Կյանքի որակի ցուցանիշ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կյանքի որակի ցուցանիշ (անգլ.՝ quality-of-life index, where-to-be-born index, QLI), մշակվել է Economist Intelligence Unit կազմակերպության կողմից։ Դրանում փորձ է արվում պարզել, թե որ երկիրն է առաջիկա տարիներին ապահովելու լավագույն հնարավորություններն առողջ, անվտանգ և բարեկեցիկ կյանքի համար։ Այն հիմնվում է այնպիսի մեթոդաբանության վրա, որը երկրներում կյանքի սուբյեկտիվ գնահատման վերաբերյալ հարցումների արդյունքները այդ երկրներում կյանքի որակի օբյեկտիվ դետերմինանտների հետ։

Մեթոդաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրի գնահատականը որոշելու համար հաշվի է առնվել կյանքի որակի գործոնները. [1].

  1. Առողջություն – կյանքի սպասվող միջին տևողությունը (տարիներով), աղբյուր` US Census Bureau,
  2. Ընտանեկան կյանք – ամուսնալուծությունների թիվը (1000 մարդու հաշվով), գնահատվում է 1-ից (քիչ ամուսնալուծություններ) մինչև 5 (շատ ամուսնալուծություններ), աղբյուր՝ ՄԱԿ, Euromonitor),
  3. Հասարակական կյանք – գնահատվում է 1, եթե տվյալ երկրում բարձր է եկեղեցի հաճախելիությունը կամ պրոֆմիության անդամակցումը, աղբյուր՝ World Values Survey),
  4. Նյութական ապահովվածություն, աղբյուր՝ Economist Intelligence Unit,
  5. 'Քաղաքական կայունություն ու անվտանգություն, աղբյուր՝ Economist Intelligence Unit,
  6. Կլիմա ու աշխարհագրություն, աղբյուր՝ CIA World Factbook,
  7. Աշխատանք ունենալու գրավականներ – հաշվի է առնվում գործազրկության մակարդակը (տոկոսներով), աղբյուր՝ Economist Intelligence Unit,
  8. Քաղաքական ազատություն – հաշվի է առնվում քաղաքական ու քաղաքացիական ազատության մակարդակը, գնահատվում է 1-ից (լրիվ ազատ) մինչև 7 (ոչ ազատ), աղբյուր՝ Freedom House,
  9. Գենդերային հավասարություն – հավասար է տղամարդկանց և կանանց ստացած միջին աշխատավարձերի քանորդին, աղբյուր՝ UNDP Human Development Report,
  10. Կառավարում – հաշվի է առնվում կաշառակերության մակարդակը։

2019[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2019 թվականի ցուցանիշներն ըստ երկրների

Նախնական միավոր ընդունվում է հարյուրը, որին գումարվում կամ որից հանվում են որոշակի միավորներ[2][3]։

№ Երկիր Ցուցանիշ
1 Դանիա Դանիա 198,57
2 Շվեյցարիա Շվեյցարիա 195,93
3 Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 194,01
4 Ավստրալիա Ավստրալիա 191,13
5 Ավստրիա Ավստրիա 191,05
6 Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 188,91
7 Իսլանդիա Իսլանդիա 187,79
8 Գերմանիա Գերմանիա 187,05
9 Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 185,58
10 Նորվեգիա Նորվեգիա 181,86
11 Էստոնիա Էստոնիա 180,88
12 Ճապոնիա Ճապոնիա 180,50
13 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 179,20
14 Շվեդիա Շվեդիա 178,67
15 Սլովենիա Սլովենիա 175,98
16 Իսպանիա Իսպանիա 174,16
17 Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 170,81
18 Կանադա Կանադա 170,32
19 Կատար Կատար 167,84
20 ԱՄԷ ԱՄԷ 167,81
21 Խորվաթիա Խորվաթիա 165,31
22 Պորտուգալիա Պորտուգալիա 163,50
23 Բելգիա Բելգիա 162,09
24 Իռլանդիա Իռլանդիա 160,82
25 Չեխիա Չեխիա 158,79
26 Ֆրանսիա Ֆրանսիա 157,83
27 Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 157,57
28 Սինգապուր Սինգապուր 156,91
29 Լիտվա Լիտվա 156,36
30 Իսրայել Իսրայել 153,82
31 Սլովակիա Սլովակիա 153,10
32 Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա 152,72
33 Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 149,53
34 Լատվիա Լատվիա 149,15
35 Լեհաստան Լեհաստան 147,98
36 Իտալիա Իտալիա 145,69
37 Բելառուս Բելառուս 141,47
38 Ռումինիա Ռումինիա 140,31
39 Հունաստան Հունաստան 137,82
40 Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն 135,31
41 Հունգարիա Հունգարիա 134,47
42 Թայվան Թայվան 133,82
43 Բուլղարիա Բուլղարիա 130,59
44 Թուրքիա Թուրքիա 125,51
45 Բոսնիա և Հերցեգովինա Բոսնիա և Հերցեգովինա 124,51
46 Չիլի Չիլի 124,14
47 Մեքսիկա Մեքսիկա 123,48
48 Արգենտինա Արգենտինա 122,49
49 Մալայզիա Մալայզիա 122,11
50 Վրաստան Վրաստան 120,90
51 Սերբիա Սերբիա 119,83
52 Հնդկաստան Հնդկաստան 117,51
53 Պանամա Պանամա 113,12
54 Հորդանան Հորդանան 112,94
55 Լիբանան Լիբանան 111,21
56 Հյուսիսային Մակեդոնիա Հյուսիսային Մակեդոնիա 110,64
57 Կոլումբիա Կոլումբիա 108,36
58 Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա 107,20
59 Ռուսաստան Ռուսաստան 104,94
60 Պակիստան Պակիստան 104,63
61 Թաիլանդ Թաիլանդ 103,26
62 Ուկրաինա Ուկրաինա 102,34
63 Հոնկոնգ Հոնկոնգ 100,90
64 Բրազիլիա Բրազիլիա 100,33
65 Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան 97,92
66 Շրի Լանկա Շրի Լանկա 95,30
67 Ֆիլիպիններ Ֆիլիպիններ 90,73
68 Վիետնամ Վիետնամ 88,82
69 Ղազախստան Ղազախստան 87,17
70 Իրան Իրան 87,02
71 Եգիպտոս Եգիպտոս 83,98

2005[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

№ Երկիր կամ տարածք Ցուցանիշ
1 Իռլանդիա Իռլանդիա 8,333
2 Շվեյցարիա Շվեյցարիա 8,068
3 Նորվեգիա Նորվեգիա 8,051
4 Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 8,015
5 Շվեդիա Շվեդիա 7,937
6 Ավստրալիա Ավստրալիա 7,925
7 Իսլանդիա Իսլանդիա 7,911
8 Իտալիա Իտալիա 7,810
9 Դանիա Դանիա 7,797
10 Իսպանիա Իսպանիա 7,727
11 Սինգապուր Սինգապուր 7,719
12 Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 7,618
13 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 7,615
14 Կանադա Կանադա 7,599
15 Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 7,436
16 Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 7,433
17 Ճապոնիա Ճապոնիա 7,392
18 Հոնկոնգ Հոնկոնգ 7,347
19 Պորտուգալիա Պորտուգալիա 7,307
20 Ավստրիա Ավստրիա 7,268
21 Թայվան Թայվան 7,259
22 Հունաստան Հունաստան 7,163
23 Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 7,097
24 Բելգիա Բելգիա 7,095
25 Ֆրանսիա Ֆրանսիա 7,084
26 Գերմանիա Գերմանիա 7,048
27 Սլովենիա Սլովենիա 6,986
28 Մալթա Մալթա 6,934
29 Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 6,917
30 Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 6,877
31 Չիլի Չիլի 6,789
32 Մեքսիկա Մեքսիկա 6,766
33 Բարբադոս Բարբադոս 6,702
34 Չեխիա Չեխիա 6,629
35 Կոստա Ռիկա Կոստա Ռիկա 6,624
36 Մալայզիա Մալայզիա 6,608
37 Հունգարիա Հունգարիա 6,534
38 Իսրայել Իսրայել 6,488
39 Բրազիլիա Բրազիլիա 6,470
40 Արգենտինա Արգենտինա 6,469
41 Կատար Կատար 6,462
42 Թաիլանդ Թաիլանդ 6,436
43 Շրի Լանկա Շրի Լանկա 6,417
44 Ֆիլիպիններ Ֆիլիպիններ 6,403
45 Սլովակիա Սլովակիա 6,381
46 Ուրուգվայ Ուրուգվայ 6,368
47 Պանամա Պանամա 6,361
48 Լեհաստան Լեհաստան 6,309
49 Խորվաթիա Խորվաթիա 6,301
50 Թուրքիա Թուրքիա 6,286
51 Տրինիդադ և Տոբագո Տրինիդադ և Տոբագո 6,278
52 Էկվադոր Էկվադոր 6,272
53 Պերու Պերու 6,216
54 Կոլումբիա Կոլումբիա 6,176
55 Քուվեյթ Քուվեյթ 6,171
56 Սալվադոր Սալվադոր 6,164
57 Բուլղարիա Բուլղարիա 6,162
58 Ռումինիա Ռումինիա 6,105
59 Վենեսուելա Վենեսուելա 6,089
60 Հյուսիսային Կորեա Հյուսիսային Կորեա 6,083
61 Վիետնամ Վիետնամ 6,080
62 Բահրեյն Բահրեյն 6,035
63 Լիտվա Լիտվա 6,033
64 Ճամայկա Ճամայկա 6,022
65 Մարոկկո Մարոկկո 6,018
66 Լատվիա Լատվիա 6,008
67 Օման Օման 5,916
68 Էստոնիա Էստոնիա 5,905
69 ԱՄԷ ԱՄԷ 5,899
70 Լիբանան Լիբանան 5,849
71 Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա 5,814
72 Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա 5,767
73 Հնդկաստան Հնդկաստան 5,759
74 Պարագվայ Պարագվայ 5,756
75 Հորդանան Հորդանան 5,675
76 Նիկարագուա Նիկարագուա 5,663
77 Բանգլադեշ Բանգլադեշ 5,646
78 Ալբանիա Ալբանիա 5,634
79 Դոմինիկյան Հանրապետություն Դոմինիկյան Հանրապետություն 5,630
80 Եգիպտոս Եգիպտոս 5,605
81 Ալժիր Ալժիր 5,571
82 Բոլիվիա Բոլիվիա 5,492
83 Թունիս Թունիս 5,472
84 Սերբիա Սերբիա 5,428
85 Հայաստան Հայաստան 5,422
86 Ադրբեջան Ադրբեջան 5,377
87 Վրաստան Վրաստան 5,365
88 Իրան Իրան 5,343
89 Հյուսիսային Մակեդոնիա Հյուսիսային Մակեդոնիա 5,337
90 Գվատեմալա Գվատեմալա 5,321
91 Հոնդուրաս Հոնդուրաս 5,250
92 Հարավային Աֆրիկա Հարավային Աֆրիկա 5,245
93 Պակիստան Պակիստան 5,229
94 Բոսնիա և Հերցեգովինա Բոսնիա և Հերցեգովինա 5,218
95 Գանա Գանա 5,174
96 Ղազախստան Ղազախստան 5,082
97 Սիրիա Սիրիա 5,052
98 Ուկրաինա Ուկրաինա 5,032
99 Մոլդովա Մոլդովա 5,009
100 Բելառուս Բելառուս 4,978
101 Ուգանդա Ուգանդա 4,879
102 Թուրքմենստան Թուրքմենստան 4,870
103 Ղրղզստան Ղրղզստան 4,846
104 Բոտսվանա Բոտսվանա 4,810
105 Ռուսաստան Ռուսաստան 4,796
106 Ուզբեկստան Ուզբեկստան 4,767
107 Տաջիկստան Տաջիկստան 4,754
108 Նիգերիա Նիգերիա 4,505
109 Տանզանիա Տանզանիա 4,495
110 Հայիթի Հայիթի 4,090
111 Զիմբաբվե Զիմբաբվե 3,892

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «The Economist Intelligence Unit's Quality-of-Life Index» (PDF). The Economist. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  2. ↑ «Quality of Life Index by Country 2019». Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 28-ին.
  3. ↑ «Countries With The Best Quality of Life, 2019». 2019 թ․ ապրիլի 11. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 28-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կյանքի_որակի_ցուցանիշ&oldid=9466554» էջից