Փոլ Սեմյուելսոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Պոլ Սամուելսոնից)
Jump to navigation Jump to search
Փոլ Սեմյուելսոն
անգլ.՝ Paul Samuelson
Paul Samuelson.gif
Ծնվել էմայիսի 15, 1915(1915-05-15)[1][2][3][…]
Գերի, Լեյք շրջան, Ինդիանա, ԱՄՆ[4]
Մահացել էդեկտեմբերի 13, 2009(2009-12-13)[5][6][1][…] (94 տարեկան)
Բելմոնտ, Միդլսեքս շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ[7][8][9]
Բնակության վայր(եր)Գերի, Չիկագո և Բելմոնտ
ՔաղաքացիությունFlag of the United States.svg ԱՄՆ[10][11]
ՈւղղությունNeo-Keynesian economics?
Մասնագիտությունտնտեսագետ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ, MIT Sloan մենեջմենթի դպրոց և Չիկագոյի համալսարան
Գործունեության ոլորտՄակրոէկոնոմիկա
ԱնդամակցությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[12], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, International Economic Association?, Ամերիկյան տնտեսական ասոցիացիա, Տնտեսաչափական ընկերություն, Royal Economic Society?, Phi Beta Kappa, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[12] և Լոնդոնի թագավորական ընկերություն[12]
Ալմա մատերHyde Park Academy High School?, Չիկագոյի համալսարան (1935), Հարվարդի համալսարան (1936) և Հարվարդի համալսարան (1941)[13]
Գիտական աստիճանգիտությունների թեկնածու (1941)
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[1]
Գիտական ղեկավարՋոզեֆ Շումպետեր և Վասիլի Լեոնտև
Եղել է գիտական ղեկավարՌոբերտ Մերտոն, Լոուրենս Քլեյն, Margaret Garritsen de Vries?, Richard S. Eckaus?, David Levhari?[14], David T. Scheffman?[15], Thomas Vietorisz?[15], Hiroaki Nagatani?[15], John R. Dominguez?[15], William David Finkle?[15], Ralph Everett Beals?[15], Badal Mukherji?[15], Edwin David Burmeister?[15], Lattee Adees Fahm?[15], Henry York Wan?[15], Raoul James Freeman?[15], Fred M. Westfield?[15], John H. Kareken?[15], Richard John Kruizenga?[15], Harold Alfred John Green?[15], Romney Robinson?[15], Sherwin Kalt?[15], Arthur Garwood Ashbrook?[15], Mary Louise Freier?[15] և Margaret Marie Garritsen?[15]
Հայտնի աշակերտներՌոբերտ Մերտոն
Ազդվել էՋոն Մեյնարդ Քեյնս, Ջոզեֆ Շումպետեր, Վասիլի Լեոնտև, Գոտֆրիդ Հաբերլեր, Էլվին Հանսեն, Էդվին Բիդվել Ուիլսոն, Կնուտ Վիքսել, Էրիկ Լինդալ
Ազդել էՍտենլի Ֆիշեր, Լոուրենս Կլեյն, Ռոբերտ Մերտոն, Ռոբերտ Մերտոն Սոլոու, Էդմունդ Ֆելպս, Պոլ Կրուգման, Ջոզեֆ Ստիգլից
Պարգևներ
Commons-logo.svg Paul Samuelson Վիքիպահեստում

Փոլ Էնթոնի Սեմյուելսոն (անգլ.՝ Paul Anthony Samuelson, մայիսի 15, 1915(1915-05-15)[1][2][3][…], Գերի, Լեյք շրջան, Ինդիանա, ԱՄՆ[4] - դեկտեմբերի 13, 2009(2009-12-13)[5][6][1][…], Բելմոնտ, Միդլսեքս շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ[7][8][9]), 20-րդ դարի ականավոր տնտեսագետ, առաջին ամերիկացին, ով տնտեսագիտության բնագավառում դարձել է Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր՝ «գիտական աշխատանքի համար, որը զարգացրել է տնտեսագիտական ստատիկ ու դինամիկ տեսությունը և ավանդ ներդրել տնտեսագիտության բնագավառում վերլուծության ընդհանուր մակարդակը բարձրացնելու գործում»[17][18]։ (1970)։ Հեղինակել է Տնտեսագիտություն. ներածական վերլուծություն խորագիրը կրող բուհական դասագիրքը, որն առաջին անգամ հրատարակվել է 1948 թվականին[19] և լայն տարածում ստացել. տարիների ընթացքում թարգմանվել է աշխարհի ժողովուրդների չորս տասնյակից ավելի լեզուներով և հրատարակվել ավելի քան չորս միլիոն օրինակ ընդհանուր տպաքանակով[20]՝ դառնալով ամենամեծ տպաքանակով լույս ընծայված տնտեսագիտության դասագիրքն ամբողջ աշխարհում։ Վերջերս լույս է տեսել այդ դասագրքի անգլերեն 19-րդ հրատարակությունը։ Տնտեսագիտություն. ներածական վերլուծություն-ը համարվում է քեյնսականության սկզբունքները պարզաբանող ամերիկյան երկրորդ գիրքը։ Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի տնտեսագիտության ամբիոնի նախկին ղեկավար Ջեյմս Փոթերբան (James M. Poterba) շեշտել է, որ իր այդ գրքով Սեմյուելսոնը «հսկայական ժառանգություն է թողնում» թե՛ որպես հետազոտող և թե՛ որպես մանկավարժ՝ հանդես գալով իբրև մի հսկա, որի ուսերին բարձրանում է ժամանակակից տնտեսագիտական տեսությունը[18]։

Տնտեսագիտության պատմաբան Ռենդոլ Փարքերը Փոլ Սեմյուելսոնին կոչել է «ժամանակակից տնտեսագիտության հայր», իսկ New York Times-ը նրան համարել է «20-րդ դարի խոշորագույն ակադեմիական տնտեսագետ» («foremost academic economist of the 20th century»):

Սեմյուելսոնը, թերևս, եղել է 20-րդ դարավերջի ամենաազդեցիկ տնտեսագետը[21]։ 1996 թվականին ԱՄՆ նախագահ Բիլ Քլինտոնը, նրան հանձնելով գիտության բնագավառում ամերիկյան բարձրագույն պետական պարգևը համարվող «Գիտության ազգային մեդալը», երախտագիտություն է հայտնել նրան՝ ավելի քան 60 տարի տնտեսագիտության բնագավառում հիմնարար ներդրում կատարելու համար[18]։

Սեմյուելսոնը մաթեմատիկան համարում էր տնտեսագետների «բնական լեզուն» և հատկապես իր «Տնտեսագիտական վերլուծության հիմունքներ» («Foundations of Economic Analysis») աշխատությամբ զգալի ավանդ է ներդրել տնտեսագիտության մաթեմատիկական հիմունքներն ամրապնդելու գործում[22]։

Փոլ Սեմյուելսոնն ընտրվել է ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ (1970)[23]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1915 թվականի մայիսի 15-ին Ինդիանա նահանգի Գերի ոչ մեծ քաղաքում։ Ծնողները Լեհաստանից գաղթած հրեաներ էին[24]։ Հայրը՝ Ֆրենկ Սեմյուելսոնը, դեղագործ էր[25]։

Փոլը 16 տարեկանում ընդունվել է Չիկագոյի համալսարան, 1935 թվականին ավարտել՝ ստանալով բակալավրի աստիճան։ Ուսումնառությունը շարունակել է Հարվարդում, որտեղ 1936 թվականին ստացել է մագիստրոսի, 1941 թվականին՝ փիլիսոփայական գիտությունների դոկտորի աստիճան։ 25 տարեկանում դարձել է Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի դոցենտ, 32 տարեկանում՝ պրոֆեսոր։ 1948 թվականին նրան շնորհվել է Գուգենհայմի կրթաթոշակ[26], 1966 թվականին՝ Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի բարձրագույն պարգև-մրցանակը[18]։ Երկար տարիներ աշխատել է Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում, և նրա եռանդուն ջանքերի շնորհիվ այդ ինստիտուտի տնտեսագիտական ֆակուլտետը դարձել է համբավավոր գիտա-կրթական հիմնարկություն, որտեղ նրա հրավերքով աշխատանքի են անցել բազմաթիվ անվանի տնտեսագետներ, այդ թվում՝ հետագայում Նոբելյան մրցանակի արժանացած գիտնականներ Ռոբերտ Սոլոուն, Ֆրանկո Մոդիլյանին, Ռոբերտ Մերտոնը, Ջոզեֆ Ստիգլիցը, Փոլ Քրուգմանը...

Փոլ Սեմյուելսոնը համարվում է «նեոդասական սինթեզի» նախաձեռնողը և նոր քեյնսականության հիմնադիրներից մեկը։

1956-1959 թվականներին եղել է Միջազգային տնտեսագիտական ասոցիացիայի, իսկ 1952 թվականին՝ Տնտեսագիտական ընկերության նախագահը։ Բրիտանական ակադեմիայի թղթակից անդամ (1960), ԱՄՆ տնտեսագիտական ասոցիացիայի նախագահ (1961), նախագահ Ջոն Քենեդիի խորհրդական։ Պարգևատրվել է Ջ․ Կլարկի մեդալով (1947), ԱՄՆ գիտության ազգային մեդալով (1996)։

Մահացել է 2009 թվականի դեկտեմբերի 13-ին[27]։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Տնտեսագիտական վերլուծության հիմունքներ (1947)
  • Տնտեսագիտություն․ վերլուծության ներածություն (1948)
  • Գծային ծրագրավորում և տնտեսագիտական վերլուծություն (Ռ․ Սոլոուի և Ռ․ Դորֆմանի հետ համատեղ) (1958)
  • Սպառողական վարկի ճշգրիտ մոդելը սոցիալական ասիգնացիաների օգտագործումով կամ առանց օգտագործման (1958)
  • Samuelson, Paul A. (1947), Enlarged ed. 1983. Foundations of Economic Analysis, Harvard University Press.
  • Samuelson, Paul A. (1948), Economics: An Introductory Analysis, 0-07-074741-5; with William D. Nordhaus (since 1985), 2009, 19th ed., McGraw–Hill. 978-0-07-126383-2
  • Samuelson, Paul A. (1952), "Economic Theory and Mathematics – An Appraisal", American Economic Review, 42(2), pp. 56–66.
  • Samuelson Paul A (1954)։ «The Pure Theory of Public Expenditure»։ Review of Economics and Statistics 36 (4): 387–89։ JSTOR 1925895։ doi:10.2307/1925895 
  • Samuelson, Paul A. (1958), Linear Programming and Economic Analysis with Robert Dorfman and Robert M. Solow, McGraw–Hill. Chapter-preview links.
  • Samuelson Paul A. (1960)։ «Efficient paths of capital accumulation in terms of the calculus of variations»։ in Arrow Kenneth J., Karlin Samuel, Suppes Patrick։ Mathematical models in the social sciences, 1959: Proceedings of the first Stanford symposium։ Stanford mathematical studies in the social sciences, IV։ Stanford, California: Stanford University Press։ էջեր 77–88։ ISBN 9780804700214 
  • Samuelson Paul A. (1982)։ «Quesnay's 'Tableau Economique' as a theorist would formulate it today»։ in Meek Ronald (author), Bradley Ian C., Howard Michael C.։ Classical and Marxian political economy: essays in honour of Ronald L. Meek։ London: Macmillan։ էջեր 45–78։ ISBN 9780333321997 
  • The Collected Scientific Papers of Paul A. Samuelson, MIT Press. Preview links for vol. 1–3 below. Contents links for vol. 4–7. OCLC 1079936608.
Samuelson, Paul A. (1966), Vol. 1 → via Google Books, 1937–mid-1964.
Samuelson, Paul A. (1966), Vol. 2 → via Google Books, 1937–mid-1964.
Samuelson, Paul A. (1972), Vol. 3 → via Google Books, mid-1964–1970.
Samuelson, Paul A. (1977), Vol. 4 → via Internet Archive Կաղապար:Registration required, 1971–76.
Samuelson, Paul A. (1986), Vol. 5 → via Google Books, 1977–1985 Description → via
Samuelson, Paul A. (2011), Vol. 6(չաշխատող հղում), 1986–2009. Description → via Wayback Machine
Samuelson, Paul A. (2011), Vol. 7(չաշխատող հղում), 1986–2009.

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
  3. ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Paul Samuelson obituary // The Guardian.com — 2009. — ISSN 1756-3224; 1354-4322
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Nobel economics laureate Samuelson dies at 94 // reuters.com — 2009.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Paul Samuelson
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Remembering Economist Paul Samuelson — PBS NewsHour, 2009.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 http://www.examiner.com/x-17945-St-Louis-Personal-Finance-Examiner~y2009m12d13-Famed-economist-Paul-Samuelson-passes-away
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Kurz H. D. Aiming for a ‘Higher Prize’Paul Anthony Samuelson (1915–2009) // European Journal of the History of Economic Thought — Routledge, Taylor & Francis, 2010. — Vol. 17, Iss. 3. — P. 513—520. — ISSN 0967-2567; 1469-5936 — doi:10.1080/09672567.2010.496571
  10. ↑ Maurice Allais, Nobel Winner, Dies at 99 // The New York Times / D. Baquet — Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2010. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  11. ↑ Professor and Columnist Wins Economics Nobel // The New York Times / D. Baquet — Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2008. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Notable Names Database — 2002.
  13. ↑ Samuelson P. The Observational Significance of Economic Theory: A Study in the Foundations of Analytical Economics — Harvard University, 1941.
  14. ↑ http://library.mit.edu/item/000760048
  15. ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 15,11 15,12 15,13 15,14 15,15 15,16 15,17 15,18 15,19 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  16. ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1970 — Nobel Foundation.
  17. ↑ «Winners of the Nobel Prize for Economics»։ Encyclopædia Britannica։ Վերցված է 2018-01-13 (անգլ.)
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Frost Greg (December 13, 2009)։ «Nobel-winning economist Paul A. Samuelson dies at age 94»։ MIT News  "In a career that spanned seven decades, he transformed his field, influenced millions of students and turned MIT into an economics powerhouse"
  19. ↑ Skousken Mark (Spring 1997)։ «The Perseverance of Paul Samuelson's Economics»։ Journal of Economic Perspectives 11 (2): 137–152։ doi:10.1257/jep.11.2.137 
  20. ↑ «Year 107 – 1967: Economics: An Introductory Analysis by Paul A. Samuelson | 150 Years in the Stacks»։ libraries.mit.edu։ Վերցված է April 26, 2016 
  21. ↑ "Paul Samuelson: The last of the great general economists died on December 13th, aged 94", The Economist, December 17, 2009
  22. ↑ Solow Robert (2010)։ «On Paul Samuelson»։ Challenge 53 (2): 113–116։ doi:10.2753/0577-5132530207 
  23. ↑ «Paul Samuelson» (անգլերեն)։ nasonline.org։ Վերցված է 2019-04-07 
  24. ↑ Weinstein Michael M. (2009-12-13)։ «Paul A. Samuelson, Who Reshaped Economics, Dies at 94»։ The New York Times (անգլերեն)։ 0362-4331։ Վերցված է 2019-04-07 
  25. ↑ Մահախոսական The New York Times-ում
  26. ↑ «Paul A. Samuelson»։ John Simon Guggenheim Foundation (անգլերեն)։ gf.org։ Վերցված է 2019-04-07 
  27. ↑ «Nobel economics laureate Samuelson dies at 94»։ Reuters (անգլերեն)։ 2009-12-13։ Վերցված է 2019-04-07 

Գրականություն Փոլ Սեմյուելսոնի և նրա ուսումնասիրությունների մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Commons-logo.svg Փոլ Սեմյուելսոն Վիքիպահեստում
Wikiquote-logo-hy.svg
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Պարգևներ
Նախորդող:
Ragnar Frisch 		Laureate of the Nobel Memorial Prize in Economics
1970 		Հաջորդող:
Simon Kuznets
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Փոլ_Սեմյուելսոն&oldid=8346948» էջից