Էսպերանտիստների համաշխարհային կոնգրես

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էսպերանտոյի Միջազգային Ասոցիացիայի նախագահ Մարկ Ֆետեսը Էսպերանտոյի 100-րդ համաշխարհային կոնգրեսի ժամանակ Լիլում (Ֆրանսիա), 2015

Էսպերանտիստների համաշխարհային կոնգրես (էսպերանտո՝ Universala Kongreso de Esperanto, UK), էսպերանտոյին նվիրված ամենամյա համաժողով։ Էսպերանտոյի միջազգային կոնվենցիաների շարքում ամեներկար ավանդույթ ունեցողներից է, քանի որ գրեթե անխախտելի շարունակվել է 113 տարի։ Համաժողովները տեղի են ունեցել ամեն տարի՝ սկսած 1905 թվականից, բացառությամբ Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմների ժամանակ։ 1920-ական թվականից ի վեր համաժողովը կազմակերպում է Էսպերանտոյի Միջազգային Ասոցիացիան։

Համաժողովները տեղի են ունենում ամեն տարի և 30 տարվա ընթացքում՝ 1985-2014 թվականներին ունեցել են միջինը 2000 մասնակից (Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից ի վեր թիվը տատանվել է 800-6000՝ կախված անցկացման վայրի)։ Ներկայացված երկրների միջին թիվը մոտ 60 է։ Որոշ մասնագիտացված կազմակերպություններ հավաքագրում են մի քանի հարյուր մասնակիցների տարեկան հանդիպումների ժամանակ։ Համաշխարհային կոնգրեսը սովորաբար տեղի է ունենում հուլիսի վերջին շաբաթվա կամ օգոստոսի առաջին շաբաթվա ընթացքում՝ սկսում և ավարտվում է շաբաթօրը (ընդամենը՝ 8 օր)։ Տարիներ շարունակ ILERA- ն (Էսպերանտիստ ռադիոսիրահարների միջազգային լիգա) համաժողովների ընթացքում գործարկում է սիրողական ռադիոկայան։ Մինչև 1980 թվականը հանդիպումները տեղի են ունեցել Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում, բացառությամբ 1965 թվականին տեղի է ունեցել Ճապոնիայում։ Այդ ժամանակից համաժողովները կազմակերրպվել են Բրազիլիայում, Կանադայում, Չինաստանում, Կուբայում, Հարավային Կորեայում, Ավստրալիայում, Իսրայելում, Վիետնամում և Արգենտինայում։

Էսպերանտիստների համաշխարհային համաժողովի մասնակիցները 1905 թվականի 1-ին համաժողովից մինչև 2015 թվականի 100-րդ համաժողով

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրներ, որոնք հյուրընկալել են Էսպերանտիստների համաշխարհային համաժողով, 1905-2016
հ/հ Տարեթիվ Քաղաք Երկիր Մասնակիցների
քանակ
105 2020 Մոնրեալ  Կանադա  
104 2019 Լահթի  Ֆինլանդիա  
103 2018 Լիսաբոն {{{2}}} Պորտուգալիա 1567[1]
102 2017 Սեուլ  Հարավային Կորեա 1173[2]
101 2016 Նիտրա  Սլովակիա 1252[3]
100 2015 Լիլ {{{2}}} Ֆրանսիա 2698[4]
99 2014 Բուենոս Այրես {{{2}}} Արգենտինա 706[5]
98 2013 Ռեյկյավիկ {{{2}}} Իսլանդիա 1034[6]
97 2012 Հանոյ {{{2}}} Վիետնամ 866[7]
96 2011 Կոպենհագեն {{{2}}} Դանիա 1458[8]
95 2010 Հավանա {{{2}}} Կուբա 1002[9]
94 2009 Բելոստոկ  Լեհաստան 1860
93 2008 Ռոտերդամ  Նիդերլանդներ 1845
92 2007 Յոկոհամա  Ճապոնիա 1901
91 2006 Ֆլորենցիա {{{2}}} Իտալիա 2209
90 2005 Վիլնյուս {{{2}}} Լիտվա 2235
89 2004 Պեկին {{{2}}} Չինաստան 2031
88 2003 Գյոթեբորգ {{{2}}} Շվեդիա 1791
87 2002 Ֆորտալեզա {{{2}}} Բրազիլիա 1484
86 2001 Զագրեբ {{{2}}} Խորվաթիա 1691
85 2000 Թել Ավիվ  Իսրայել 1212
84 1999 Բեռլին {{{2}}} Գերմանիա 2712
83 1998 Մոնպելիե {{{2}}} Ֆրանսիա 3133
82 1997 Ադելաիդա {{{2}}} Ավստրալիա 1224
81 1996 Պրահա  Չեխիա 2972
80 1995 Տամպերե  Ֆինլանդիա 2443
79 1994 Սեուլ 1984 1776
78 1993 Վալենսիա {{{2}}} Իսպանիա 1863
77 1992 Վիեննա  Ավստրիա 3033
76 1991 Բերգեն {{{2}}} Նորվեգիա 2400
75 1990 Հավանա {{{2}}} Կուբա 1617
74 1989 Բերգեն Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 2280
73 1988 Ռոտերդամ  Նիդերլանդներ 2321
72 1987 Վարշավա  Լեհաստան 5946
71 1986 Պեկին {{{2}}} Չինաստան 2482
70 1985 Աուգսբուրգ Գերմանիա Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետություն 2311
69 1984 Վանկուվեր  Կանադա 802
68 1983 Բուդապեշտ {{{2}}} Հունգարիա 4834
67 1982 Անտվերպեն Բելգիա Բելգիա 1899
66 1981 Բրազիլիա 1968 1749
65 1980 Ստոկհոլմ {{{2}}} Շվեդիա 1807
64 1979 Լյուցեռն {{{2}}} Շվեյցարիա 1630
63 1978 Վառնա 1971 4414
62 1977 Ռեյկյավիկ {{{2}}} Իսլանդիա 1199
61 1976 Աթենք old 1266
60 1975 Կոպենհագեն {{{2}}} Դանիա 1227
59 1974 Համբուրգ Գերմանիա Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետություն 1651
58 1973 Բելգրադ {{{2}}} Հարավսլավիա 1638
57 1972 Պորտլենդ ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ 923
56 1971 Լոնդոն Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 2071
55 1970 Վիեննա  Ավստրիա 1987
54 1969 Հելսինկի  Ֆինլանդիա 1857
53 1968 Մադրիդ 1945 1769
52 1967 Ռոտերդամ  Նիդերլանդներ 1265
51 1966 Բուդապեշտ {{{2}}} Հունգարիա 3975
50 1965 Տոկյո 1947 1710
49 1964 Հաագա  Նիդերլանդներ 2512
48 1963 Սոֆիա 1946 3472
47 1962 Կոպենհագեն {{{2}}} Դանիա 1550
46 1961 Հարոգեյթ Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 1646
45 1960 Բրյուսել Բելգիա Բելգիա 1930
44 1959 Վարշավա 1928 3256
43 1958 Մայնց Գերմանիա Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետություն 2021
42 1957 Մարսել 1794 1468
41 1956 Կոպենհագեն {{{2}}} Դանիա 2200
40 1955 Բոլոնյա {{{2}}} Իտալիա 1687
39 1954 Հաառլեմ  Նիդերլանդներ 2353
38 1953 Զագրեբ {{{2}}} Հարավսլավիա 1760
37 1952 Օսլո {{{2}}} Նորվեգիա 1614
36 1951 Մյունխեն Գերմանիա Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետություն 2040
35 1950 Փարիզ 1794 2325
34 1949 Բոռնմուտ Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 1534
33 1948 Մալմյո {{{2}}} Շվեդիա 1761
32 1947 Բեռն {{{2}}} Շվեյցարիա 1370
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ
31 1939 Բեռն {{{2}}} Շվեյցարիա 765
30 1938 Լոնդոն Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 1602
29 1937 Վարշավա 1928 1120
28 1936 Վիեննա  Ավստրիա 854
27 1935 Հռոմ 1861 1442
26 1934 Ստոկհոլմ {{{2}}} Շվեդիա 2042
25 1933 Քյոլն 1933 950
24 1932 Փարիզ 1794 1650
23 1931 Կրակով 1928 900
22 1930 Օքսֆորդ Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 1211
21 1929 Բուդապեշտ 1920 1200
20 1928 Անտվերպեն Բելգիա Բելգիա 1494
19 1927 Գդանսկ {{{2}}} 905
18 1926 Էդինբուրգ Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 960
17 1925 Ժնև {{{2}}} Շվեյցարիա 953
16 1924 Վիեննա  Ավստրիա 3400
15 1923 Նյուրնբերգ {{{2}}} Գերմանիա 4963
14 1922 Հելսինկի  Ֆինլանդիա 850
13 1921 Պրահա Չեխոսլովակիա 2561
12 1920 Հաագա  Նիդերլանդներ 408
Առաջին համաշխարհային պատերազմ
11 1915 Սան Ֆրանցիսկո 1912 163
10 1914 Փարիզ 1794 չեղարկվել է
Առաջին համաշխարհային պատերազմի պատճառով
9 1913 Բեռն {{{2}}} Շվեյցարիա 1203
8 1912 Կրակով {{{2}}} 1000
7 1911 Անտվերպեն Բելգիա Բելգիա 1800
6 1910 Վաշինգտոն ԿՇ 1908 357
5 1909 Բարսելոնա 1785 1287
4 1908 Դրեզդեն 1866 1500
3 1907 Քեմբրիջ Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 1317
2 1906 Ժնև {{{2}}} Շվեյցարիա 1200
1 1905 Բուլոն-սյուր-Մեր 1794 688

Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրները՝ ըստ հյուրընկալության քանակի

Հյուրընկաության քանակ Երկիր Տարեթիվ
8 {{{2}}} 1907, 1926, 1930, 1938, 1949, 1961, 1971, 1989
{{{2}}}[Նշում 1] 1908, 1923, 1933, 1951, 1958, 1974, 1985, 1999
6 {{{2}}} 1905, 1932, 1950, 1957, 1998, 2015
{{{2}}} 1906, 1913, 1925, 1939, 1947, 1979
{{{2}}} 1920, 1954, 1964, 1967, 1988, 2008
5 {{{2}}}[Նշում 2] 1931, 1937, 1959, 1987, 2009
4 {{{2}}} 1911, 1928, 1960, 1982
{{{2}}} 1922, 1969, 1995, 2019
{{{2}}} 1924, 1936, 1970, 1992
{{{2}}} 1934, 1948, 1980, 2003
{{{2}}} 1956, 1962, 1975, 2011
3 {{{2}}} 1909, 1968, 1993
{{{2}}} 1910, 1915, 1972
{{{2}}} 1929, 1966, 1983
{{{2}}} 1935, 1955, 2006
2 {{{2}}}[Նշում 3] 1921, 1996
{{{2}}} 1952, 1991
{{{2}}} 1953, 1973
{{{2}}} 1963, 1978
{{{2}}} 1965, 2007
{{{2}}} 1977, 2013
{{{2}}} 1986, 2004
{{{2}}} 1984, 2020
{{{2}}} 1981, 2002
{{{2}}} 1990, 2010
{{{2}}} 1994, 2017
1 {{{2}}} 1912
Ազատ քաղաք Դանցիգ		 1927
{{{2}}} 1976
{{{2}}} 1997
{{{2}}} 2000
{{{2}}} 2005
{{{2}}} 2012
{{{2}}} 2014
{{{2}}} 2016
{{{2}}} 2018

Մայրցամաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

102 համաժողովներից[Նշում 4] 84 տեղի են ունեցել Եվրոպայում, 8-ը՝ Ասիայում, 6-ը՝ Հյուսիսային Ամերիկաոյւմ, 3-ը՝ Հարավային Ամերիկայում, 1-ը՝ Ավստրալիայում/Օվկիանիա և ոչ մի համաժողով Աֆրիկայում։

Քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքաներ՝ ըստ հյուրընկալության քանակի

Հյուրընկալության քանակ Երկիր Հյուրընկալության տարի
4 {{{2}}} Վիեննա 1924, 1936, 1970, 1992
{{{2}}} Կոպենհագեն 1956, 1962, 1975, 2011
3 {{{2}}} Անտվերպեն 1911, 1928, 1985
{{{2}}} Բեռն 1913, 1939, 1947
{{{2}}} Փարիզ 1914, 1932, 1950
{{{2}}} Բուդապեշտ 1929, 1966, 1983
{{{2}}} Վարշավա 1937, 1959, 1987
{{{2}}} Ռոտերդամ 1967, 1988, 2008
2 {{{2}}} Ժնև 1906, 1925
{{{2}}} Կրակով 1912, 1931
{{{2}}} Հաագա 1920, 1964
{{{2}}} Պրահա 1921, 1996
{{{2}}} Ստոկհոլմ 1934, 1980
{{{2}}} Լոնդոն 1938, 1971
{{{2}}} Զագրեբ 1953, 2001
{{{2}}} Հելսինկի 1969, 1922
{{{2}}} Ռեյկյավիկ 1977, 2013
{{{2}}} Պեկին 1986, 2004
{{{2}}} Հավանա 1990, 2010
{{{2}}} Սեուլ 1994, 2017

Մնացած քաղաքներում միջոցառում տեղի է ունեցել մեկ անգամ։ .

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ As West Germany in 1951, 1958, 1974 and 1985
  2. ↑ Does not include the 1912 Congress in Kraków, which happened in the territory of Austria-Hungary
  3. ↑ As Czechoslovakia in 1921
  4. ↑ This excludes the cancelled 1914 congress and future congresses

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ [1]
  2. ↑ La Kandellumo Verda 6
  3. ↑ https://uea.org/pdf/uk2016/Pribina6.pdf
  4. ↑ Universala Esperanto-Asocio: "Fina statistiko de Lillo: 2698 aliĝintoj el 80 landoj".
  5. ↑ Universala Esperanto-Asocio: "Rezolucio de la 99-a Universala Kongreso de Esperanto".
  6. ↑ Universala Esperanto-Asocio: "La 98-a Universala Kongreso de Esperanto Արխիվացված 2013-05-03 archive.today".
  7. ↑ https://uea.org/pdf/uk2012/Loa!-5.pdf
  8. ↑ Vikinga Voĉo, n-ro 6 (La kongresa Kuriero de la 96-a Universala Kongreso de Esperanto.
  9. ↑ Gazetaraj Komunikoj de UEA: N-ro 391 (2010-07-28)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էսպերանտիստների համաշխարհային կոնգրես» հոդվածին։
GND: 3507-5 · VIAF: 124868006 · WorldCat VIAF: 124868006
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էսպերանտիստների_համաշխարհային_կոնգրես&oldid=9746307» էջից