Լեոնիդ Հուրվիչ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լեոնիդ Հուրվիչ
անգլ.՝ Leonid Hurwicz
Leonid Hurwicz (square).jpg
Ծնվել էօգոստոսի 21, 1917(1917-08-21)[1][2][3]
Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[4]
Մահացել էհունիսի 24, 2008(2008-06-24)[5][6][1][…] (90 տարեկան)
Մինեապոլիս, Մինեսոտա, ԱՄՆ
ՔաղաքացիությունFlag of the United States.svg ԱՄՆ և Flag of Poland.svg Լեհաստան
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, տնտեսագետ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Չիկագոյի համալսարան, Մինեսոտայի համալսարան[7] և Իլինոյսի տեխնոլոգիայի ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտտնտեսագիտություն
ԱնդամակցությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[8] և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Ալմա մատերԼոնդոնի տնտեսության և քաղաքական գիտությունների դպրոց[9], Վարշավայի համալսարանի իրավունքի և վարչության ֆակուլտետ[10], Հարվարդի համալսարան[10], Չիկագոյի համալսարան[10] և Վարշավայի համալսարան[11]
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[6] և լեհերեն
Եղել է գիտական ղեկավարClifford Hildreth?, Stanley Reiter?, Դենիել Մակ-Ֆադդեն, Leigh Tesfatsion?, Myrna Wooders?[11], Tatsuyoshi Saijo?, M. M. Rao?[11], Richard B. McHugh?[11], James P. Quirk?[11], James Clark Moore?[11], Paruchuri R. Krishnaiah?[11], Shomu Banerjee?[11], Xavier Calsamiglia?[11], Meir Barnea?[11], Paulina Beato?[11], Mongi Boughzala?[11], Perry L. Brown?[11], Antonio Camacho?[11], James D. Campbell?[11], Paul W. Eaton?[11], Mohamed Ali El-Hodiri?[11], Gerald J. Eskin?[11], Fernando Vega Redondo?[11], Chadwick J. Haberstroh?[11], Austin Hoggatt?[11], Lu Hong?[11], Takanobu Ikeda?[11], Neelam Jain?[11], Hideo Kanemitsu?[11], Donald Katzner?[11], Roswitha King?[11], Koichi Koyama?[11], Soren Q. Lemche?[11], Shuhe Li?[11], Antonio Manresa?[11], Preston J. Miller?[11], Shinsuke Nakamura?[11], Jose Oliu Creus?[11], Harry H. Postner?[11], Rubin Saposnik?[11], Guoqiang Tian?[11], Jose Trujillo?[11], David Wettstein?[11] և Owen Sauerlender?
Ազդվել էՏյալլինգ Կուպմանս
Ջեյկոբ Մարշա
Ազդել էԴենիել Մակ-Ֆադդեն
Պարգևներ
Commons-logo.svg Leonid Hurwicz Վիքիպահեստում

Լեոնիդ Հուրվիչ (անգլ.՝ Leonid Hurwicz, օգոստոսի 21, 1917(1917-08-21)[1][2][3], Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[4] - հունիսի 24, 2008(2008-06-24)[5][6][1][…], Մինեապոլիս, Մինեսոտա, ԱՄՆ), հրեական ծագմամբ ամերիկացի ականավոր տնտեսագետ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր՝ օպտիմալ մեխանիզմների տեսության հիմնման համար (2007)։ Մինեսոտայի համալսարանի պատվավոր պրոֆեսոր։ Աշխատել է Քոուլզի հանձնախմբում։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեոնիդ Հուրվիչը ծնվել է 1917 թ. Մոսկվա քաղաքում՝ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից 2 ամիս առաջ, Լեհաստանից գաղթած հրեա ընտանիքում, որը հեռացավ Մոսկվայից 1919 թ. և վերադարձավ Վարշավա[14]։ 1938 թ. Վարշավայի համալսարանում մագիստրոսի աստիճան ստանալուց հետո[15], ուսումը շարունակեց Լոնդոնի տնտեսագիտական դպրոցում, որտեղ հաճախել է Նիկոլաս Կալդորի և Ֆրիդրիխ Հայեկի դասախոսություններին։

1939 թ. մեկնել է Ժնև, սակայն 1939 թ. սեպտեմբերի 1-ին սկսվում է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը։ Ծնողները և եղբայրը Վարշավայից փախան պատերազմի պատճառով և ընկան խորհրդային ճամբարներ։ Լեոնիդի բախտն ավելի բերեց․ որոշ ժամանակ նա ապրեց Շվեյցարիայում և կրթությունը շարունակեց Ժնևի Միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտում (անգլ.՝ Graduate Institute of International Studies) և Պորտուգալիայում։ Հաճախում էր նաև Լյուդվիգ ֆոն Միզեսի սեմինարները[16]։

Գաղթը ԱՄՆ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1940 թվականին Հուրվիչը մեկնում է ԱՄՆ, որտեղ հասցնում է Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում աշխատել որպես ասիստենտ՝ Պոլ Սամուելսոնի և Օսկար Լանգի մոտ՝ Չիկագոյի համալսարանում։ Պատերազմի տարիներին Լեոնիդը դասավանդում էր Չիկագոյի համալսարանի օդերևութաբանական ինստիտուտում․[16] միաժամանակ վիճակագրություն էր դասավանդում նաև տնտեսագիտական ֆակուլտետում։ Մասնակցում էր նաև Քոուլզի հանձնախմբի աշխատանքներին՝ տնտեսագիտության բնագավառում կատարվող ուսումնասիրություններին (1942 հունվարից մինչև 1946 թվականի հուլիս[17], ինչպես նաև 1950 թ. հոկտեմբերից մինչև 1951 թ. հունվարը և մինչև 1961 թվականը[18] շարունակում էր մնալ որպես խորհրդատու)։

1944 թ. ամուսնացավ Էվելին Ջենսենի հետ։ Ունի 4 երեխա՝ Սառան (1946), Մայքլը (1949), Ռութը (1951) և Մաքսիման (1953)։

Աշխատանքային գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1945-1946 թթ. Հուրվիչն ստանում է Ջոն Սայմոն Գուգենհայմի կրթաթոշակ, իսկ 1946 թվականին Այովայի պետական քոլեջում դառնում դոցենտ։

1951 թ. Լեոնիդ Հուրվիցը Մինեսոտայի համալսարանին կից գործող Բիզնեսի և կառավարման դպրոցում դառնում է տնտեսագիտության և մաթեմատիկայի պրոֆեսոր, որտեղ աշխատում է մինչև մահ։ 1961 թ. նշանակվում է վիճակագրության ֆակուլտետի դեկան, իսկ 1969 թ.՝ տնտեսագիտության անվանի պրոֆեսոր։ 1988 թ. Հուրվիչը թոշակի է անցնում, սակայն 1989 թվականից համարվում էր Կուրտիս Կարլսոնի՝ տնտեսագիտության պատվավոր պրոֆեսոր և շարունակում էր դասախոսություններ կարդալ տնտեսագիտության ասպիրանտներին[19]։

2008 թ. հունիսի կեսերին հոսպիտալացվեց երիկամների անբավարարություն ախտորոշմամբ և հունիսի 24-ին մահացավ։

Պատվավոր դասախոսություններ և պրակտիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հասարակական աշխատանք գիտական միությունում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1969 թվականից Էկոնոմետրիկ միության նախագահն է։ 1965 թվականից ԱՄՆ գիտությունների և արվեստի ակադեմիայի, իսկ 1974 թվականից՝ ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահը։

Գիտական ձեռքբերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հուրվիչին և իր ընկերներին հաջողվեց ստեղծել մի տեսություն, որն օգնում էր ի հայտ բերել տնտեսագիտությունը կարգավորող շուկայական էֆեկտիվ մեխանիզմներ և սխեմաներ, ինչպես նաև որոշել՝ այս կամ այն իրավիճակում պետության միջամտելու անհրաժեշտության աստիճանը։ Գիտնականները դրեցին օպտիմալ մեխանիզմների հիմքերը և բացատրեցին ռեսուրսների օպտիմալ տեղաբաշխման գործընթացը։

Գիտնականի անունով է կոչվում իր կողմից՝ որոշումների կայացման տեսության համար առաջարկված Հուրվիցի գործակիցը (ց տառով)։

Մրցանակներ և պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2007 թ. ապրիլի 14-ին Մինեսոտայի համալսարանում կայացավ «Perspectives on Leo Hurwicz» անվամբ կոնֆերանս՝ նվիրված Լեոնիդ Հուրվիչին։ Կոնֆերանսին մասնակցում էին նոբելյան մրցանակակիրներ Քեննեթ Էրրոուն և Դենիել Մակ-Ֆադդենը։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Stochastic Models of Economic Fluctuations (1944)
  • Optimality and Informational Efficiency in Resource Allocation (1960) in Arrow, Karlin and Suppes (eds.), Mathematical Methods in the Social Sciences, Stanford University Press
  • On Informationally Decentralized Systems 1972 in Radner and McGuire, Decision and Organization, North-Holland
  • On Allocations Attainable through Nash Equilibria (1979)
  • Designing Economic Mechanisms (2006) (Ս․ Ռեյտերի հետ համատեղ)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  3. ↑ 3,0 3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #133491641 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Grimes W. Leonid Hurwicz, Nobel Economist, Dies at 90 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2008. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. ↑ https://www.nytimes.com/2008/06/26/business/26hurwicz.html
  8. ↑ http://www.nasonline.org/member-directory/deceased-members/54296.html
  9. ↑ https://www.lse.ac.uk/about-lse/lse-people/Leonid-Hurwicz
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 https://www.jewishvirtuallibrary.org/leonid-hurwicz
  11. ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 11,12 11,13 11,14 11,15 11,16 11,17 11,18 11,19 11,20 11,21 11,22 11,23 11,24 11,25 11,26 11,27 11,28 11,29 11,30 11,31 11,32 11,33 11,34 11,35 11,36 11,37 11,38 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  12. ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2007 — Nobel Foundation.
  13. ↑ https://www.aaas.org/fellows/historic?field_last_name_value=H&name_combine=&field_institutional_affiliation_value=&field_address_city=All&field_address_when_elected_administrative_area=All&field_address_when_elected_country_code=All&field_year_elected=&field_primary_aaas_section=All&field_status_value=All&field_year_status_changed_value=&page=21
  14. ↑ Биография на сайте Нобелевского комитета (на англ.яз.)
  15. ↑ Информация о Леониде Гурвиче на сайте Университета Миннесоты. - 27.06.2008.
  16. ↑ 16,0 16,1 Grimes W. Leonid Hurwicz, Nobel Economist, Dies at 90 // The New York Times. - 2008. - June 26
  17. ↑ Биографии и библиография сотрудников Комиссии (на англ.яз.).
  18. ↑ Список сотрудников Комиссии с 1955 года (на англ.яз.).
  19. ↑ U economics prof awarded Nobel Prize. - 27.06.2008.
  20. ↑ Пресс-релиз Шведской Академии наук о вручении премии по экономике (на англ.).

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լեոնիդ_Հուրվիչ&oldid=8255378» էջից