Ամառային օլիմպիական խաղեր 1976

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ամառային օլիմպիական խաղեր 1976
Изображение логотипа
ՏեսակԱմառային օլիմպիական խաղեր
Երկիր Կանադա
Բացումհուլիսի 17, 1976
ՋահակիրՍտեֆան Պրեֆոնտեն
ԵրդվեցՊիեռ Սեն-Ժան և Մորիս Ֆոժե
ԲացեցԵղիսաբեթ II
Փակումօգոստոսի 1, 1976
ՄարզադաշտՕլիմպիական մարզադաշտ և Մոնրեալ
ՆախորդԱմառային օլիմպիական խաղեր 1972
ՀաջորդԱմառային օլիմպիական խաղեր 1980
Կայքolympics.com/en/olympic-games/montreal-1976​(անգլ.)
 1976 Summer Olympics Վիքիպահեստում

XXI ամառային Օլիմպիական խաղերն անցկացվել են Մոնրեալում՝ Քվեբեկ նահանգի ամենամեծ քաղաքում (Կանադա) 1976 թվականի հուլիսի 17-ից օգոստոսի 1-ը։

Մոնրեալը իրավունք ստացավ Օլիմպիական խաղեր անցկացնել ՄՕԿ-ի 69-րդ նստաշրջանում 1970 թվականին՝ շրջանցելով մրցակիցներին՝ Մոսկվային և Լոս Անջելեսին, որոնք անցկացրին հաջորդ երկու խաղերը։ Սրանք միակ ամառային Օլիմպիական խաղերն են, որոնք անցկացվել են Կանադայում, իսկ Մոնրեալը երկրորդ ֆրանսախոս քաղաքն է, որը հյուրընկալել է ամառային խաղերը Փարիզից հետո։

Անցկացման վայրի ընտրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին անգամ Մոսկվայում օլիմպիական խաղեր անցկացնելու գաղափարը ծագել է 1969 թվականի ապրիլին ԽՍՀՄ մարզական կոմիտեի նախագահ Ս.Պ. Պավլովի մոտ և աջակցության է արժանացել խորհրդային կառավարության կողմից։ 1976 թվականի Օլիմպիական խաղերի անցկացման իրավունքին հավակնում էին Լոս Անջելեսը, Մոսկվան և Մոնրեալը։ Թե որտեղ են անցկացվելու խաղերը, որոշել է Միջազգային օլիմպիական կոմիտեն, որի նիստը տեղի է ունեցել 1970 թվականի մայիսի 12-ին Ամստերդամում։

Ֆավորիտներ էին համարվում Մոսկվան և Լոս Անջելեսը[1][2]։ Նույնիսկ Մոնրեալի քաղաքապետ Ժան Դրապոն խոստովանել էր, որ Մոնրեալը քիչ շանսեր ունի Մոսկվայի դեմ[3]։ Եվ իսկապես, առաջին փուլում Մոսկվան առաջատարն էր՝ 28 կողմ, ընդդեմ Մոնրեալին կողմ 25 և Լոս Անջելեսին կողմ 17 ձայների, սակայն դա չէր ապահովում պահանջվող մեծամասնությունը։

ԽՍՀՄ-ում այնքան վստահ էին հաղթանակի մեջ, որ վերջնական որոշման հրապարակումից երկու ժամ առաջ ժամանակից շուտ ՏԱՍՍ-ի միջոցով հայտարարություն էին տարածել։ Սակայն շուտով այն հետ կանչվեց[4]։ Երկրորդ ռաունդին Լոս Անջելեսը չմասնակցեց, և օլիմպիական կոմիտեի գրեթե բոլոր անդամները, ովքեր քվեարկեցին նրա օգտին, իրենց ձայնը տվեցին Մոնրեալին, որը ստացավ 41 ձայն՝ Մոսկվայի նույն 28-ի դիմաց, մեկ ձայն հաշվի չառնվեց։

Արդյունքների հրապարակումից հետո ՏԱՍՍ-ի միջոցով տարածված խորհրդային կողմի հայտարարությունը նշում էր, որ Մոնրեալի ընտրությունը հակասում է տրամաբանությանը և առողջ բանականությանը, որ դա հարված է օլիմպիական շարժմանը և նրա գաղափարներին, և որ կոմիտեի անդամներն առաջնորդվում էին անձնական քաղաքական համակրանքներով և հակակրանքներով, այլ ոչ թե օլիմպիական շարժման ընդլայնման և ամրապնդման սկզբունքներով[5][6]։ Լոս Անջելեսի քաղաքապետը հայտարարել է, որ իրենք սառը պատերազմի զոհ են դարձել, որ կոմիտեն ակնհայտորեն չի ցանկացել ընդունել այս կամ այն կողմը ԱՄՆ-ի և ԽՍՀՄ-ի միջև և ընտրել է խնդրի լուծման ամենապարզ ճանապարհը[7]։ Այսպիսով, կանադական քաղաքի ընտրությունը կատարվել է գերտերությունների միջև տարաձայնությունների արդյունքում բացասական արձագանք առաջացնելու մտավախությունների պատճառով։ Այս մտահոգությունները հաստատվեցին հետագա օլիմպիադաների ընթացքում, Մոսկվայում և Լոս Անջելեսում խաղերը բոյկոտվեցին համապատասխանաբար արևմտյան երկրների և սոցիալիստական ճամբարի պետությունների կողմից։

Մասնակից երկրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մասնակից երկրների քարտեզ
Մարզիկների թիվը

Բոյկոտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օլիմպիական խաղերը բոյկոտել են աֆրիկյան երկրները՝ բողոքելով Նոր Զելանդիայում հարավաֆրիկյան և նորզելանդական ռեգբիի հավաքականի վերջին հանդիպման դեմ[8][9]։

Օլիմպիական խաղերը բոյկոտած երկրները ցուցադրվում են դեղին (1976), կապույտ (1980) և նարնջագույն (1984)

Զաիրը Օլիմպիադային չի մասնակցել ոչ թե քաղաքական, այլ ֆինանսական պատճառներով։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օլիմպիական մարզադաշտ աշտարակով

Մոնրեալի Օլիմպիադան հաղթանակ էր սոցիալիստական երկրների համար, ամենամեծ թվով ոսկե մեդալ ունեցող տասնյակ պետություններից յոթը սոցիալական բլոկից էին, իսկ առաջին երկու տեղերը գրավեցին ԽՍՀՄ-ը և ԳԴՀ-ը, Վերջինս 4 անգամ առաջ անցավ իր արևմտյան հարևանից։ Հատկանշական է, որ տանտերերը՝ կանադացիները, ոչ մի ոսկե մեդալ չեն նվաճել։

Տեղ Երկիր Ոսկե Արծաթե Բրոնզե Ընդհանուր
1 {{{2}}} ԽՍՀՄ 49 41 35 125
2 {{{2}}} Արևելյան Գերմանիա 40 25 25 90
3 ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ 34 35 25 94
4 {{{2}}} Արևմտյան Գերմանիա 10 12 17 39
5 Ճապոնիա Ճապոնիա 9 6 10 25
6  Լեհաստան 7 6 13 26
7 Բուլղարիա Բուլղարիա 6 9 7 22
8 {{{2}}} Կուբա 6 4 3 13
9 Ռումինիա Ռումինիա 4 9 14 27
10 {{{2}}} Հունգարիա 4 5 13 22

Փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախկին հեծանվահրապարակի շենքը (այժմ՝ Մոնրեալի բիոդոմ) Օլիմպիական մարզադաշտի ճոպանուղու աշտարակի ֆոնին
  • Օլիմպիական կրակի էստաֆետը Եվրոպայից Ամերիկա փոխանցելու համար բոցի էներգիայի մի մասը կլանել է սենսորը, այն վերածել է ռադիոազդանշանի, որը արբանյակի միջոցով ուղարկվել է Օտտավա[10][11], որտեղ նախաձեռնել է լազերային ճառագայթի օգնությամբ նոր ջահի վառումը, և էստաֆետը շարունակվել է[12][13]։
  • Օլիմպիադան բացել է Եղիսաբեթ Երկրորդ թագուհին՝ որպես Կանադայի ղեկավար, ընդ որում՝ ամբողջ թագավորական ընտանիքը ներկա է եղել բացման արարողությանը։
  • Արքայադուստր Աննան՝ Եղիսաբեթ II-ի դուստրը, այս Օլիմպիական խաղերում հանդես է եկել ձիասպորտի մրցումներում։
  • Օլիմպիական մարզադաշտի աշտարակը աշխարհի ամենաբարձր թեք կառույցն է։
  • Կանադան այս Օլիմպիադայում ոչ մի ոսկե մեդալ չի նվաճել (5 արծաթե և 6 բրոնզե)։ Սա առաջին և միակ դեպքն էր, երբ մրցաշարի տանտերերը չեն ստացել գլխավոր մրցանակները[14]։
  • Մոնրեալի Օլիմպիադան մինչև 2008 թվականի Պեկինի Օլիմպիական խաղերի անցկացումը ամենաթանկն էր պատմության մեջ. այն արժեր 5 մլրդ դոլար (ինչը 2006 թվականի 20 մլրդ-ին համարժեք է)։ Օլիմպիական պարտքերի դիմաց քաղաքը վճարել է մինչև 2006 թվականը։
  • Խորհրդային Միության հնգամարտի հավաքականի անդամ Բորիս Օնիշչենկոն որակազրկվել է այն բանից հետո, երբ պարզվել է, որ նրա սուսերում ներկառուցված է սարք, որը թույլ է տալիս հակառակորդի խոցումը գրանցել նույնիսկ այն ժամանակ, երբ խոցում չի եղել։ Այդ պատճառով ժամանակակից հնգամարտի ամբողջ խորհրդային հավաքականը որակազրկվել է։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Кулешов А. П. Ступени Монреаля. — М.: Физкультура и спорт, 1977. — 71 с.
  • Год олимпийский 76. [Фотоальбом] / Сост. А. А. Добров. — М.: Физкультура и спорт, 1977. — 239 с.

Օլիմպիադան ֆիլատելիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Olympic Body To Select Sites For Next Games». Reading Eagle — May 10, 1970
  2. ↑ «Olympics Go To Montreal». The Victoria Advocate — May 13, 1970
  3. ↑ «B.C. reps optimistic of chance for Games». The Phoenix — May 9, 1970
  4. ↑ «1976 Winter Olympics to Denver. Montreal Captures Summer». St. Joseph Gazette — May 13, 1970
  5. ↑ «Moscow Raps Summer Pics». The Palm Beach Post — May 13, 1970
  6. ↑ «Loss of Olympic Games Bitter Blow To Moscow». The Morning Record — May 13, 1970
  7. ↑ «Montreal Gets '76 Olympics», The Milwaukee Journal — May 13, 1970
  8. ↑ «XXI Летние Олимпийские игры 1976 года. Монреаль». Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 10-ին.
  9. ↑ «Olympic Review. Africa and the XXIst Olympiad» (PDF). // IOC. 1976. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2006 թ․ ապրիլի 3-ին.
  10. ↑ «Из истории олимпиад. «Скромная» дороговизна Монреаля». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  11. ↑ «Эстафета огня — рекорды, факты, курьёзы». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  12. ↑ «Эстафета разных лет». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  13. ↑ «Невероятные приключения олимпийского огня». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  14. ↑ «Монреаль — 1976». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 10-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամառային օլիմպիական խաղեր 1976» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 2042999-X · LCCN: n50071231 · NKC: kn20091009002 · VIAF: 140665565 · WorldCat VIAF: 140665565
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ամառային_օլիմպիական_խաղեր_1976&oldid=9454951» էջից