, Երևան, 1979, էջ 153

Արտաքին հղումներ

Գրականություն

Արման Եղիազարյան, «Աշոթ Երկաթ․ Թագավոր հայոց», Երևան, «ԵՊՀ հրատարակչություն» — 120 էջ. — 100 հատ, ISBN 978-5-8084-2058-8։
Լեո (Առաքել Բաբախանյան), «Երկերի ժողովածու», հ. երկրորդ, Երևան, «Հայաստան հրատարակչություն», էջ 543-578 — 778 էջ. — 30,000 հատ։
Հովհաննես Դրասխանակերտցի, «Հայոց պատմություն», Երևան, «ԵՊՀ հրատարակչություն» — 397 էջ. — 1500 հատ, ISBN 5-8084-0237-9։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 487)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[2] Հայ ժողովրդի պատմություն, հատոր III, Երևան, 1979, էջ 153

[1]

[2]

@@ Տող 21. / Տող 21. @@
 |պատկեր=
 |մահ=929|ծնունդ=882}}
-'''Աշոտ Բ Երկաթ''' ({{ԱԾ}}), Հայոց թագավոր 914 թվականից, Շահնշահ Հայոց և Վրաց 922 թվականից։ Հաջորդել է հորը՝ [[Սմբատ Ա Նահատակ|Սմբատ I Բագրատունուն]]։
+'''Աշոտ Բ Երկաթ''' ({{ԱԾ}}), Հայոց թագավոր 914 թվականից, Շահնշահ Հայոց և Վրաց 922 թվականից։
+Հաջորդել է հորը՝ [[Սմբատ Ա Նահատակ|Սմբատ I Բագրատունուն]]։