Ջոն Հարշանյի
 | |
| Ծնվել է | մայիսի 29, 1920[1][2][3][4][5] Բուդապեշտ, Հունգարիայի Թագավորություն |
| Մահացել է | օգոստոսի 9, 2000[1][2][3][4][5] (80 տարեկանում) Բերկլի, Ալամեդա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ բնական մահով |
| Քաղաքացիություն |  Հունգարիա ԱՄՆ |
| Դավանանք | աթեիզմ և չդավանող կաթոլիկ[6] |
| Մասնագիտություն | տնտեսագետ և պրոֆեսոր |
| Հաստատություն(ներ) | Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի, Ուտյնի պետական համալսարան, Ավստրալիական ազգային համալսարան և Քուինսլենդի համալսարան |
| Գործունեության ոլորտ | խաղերի տեսություն և տնտեսագիտություն |
| Անդամակցություն | Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա |
| Ալմա մատեր | Ստենֆորդի համալսարան, Բուդապեշտի համալսարան և Սիդնեյի համալսարան |
| Տիրապետում է լեզուներին | անգլերեն[1] |
| Գիտական ղեկավար | Քեննեթ Էրրոու |
| Ազդել է | Քեննեթ Բինմոր |
| Պարգևներ | Տնտեսագիտության բնագավառում Նոբելյան մրցանակ[7] Ջոն ֆոն Նեյմանի պարգև[8] Ամերիկյան տնտեսական միության իսկական անդամ Էկոնոմետրիկ միության անդամ և Չինաստանի Ռենմին համալսարանի պատվավոր դոկտոր[9] |
| John Harsanyi Վիքիպահեստում | |
Ջոն Հարշանյի (անգլ.՝ John Charles Harsanyi, հունգ.՝ Harsányi János Károly, մայիսի 29, 1920[1][2][3][4][5], Բուդապեշտ, Հունգարիայի Թագավորություն - օգոստոսի 9, 2000[1][2][3][4][5], Բերկլի, Ալամեդա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), հունգարական ծագմամբ ամերիկացի ականավոր տնտեսագետ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր՝ տնտեսական հարաբերությունների ուսումնասիրման ժամանակ խաղերի տեսության մշակման համար (1994)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Յանոշ Հարշանյին միակ երեխան է եղել կաթոլիկ հրեա ընտանիքում։ Հայրը դեղագործ էր, մայրը՝ տնային տնտեսուհի[10]: Սովորել է Լյութերական գիմնազիայում, որի շրջանավարտների թվում էր նաև Ջոն ֆոն Նեյմանը։ 1944 թ. Հարշանյին կորցրեց բանակից ուսանողական տարկետման իրավունքը և հրեա ծագում ունենալով հանդերձ ուղարկվեց Հարավսլավիա՝ աշխատանքային բատալիոն։ 7 ամիս անց, երբ բատալիոնն ուղարկվեց համակենտրոնացման ճամբար, Հարշանիին հաջողվեց փախչել՝ պատսպարվելով ճիզվիտական մենաստանում[11]:
Ավարտել է Բուդապեշտի համալսարանը։ Դոկտորի աստիճանն ստացել է Ստենֆորդի համալսարանում։ Դասավանդել է Ավստրալիայի ազգային համալսարանում (Կանբերա), Դեթրոյթի Ուեյնի պետական համալսարանում, Կալիֆորնիայի համալսարանում։
Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Էսսե էթիկայի, սոցիալական վարքի և գիտական բացատրության մասին» (Essays on Ethics, Social Behavior, and Scientific Explanation, 1976),
- «Աշխատանքներ խաղերի տեսության մասին» (Papers in game Theory, 1982)։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 SNAC — 2010.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Munzinger-Archiv — 1913.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
- ↑ http://www.accessecon.com/pubs/VUECON/vu06-w07.pdf
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/economic-sciences/laureates/1994/
- ↑ http://rajk.eu/en/dijaink/
- ↑ http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html — 中华人民共和国教育部.
- ↑ John Charles Harsanyi
- ↑ Автобиография на сайте Нобелевского комитета
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
- Մայիսի 29 ծնունդներ
- 1920 ծնունդներ
- Բուդապեշտ քաղաքում ծնվածներ
- Օգոստոսի 9 մահեր
- 2000 մահեր
- Կալիֆոռնիայում մահացածներ
- Տնտեսագիտության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Ամերիկացի տնտեսագետներ
- Հունգարացի տնտեսագետներ
- Ամերիկացի Նոբելյան մրցանակակիրներ
- Սթենֆորդի համալսարանի շրջանավարտներ
- Սիդնեյի համալսարանի շրջանավարտներ
- Բուդապեշտի համալսարանի շրջանավարտներ
- ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Հրեա նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ամերիկացի աթեիստներ