Գրիգոր Անուշյան - Վիքիպեդիա

Գրիգոր Անուշյան
Ծնվել է	մարտի 15 (26), 1768^[1]
Ծննդավայր	Ռուսե, Բուլղարիա^[1]
Վախճանվել է	1830^[1]
Վախճանի վայր	Բուխարեստ, Ռումինիա^[1]
Գրական անուն	Գրիգոր Անուշ^[1]
Մասնագիտություն	գրող, երգիծաբան և հասարակական գործիչ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Բուլղարիա

Գրիգոր Անուշյան (Անուշ) (մարտի 15 (26), 1768^[1], Ռուսե, Բուլղարիա^[1] - 1830^[1], Բուխարեստ, Ռումինիա^[1]), հայ գրող-երգիծաբան, հասարակական գործիչ։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է մարտի 15 (27)-ին, Բուլղարիայի Ռուշչուկ (Ռուսե) քաղաքում։ 1808 թվականին տեղափոխվել է Բուխարեստ։ Դիվանագետ Մանուկ Բեյ Միրզայանի կտակի համաձայն, 1817 թվականին մասնակցել է Բուխարեստի հայ առաջին ազգային դպրոցի հիմնադրմանը։ Ռումինահայ թեմական խորհրդի դիվանում պահպանվել է Անուշյանի ձեռագիրը (1802–1828)՝ բաղկացած 16 տարբեր նյութերից, ուր կան բազմաթիվ ուշագրավ տեղեկություններ, փաստեր։ Համարվում է հայ նոր գրականության անդրանիկ երգիծաբանը։ Անուշյանը մահացել է Բուխարեստում^[2]։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փափազյան Վրթ., Դրամին «Տավատամբ»–ը, Թեոդիկ, Ամենուն տարեցույցը, ԿՊ, 1914, էջ 169-71
Սիրունի Տ. Ճ., Գրիգոր Անուշ, «Նոր կյանք» (Բուխարեստ), 1969, 18 ապրիլի, 15

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.

Բառարաններ և հանրագիտարաններ	Հայազգ

Չափորոշչային վերահսկողություն	ՀԳՀԳ: 17329

Հայերը Բուլղարիայում

Բուլղարահայեր

Արվեստա- գետներ	Թատրոն և կինո՝ Աստոր • Գրիգոր Ազարյան • Պողոս Աֆեյան • Արտաշ Թավուքչյան • Հովհաննես Թորոսյան • Մկրտիչ Հալվաջյան • Գրիգոր Ղուկասյան • Հարություն Մինասյան • Սարգիս Մուհիբյան • Սիրվարդ Չիլինկիրյան • Օննիկ Քեչյան Կերպարվեստ՝ Ակոբ Ակոբով • Հարրի Արաբյան • Էդմոնդ Դեմիրճյան (bg) • Տորք Զաքարյան • Օննիկ Կարանֆիլյան (bg) • Մկրտիչ Կասապյան • Հազար Հանեսյան (bg) • Մարկ Մարգարյան • Վռամ Մարգարյան • Գրոնիկա Քավաֆյան (bg) • Տիրան Սարգսյան Երգ և երաժշտություն (Բուլղարահայ երաժշտություն)՝ Հայկաշոտ Աղասյան • Կարապետ Ավագյան • Նադյա Աֆեյան • Պողոս Աֆեյան • Արուսյակ Բալթայան • Կարո Բալթայան • Արամ Բերբերյան-Դատև • Սարգիս Բալթայան • Սարգիս Բալթայան Կրտսեր • Արման Թոքաթյան • Վիլի Կազասյան • Հիլդա Կազասյան • Կիրկոր Կիրկորով • Բեդրոս Կիրկորով • Լևոն Մանուկյան (bg) • Խաչո Միսաքյան (bg) • Րաֆֆի Պողոսյան • Էդուարդ Սարաֆյան (bg) • Ալեքսանդր Սանո (bg) • Արթո Չիֆթչյան • Էմմա Թահմիզյան • Բեդրոս Փափազյան • Ստեֆկա Օնիկյան (bg) Ճարտարապետներ՝ Հրանտ Բակալյան • Նիկողոս Բեդրոսյան

Գրողներ	Արձակ և բանաստեղծություն՝ Արթին Արթինյան • Հովհաննես Թորոսյան • Ֆիլիպ Կաբակյան • Հակոբ Մելքոնյան • Սևդա Սևան • Վահե Օշական Լրագրություն և թարգմանություն՝ Ներսես Գասապյան • Գևորգ Գևորգյան (bg) • Երանոս Երանոսյան (bg) • Անահիտ Տաչևա • Անտոն Հեքիմյան (bg) • Հակոբ Մելքոնյան • Միհրան Պողոսյան • Ալիսա Փանիկյան • Հակոբ Օրմանջյան (bg)

Գիտություն

Կրթություն	Դպրոց՝ Վարդանյան նախակրթարան, Վիկտորյա և Գրիգոր Թյությունջյան վարժարան Մանկավարժներ՝ Կարապետ Ասրլաքյան • Կարապետ Ավագյան • Սարգիս Բալթայան • Կարո Բալթայան • Արամ Բերբերյան-Դատև • Վիլի Կազասյան • Գարեգին Շիշմանյան • Արթին Փոթուրլյան (bg)

Գիտնա- կաններ	Հասարակական գիտություններ՝ Հովհաննես Անաստասյան • Արա Մարկոս • Սարգիս Սարգսյան (bg) • Հայկանուշ Սիլգիճյան (bg) • Մայա Քելյան Բնական գիտութուններ՝ Գևորգ Արաբաջյան • Գևորգ Արթինյան (bg) • Հակոբ Գևորգյան (bg) • Ազնիվ Կասպարյան • Կարո Մարտիրոսյան (bg) • Թագուհի Մինասյան • Հակոբ Չաքըրով • Քերովբե Չաքրյան • Լիդիա Պետիկյան • Պետրոս Սարյանով (bg) • Արման Փոստաջյան (bg)

Կազմակեր-
պություններ

Կրոնական	Կրոնական գործիչներ՝ Կարապետ Ասրլաքյան • Տիրայր Մարտիկյան (bg) • Ստեփաննոս Հովակիմյան • Հակոբ Շահվելեդյան • Գևորգ Ռուսչուգլյան • Սուրեն Վեցիկյան Եկեղեցիներ և վանքեր (Բուլղարիայի հայոց թեմ)՝ սուրբ Աստվածածին, Շումեն • սուրբ Աստվածածին, Ռուսե • սուրբ Աստվածածին, Սիլիստրա • սուրբ Աստվածածին, Սոֆիա • սուրբ Աստվածածին, Վելիկո Տիռնովո • սուրբ Գևորգ, Պլովդիվ • սուրբ Հակոբ, Յամբոլ • սուրբ Հովհաննես, Դոբրիչ • սուրբ Խաչ, Բուրգաս • Սուրբ Սարգիս, Վառնա • սուրբ Ստեփանոս, Պազարջիկ Հուշարձաններ՝ Անդրանիկ Օզանյան • Հայոց ցեղասպանության հուշարձան (Պլովդիվ) • Հայոց ցեղասպանության հուշաքար (Բուրգաս) • Հայոց ցեղասպանության հուշաքար (Վառնա) • Պլովդիվի հայկական գերեզմանատուն

Մշակութային	«Երևան» մշակութային միություն • «Երևան» երգչախումբ • «Կոմիտաս» երգչախումբ • ՀԲԸՄ Սոֆիայի կամերային նվագախումբ • Պազարջիկի հայկական մշակութային ակումբ

Հասարա-
կություն

Գործիչներ	Կարապետ Ասրլաքյան • Գևորգ Արաբաջյան • Գասպար Բեշիրյան (bg) • Յուլիա Բերբերյան • Բողոս Բողոսյան • Գաբրիել Գաբրիելով (bg) • Կարապետ Թովմասյան (bg) • Մասիս Խաջոլյան (bg) • Սարգիս Կույումջյան (bg) • Կատար Խաչիկյան (bg) • Լևոն Համբարձումյան (bg) • Սերոբ Շալջյան (bg) • Գարեգին Շիշմանյան • Հովհաննես Սվաճյան

Բուլղարացած- ներ	Մայքլ Արլեն • Իվան Լասկին (bg) • Բեդրոս Կիրկորով • Ֆիլիպ Կիրկորով • Կատերինա Մալեևա • Մագդալենա Մալեևա • Մանուելա Մալեևա • Սամուել Կոմսաձագ • Սիլվի Վարդան

Մշակույթ և
սպորտ

Մամուլ	Ամսագրեր և հանդեսներ (Բուլղարիայի հայկական տպագրություն)՝ Առողջապահություն (bg) • Աշխարհի հայելի (bg) • Խռովք • Կամք (bg) • ՀՄԸՄ (bg) • Ձիթենի • Մասիս (bg) • Շավիղ • Պարտեզ • Պիոներ (bg) • Պիոներ (bg) • Վահագն (bg) • Ուսումնագիր • Օշական (bg) • Ֆեդերացիա (bg) Թերթեր՝ Ապագա (bg) • Ապտակ (bg) • Արաքս (bg) • Բարեգործականի ձայն • Բուլղարահայ կլան (bg) • Բուլղարահայ ձայն (bg) • Գարուն (bg) • Դանուբ • Երևան • Իրավունք • Լրաբեր (bg) • Լուսարձակ • Կարմիր լուրեր • Հայ բանվոր (bg) • Հայաթերթ (bg) • Հայաստան • Հայելի • Հայեր • Հույս • Նոր աշխարհ • Նոր Արաքս (bg) • Նոր պիոներ (bg) • Շարժում • Պալքանյան մամուլ • Ռազմիկ • Ռահվիրա • Վահան • Տավրոս • Տարոնի արծիվ • Փարոս • Փարոսի ծիծաղ (bg)

Մարզիկներ	Ֆուտբոլիստներ՝ Ենգիբար Ենգիբարով (bg) • Էդուարդ Երանոսյան • Գևորգ Թահմիզյան • Արմեն Համբարձումյան • Կարեն Մադոյան (en) • Էդուարդ Մեչիկյան (en) Այլ մարզիկներ՝ Յուլիա Բերբերյան • Կիրկոր Կիրկորով • Հայկ Մնացականյան • Էդմոնդ Նազարյան • Նորայր Նուրիկյան • Վալենտին Փամբուկչյան (bg)

Քաղաքա-
կանություն

Գործիչներ	Խաչիկ Ասլանյան • Հովհաննես Զարմարյան • Ռայա Նազարյան • Ստեփան Շահբազյան • Հերմինե Ռազգրատլյան • Արման Պապիկյան (bg) • Տիրան Պարիկյան (bg) • Պետրոս Սերեմջյան • Հովհաննես Տարաղչյան (bg)

Կազմակեր- պություններ	Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն • Ռամկավար ազատական կուսակցություն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 463)։