Գերի Բեքեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գերի Բեքեր
անգլ.՝ Gary Becker
Ծնվել էդեկտեմբերի 2, 1930(1930-12-02)[1][2][3][…]
Պոտսվիլ, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[1][4][5]
Մահացել էմայիսի 3, 2014(2014-05-03)[1][2][3][…] (83 տարեկան)
Չիկագո[1][6]
Բնակության վայր(եր)Պոտսվիլ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ[7][8]
Մասնագիտությունտնտեսագետ, համալսարանի դասախոս, քրեագետ և դաստիարակ
Հաստատություն(ներ)Չիկագոյի համալսարան[1] և Կոլումբիայի համալսարան[1]
Գործունեության ոլորտEconomía y Sociedad?
Պաշտոն(ներ)senior advisor?
ԱնդամակցությունՊապական գիտությունների ակադեմիա[9], ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, «Մոն Պելերին» համայնք, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[10], Տնտեսաչափական ընկերություն[11][11], Ամերիկյան տնտեսական ասոցիացիա[9], National Academy of Education? և National Academy of Sciences of Argentina?
Ալմա մատերՓրինսթոնի համալսարան[1], Չիկագոյի համալսարան (1955)[1] և Ջեյմս Մեդիսոնի ավագ դպրոց
ԿոչումChangjiang Chaired Professor?
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[12][13]
Գիտական ղեկավարH. Gregg Lewis?
Եղել է գիտական ղեկավարԴարիուս Լաքդավալլա, Շոշանա Գրոսբարդ, Բարի Չիսվիք, Ֆու-Ռանկ Չանգ[14], Իսաակ Էրլիխ[14], Էդի Քարնի[14], Էնթոնի Քլինթոն Ֆիշեր[14], Ռոբերտ Ֆումիո Թամուրա[14], Դանիլո Գուայթոլի[14], Hanzhe Zhang?[14], Ալեքսանդր Պոպով[14], Ռոբերտ Թ. Մայքլ[14], Էմիլ Պետրով Յանչև[14], Scott D. Drewianka?[14], Խուլիո Խորխե Էլիաս[14], Մաքս Գիլման[14], Ռոդրիգո Ռ. Սոարես[14], Ֆրանսիսկո Խավիեր Պառո Գրեկո[14], Մաքսիմ Միրոնով[14], Լի Մայքլ Լոքվուդ[14], Սիու Ֆայ Լեունգ[14], Մեթյու Քան[14], Ջեյմս Ն. Բրաուն[14], Ուոլթեր Ջոն Վեսելս[14], Հ. Էլիզաբեթ Հելեն Փիթերս[14], Ամի Քամդար[14], Էրիկա Բենթոն[14], Sebastien Gay?[14], Jinyoung Kim?[14], Ֆրեդերիկ Հաո Չի Չեն[14], Կլարա Հանդելման Ֆրիդման[14], Գորման Քերթիս Սմիթ[14] և Դոնալդ Ս. Քենքել
Ազդվել էԱլֆրեդ Մարշալ, Ֆրիդրիխ Հայեկ, Ջեյկոբ Մինսեր, Միլթոն Ֆրիդմեն և Թոլկոթ Պարսոնս
Պարգևներ
Երեխա(ներ)Ջուդի Բեքեր
 Gary Becker Վիքիպահեստում

Գերի Սթենլի Բեքեր (անգլ.՝ Gary Stanley Becker, դեկտեմբերի 2, 1930(1930-12-02)[1][2][3][…], Պոտսվիլ, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[1][4][5] - մայիսի 3, 2014(2014-05-03)[1][2][3][…], Չիկագո[1][6]), ամերիկացի ականավոր տնտեսագետ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր[19]՝ «միկրոտնտեսական վերլուծության ոլորտները մարդկային վարքի ու փոխգործողության մի շարք ասպեկտների, այդ թվում՝ ոչ շուկայական վարքի վրա տարածելու համար»[20] (1992): Բեքերը, որ տնտեսագիտության չիկագոյական դպրոցի տիպական ներկայացուցիչ էր[21] և այդ դպրոցի տնտեսագետների երրորդ սերնդի առաջնորդը[22][23], տնտեսագիտական մեթոդներ է կիրառել մարդկային վարքը վերլուծելու նպատակով[24]։

Ավստրալիացի տնտեսագետ Ջասթին Վուլֆերսը նրան բնորոշել է որպես «վերջին հիսուն տարիների ամենակարևոր հասարակագետի» (the most important social scientist in the past 50 years)[25]: Իր հերթին Միլտոն Ֆրիդմենը նրան համարել է «քսաներորդ դարի երկրորդ կեսին ապրած ու գործած մեծագույն հասարակագետը» (the greatest social scientist who has lived and worked in the second part of the twentieth century)[26]:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1930թ. դեկտեմբերի 2-ին Փենսիլվանիա նահանգի Պոտսվիլ քաղաքում, հրեական բազմազավակ ընտանիքում[27]։ Գերին ուներ 2 քույր՝ Վենդին ու Նաթալին և մեկ եղբայր՝ Մարվինը։ Երբ լրացել է Գերիի 4 տարին, ընտանիքը տեղափոխվել է Բրուքլին։ 1948 թվականին տղան ավարտել է Բրուքլինի Ջեյմս Մադիսոնի անվան միջնակարգ դպրոցը։ Չնայած բարձր առաջադիմությանը՝ նա մինչև 16 տարեկանը առավելապես հետաքրքվել է ձեռքի գնդակով և համարվում էր լավագույններից մեկը այդ մարզաձևում[28]։

1951թ. Փրինստոնում ստացել է բակալավրի[29], 1953թ.՝ այդ նույն համալսարանում՝ հասարակական գիտությունների մագիստրոսի, 1955թ. Չիկագոյի համալսարանում՝ փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան[30][31]։ 1955-1957 թվականներին դասախոսել է Փրինստոնի, այնուհետև Կոլումբիական համալսարանում՝ մինչև 1969 թվականը, երբ վերադարձել է Չիկագոյի համալսարան և պաշտոնավարել նախ՝ որպես տնտեսագիտության ու հասարակագիտության պրոֆեսոր, այնուհետև՝ սկսած 1985 թվականից՝ տնտեսագիտության ամբիոնի վարիչ[31]։

1974 թվականին եղել է Ամերիկյան տնտեսագիտական ընկերակցության փոխնախագահ, 1987 թվականին՝ այդ նույն ընկերակցության նախագահ, 1997 թվականին՝ Աշխատանքի տնտեսագիտության ընկերության նախագահ։ ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի, արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի[32], Չափորոշիչների (ստանդարտների) ամերիկյան ընկերակցության, Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության, էկոնոմետրիկ ընկերության, Ամերիկյան վիճակագրական ընկերակցության[33] անդամ էր, Կրթության ազգային ակադեմիայի հիմնադիր ու անդամ (1965—1967 թվականներին՝ փոխնախագահ), «Մոն Պելերին» ընկերության անդամ, այնուհետև՝ նախագահ[31][34], Հուվերյան ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող[35]։

ԱՄՆ 1996 թվականի նախագահական ընտրարշավի ժամանակ եղել է թեկնածուներից մեկի՝ Բոբ Դոուլի խորհրդականը[36]։ 2004 թվականի դեկտեմբերից եռանդուն կերպով մասնակցել է մասնագետ տնտեսագետների կողմից առավել հաճախակի մեջբերվող Բեքեր-Պոզներ բլոգի աշխատանքներին[35][37], ընթացիկ տնտեսական իրադարձությունների վերաբերյալ հանդես եկել վերլուծական սուր մեկնաբանություններով[38]։ Անդամակցել է Review of Economics of the Household ամսագրի խմբագրակազմին։

Գերին ամուսնացել է երկու անգամ. առաջին կնոջից՝ Դորիա Սլոթից[39] ունեցել է երկու դուստր (Քեթրին և Ջուդի Բեքերներ)[36], երկրորդ կնոջից՝ Գիթի Նաշատից[40]՝ մեկ որդի և մեկ դուստր (Մայքլ և Կիրա)[41]։

Անվանի գիտնականը մահացել է Չիկագոյում, 2014 թվականի մայիսի 3-ին՝ 83 տարեկան հասակում[42]։ Ի հիշատակ նրա՝ այդ նույն տարում Չիկագոյի համալսարանում եռօրյա գիտական կոնֆերանս է կազմակերպվել[43]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերի Բեքերը տնտեսագիտության տեսության բնագավառում ձեռք բերած նվաճումների համար բազմաթիվ պարգևներ է ստացել, այդ թվում[31]՝

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • The Economics of Discrimination (1957)
  • Human Capital (1964)
  • A Theory of the Allocation of Time (1965)
  • Economic Theory (1971)
  • Becker G. A Treatise on the Family (1981)

Հոդվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Gary S. Becker. Assortative Mating in Marriage Markets. // G.S.Becker. A Treatise on the Family. - Cambridge London։ Harvard University Press, - 1991, ch.4, p. 108-134.)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Блауг М. Беккер, Гарри С. // Великие экономисты после Кейнса = Great Economists since Keynes: An introduction to the lives & works of one handred great economists of the past. — СПб.: Экономикус, 2009. — С. 29-32. — 384 с. — (Библиотека «Экономической школы», вып. 42). — 1 500 экз. — ISBN 978-5-903816-03-3

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 Robert D. Hershey Jr. Gary S. Becker, 83, Nobel Winner Who Applied Economics to Everyday Life, Dies // The New York Times / J. KahnManhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2014. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.)LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
  4. 4,0 4,1 4,2 Nobel-winning U.S. economist Gary Becker dies at 83 - university // reuters.com — 2014.
  5. 5,0 5,1 5,2 Nobel-winning economist Gary Becker dies at 83: university // Business Insider / H. BlodgetNYC: 2014.
  6. 6,0 6,1 6,2 Samman A. THE 1930s AS BLACK MIRROR // Journal of Cultural EconomyRoutledge, Taylor & Francis, 2012. — Vol. 5, Iss. 2. — P. 213—229. — ISSN 1753-0350; 1753-0369doi:10.1080/17530350.2012.660792
  7. ANALYSIS SCRATCH MY BACK TRANSCRIPT OF A RECORDED DOCUMENTARYBBC.
  8. Gary Becker - obituary // The Daily Telegraph / C. EvansLondon, Thailand: 2014. — ed. size: 622719 — ISSN 0307-1235; 1477-3805
  9. 9,0 9,1 http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/becker.html
  10. Notable Names Database — 2002.
  11. 11,0 11,1 11,2 https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam
  12. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  13. CONOR.Sl
  14. 14,00 14,01 14,02 14,03 14,04 14,05 14,06 14,07 14,08 14,09 14,10 14,11 14,12 14,13 14,14 14,15 14,16 14,17 14,18 14,19 14,20 14,21 14,22 14,23 14,24 14,25 14,26 14,27 14,28 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  15. THE NATIONAL MEDAL OF SCIENCE 2004NSF, 2003.
  16. The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1992Nobel Foundation.
  17. Fellows of the American Statistical Association database
  18. https://commencement.miami.edu/about-us/archives/honorary-degree-recipients/index.html
  19. «The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1992». NobelPrize.org (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  20. «Winners of the Nobel Prize for Economics». Encyclopædia Britannica. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 13-ին.(անգլ.)
  21. Блауг М. 100 великих экономистов после Кейнса. — СПб.: Экономикус, 2009. — С. 29—32. — 384 с. — ISBN 978-5-903816-03-3
  22. «Our Legacy». BFI (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  23. «The Fourth Generation in Chicago». Economic Principals (ամերիկյան անգլերեն). 2014 թ․ նոյեմբերի 16. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  24. «Gary S. Becker» (անգլերեն). Վերցված է 2016-16-03-ին.
  25. Justin Wolfers. "How Gary Becker Transformed the Social Sciences" New York Times May 5, 2014
  26. Catherine Rampell. "Gary Becker, an economist who changed economics"Washington Post May 5, 2014
  27. «Gary Becker (1930–2014)». jewishvirtuallibrary.org. Jewish Virtual Library. Վերցված է March 29, 2015-ին.
  28. Fuchs V.R. Nobel laureate Gary S. Becker: Ideas about facts. — Journal of Economic Perspectives, Vol.8 I.2,, 1994.
  29. https://catalog.princeton.edu/catalog/dsp019k41zf49k
  30. Gary Becker (1971). The economics of discrimination. University of Chicago Press. ISBN 9780226041049.
  31. 31,0 31,1 31,2 31,3 Нобелевские лауреаты по экономике: биобиблиографический словарь. 1969-1992. — М.: Рос. независимый институт социально-экономических исследований, 1994. — ISBN 5-900727-06-8
  32. «Book of Members, 1780–2010: Chapter B» (PDF). American Academy of Arts and Sciences.
  33. «View/Search Fellows of the ASA». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 28-ին.
  34. «Mont Pelerin Society Directory» (PDF). DeSmogBlog. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 28-ին.
  35. 35,0 35,1 35,2 Hoover Institution Gary S. Becker.
  36. 36,0 36,1 Robert D. Hershey Jr. (2014 թ․ մայիսի 4). «Gary S. Becker, 83, Nobel Winner Who Applied Economics to Everyday Life, Dies». The New York Times Company.
  37. Интервью с Гэри Беккером: «Считаю, хорошая идея — заниматься экономической социологией» // Экономическая социология. — 2010. — Т. 11. — № 3.
  38. The Becker-Posner blog.
  39. Gary Becker (2014 թ․ մայիսի 3). «Gary S. Becker - Biographical». Nobel Memorial Prize in Economic Sciences.
  40. «Gary S. Becker profile». University of Chicago. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 28-ին.
  41. Becker G.S. The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1992 / Tore Frängsmyr. — The Nobel Prizes 1992. — Stockholm, 1993.
  42. William Harms (2014 թ․ մայիսի 4). «Gary S. Becker, Nobel-winning scholar of economics and sociology, 1930–2014». University of Chicago.
  43. F. P. Comment (2014 թ․ նոյեմբերի 4). «A school in decline: In Chicago, economists honour Gary Becker - Financial Post».
  44. «Home page». University of Chicago. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 28-ին.
  45. «Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement». www.achievement.org. American Academy of Achievement.
  46. «Jeffrey P. Bezos Biography Photo». 2001. «Seated from left to right: Prime Minister of Israel Ehud Barak, nautical archaeologist Dr. George Bass, recipient of the Nobel Prize in Economics Gary S. Becker, CEO of Hearst Corporation Frank A. Bennack, Jr., CEO of Amazon Jeff Bezos, and director of the National Gallery of Art J. Carter Brown at the honoree reception prior to the Banquet of the Golden Plate ceremonies during the American Academy of Achievement's 2001 Summit held in San Antonio.»
  47. The Society of Labor Economists Jacob Mincer Award.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]