Թիենծին

Թիենծին
չինարեն՝ 天津市
Երկիր	Չինաստան
Համայնք	Չինաստան
Ներքին բաժանում	Heping District?, Hedong District?, Hexi District?, Nankai District?, Hebei District?, Hongqiao District, Tianjin?, Դունլի, Xiqing District?, Jinnan District?, Beichen District?, Wuqing District?, Baodi District?, Binhai New Area?, Ninghe District?, Jinghai District, Tianjin? և Jizhou District?
Մակերես	11 920±1 կմ²
ԲԾՄ	5±1 մետր
Բնակչություն	▲13 866 009 մարդ (2020)
Ժամային գոտի	UTC+8
Հեռախոսային կոդ	22
Փոստային դասիչ	300000–301900
Ավտոմոբիլային կոդ	津A, B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, Q, R
Պաշտոնական կայք	tj.gov.cn
Թիենծին (Չինաստան)
Թիենծին Վիքիպահեստում

Թիենծին (չինարեն՝ 天津), կրճատ անվանումը` Ծին: Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության կենտրոնական ենթակայության քաղաք, երկրի կարևոր տնտեսական կենտրոն, ինչպես նաև Հյուսիսային Չինաստանի ամենամեծ բաց նավահանգիստ: Թիենծինը գտնվում է Չինական մեծ դաշտավայրում` Հայհե գետի վտակների միախառնման վայրում, արևելքից Բոհայ ծովն է, իսկ հյուսիսից` Յանշան լեռները։ Հայհե գետը անցնում է քաղաքի միջով, իսկ դրա վրա կառուցված տարբեր կամուրջները ձևավորում են «Մեկ կամուրջ, մեկ տեսարան» կոչվող գեղեցիկ պատկերը։

Թիենծինի տարածքը բնակեցված է եղել դեռ Շան և Ճոու արքայատոհմերի շրջանից: Սույ արքայատոհմի կառավարման տարիներին Մեծ Ջրանցքի բացման հետ մեկտեղ Թինեծինի նշանակությունը էլ ավելի է մեծացել: Թան արքայատոհմի կառավարման երկրորդ կեսին Թիենծինը դարձավ ցամաքային և ջրային կարևոր հանգույց` Չինաստանի հարավից հյուսիս հացահատիկ և մետաքս տեղափոխելու համար։ Թիենծինում ամենավաղ շինարարությունը կատարվել է դեռ Ցին արքայատոհմի ժամանակաշրջանում, երբ Հայհե գետի և Հյուսիսային ջրանցքի միախառնման վայրում, ինչպես նաև Սանչա գետի գետաբերանին կառուցվեց Ճիկու գյուղը։ Յուան դինաստիայի Յենյու կայսեր կառավարման երրորդ տարում (1316) գյուղը վերանվանվեց Հայծին` դառնալով ռազմական կաևորության քաղաք և հացահատկի փոխադրման կենտրոն: Մին արքայատոհմի Ծիենվեն կայսեր կառավարման երկրորդ տարում (1400) Յան Ճու Տի կայսրը դեպի հարավ գլխավորելով իր զորքերը գրավեց քաղաքը և վերանվանեց այն «Թիենծին»։ 1404 թվականի դեկտեմբերի 23-ին ձևավորվեց քաղաքի պահակազորը և ավարտվեց քաղաքի պաշտոնական շինարարությունը: Հետագայում Թիենծը ստացավ համայնքի աստիճան (1725), ինչից հետո Թիենծինի համայնքը Թիենծին քաղաքի հետ միավորելով` ձևավորեցին ագլոմերացիա (1731)։ 1860 թվականին Թիենծինը դարձավ բաց նավահանգիստ, ինչից հետո շատ արևմտյան երկրներ, այդ թվում նաև Մեծ Բրիտանիան և Ֆրանսիան մուտք գործեցին չինական շուկա` Թինեծինը դարձնելով Չինաստանի արևմտականացման սկզբնակետերից մեկը։ Այսպիսով Թիենծինը դարձավ երկրում առաջինը ռազմական արդիականացման, երկաթուղու, հեռագրի, հեռախոսի, փոստային ծառայությունների, հանքարդյունաբերության, ժամանակակից կրթության և արդարադատության ոլորտներում։ Այն դարձավ Չինաստանի երկրորդ ամենամեծ արդյունաբերական և առևտրային քաղաքը և ամենամեծ ֆինանսական և տնտեսական կենտրոնը հյուսիսային Չինաստանում։

2006 թվականի մարտին Պետական ​​խորհրդի կողմից հաստատված «Թիենծինի գլխավոր ծրագրով» Թիենծինը հռչակվեց «միջազգային նավահանգստային քաղաք, Չինաստանի հյուսիսային տնտեսական կենտրոն և էկոլոգիական քաղաք»։ 2007 թվականի նոյեմբերին Չինաստանի և Սինգապուրի կառավարությունները համատեղ էկո-քաղաք կառուցելու նպատակով ընտրեցին Թինեծինը։ 2015 թվականի ապրիլին ստեղծվեց Չինաստանի (Թիենծինի) ազատ առևտրի փորձնական գոտին, վերջինս դարձավ Չինաստանի հյուսիսում ազատ առևտրի առաջին գոտին։ Դեռ 1990-ական թվականներից սկսած արդյունաբերության արևելք տեղափոխման ծրագիրը Թինեծինը բաժանեց երկու մասի. առաջինը «Կենտրոնական քաղաք` Բինհայն» էր, երկրորդը` «Թիենծինի նավահանգիստը»։ 2015 թվականի ապրիլին «Պեկին-Թիենծին-Հեբեյ Կոորդինացված զարգացման ծրագրով» Թիենծինը սահմանվեց որպես «ազգային առաջադեմ արտադրական և գիտահետազոտական ​​կենտրոն, միջազգային նավագնացության կարևոր շրջան, ֆինանսական նորարարության և բարեփոխումների առաջադեմ քաղաք»։ 2023 թվականին Թիենծինում մեկնարկել է Թիենքայի բարձրագույն կրթության գիտական ​​և ինովացիոն գոտու կառուցումը, որը դիտարկվում է որպես Թիենծինի տնտեսական զարգացմանն ուղղված հատուկ միջոց։

2013 թվականին Թիենծինում են անցկացվել 6-րդ Արևելաասիական Խաղերը, իսկ 2017 թվականին` Չինաստանի Ազգային Խաղերը։ Ինչպես նաև Թիենծինը համարվում է Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի անցկացման ամառային հյուրընկալ քաղաքը և Համաշխարհային հետախուզական համաժողովի անցկացման հիմնական վայրը։

Անվանում

Անվան ծագումնաբանություն

«Թիենծին» անվան պատմական ծագման վերաբերյալ կան տարբեր կարծիքներ`

• Պոեզիայի մեջ «Թիենծին» անվանումը առաջին անգամ օգտագործվել է Պատերազմող երկրների ժամանակաշրջանում Ցյու Յուենի «Լի Սաո» վեպի «Առավոտը սկսվում է Թիենծինում, իսկ երեկոն հասնում է արևմուքից» ստեղծագործության մեջ։ (Հանդիպում է նաև Ցին դինաստիայի ժամանակաշրջանի ստեղծագործություններում):
• Չինական աստղաբանության տեսանկյունից «Թիենծին» անվանումը ծագել է «Թիենծին» անունով աստղից, քանի որ «Սույ արքայատոհմի ժամանակաշրջանի աստղաբանական գրառումներ երկում» հիշատակվել են հիմնական խոշոր աստղերը` այդ թվում նաև Թիենծինը։
• Գետերի անվանումների ստուգաբանության տեսանկյունից «Թինեծին» անվանումը նախկինում վերագրվել է գետի։ «Ծին արքայատոհմի գետերի և ջրանցքների մասին գրառումներում» նշվում է. «Թոնծի գետի վրա նշանակվել է գետի պարեկային սպա։ Գետը գտնվում է այն նույն բաժնի վերահսկողության տակ, ինչ Թիենծին գետը...»
• Կայսերական անվան տեսակետի համաձայն «Թիենծին» անվանումը քաղաքը կրել է դեռ հին ժամանակներից, իսկ կայսր Յան Ճու Տին առավել պաշտոնական բնույթ է տվել վերջինիս։ Ինչպես նաև ժողովրդի մեջ կա տարածված կարծիք, որ անվանումը նշանակում է նաև «թագավորական նավ», քանի որ երբ կայսր Յան Ճու Տին եկավ և հաստատվեց այստեղ(1404 թվականի դեկտեմբերի 23), նա հրաման արձակեց կառուցել քաղաք, լճակ փորել այդ տեղանքում և անվանել այն «Թիենծին»։ Մին դինաստիայի գիտնական Լի Տոն Յանի «Սանկուան տաճարի վերակառուցման մասին» գրառումներում ասվում է. «Թիենծինը խորհրդանշում է այն վայրը, որտեղ հանգրվանում են կայսերական ձիերն ու կառքերը»։

Անվան պատմական փոփոխություններ

Փոստային բացիկ`«Tientsin» անվանմամբ

Ցին դինաստիայի օրոք Սանչա գետի գետաբերանին կառուցվում է Ճիկու գյուղը, որ թերևս, Թիենծին քաղաքի ամենավաղ անվանումն է համարվում: Յուան դինաստիայի կառավարման տարիներին Յենյու կայսեր կառավարման երրորդ տարում (1316 թվական) գյուղը վերափոխվում է և հիմնվում է Հայծին ավանը։ Անվանումը պահպանվում է մինչ այն իրադարձությունը, երբ Յան Ճու Տի կայսրը գրավում է ավանը (1404 թվականի դեկտեմբերի 23) և հիմնում քաղաք` անվանելով այն «Թիենծին»: Հետագայում քաղաքը վերածվել է համայնքի, ինչից հետո վերափոխվել ագլոմերացիայի, սակայն «Թիենծին» անվանումը պահպանվել է մինչ օրս։

Անվան օտարերկյա տարբերակներ

Մին դինաստիայի շրջանում քաղաքը չինարենով անվանվում էր «天津卫» (Tiānjīnwèi), այդ իսկ պատճառով արևմտյան աղբյուրներում այն հնչունադարձվում էր որպես «Tiencienwey»: Ցին դինաստիայի կառավարման երկրորդ կեսին քաղաքը աևմուտքում անվանում էին T'ien-chin` բանավոր խոսքում և`“Tientsin”` պաշտոնական նամակներում, իսկ ներկայիս Թիենծինի համալսարանը նախկինում անվանվում էր «Imperial Tientsin University»: Երկար ժամանակ արևմտյան «Tientsin» անվանումը լայնորեն կիրառվում էր, որպես քաղաքի միջազգային անուն` հանդիսանալով քաղաքի հարուստ պատմության ապացույց։ Սակայն բացի սրանից գոյություն ունի քաղաքի անվանման մեկ այլ օտարերկրյա տարբերակ` «Tientain»: 1980-ական թվականների վերջում փինյինի ի հայտ գալու հետ մեկտեղ սկսվեց առավել հաճախ օգտագործվել, վերջինիս սահմանած անվանաձևը`«Tianjin», իսկ «Tientsin» ձևը օգտագործվում է միայն ավիացիայում, արվեստում կամ նմանատիպ այլ ոլորտներում։

Պատմություն

Հնագույն ժամանակաշրջան

Թիենծին քաղաքի ամենավաղ հատակագիծը

Նավահանգիստ Սանչա գետի գետաբերանում

Թիենծինի ներկայիս տարածքը հարթավայրային է, որը ձևավորվել է Հուանհե գետի գետաբերուկների շնորհիվ` նախքայն այն երբ վերջինս դեռ հնագույն ժամանակներում փոխել է իր հունը։ Հուանհե գետը իր հունը փոխել է երեք անգամ` ի վերջո Թիենծին քաղաքի մոտակայքում թափվելով Դեղին Ծով։ Առաջին անգամ հունը փոխելիս` մոտավորապես 3000 տարի առաջ, գետաբերանը տեղակայվել էր Նինհե շրջանի մոտ, ապա` Հան դինաստիայի կառավարման շրջանում` Հուանգհուայի մոտակայքում, իսկ երրորդ անգամ` Սուն կայսրության կառավարման տարիներին` Թիենծին քաղաքի մոտակայքում։ Ծին արքայատոհմի ժամանակաշրջանում գետը նորից փոխեց իր ուղղությունը` շարժվելով դեպի հարավ և ձևավորելով Թիենծինի ափամերձ գիծը։ Դեռևս Պատերազմող երկրների դարաշրջանում չին նախահայրերն արդեն ապրում և աշխատում էին այստեղ։ Երբ Սույ դինաստիայի օրոք կառուցվեց Մեծ Ջրանցքը, Սանչա գետի և դրա միախառնման վայրում հիմնադրվեց Ճիկու անվանմամբ գյուղը, վերջինս էլ տեղակայված էր ներկայիս Թիենծին քաղաքի տարածքում։ Թան դինաստիայի կառավարման տարիներին Թիենծինի մոտակայքում բացվեց աղի հանք և ստեղծվեցին աղի պահեստներ։ Թան արքայատոհմի կառավարման երկրորդ կեսին Թիենծինը դարձավ ցամաքային և ջրային կարևոր հանգույց` Չինաստանի հարավից հյուսիս հացահատիկ և մետաքս տեղափոխելու համար։

Հնագույն ժամանակահատվածում Հայհե գետը, որի ափին տեղակայված է Թիենծինը, համարվում էր սահմանային գետ, որը բաժանում էր Սուն և Լյաո կայսրությունների տարածքները։ Սուն կայսրությունը գետի հարավային կողմում կառուցել էր բազմաթիվ ռազմական հենակետեր` կանխելու Լյաո կայսրության զորքերի ներխուժումը։ Որպես ռազմական հենակետ, հիմնվել էր նաև Ճիկու գյուղը, որի շուրջ էլ հետագայում սկսեց ձևավորվել քաղաքը։ 1316 թվականին գյուղի տարածքում հիմնվեց Հայծին ավանը, որը ժամանակի կարևոր ռազմական կենտրոն և նավահանգստային շրջան էր։ Մին արքայատոհմի կառավարության տարիներին կայսր Յան Ճու Տին գրավեց քաղաքը և այն վերանվանեց Թիենծին (1404 թվականի դեկտեմբերի 23), ապա սկսեց քաղաքի շինարարությունը և ստեղծեց քաղաքի պահակազոր: Բնակչության աճին և առևտրի զարգացմանը զուգընթաց, Մին դինաստիան հաջորդաբար Թիենծինում հիմնեց կառավարական գրասենյակներ և դպրոցներ, ինչպես նաև շատ պաշտոնյաներ և պետական ​​գրասենյակներ այլ վայրերից տեղափոխվեցին Թիենծին։ Հետագայում Թիենծինը ընդլայնվելով ստացավ համայնքի, ապա` կենտրոնական ենթակայության քաղաքի կարգավիճակ։

• 
  Դաոսական տաճար Թիենծինում
• 
  Թիենծինի կենտրոնական տաճարը 20-րդ դարի սկզբին
• 
  Թիենծինի քաղաքային պարիսպը

Բաց նավահանգիստների ստեղծում և քաղաքի արևմտականացում

     Ավստրիական շրջան      Ռուսական շրջան      Բելգիական շրջան     Ճապոնական շրջան      Ֆրանսիական շրջան      Բրիտանական շրջան      Գերմանական շրջան

1858-1860 թվականների ընթցաքում բրիտանական և ֆրանսիական միացյալ նավատորմերը երեք անգամ հարձակում են գործել քաղաքի վրա, վերջինս համարվում է այն հիմնական գործոններից մեկը, ինչի արդյունքում ստորագրվել են «Պեկինի» և «Թիենծինի համաձայնագրերը»։ 1860 թվականի հոկտեմբերին, այն բանից հետո, երբ Ցին կառավարությունը Բրիտանիայի հետ ստորագրեց Պեկինի համաձայնագիրը։ Արևմտյան երկրները հաջորդաբար սկսեցին մուտք գործել չինական շուկա` Թիենծինը բաժանելով շրջանների: Այս ամենը հանգեցրեց նրան, որ Թիենծինում հիմք դրվեց արևմտականացման շարժմանը։ Այսպիսով Թիենծինը դարձավ երկրում առաջինը ռազմական արդիականացման, երկաթուղու, հեռագրի, հեռախոսի, փոստային ծառայությունների, հանքարդյունաբերության, ժամանակակից կրթության և արդարադատության ոլորտներում։ Այն դարձավ Չինաստանի երկրորդ ամենամեծ արդյունաբերական և առևտրային քաղաքը և ամենամեծ ֆինանսական և տնտեսական կենտրոնը հյուսիսային Չինաստանում։ 1875 թվականից միչև 1878 թվականը երկրի դեռևս ծանր տնտեսական դրության պատճառով Թիենծինում սովամահ եղավ մոտ 2 միլիոն մարդ, այսպիսով բնակչությանն օգնություն տրամադրելու նպատակով քաղաքում հիմնվեց շիլայի գործարան, որը, սակայն, հրդեհի բռնկվեց և դարձավ ևս 2000 մարդու մահվան պատճառ։ 1895 թվականի հոկտեմբերի 18-ին քաղաքում բացվեց Փեյյանի համալսարանը։ 1900 թվականին Թիենծինը գրավեցին ութ ուժերի միասնական բանակը, իսկ 1901 թվականին հրամայեցին քանդել քաղաքի պարիսպները։ 1903 թվականին գծվեց քաղաքի նոր հատակագիծ, ըստ որի վերջինս բաժանվում էր երկու հիմնական հատվածի` «Կենտրոնական քաղաք` Բինհայ» և «Թիենծինի նավահանգիստ»։

• 
  Թիենծինի բրիտանական նստավայրը
• 
  Թիենծինի գերմանական նստավայրը
• 
  Փեյյան համալսարանի առաջին շենքը

Չինաստանի Հանրապետության ժամանակաշրջան

Թիենծինի ֆրանսիական շրջանը 1930-ական թվականներին

1916 թվականի հոկտեմբերին Թիենծինի ֆրանսիական շրջանում տեղի ունեցավ նշանակալից միջադեպ, երբ Ֆրանսիայի ընդլայնվելու փորձերը արժանացան չինական կողմի բողոքներին։ Արդյունքում Չինաստանը կարողացավ տվյալ շրջանը մասնակիորեն վերցնել իր անմիջական ենթակայության տակ։ Իսկ արդեն 1917 թվականին Չինաստանի Հանրապետության Պեկինի կառավարությունը պատերազմ հայտարարեց Թիենծինի գերմանական շրջանին, ինչի արրդյունքում չինական զորքերը ներխուժեցին և իրենց կառավարության տակ մտցրեցին ոչ միայն գերմանական, այլ նաև ավստրիական շրջանները։ 1923 թվականի հունիսին Չինաստանի Հանրապետության նախագահ Լի Յուան Սունը հրաման արձակեց երկրի խորհրդարանի նստավայրը տեղափոխել Թիենծինի բրիտանական շրջան։ Նա նունիսկ Թիենծինում վարձեց բնակարաններ` խորհրդարանի անդամների համար, սակայն այս ամենը պարզապես ձևական բնույթ էր կրում և ցույց տալիս, թե ինչքան էր թուլացել Մեծ Բրիտանիայի ազդեցությունը։ 20-րդ դարի սկզբին Թիենծինում հիմնված սոդայի արդյունաբերությունը արդեն ծաղկում էր ապրում։ 1926 թվականին ԱՄՆ-ի Ֆիլադելֆիա քաղաքում տեղի ունեցած միջազգային ցուցահանդեսի ընթացքում Չինաստանի ներկայացրած սոդայի արտադրանքը արժանացավ ոսկե մեդալի և վկայագրի։ Վերջինս փաստում էր, որ դա Չինաստանի քիմական արդյունաբերության զարգացման համար մեծ խթան է հանդիսանում։

1929 թվականի օգոստոսին ստորագրվեց համաձայնագիր` Թիենծինի ճապոնական շրջանը հետ վերադարձնելու մասին։ 1931 թվականի մարտին տեղի ունեցավ շրջանի հանձնման արարողությունը. այն հռչակվեց կենտրոնական ենթակայության քաղաք` Թիենծինի չորրորդ շրջան:1928 թվականի հունիսին Չինաստանի Ազգային Ազատագրական Բանակը վերջնականապես գրավեց քաղաքը և այստեղ ստեղծեց քաղաքային կառավարություն։

1937 թվականին Թիենծինում Մարկո Պոլոյի կամրջի վրա տեղի ունեցավ մի միջադեպ, որն ի վերջո հանգեցրեց պատերազմի։ Հուլիսի 29-ին Ճապոնիան սկսեց ռմբակոծել քաղաքի առանցքային թիրախները, այդ թվում նաև Նանկայի համալսարանը։ Հուլիսի 30-ին Ճապոնիան գրավեց Թիենծինը և այստեղ ստեղծեց նոր կառավարություն:1939 թվականի ապրիլին Թինեծինի ճապոնամետ պաշտոնյաներից Չեն Սի Կենը սպանվեց կինոթատրոնում` Բրիտանական շրջանի մի պաշտոնյայի կողմից, ինչը երկու պետությունների միջև լուրջ կոնֆլիկտ առաջացրեց։ Ճապոնական բանակին հաջողվեց գրավել Թիենծինի բրիտանական շրջանը։ Ճապոնական բանակի` գետերի ամբարտակների ավերածությունների պատճառով նույն թվականի օգոստոսից հոկտեմբերն ընկած ժամանակահատվածում քաղաքում սկսվեցին ջրհեղեներ, ինչի արդյունքում փլուզվեց մոտ 100.000 տուն, զոհերի թիվը հասավ 650,000-ի, իսկ վիրավորներինը` 800.000-ի։

1945 թվականի օգոստոսի 15-ին Ճապոնիան հանձնվեց, իսկ Չինաստանը հետ վերադարձրեց քաղաքը և արևմտյան երկրների կողմից սահմանած բոլոր շրջանները։ 1946 թվականին Չինաստանում բռնկվեց քաղաքացիական պատերազմ` երկու հիմնական կուսակցությունների միջև` Գոմինդան և Չինաստանի կոմունիստական կուսակցություն:1948 թվականի նոյեմբերին տեղի ունեցավ Փինծինի ճակատամարտը։ 1949 թվականի հունվարին ազգային ազատագրական բանակը քաղաքը վերցրեց իր տիրապետության տակ։

• 
  Թիենծինի ֆրանսիական շրջանի ֆինանսկան փողոցը
• 
  1931 թվականին ԱՄՆ-ի կայազորը Թիենծին քաղաքում
• 
  1938 թվական, ֆիզիկայի դաս Թիենծինի Բրիտանական շրջանում

Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ժամանակաշրջան

Թիենծինի աչքը

Թիենծին քաղաքը 1949-1958 թվականի փետրվարը ընկած ժամանակահատվածում համարվում էր կենտրոնական ենթակայության քաղաք։ 1952 թվականի հոկտեմբերին քաղաքում բացվեց նոր նավահանգիստ, որտեղ կայանեց 10.000 տոննա տարողունակությամբ առաջին նավը։ 1958 թվականի փետրվարին քաղաքը միավորվեց Հեբեյ նահանգին, ինչից միայն ութ տարի հետո նահանգի մայրաքաղաքը տեղափոխվեց Թիենծին։ Այս ընթացքում Թիենծինը շարունակում էր մնալ կենտրոնական ենթակայության քաղաքի կարգավիճակում և կատարել դրանից բխող բոլոր գործառույթները, սակայն քաղաքի շատ գործարաններ և համալսարաններ տեղափոխվեցին քաղաքից դուրս, ինչը բացասաբար ազդեց քաղաքի տնտեսական զարգացման վրա։

1963 թվականի օգոստոսին Հայհե գետի ավազանում տեղի ունեցավ մեծ մասշտաբների հասնող ջրհեղեղ, ինչի արդյունքում Թիենծինը ավելի քան մեկ ամիս պաշարված էր ջրով։ Ջրհեղեղի արդյունքում զոհվածների թիվը Հեբեյ նահագում հասավ 5000-ի, իսկ վիրավորների թիվը` 2 միլիոնի։

1966 թվականի մշակութային հեղափոխությունից հետո Թիենծինում խաթարվեց կրթական հաստատությունների բնականոն գործունեության համակարգը։ Ինչպես Նանկայի, այնպես էլ Թիենծինում գործող այլ համալսարանների աշխատանքը դադարեց, իսկ դասավանդման համակարգը լրջորեն խախտվեց։ 1967 թվականի ապրիլին Թիենծինի համալսարանի, Հեբեյի տեխնոլոգիական համալսարանի և այլ կրթական հաստատություններում սովորող ուսանողները հավաքվեցին Նանկայի համալսարանում` սկսելով մեծ ծեծկռտուք, որին մասնակցում էին հազարավոր մարդիկ:1967 թվականի հունվարին մտավախություն ունենալով, որ Թիենծինը կդառնա պատերազմների թատերաբեմ, Հեբեյ նահանգի կառավարությունը որոշում կայացրեց նահանգի մայրաքաղաքը տեղափոխել Բաոդին, իսկ Թիենծինը նորից վերածվեց կենտրոնական ենթակայության քաղաքի։ 1976 թվականին Թիենծինը լրջորեն տուժել է Տանշանի 7-8 մագնիտուդով երկրաշարժից։ Երկրաշարժի հետևանքով զոհվել է 24,345 մարդ, ծանր վիրավորվել է 21,497 մարդ։ Երկրաշարժից տուժել են քաղաքի շենքերի 60%-ը, մոտ 700,000 մարդ մնացել է անօթևան, ձեռնարկությունների ավելի քան 30%-ը ինչպես նաև քաղաքի երկու կարևոր ջրամբարենրը լրջորեն վնասվել են: Նույն թվականի հոկտեմեբերի 10-ին բացվել է Թիենծինի մետրոպոլիտենը։

1976 թվականին Մշակութային հեղափոխության ավարտից հետո, Նանկայի համալսարանի վիճակագրության համաձայն, հեղափոխության ընթացքում նրա ավելի քան 3000 ուսուցիչներից և ուսանողներից ընդհանուր առմամբ 583 մարդու նկատմամբ անհիմն պատճառներով հետաքննություն է հարուցվել, 437 մարդ մեղադրվել է 158 խմբակային հանցագործությունների մեջ, 246 մարդ ենթարկվել է տարբեր աստիճանի բռնությունների։ Իսկ հարձակման ժամանակ 21 մարդ, այդ թվում՝ քիմիկոս Չեն Թիեն Չին, խոշտանգումների են ենթարկվել։

1981 թվականին Հայհե գետի վերին հոսանքում կառուցված Միյուն ջրամբարը դադարեցրեց ջուր մատակարարել Թիենծինին և Հեբեյին, որպեսզի ապահովի Պեկինի ջրամատակարարումը, ինչը այս երկու շրջաններում հանգեցրեց ջրի սակավության։ Նույն թվականին Չինաստանի Պետական ​​խորհուրդը մշակեց Լուան գետից Թիենծին ջուր մատակարարելու ծրագիրը։ 1984 թվականին, բարեփոխումների արդյունքում Թիենծինի տնտեսությունը սկսեց արագ զարգանալ, սակայն, այնուամենայնիվ, քաղաքի զարգացման տեմպը զիջում էր հարավ-արևելյան ափամերձ տարածքի հատուկ տնտեսական գոտիներին։

1994 թվականին Թիենծինը սկսեց վարել արևելակենտրոն քաղաքականություն. մեծ ռեսուրսներ ներդնելով՝ կառուցեց Բինհայ շրջանը և Թիենծինի նավահանգիստը` որպես վերջինիս կենտրոն։

2005 թվականի հոկտեմբերին տեղի ունեցավ Չինաստանի Կոմկուսի 16-րդ Կենտրոնական կոմիտեի հինգերորդ լիագումար նիստը, որի ընթացքում որոշվեց Բինհայի նոր տարածքի զարգացումն ու բացումը ներառել ինչպես «Տասնմեկերորդ հնգամյա պլանում» այնպես էլ ազգային զարգացման ռազմավարության մեջ։ 2006 թվականի մարտին Պետական ​​խորհրդի գործադիր ժողովը Թիենծինը հռչակեց «միջազգային նավահանգստային քաղաք, երկրի հյուսիսային տնտեսական կենտրոն և էկոլոգիական քաղաք»։ Այդ ժամանակից ի վեր Պեկինի և Թիենծինի միջև տնտեսական կենտրոն լինելու հարցի շուրջ վեճը պետական մակարդակով հասավ հանգուցալուծման։ 2008 թվականի օգոստոսին բացվեց Պեկին-Թիենծին միջքաղաքային երկաթուղին, որը Չինաստանի առաջին արագընթաց երկաթուղին էր՝ 1 ժամում 350 կիլոմետր արագությամբ: Նույն թվականին Թիենծինը, որպես 29-րդ Օլիմպիական խաղերի համահյուրընկալ քաղաք, հյուրընկալեց ֆուտբոլային որոշ միջոցառումներ։ Նույն թվականին Թիենծինում սկսեց անցկացվել Դավոսի ամառային ֆորումը, որը գումարվում է երկու տարին մեկ անգամ։

2013 թվականի հոկտեմբերին Թիենծինում անցկացվեցին Արևելյան Ասիայի խաղերը, սա առաջին անգամն էր, որ Թիենծինը միջազգային համապարփակ միջոցառում էր հյուրընկալում։ 2014 թվականին Պեկինի, Թիենծինի և Հեբեյի համակարգված զարգացումը պաշտոնապես ներառվեց ազգային զարգացման ռազմավարության մեջ, և Թիենծինը հռչակվեց որպես «ազգային առաջադեմ արտադրական գիտահետազոտական ​​կենտրոն, երկրի հյուսիսում միջազգային նավագնացության հիմնական տարածք, ֆինանսական նորարարության կենտրոն»։ 2015 թվականի փետրվարի 26-ին պաշտոնապես բացվեց Թիենծինի նորարարությունների գոտին։ Ապրիլի 21-ին պաշտոնապես ստեղծվեց Թիենծինի փորձնական ազատ առևտրի գոտին։ Օգոստոսի 12-ին հատկապես լուրջ հրդեհ և պայթյուն է տեղի ունեցել Թիենծինի նավահանգստում գտնվող քիմիական նյութերի պահեստներում՝ պատճառելով լուրջ մարդկային և նյութական կորուստներ։ 2017 թվականին այն բանից հետո երբ Պեկինը, Շանհայը և Գուանդունը զրկվեցին Ազգային խաղերը հյուրընկալելու իրենց մենաշնորհից, Թիենծինը հյուրընկալեց Չինաստանի 13-րդ ազգայի խաղերը՝ Ծյանսու, Շանդուն և Լիաոնին նահանգներից հետո դառնալով խաղերը հյուրընկալող չորրորդ քաղաքը։

• 
  1959 թվականի Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ազգային օրվա շքերթ
• 
  Թիենծինի «Զարգացման գոտում մեծ հույս կա» մակագրությունը
• 
  Թիենծինի Ծինվան հրապարակի գիշերային տեսարան
• 
  Թիենծինի ազատ առևտրի գոտի

Քաղաքականություն

Թիենծինի չորս հիմնական հաստատությունների ներկայիս ղեկավարները

կառույց	Չինաստանի կոմունիստական ​​կուսակցության Թիենծինի քաղաքային կոմիտե	Թիենծինի ժողովրդական խորհրդի մշտական հանձնաժողով	Թիենծինի ժողովրդական կառավորություն	Չինաստանի Ժողովրդական Քաղաքական Խորհրդատվական Համաժողովի Թիենծինի քաղաքային կոմիտե
Ազգանուն,անուն	Չեն Մին Էր	Յու Յուն Լին	Ճան Կոն	Վան Չան Սոն
Ազգություն	չինացի (հան)	չինացի (հան)	չինացի (հան)	չինացի (հան)
Ծննդավայր	Չժեցյան նահանգ	Հունան նահանգ	Պեկին	Անհոյ նահանգ
Ծննդյան ամսաթիվ	Սեպտեմբերի 1960 (64 տարեկան)	Դեկտեմբերի 1962 (62 տարեկան)	Օգոստոսի 1961 (63 տարեկան)	Հուլիսի 1962 (62 տարեկան)
Պաշտոնավարման ամսաթիվ	2022 թվականի դեկտեմբեր	2023 թվականի հունվար	2022 թվականի մայիս	2023 թվականի հունվար

Թիենծինի ժողովրդական կառավորության շենքը

Թիենծինը ագլոմերացիա է, որն անմիջականորեն ենթակա է Չինաստանի Կենտրոնական կառավարությանը։ Քաղաքը ղեկավարվում է չորս հիմնական կառույցների կողմից` Չինաստանի կոմունիստական ​​կուսակցության Թիենծինի քաղաքային կոմիտե, Թիենծինի ժողովրդական խորհրդի մշտական հանձնաժողով, Թիենծինի ժողովրդական կառավորություն, Չինաստանի Ժողովրդական Քաղաքական Խորհրդատվական Համաժողովի Թիենծինի քաղաքային կոմիտե։ Չինաստանի Կոմունիստական ​​կուսակցությունը միակ իշխող կուսակցությունն է քաղաքում։ Ներկայումս Չինաստանի կոմունիստական ​​կուսակցության Թիենծինի քաղաքային կոմիտեի քարտուղարը Չեն Մին Էրն է, Թիենծինի ժողովրդական խորհրդի մշտական հանձնաժողովի ղեկավարը` Յու Յուն Լինը, Թիենծինի ժողովրդական կառավորության գլուխը` Ճան Կոնը, իսկ Չինաստանի Ժողովրդական Քաղաքական Խորհրդատվական Համաժողովի Թիենծինի քաղաքային կոմիտեի նախագահը` Վան Չան Սոնը։

Քաղաքի պետական ձեռնարկություններում հաճախ են հանդիպում կոռուպցիայի հետ կապված խնդիրներ հատկապես քաղաքաշինության և գյուղատնտեսության ոլորտներում։ Այսպիսի դեպքեր ավելի շատ հանդիպում են «բարձրագույն ղեկավարների» պաշտոնի չարաշահման հետևանքով։ Կադրերի նշանակման և ազատման առումով նկատվում են քաղաքականության և կանոնակարգերի իրականացման շեղումներ։ Ինչպես նաև կադրերի ընտրությունն ու նշանակումը ստանդարտացված չէ, կադրերի փոխանակումը թույլ է զարգացած։ Թիենծինում նկատվում է քաղաքական գործունեության վերաբերյալ կողմնակալ հայացքների դրսևորում, սակավաթիվ կուսակցականների և կադրերի առկայություն, պաշտոնյաների առքուվաճառքի հետ կապված ակնառու խնդիրներ, ինչպես նաև կաշառակերության հետ կապված լուրջ հիմնահարցեր։ Էկոլոգիական առումով կառավարման և այլ ասպեկտների հարցում կենտրոնական տեսչությունը Թիենծինի կառավարությանը մեղարդել է սեփական պարտականություններում թերանալու մեջ։

Վարչական բաժանում

Հե Փին վարչական շրջան

Թիենծինի վարչական բաժանումը հիմնականում վերջնական տեսքի Է բերվել երբ 1973 թվականին օտարերկրյա շրջանները վերջնականապես անցան Թիենծինի իրավասության տակ:Ներկայումս Թիենծինն իր իրավասության տակ ունի 16 շրջան, որոնցից Բինհայ Նոր Տարածքը համարվում է քաղաքին կից շրջան։ Թիենծինի ամենախիտ բնակեցված շրջանը քաղաքի կենտրոնից մինչև Թիենծինի արտաքին օղակաձև ճանապարհը ընկած հաստվածն է։ Այս տարածքում տեղակայված հիմնական շրջանները Հեփին, Հետոն, Հեսի, Նանքայի, Հոնցիաո և Հեբեյ շրջաններն են։ Բինհայ շրջանը համարվում է քաղաքի տեխնոլոգիական զարգացման կենտրոնը։

Թիենծինի վարչական բաժանումը
շրջանի համար	վարչական շրջանի անվանում	փինյին	Տարածք (քառ/կմ)	Բնակչություն （2020 թվական）	Կառավարության նստավայր	քաղաքի վարչական բաժանումներ
						փողոցներ	ավաններ	գյուղեր	գյուղական միավորումներ
120000	Քաղաք Թիենծին	Tiānjīn Shì	11,916.85	13,866,009	Հեսի վարչական շրջան	124	125	2	1
— քաղաքի վարչական շրջաններ —
120101	Հե Փին	Hépíng Qū	9.98	355,000	Սիաո Պայ փողոց	6
120102	Հե Տոն	Hédōng Qū	39.63	858,787	Շան Կան փողոց	13
120103	Հե Սի	Héxī Qū	38.01	822,174	Տա Ին Մեն փողոց	14
120104	Նան Քայ	Nánkāi Qū	40.64	890,422	Չա Հոն փողոց	12
120105	Հե Պեյ	Héběi Qū	29.62	647,702	Վան Հայ Լոու փողոց	10
120106	Հոն Ցիաո	Hōngqiáo Qū	21.26	483,130	Սի Յու Ճուան փողոց	10
120110	Տոն Լի	Dōnglì Qū	475.45	857,027	Ճան Կուեի ճուան փողոց	11
120111	Սի Ցին	Xīqīng Qū	565.36	1,195,124	Յան Լիո Ցին ավան	4	7
120112	Ծին Նան	Jīnnán Qū	387.61	928,066	Պա Լի Թայ ավան	2	8
120113	Պեի Չեն	Běichén Qū	475.75	909,643	Կու Յուեն Սին Ցուն փողոց	7	9
120114	Վու Ցին	Wǔqīng Qū	1,571.68	1,151,313	Յուն Հե Սի փողոց	6	24
120115	Բաո Տի	Bǎodǐ Qū	1,509.71	722,367	Պաո Փին փողոց	6	18
120116	Պին Հայ Դին	Bīnhǎi Xīn Qū	2,389.20	2,067,318	Սին Կան փողոց	16	5
120117	Նին Հե	Nínghé Qū	1,298.32	395,314	Լու Թայ ավան	2	13
120118	Ծին Հայ	Jìnghǎi Qū	1,474.03	787,106	Ծին Հայ ավան	1	16	2
120119	Ծի Ճոու	Jìzhōu Qū	1,589.36	795,516	Վեն Չան փողոց	1	25		1

Կառավարություն

2015 թվականի Չինաստանի Հասարակական գիտությունների ակադեմիայի կողմից կազմած «Չինաստանի կառավարության զեկույցը», ցույց է տալիս, որ Թիենծինի քաղաքային կառավարության թափանցիկությունը տեղական ինքնակառավարման մարմինների շարքում զբաղեցնում է 6-րդ տեղը։ Թիեծինի քաղաքային կառավարության վարած արտակարգ իրավիճակների քաղաքականությունը, ինչպես օրինակ Լայդի առևտրական շենքի հրդեհը, առաջ է բերել հանրության և ԶԼՄ-ների քննադատությունը, ինչի ադյունքում քաղաքի կառավարությունը կորցրել է իր հեղինակությունը։ 2017-ին շրջակա միջավայրի պահպանության կենտրոնական տեսչությունը Թիենծինին մեղադրեց բնապահպանական կառավարման ոլորտում չափազանց շատ կարգախոսներ և չափազանց քիչ գործողություն կատարելու և չափազանց ցածր պատասխանատվության զգացում ունենալու մեջ։ Չնայած այս ամենին որոշ պետական գերատեսչություններ իրականացնում են օգտակար կառավարում, օրինակ՝ հանդիպումներ են անցկացնում շրջակա միջավայրի պահպանությանն ուղղված միջոցառումների մոնիթորինգի համար, ինչպիսիք են շրջակա միջավայրի պահպանության փորձարկման կայանների շուրջ տրանսպորտային հոսքի վերահսկումը։ Համաձայն Կառավարման ազգային ակադեմիայի կողմից հրապարակված հետազոտական ​​զեկույցի, Թիենծինի էլեկտրոնային կառավարման մակարդակը վերջին տեղն է զբաղեցնում կենտրոնական կառավարության ենթակայության տակ գտնվող քաղաքների մեջ՝ զբաղեցնելով 16-րդ տեղը։

Կաշառակերության խնդիրներ

Թիենծինում, տնտեսական զարգացմանը զուգընթաց, առկա են նաև տարբեր կոռուպցիոն դեպքեր՝ կապված կառավարություն-ձեռնարկություն պայմանավորվածությունների հետ, ինչպիսիք են Յոնծիի անօրինական դրամահավաքի գործը, Թիենծինի մետրոպոլիտենի կոռուպցիոն գործը, Ճա Ծինի գործը և այլն: Երբ Ճան Լիչանըը Թիենծինում իշխանության գլուխ եկավ, նա հրապարակավ հայտարարեց, որ «Թիենծինում կոռուպցիա կա, սակայն կոռումպացված պաշտոնյաներ չկան», ինչը հասարակության մեջ մեծ աղմուկ բարձրացրեց։ Սոն Պին Շունը, ով զբաղեցնում էր Թիենծինի քաղաքային հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախկին նախագահի պաշտոնը, ինքնասպան է եղել կոռուպցիոն գործունեության բացահայտման վախից՝ դառնալով բուն Չինաստանի առաջին պաշտոնյան, ով ինքնասպան է եղել մշակութային հեղափոխության ավարտից հետո։ 2014 և 2016 թվականներին Կենտրոնական տեսչական կոմիտեում ստուգումներ է իրականացրել Թիենծինում։ Պաշտոնյաներ Վու Չան Շունը,Մա Պայ Վանը, Լիո Տի Շենը, Վան Ֆու Ցիանը, Լու Ֆու Չունը,Ին Հայ Լինը, Հուան Սին Կուոն և շատ ուրիշներ հետաքննվել են։ 2015 թվականի օգոստոսին, Թիենծին նավահանգստի վթարից հետո, Վու Տայը և շատ այլ պաշտոնյաներ հետաքննվեցին՝ իրենց պարտականություններում թերանալու և այլ հանցագործությունների կասկածներով։

Աշխարհագրություն

Հայհե գետի ավազանի քարտեզը

Թիենծին քաղաքի արբանյակային պատկերը`արված 2002 թվականին

Տարածք

Թիենծինը գտնվում է արևելյան երկայնության 116°43′-118°04′ և հյուսիսային լայնության 38°34′-40°15′ աստիճանների միջև։ Այն հյուսիս-արևմուտքում գտնվում է Պեկինից 110 կմ հեռավորության վրա ինչպես նաև ճանապարհներով կապված է Տանշան, Չենտե, Լանֆան և Կանճոու քաղաքներին։ Քաղաքը սահմանակցում է նաև Հեբեյ նահանգին։ Ծովով սահմանակից է Շանդուն նահանգին և Լիաոնինգ նահանգին։ 2014 թվականի վերջի դրությամբ Թիենծինի ընդհանուր քաղաքային տարածքը կազմում էր 11,916,85 քառակուսի կիլոմետր։ Ներկայումս Թիենծինի ափամերձ գիծը շարունակում է աճել․ 2000 թվականին այն կազմում էր 146,53 կիլոմետր, իսկ 2012-ին՝ 302,62 կիլոմետր։

Ռելիեֆ

Թիենծինի տեղանքում գերակշռում են հարթավայրերն ու իջվածքները։ Ընդհանուր առմամբ հարթավայրի տարածքը զբաղեցնում է 11192,7 քառակուսի կիլոմետր տարածք, որը կազմում է քաղաքի ընդհանուր տարածքի մոտավորապես 93%-ը։ Հյուսիսում միջին բարձրությունը 1052 մետր է, հարավ-արևելքում սահմանակից է Բոհայ ծովածոցին, որի միջին բարձրությունը կազմում է ընդամենը 3,5 մետր, Հյուսիսային Չինաստանի հարթավայրի ամենացածր կետը գտնվում է Թիենծինում։ Թիենծինի ամենաբարձր կետը Ծի Ճոու շրջանի Ծիուշան լեռն է՝ 1078,5 մետր բարձությամբ։ Թիենծինի տարածքի երկրաբանական պատմությունը տևել է ավելի քան 3 միլիարդ տարի՝ ձևավորելով ներկայիս լանդշաֆտը։ Չինաստանի առաջին ազգային գեոպարկը, միակ ազգային գեոպարկն է Չինաստանում, որը ցուցադրում է Երկրի էվոլյուցիայի երկրաբանական պատմությունը Միջին և Վերին Պրոտերոզոյան դարաշրջաններում։

Ջրագրություն

Բոհայ ծովածոցի արբանյակային պատկերը` արված 2015 թվականին

Թիենծինը գտնվում է Հայհե գետի ավազանի ստորին հոսանքում, որտեղ Հայհե գետի հինգ խոշոր վտակները՝ Հարավային ջրանցքը, Հյուսիսային ջրանցքը, Ծի Յա գետը, Տա ցին գետը և Յոն Տին գետերը թափվում են ծովը։ Հայհե գետը անցնում է Թիենծինի միջով։ Այն կոչվում է նաև «Մայր գետ»։

Թիենծինի ափը տեղակայված է արևմտյան Բոհայ ծովի մոտ և ունի 153 կիլոմետր երկարություն։ Թիենծինի ազգային ծովային հատուկ արգելոցը հարուստ է կենսաբազմազանությամբ և պատմականորեն եղել է ոստրեների, թրթուրների, կարմիր խխունջների և այլ ծովային կենդանիների բնակավայրը։ Բացի այդ, նրան է պատկանում Չան Լու աղի ֆերման՝ Չինաստանի ամենամեծ աղի ֆերման, որը կազմում է Չինաստանի ծովային աղի ընդհանուր արտադրության մեկ քառորդը։ Թիենծինը հարուստ է ծովային նավթի և գազի պաշարներով․ հայտնաբերվել են զգալի պաշարներով, 45 նավթաբեր հանքեր։

Շրջակա միջավայրի պահպանություն

Թիենծինն ունի բնապահպանական խնդիրներ, ինչպիսիք են քաղցրահամ ջրի պաշարների բացակայությունը։ Մեկ շնչին բաժին ընկնող ջրի քանակությունը բավականին քիչ է․ ջրի պաշարները կազմում են բնակչության թվի 1/15-ը։ Բացի այդ, քաղաքում կան բնապահպանական այլ խնդիրներ, ինչպիսիք են մակերևութային ջրերի, օդի և հողի աղտոտվածությունը։ Թիենծինում օդի աղտոտվածության սեզոնային օրինաչափությունն ուժեղ է և ավելի ցայտուն է զգացվում ձմռանը։ Հատկապես ձմռանը կենտրոնացված ջեռուցման ժամանակաշրջանում, երբ մթնոլորտային կայունությունը մեծանում է, մթնոլորտի տարածաշրջանային դիֆուզիոն հզորությունը թուլանում է, ինչի հետևանքով Թիենծինում օդի աղտոտվածության հավանականությունը մեծանում է՝ առաջացնելով խիտ սմոգ։ Պեկին-Թիենծին-Հեբեյ տարածաշրջանում, օզոնային աղտոտվածության խնդիրը գնալով էլ ավելի է լրջանում։

Թիենծինում կան 314 արդյունաբերական պարկեր և կլաստերներ, այդ թվում՝ 10-ը՝ ազգային մակարդակով, 42-ը՝ ագլոմերացիայի մակարդակով, 93-ը՝ շրջանի մակարդակով, և 169-ը՝ թաղամասում կամ էլ ավելի ցածր շրջաններում։

Թիենծինի նավահանգստում բեռնատարներով տեղափոխվող ածուխը քաղաքում օդի աղտոտման աղբյուրներից մեկն է։ 2017 թվականի փետրվարին Շրջակա միջավայրի պահպանության նախարարությունը հրապարակեց «Օդի աղտոտման կանխարգելման և վերահսկման 2017 թվականի աշխատանքային պլանը Պեկին-Թիենծինն-Հեբեյ և շրջակա այլ տարածքներում»։

Կլիմա

Թիենծինը գտնվում է Եվրասիական մայրցամաքի միջին լայնություններում և ունի ջերմ բարեխառն, կիսախոնավ, մուսոնային կլիմա, որը հիմնականում ձևավորվում է մուսոնների շրջանառությունից: Այստեղ լավ են արտահայտված տարվա բոլոր չորս եղանակները։ Ամռանը, Խաղաղ օվկիանոսի մերձարևադարձային գոտում բարձր ճնշման ազդեցության տակ, գերակշռում են հարավային քամիները, իսկ ձմռանը, Մոնղոլիայում գերակշռող բարձր ճնշման ազդեցության հետևանքով, գերակշռում են հյուսիսային քամիները։ Վերջիններս գարնանը` մարտից ապրիլ ամիսներին կարող են առաջացնել ավազային քամիներ։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը -3,2 °C է, հուլիսինը՝ 27,1 °C, տարեկան միջին ջերմաստիճանը՝ 13,1 °C, տարեկան տեղումներ քանակը՝ 521,3 մմ, ցուրտ օրերի միջին քանակը՝ 196-ից 246 օր։

Թիենծին (1991–2020)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F)	14.3 (57.7)	20.8 (69.4)	30.5 (86.9)	33.1 (91.6)	40.5 (104.9)	40.6 (105.1)	40.5 (104.9)	37.4 (99.3)	34.9 (94.8)	30.8 (87.4)	23.1 (73.6)	14.4 (57.9)	40.6 (105.1)
Միջին բարձր °C (°F)	2.1 (35.8)	5.8 (42.4)	12.8 (55)	20.8 (69.4)	26.8 (80.2)	30.2 (86.4)	31.6 (88.9)	30.7 (87.3)	26.9 (80.4)	19.8 (67.6)	10.7 (51.3)	3.7 (38.7)	18.49 (65.28)
Միջին օրական °C (°F)	−2.8 (27)	0.4 (32.7)	7.0 (44.6)	14.8 (58.6)	21.0 (69.8)	25.0 (77)	27.2 (81)	26.3 (79.3)	21.7 (71.1)	14.3 (57.7)	5.7 (42.3)	−0.9 (30.4)	13.31 (55.96)
Միջին ցածր °C (°F)	−6.5 (20.3)	−3.7 (25.3)	2.4 (36.3)	9.6 (49.3)	15.8 (60.4)	20.6 (69.1)	23.6 (74.5)	22.7 (72.9)	17.4 (63.3)	9.9 (49.8)	1.8 (35.2)	−4.3 (24.3)	9.11 (48.39)
Ռեկորդային ցածր °C (°F)	−18.1 (−0.6)	−22.9 (−9.2)	−17.7 (0.1)	−2.8 (27)	4.5 (40.1)	10.1 (50.2)	16.2 (61.2)	13.7 (56.7)	6.2 (43.2)	−2.2 (28)	−11.7 (10.9)	−17.9 (−0.2)	−22.9 (−9.2)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	2.6 (0.102)	6.0 (0.236)	6.1 (0.24)	22.8 (0.898)	37.7 (1.484)	78.0 (3.071)	141.2 (5.559)	122.3 (4.815)	54.8 (2.157)	32.8 (1.291)	13.5 (0.531)	3.1 (0.122)	520.9 (20.506)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.1 mm)	1.3	2.3	2.5	4.5	6.2	9.0	11.1	9.8	6.4	4.8	3.0	2.0	62.9
% խոնավություն	54	54	49	48	53	64	73	75	67	62	60	56	59.6
Միջին ամսական արևային ժամ	167.6	175.9	227.7	243.8	267.8	233.9	202.2	203.3	212.3	199.8	165.2	160.9	2460,4
Տոկոս հնարավոր արևի լույս	55	58	61	61	60	53	45	49	58	59	55	55	55.8
աղբյուր: China Meteorological Administration

Քաղաքաշինություն

Թիենծինի կենտրոնական քաղաքը և Բինհայ Նոր տարածքը` լուսանկարված Միջազգային տիեզերակայանից

Թիենծինը պաշտոնապես կառուցվել է նոյեմբերի 21-ին։ Այն Հին Չինաստանի միակ քաղաքն է, որտեղ ճշգրիտ արձանագրվել է քաղաքի կառուցման ժամանակը։ Արևմտականացման շարժման և Թիենծինում տարբեր երկրներին պատկանոց շրջանների զարգացման շնորհիվ Թիենծինը դարձավ Չինաստանի առաջին քաղաքը, որը ընդունեց արևմտյան քաղաքաշինության հայեցակարգերը և սկսեց կիրառել դրանք։ Թիենծինի քաղաքային տարածական կառուցվածքը աստիճանաբար մեկ քաղաքից վերածվել է «զույգ քաղաքների` քաղաք և նավահանգիստ»։ «Զույգ քաղաքներ» արտահայտությունը վերաբերում է Թիենծինի կենտրոնական քաղաքային տարածքին և Բինհայ Նոր տարածքի նավահանգստին։

Ավելի քան 600 տարվա զարգացման ընթացքում Թիենծինը աստիճանաբար ձևավորեց իր ուրույն քաղաքային ճարտարապետական ​​ոճ, որը համատեղում է չինական և արևմտյան ոճերը։ Ներկայումս Թիենծինում կան ոչ միայն հին չինական ոճի շինություններ այլև մեծ թվով ժամանակակից արևմտյան ոճի շենքեր։ Թիենծինը ներկայումս ունի 872 չինական դասական շինություններ, ինչպես նաև Բրիտանիայից, Ֆրանսիայից, ԱՄՆ-ից, Ռուսաստանից, Իտալիայից, Ավստրիայից, Գերմանիայից, Ճապոնիայից և այլ երկրներից փոխառված պատմական եվրոպական ոճի շինություններ։

Քաղաքի հատակագիծ

Սիաո Պայ Լու,Թիենծին

Գիշերային տեսարան Թիենծինում

Կենտրոնական շրջանը Թիենծինի ծննդավայրն է, ինչպես նաև քաղաքական, մշակութային և առևտրային կենտրոնը։ «Թիենծինի տարածքային զարգացման ռազմավարությունը» առաջարկում է «մեկ հիմնական և երկու օժանդակ, գետափնյա ընդլայնման և ֆունկցիոնալ բարելավման» քաղաքաշինական հայեցակարգը։ «Մեկ հիմնական և երկու օժանդակ» տարածքները քաղաքի գլխավոր կենտրոնը` Սյաոպայլուն և Արևմտյան կայարանն ու Թիեն կան Լյո լինն են։ Սիաո պայլուի հիմնական տարածքը բաղկացած է բուն Սիաոպայ փողոցից, Հարավային կայարանի բիզնես թաղամասից, Հե փին փողոցից, Պին Ծիան փողոցից, Նանկին փողոցից, Թիենծինի ֆինանսական կենտրոնից և այլն։ Այնուամենայնիվ, այն բանից հետո, երբ հրապարակվեց Թիենծինի կենտրոնական քաղաքի «Մեկ հիմնական և երկու օժանդակ շրջանների» պլանը, Թիենծինի քաղաքապետարանը անմիջապես փոխեց պլանավորման բովանդակությունը հիմնական քաղաքի մեջ մտցնելով նաև Թիենծինի մշակութային կենտրոնը և դրա հարակից տարածքները։

Բինհայ Նոր Տարածքը ծառայում է որպես Թիենծինի քաղաքային կառուցվածքի զարգացման կենտրոն։ Այն հիմնվել է 1990-ականներին, երբ Թիենծինի կառավարությունը որոշեց շարժվել արդյունաբերությունը դեպի արևելք տեղափոխելու ռազմավարությամբ` կենտրոնացնելով կենտրոնական քաղաքում տեղակայված արդյունաբերական ձեռնարկությունները դեպի արևելյան ափ և նավահանգիստներ։ Ներկայումս Բինհայ Նոր Տարածքը ենթագավառային շրջան է, ազգային մակարդակի կարևորության շրջան և ազգային զարգացմանն աջակցող բարեփոխումների կենտրոն, որը գտնվում է Թիենծին քաղաքի իրավասության ներքո։ Դա դեպի արտաքին աշխարհ Չինաստանի հյուսիսային դարպասն է, բարձր մակարդակի ժամանակակից արտադրական ձեռնարկություններով, հյուսիսային միջազգային նավարկության կենտրոնով և այլն։ Գտնվելով Թիենծինի արևելյան ափին, այն Եվրասիական մայրցամաքային կամրջի մոտակա արևելյան մեկնարկային կետն է և կարևոր ելք` Չինաստանի հարևան դեպի ծով ելք չունեցող երկրների համար։ Դրա զարգացման հարցը ներառվել է Չինաստանի ինչպես «11-րդ հնգամյա պլանի» այնպես էլ «12-րդ հնգամյա պլանի» շարքում։ Բինհայի նոր տարածքը ներառում է Թիենծինի տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտին, առաջադեմ արտադրական արդյունաբերական գոտին, Թիենծինի օդանավակայանի տնտեսական գոտին, որտեղ խմբավորված են օդային տրանսպորտի արդյունաբերական ձեռնարկությունները, Թիենծինի ազգային անկախ նորարարության ցուցադրական գոտին, որտեղ հավաքված են բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերական ձեռնարկությունները։ Այստեղ է գտնվում նաև հիմնական տնտեսական գոտին և Նան Կանի արդյունաբերական գոտին, որտեղ խմբավորված են նավահանգստային արդյունաբերությունաբերական ձեռնարկությունները, չին-Սինգապուրյան Թիենծինի էկո քաղաքը (Ափամերձ զբոսաշրջության գոտի), Կենտրոնական բիզնես շրջանը և այլ արդյունաբերական ֆունկցիոնալ տարածքներ։ 2015 թվականի ապրիլին Բինհայ Նոր տարածքում ստեղծվեց Թիենծինի ազատ առևտրի գոտին։

Պատմական ճարտարապետություն

Թիենծինի Լիշունտե հյուրանոցը

Թիենծինում պատմության ընթացքում կառուցել են բազմաթիվ հին չինական շինություններ, որոնք հիմնականում կենտրոնացած են Հին մշակույթի փողոցի տարածքում։ Ժամանակի ընթացքում պատերազմների և տեխնածին ավերածությունների պատճառով քաղաքում կանգուն մնացել են չինական դասական մի քանի հիմնական շենքեր, որոնք հիմնականում կրոնական վայրեր են, ինչպիսիք են Թիենծինի կոնֆուցիական տաճարը, Թիենծինի Թիենհոը պալատը, Նեֆրիտե կայսեր տաղավարը, Թիենֆեյ պալատի ավերակները, Լու Ծութանի զոհասեղանը, Տապեի Ծեն տաճարը, Տու լե տաճարը և այլն։ Բացի այդ, Թիենծինի աշտարակը, Շի Ծիա պալատը, Լի Չուն տաղավարը և այլ շինություններ համարվում են հին չինական ոճի հիմնական ներկայացուցիչները։

Նոր ժամանակներում տարբեր երկրների շրջանների զարգացման շնորհիվ Թիենծինում կառուցվել են մեծ թվով արևմտյան ոճի պատմական շինություններ։ Թիենծինի արևմտյան ճարտարապետական ​​ոճերը բազմազան են. կարելի է գտնել տարբեր երկրներին հատուկ ճարտարապետական ոճեր։ Դրանցից է բանկի շենքային համալիրը, որը գտնվում է Ծիեֆան Հյուսիսային փողոցի վրա, ինչպես նաև Թիենծինի HSBC բանկի շենքը, խիստ դասական բրիտանական ոճով է կառուցված Լիշունտե հյուրանոցը, հայտնի շենքերից են նաև նախկին չին-ֆրանսիական արդյունաբերական և առևտրային բանկը և այլն։ Քաղաքում դեռևս կան 1920-1930-ական թվականներին կառուցված տարբեր ոճերի բազմաթիվ շինություններ։ Թիենծինի հիմնական պողոտաները հայտնի են «բազմաթիվ ազգերի ճարտարապետական ​​թանգարան» անունով։ Հինգ պողոտայի ներկայացուցչական շենքերը ներառում են Թիենծինի տեխնոլոգիական և բիզնեսի քոլեջի կարմիր սալիկապատ թեք տանիքով գլխավոր շենքը և արքայազն Քինգի առանձնատունը։ Թիենծինի իտալականը շրջանը նախկինում եղել է Իտալիայի ենթակայության տակ։ Տարածքում իտալական ոճի ներկայացուցչական շենքերը ներառում են բնօրինակ իտալական զորանոցը և Լիան Կիչաոյի նախկին նստավայրը։ Բացի այդ, Հե Փին ճանապարհի երկայնքով կան բազմաթիվ ֆրանսիական ոճի շինություններ, քանի որ այն ի սկզբանե եղել է ֆրանսիական շրջանի տարածքում։ Թիենծինում բավականին առանձնահատուկ են նաև կրոնական շենքերը, ինչպիսիք են ֆրանսիական ռոմանական ոճով Սիքայ եկեղեցին, հրեական ոճով տաճարը, գոթական ոճով եկեղեցին և այլն։

Ժամանակակից ճարտարապետություն

Գոլդին 117 ֆինանսական կենտրոն (2018 թվական փետրվար)

Թիենծինի Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոն (աջ կողմում)

Ծինմեն շինության գիշերային տեսարան

Տնտեսության և քաղաքաշինության զարգացման հետ մեկտեղ Թիենծինում ավելի ու ավելի շատ ժամանակակից շենքեր և երկնաքերեր են կառուցվում։ Ինչպես, օրինակ, Թիենծինի ռադիոհեռարձակման և հեռուստատեսային աշտարակը, որն իր կառուցման ժամանակաշրջանում ամենաբարձրն էր Չինաստանում, հայտնի է նաև եվրոպական ոճի Թիենվան հրապարակը, Թիենծինի համերգասրահը, Թիենծինի աշտարակը, որը ներառում է նաև ավանդական չինական օրիգամիի արվեստի տարրեր։ Հայտնի են նաև Թիենծին Գեյթ շենքային համալիրը` կառուցված Հաղթական կամարի ոճով, Թիենծինի բնական պատմության թանգարանը՝ կարապի ձևով ապակե և պողպատե կառուցվածքով, Թիենծինի աչքը, խոշոր ժամանակակից երկաթուղային կայարանները, որոնցից են Թիենծինի կայարանը, Թիենծինի արևմտյան կայարանը և այլն։

Թիենծինում 150 մետրից բարձր մոտ 100 երկնաքեր կա, որոնք դասվում են աշխարհի լավագույնների շարքին։ Այնուամենայնիվ, ի տարբերություն այնպիսի քաղաքների, ինչպիսին է Հոնկոնգը, Թիենծինի երկնաքերերի շրջանները հավասարաչափ չեն բաշխված ամբողջ քաղաքում, այլ ցրված են և հիմնականում հավաքված են քաղաքի կենտրոնական տարածքում և Բինհայ Նոր տարածքի առանցքային հատվածներում։ Դրանց թվում հայտնի է Գոլդին 117շենքը, որը Չինաստանի Յանցզի գետից հյուսիս գտնվող ամենաբարձր շենքն է:Այն մտնում է 500 մետրից ավել բարձրություն ունեցող շինությունների թվի մեջ։ Բացի վերոնշյալներից Բինհայ նոր շրջանում կառուցվում են բազմաթիվ այլ նորաոճ շինություններ, դրանցից է օրինակ Սիանլուվան բիզնես շրջանը։ Ներկայումս Թիենծինում կառուցված և շահագործման հանձնված ամենաբարձր երկնաքերերի եռյակն են լրացնում Թիենծինի Չոու Թայ ֆինանսական կենտրոնը, Թիենծինի միջազգային ֆինանսական կենտրոնը, Թիենծինի Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնը։

Կամուրջներ

Թիենծինը կառուցվել է Հայհե գետի ավազանին, այսպիսով քաղաքի գետային ցանցի խիտ լինելու պատճառով այստեղ կառուցվել են բազմաթիվ կամուրջներ։ Թիենծինում բաց նավահանգիստների ստեղծումից հետո այստեղ կառուցվել են արևմտյան ոճի պողպատե թափանցիկ կամուրջներ, որոնցից են կախովի կամուրջները։ Կամուրջների փորձագետ Մաո Իշենը ասել է, որ երկրի գրեթե բոլոր բացվող-փակվող կամուրջները գտնվում են Թիենծինում։ Պատմականորեն Թիենծինի կամուրջները հիմնականում եղել են փայտե կամ քարե։ Այդ ժամանակ որոշ ավելի մեծ գետեր, ինչպիսիք են Հայհե գետը, Հարավային ջրանցքը, Ծիյա գետը և Հյուսիսային ջրանցքը անցնելու համար օգտագործում էին լաստանավեր:1887 թվականին կառուցվել է Թիենծինի առաջին պողպատե կամուրջը՝ Տահոն կամուրջը։ 1888 թվականին Չինաստանի ամենավաղ թափանցիկ պողպատե կամուրջը՝ Ցզինհուա կամուրջը, կառուցվել է Հարավային ջրանցքի վրա։ 1906 թվականին կառուցվել է Ծինթան կամուրջը, որը կարող է բացվել հորիզոնական ուղղությամբ և պտտվել քաաղաքի Իտալիայի և Ավստրիայի շրջանների շուրջ։ 1926 թվականին Լաոլոնտոու երկաթուղային կայարանի հարևանությամբ կառուցվել է նոր բացվող կամուրջ։ Այն կոչվեց Վանկուո կամուրջ և հետագայում այն ​​վերանվանվեց Ճոնճեն կամուրջ անվանմամբ։ Սա միակ հին պողպատե կամուրջն է Չինաստանում, որը կարող է բացվել մինչ օրս։ 1985թ.-ին Հայմենի կամուրջը դարձավ Չինաստանի առաջին և ամենամեծ ուղղահայաց բարձրացված պողպատե կամուրջը։

Ներկայումս Թիենծինում կա ավելի քան 100 կամուրջներ, այդ թվում՝ 20 կամուրջ Հայհե գետի վրայով, և յուրաքանչյուր կամուրջ ունի իր ուրույն ոճը։ Բացի այդ, Հայհե գետի կամուրջները ներառում են Յոնլի կամուրջը, Ծինան կամուրջը, Առյուծի կամուրջը, Առաջընթացի կամուրջը, Բեյանի կամուրջը, Տակու կամուրջը, Չիֆենի կամուրջը, Ծինհուի կամուրջը, Ճիկու կամուրջը և այլն։ Դրանցից Յոնլի կամրջի վրա է կանգնեցված Թիենծինի աչքը։

• 
  Լի Կոնլու կամուրջ
• 
  Ծիեֆան կամրջի գիշերային տեսարան
• 
  Ֆենհուա կամուրջ (Ճիկու կամուրջ)
• 
  Պեյինմեն կամուրջ
• 
  Պեյան կամուրջ

Տնտեսություն

Թիենծինի Սիաոպայլոու շրջանը

Թիենծինը դեռ Ցին դինաստիայի կառավարման տարիների վերջից եղել է Չինաստանի տնտեսապես ամենազարգացած քաղաքներից մեկը և մինչ այժմ էլ համարվում է Չինաստանի տնտեսապես զարգացած քաղաքներից մեկը։ Այնուամենայնիվ, Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հիմնադրումից հետո առաջին երկու տասնամյակների ընթացքում քաղաքը չուներ մեկ ընդհանուր ազգային ներդրումային ծրագիր։ 1976 թ.-ին Տանշանի երկրաշարժի հետևանքների և Կենտրոնական քաղաքականության դեպի հարավ-արևելյան ափ տեղաշարժի հետևանքով, Թիենծինը աստիճանաբար կորցրեց իր առաջատար դիրքերը Չինաստանի տնտեսության մեջ։ Երկրորդ պատճառը որը դանդաղեցնում էր Թիենծինի զարգացումը այն էր, որ քաղաքը հարում է Պեկինին, ինչը նշանակում է, որ երկար ժամանակի ընթացքում հիմնական ռեսուրսները կենտրոնացած էին Պեկինում։ 1980-ականներին Թիենծինի տնտեսական աճի տեմպը մեկ անգամ ցածր էր ազգային միջինից։ 1994 թվականին Թիենծինի կառավարությունը սկսեց իր ռազմավարական քայլը դեպի արևելք և գործադրեց բոլոր ջանքերը Բինհայի նոր տարածքը կառուցելու համար։ 2005 թվականից կենտրոնական կառավարությունը հաջորդաբար ներառել է Թիենծինի Բինհայի նոր տարածքի զարգացումը ազգային 11-րդ հնգամյա պլանում և ազգային զարգացման ռազմավարության մեջ և հաստատել Բինհայի նոր տարածքը որպես ազգային համապարփակ բարեփոխումների փորձնական գոտի։ Այս ամենը համեմատաբար արագացրել է քաղաքի զարգացման տեմպերը, սակայն Թիենծինը դեռևս բախվում է տարածաշրջանի զարգացման հետ կապված բազմաթիվ խնդիրների։

2016 թվականից հետո Թիենծինի տնտեսական աճը կանգ է առել, և բազմաթիվ քաղաքային պետական ձեռնարկություններ, ինչպիսիք են Բոհայի երկաթի և պողպատի գործարանը, Թիեն Ֆան կազմակերպությունը, Թիենծինի տեքստիլ արտադրության գործարանը մեկը մյուսի հետևից բախվել են ճգնաժամերի։ 2017-ին բազմաթիվ գործոնների պատճառով, ինչպիսիք են շրջակա միջավայրի պահպանության խնդիրները և Ազգային խաղերի դադարեցումը, Թիենծինի տնտեսական աճի տեմպերը կտրուկ անկում են ապրել։ Այնուամենայնիվ քաղաքի ՀՆԱ-ն կազմել է 1,859538 միլիարդ յուան, ինչը 3,6 տոկոսով ավել է նախորդ տարվա համեմատ։ 2018 թվականին Թիենծինի ՀՆԱ-ն կազմել է 1,880964 միլիարդ յուան՝ տարեկան կտրվածքով աճելով 3,6 տոկոսով։ 2019 թվականին Թիենծինի ՀՆԱ-ի տվյալները կտրուկ կրճատվել են՝ հասնելով 1,410,428 միլիարդ յուանի։

Գյուղատնտեսություն

2017 թվականին Թիենծինի բուսաբուծության, անտառային տնտեսության, անասնաբուծության և ձկնորսության ընդհանուր արտադրանքի արժեքը կազմել է 38,207 միլիարդ յուան, այդ թվում՝ 18,317 միլիարդ յուան՝ բուսաբուծության, 898 միլիոն յուան՝ անտառային տնտեսության, 10,796 միլիարդ յուան՝ անասնաբուծության և 10,796 միլիարդ յուան՝ ձկնորսության համար։ Տարեցտարի գյուղատնտեսությունը ցույց է տվել փոքր նվազման միտում։ Մշակաբույսերի ընդհանուր ցանքատարածությունը կազմում է 439500 հա, դրանց ընդհանուր քանակը վերջին տարիներին համեմատաբար կայուն է։ Անտառների ընդհանուր մակերեսը կազմում է 293000 հա, իսկ միջին տարեկան անտառապատման տարածքը կազմում է մոտ 10000 հա: Թիենծինի պարենային մշակաբույսերի աճեցման մեջ գերակշռում են երեք մշակաբույսերը՝ ցորեն, բրինձ և եգիպտացորեն։ Թիենծինի հյուսիսային հատվածը հիմնականում ցանում է ցորեն և եգիպտացորեն, արևելյան մասը բրնձի արտադրության տարածք է։ Թիենծինի գյուղատնտեսությունը հիմնականում զարգանում է առափնյա շրջաններում, այն դարձնելով Հյուսիսային Չինաստանում բանջարեղենի, անասնաբուծական արտադրանքի և ծովամթերքի արտադրանքի կարևոր արտադրական կենտրոն։ Թիենծինի հատուկ գյուղատնտեսական արտադրանքները ներառում են՝ Տուլյո քացախ, թիենծինյան պահածոյացված բանջարեղեն, Սյաոճան տեսակի բրինձ, բողկ և այլն։

Արդյունաբերություն

Թիենծինում Airbus A320-ի հավաքման գործարան

Թիենծինն ունի զարգացած արդյունաբերական ճյուղեր։ Այն Չինաստանի ժամանակակից արդյունաբերության ծննդավայրն է։ Թիենծինի լայնածավալ արդյունաբերական նախագծերն ու ձեռնարկությունները ներառում են Airbus A320-ի վերջնական հավաքման արդյունաբերական ձեռնարկությունները, Airbus A330 առաքման կենտրոնը, Long March 5 սերիայի հրթիռների հետազոտության և մշակման արտադրական կենտրոնը, Բոհայի քիմիական գործարանը և այլ ձեռնարկություններ։

Թիենծինը կարևոր դեր է խաղում Չինաստանի արդյունաբերության ժամանակակից պատմության մեջ։ Քաղաքի աղի գործարանը և Յոնլիի ալկալիների գործարանը Չինաստանի քիմիական արդյունաբերության առաջադեմ ձեռնարկություններն են։ 1958 թվականի մարտին Թիենծինի ռադիոէլեկտրոնիկայի գործարանը արտադրեց Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունում առաջին հեռուստացույցը, վերջինիս անվանումը «Beijing Brand» էր։ Քանի որ Բինհայ Նոր Տարածքը դարձավ ազգային համապարփակ բարեփոխումների փորձնական գոտի, Թիենծինը սկսեց իրականացնել խոշոր արդյունաբերական ներդրումների քաղաքականություն՝ արդյունաբերությունը օպտիմալացնելու նպատակով։ Այն սկսեց արդյունաբերության հիմք վերցնել օդատիեզերական, նավթաքիմիական, մեքենաների, էլեկտրոնային տեղեկատվության, կենսաբժշկության, էներգիայի, քիմիական նյութերի, ռազմական արդյունաբերության ութ ճյուղերը։ Աշխարհի լավագույն 500 ընկերություններից մի քանիսը իրենց մասնաճյուղերը և գրասենյակներ հիմնեցին Թիենծինում։ 2006 թվականի հունիսին Airbus A320 շարքի ինքնաթիռների վերջնական հավաքման գործարանը տեղակայվեց Թիենծինում․ որը աշխարհում Airbus-ի երրորդ վերջնական հավաքման գոտին է՝ Ֆրանսիայից և Գերմանիայից հետո։ Թիենծինը դարձավ միակ քաղաքը երկրում և նույնիսկ աշխարհում, որն ունի ինչպես ավիացիոն, այնպես էլ օդատիեզերական արդյունաբերություն։ 2016 թվականի սկզբին բռնկվեց Բոհայի երկաթի և պողպատի գործարանի ճգնաժամը։

2020 թվականին նոր կորոնավիրուսի բռնկումից հետո կենսադեղագործական ընկերությունները հաջողությամբ մշակել են նոր կորոնավիրուսային պատվաստանյութ։ 2023 թվականին Airbus-ը և Թիենծինը ստորագրեցին համաձայնագիր՝ քաղաքում կառուցելու երկրորդ A320 սերիայի վերջնական հավաքման գործարանը։ Վերջինս նախատեսվում է շահագործման հանձնել 2025 թվականին։

Առևտուր

Թիենծինի Ցյուենյե հանրախանութը

Մին դինաստիայի ժամանակ ջրանցքով փոխադրման, նավափոխադրումների և աղի արդյունաբերության զարգացումը նպաստեցին Թիենծինում առևտրի զարգացմանը։ Թիենծինի ամենավաղ շուկաները և առևտրային թաղամասերը հիմնականում ի հայտ են եկել Մին դինաստիայի ժամանակաշրջանում։ Այս ժամանակաշրջանում Թիենծինը Չինաստանի հյուսիսում դարձել էր ազատ առևտրի կենտրոն։ Թիենծինում ազատ առևտրային զարգացումը շարունակվեց մինչև Ցին դինաստիանի ժամանակաշրջան։ Հիմնական առևտուրը կենտրոնացած էր Թիենծինի Կուայի փողոցում՝ Հայհե գետի արևմտյան ափին։ Թիենծինում առևտուրն աննախադեպ բարգավաճում էր ապրում։ Չինաստանի Հանրապետության օրոք Թիենծինը դարձավ հյուսիսային առևտրային կենտրոնը, Թիենծինի Կուանյե Ցյուենյե և Չժոնյուեն ​​հանրախանութները այդ ժամանակ հայտնի առևտրային վայրեր էին։ Որպես Չինաստանի արդյունաբերության և առևտրի ծննդավայրերից մեկը՝ Թիենծինն ունի ավելի քան 100 հեղինակություն վայելող ապրանքանիշեր, ինչպիսիք են՝ Guifaxiang, Goubuli, Er'eryan, Qianxiangyi, Kite Wei, Clay Figure Zhang և այլ ապրանքանիշեր։ Ժամանակակից Թիենծինում առևտուրը միջին մակարդակի վրա է։ Ըստ 2016 թվականի Չինաստանի քաղաքային հանրախանութների զարգացման ինդեքսի, քաղաքը մրցույթին մասնակցած Չինաստանի 36 քաղաքների մեջ զբաղեցրել է 32-րդ տեղը։

Ֆինանսներ

Թիենծինում անանուխի գործարանի մասնաճյուղ

Նորագույն ժամանակներում Թիենծինում ֆինանսական ոլորտը ծաղկում էր, սակայն 1949 թվականից սկսած բուն Չինաստանում այս ոլորտը սկսեց անկում ապրել։ 1797 թվականին Շանսիի բնիկ Լեյ Լութայը բացեց Ռիշենչան բանկի մասնաճյուղը, որը ամենաառաջին բանկն էր Թիենծինում։

1882 թվականից ի վեր մեկը մյուսի ետևից Չինաստանում բացվեցին օտարերկրյա բանկեր, ինչպիսիք են HSBC, Citigroup, Macquarie, չին-ռուսական Տաոշեն, Dehua, Yokohama Zhengjin, Amundi, չին-ֆրանսիական և ամենավաղ չինական բանկը՝ Չինաստանի կոմերցիոն բանկը։ 1909 թվականին Թիենծինում բացվեց Պեյյանի ֆոնդային բորսան։ 1930-ականների կեսերին Թիենծինում կար 103 չինական բանկ։ Դրանցից Salt բանկը, Ծինչեն բանկը, Հարավչինական բանկը և մայրցամաքային բանկը միասին հայտնի են որպես «Չորս հյուսիսային բանկեր», և նրանցից առաջին երեքն ունեն իրենց գլխամասային գրասենյակները Թիենծինում։ 1940-ականներին Թիենծինում կային ավելի քան 270 ներքին և արտասահմանյան ապահովագրական հաստատություններ և ֆոնդային բորսաներ։ Այն այդ ժամանակ Շանհայից հետո Չինաստանի ֆինանսական կենտրոնն էր։ 1956 թվականից հետո ֆոնդային առևտուրը դադարեց։ Բարեփոխումից և բաց գոտիներ ստեղծելուց հետո Թիենծինը սկսեց հետ մնալ արևելքում ֆինանսական տեղաբաշխման հարցում։ Ֆինանսական հաստատությունների ավանդների և վարկերի մնացորդների աճի տեմպերը շատ տարիների ընթացքում ավելի ցածր էին ազգային միջինից, իսկ դրանց համամասնությունը քաղաքում ցույց տվեց նվազման միտում։ 1994 թվականին Թիենծին քաղաքում միավորեցին մի քանի մեծածախ ապրանքների մեծածախ շուկաներ ինչի արդյունքում առևտրի ծավալը նույնիսկ գրավեց երկրում չորրորդ հորիզոնականը։ Այնուամենայնիվ, կային նաև ռիսկային միջադեպեր, վերջիններս առաջացել էին տարբեր խախտումների պատճառով։

Քանի որ Բինհայ Նոր Տարածքը հաստատվել է որպես ազգային համապարփակ աջակցող բարեփոխումների փորձնական գոտի, այն սկսել է փորձնական բարեփոխումներ ինչպես ֆինանսական ոլորտում, այնպես էլ այլ ասպեկտներում։ Թիենծինի կապիտալի փոխանակման կենտրոնի նախաձեռնությամբ և աջակցությամբ մեկը մյուսի հետևից հիմնադրվեցին մի շարք տարածաշրջանային առևտրային վայրեր, ինչպիսիք են Թիենծինի կապիտալի փոխանակման բորսան, Թիենծինի Բոհայի շուկան, Բոհայի ապրանքային բորսան, Թիենծինի արտանետումների իրավասության բորսան և Թիենծինի մշակութային և արվեստի բորսան։ Միևնույն ժամանակ, անկանոն վերահսկողության պատճառով, մասնավոր կապիտալի ֆոնդերը Թիենծինում խառնաշփոթ են առաջացրել, և բազմաթիվ անօրինական դրամահավաքներ են իրականացվել՝ մասնավոր կապիտալի ներդրումների անվան տակ։

Տնտեսական գոտիներ

Թիենծինի կառավարության ներքո են գտնվում հինգ ազգային մակարդակի զարգացման գոտիներ և մեկ ազգային մակարդակի բարձր տեխնոլոգիաների գոտի, որոնցից են մասնավորապես՝ Թիենծինի, Սիկին, Վուկին, Թիենծինի Ծիյա, Պեյչենի տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտիները և Թիենծինի Բինհայի բարձր տեխնոլոգիաների գոտին։

Թիենծինի զարգացման գոտին հիմնադրվել է 1984 թվականի դեկտեմբերի 6-ին։ Այն Չինաստանի ազգային տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտիներից մեկն է։ Ազգային տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտիների համապարփակ զարգացման մակարդակի գնահատման ժամանակ այն գրանցել է առաջնությունում 15 տարի անընդմեջ հաղթելու ռեկորդ։ Երբ Դեն Սյաոպինը 1986 թվականի օգոստոսին հետազոտություն անցկացրեց Թիենծինի զարգացման գոտում, նա գրեց «Զարգացման գոտին մեծ հույսեր ունի»։ 2010 և 2011 թվականներին Սիկին և Վուցին զարգացման գոտիները արդիականացվել են և վերածվել ազգային մակարդակի տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտիների։ Իսկ Թիենծինի բարձր տեխնոլոգիաների գոտին ազգային մակարդակի բարձր տեխնոլոգիաների գոտիների առաջին խմբաքանակից է։ 2016 թվականի նոյեմբերին Թիենծին և Պեկին քաղաքները համատեղ ստեղծեցին Թիենծինի Բինհայ գիտական ​​և տեխնոլոգիական պարկի կառուցումը, որը Չինաստանի առաջին միջմարզային համապարփակ բարեփոխումների փորձնական գոտին է։ 2022 թվականի դեկտեմբերին Թիենծին քաղաքը սկսեց նախապատրաստվել Թիենքայի բարձրագույն կրթության գիտական ​​և նորարարական պարկի կառուցմանը։

Մշակույթ

Ազգային մշակութային փողոց

Սկզբնական շրջանում Թիենծինի մշակույթը ձևավորվել է տարածաշրջանում հատվող ծովային ճանապարհների ազդեցության տակ։ Բացի այդ քաղաքի մշակույթի վրա մեծ ազդեցություն են թողել եվրոպական երկրները։ Վաղ շրջանում Պեկին-Հանչժոու Մեծ ջրանցքի բացումից ի վեր, ջրային տրանսպորտի մշակույթը ձևավորեց Թիենծինի ավանդական քաղաքային մշակույթի սկզբնական ձևը։ Ցին դինաստիայի վերջին շրջանում՝ նավահանգստի բացումից ի վեր, ժամանակակից արդյունաբերական և առևտրային քաղաքակրթության ներդրումը և Արևմտյան մշակույթը թուլացրեցին Թիենծինի տեղի ավանդական մշակույթը, իսկ վերջինս աստիճանաբար սկսեց իր մեջ հավաքել համաշխարհային մշակույթի տարբեր նմուշներ։ Արդյունքում ստեղծվեց Թիենծինի քաղաքային մշակույթը, որը չինական և արևմտյան մշակույթի համադրություն է։ Այն կարելի է տեսնել այնպիսի ասպեկտներում, ինչպիսիք են սնունդը, ժողովրդական սովորույթները, արվեստը և ճարտարապետությունը և հատկապես դրամատուրգիան։ 2015 թվականի հունիսին Նանկայի համալսարանի ազատական ​​արվեստի դպրոցը ստեղծեց Թիենծինի ուսումնասիրությունների հետազոտական ​​կենտրոնը, որի հիմնական հետազոտական ​​ուղղությունը Թիենծինի մշակույթն էր։

Բեմական արվեստ

Թիենծինի օպերայի շենքը

Թիենծինը այն վայրն է, որտեղ ծագել, ծաղկել և զարգացել են ժողովրդական արվեստի բազմաթիվ ձևեր, ուստի այն հայտնի է որպես «Ժողովրդական արվեստի ծննդավայր»։ Թիենծինում ձևավորվել են ժողովրդական արվեստի այնպիսի ձևեր, ինչպիսիք են թիենծինյան շիտյաոն, թիենծինյան ալեգրոն, ինչպես նաև պեկինյան օպերան և այլն։

Թիենծինում չինական ավանդական երգիծական ներկայացումների արվեստը ձևավորվել է դեռ Ցին դինաստիայի շրջանում։1920-ական թվականներին Թիենծինի գրախանութներն ու թեյարանները աստիճանաբար թույլատրեցին իրենց տարածքներում ընդունել երգիծական դերասաններին։ 1949թ.-ից հետո Թիենծինում ավանդական երգիծական արտիստները փոխակերպեցին իրենց ներկայացումների բովանդակությունը՝ դրանք ավելի հասանելի դարձնելով հասարակությանը։ Այսօր ավանդական չինական երգիծական ներկայացումներ կարելի է տեսնել Թիենծինի բոլոր թատրոններում և թեյարաններում։ Թիենծինում հայտնի երգիծաբան վարպետների կամ դերասանների թվում են՝ Մա Սանլին, Հոու Պաոլինը, Չան Պաոկունը, Կաո Ինպեյը, Մա Ծին, Ֆեն Կոնը, Կուո Տեանը և այլն։

Պեկինյան օպերան Թիենծինում ներկայացվել է Ցին դինաստիայի ժամանակաշրջանում իսկ դրանից հետո սկսել է աստիճանաբար ծաղկում ապրել։ Նախկինում կար ասացվածք՝ «արվեստ սովորիր Պեկինում, հայտնի դարձիր Թիենծինում և փող աշխատիր Շանհայում»։ Մշակութային հեղափոխության ժամանակ Թիենծինի պեկինյան օպերային խումբը ներկայացրեց միայն ութ օպերային ներկայացում, մինչդեռ Պեկինի մյուս օպերային խմբերը լուծարվեցին միայն 1980-ականներին վերականգնվեցին և ստեղծվեց Պեկինի երիտասարդական օպերային խումբը։ Չինաստանի մեծ թատրոնը, որը հիմնադրվել է 1936 թվականին, Թիենծինի դրամատիկական թատրոնի պատմության մեջ կարևոր ներկայացման վայր էր։ Այդ ժամանակ արդյունաբերության մեջ շրջանառվում էր «Երգիր Չինաստանը հայտնի դառնալու համար» երգիծական ներկայացումը, որն արտացոլում էր Չինաստանի սոցիալ-քաղաքական իրավիճակը։ Մեծ թատրոնի դերը Պեկինի օպերային ներկայացումների փոխանակման գործում կարևոր դիրք։

Դրաման Թիենծինում չինական և արևմտյան մշակույթների միախառնման մարմնացումն է։ Դեռևս 1901թ.-ին մանկավարժ Ճան Պոլինը սկսեց զբաղվել դրամայի զարգացման քարոզչությամբ: Նրա կրտսեր եղբայրը առաջին վաղ դրամատիկական ակտիվիստն ու ռեժիսորն էր, ով ուսումնասիրեց ժամանակակից դրամատիկական արվեստը արտասահմանում և չինական լսարանին ներկայացրեց արևմտյան ռեալիստական ​​դրաման։ 1906 թվականին Լի Շուտոնը և նրա դասընկեր Զեն Սյաոկուն Թիենծինում հիմնադրեցին «Չունլիո» սիրողական դրամատիկական խումբը և ներկայացրեցին «Տրավիատա» ներկայացումը, որը առաջին չինական դրաման էր։ Թիենծինի հայտնի դրամատուրգ Կաո Յուն ստեղծել է այնպիսի պիեսներ, ինչպիսին է «Ամպրոպը»։

Ֆիլմեր և երաժշտություն

Թիենծինի համերգասրահը

Չինաստաանի ֆիլմարտադրության սկզբնակետը Թիենծինն է։ 1905 թվականի հունիսին Թիենծինի ամսագրերից մեկում հրապարակվեց բրիտանական կազմակերպության հայտարարություն, որում ասվում էր. «արտասահմանից ներմուծվել են մի քանի նոր կինոմեքենաներ…»: Փաստագրված գրականության մեջ Չինաստանում «ֆիլմ» բառը հայտնվում է առաջին անգամ։ Այդ ժամանակվանից Պեկինում, Թիենծինում և Հեբեյում «ֆիլմ» աստիճանաբար տերմինը սկսեց հանրաճանաչ դառնալ: 1896 թվականին ֆրանսիական Pathé ընկերությունը առաջին անգամ Թիենծինի ֆրանսիական շրջանում ֆիլմեր ցուցադրեց։ 1907 թվականի հունվարին Կե Կոն փողոցի վրա ծնվեց Չինաստանի ամենավաղ կինոթատրոնը՝ Կուանսյան կինոթատրոնը։ 1930-ական թվականներին Թիենծինն ուներ ավելի քան 80 կինոթատրոն և ֆիլմեր արտադրող ընկերություն՝ մեկ տարվա ընթացքում ցուցադրելով 287 արտասահմանյան և 52 հայրենական ֆիլմեր։ 1945 թվականին ամերիկյան և խորհրդային կինոընկերությունները, ինչպիսիք են Universal Pictures-ը, Paramount-ը, Fox-ը և Warner-ը, հաջորդաբար գրասենյակներ հիմնեցին Թիենծինում, իսկ չինական կինոընկերություններին էին պատկանում Guanghua Film and Drama և Bohai Film կազմակերպությունները։

Թիենծինի Ջուլիարդի դպրոցը

1930-ականներին Թիենծինում ելույթ են ունեցել դասական երաժիշտներ, ինչպիսիք են Յաշա Հայֆեցը, Ֆրից Կրեյսլերը և Ռախմանինովը: Չինաստանում արևմտյան երաժշտության տարածման հայտնի գործիչներից էր Լի Շութոնը։ Նրա «Հրաժեշտի երգը», լայնորեն կիրառվում էր որպես դպրոցական երգ՝ Չինաստանի Հանրապետության առաջին տարիներին դասավանդվելով նորաոճ դպրոցներում։ Չինաստանի երաժշտության պատմության մեջ այն համարվում է հիմնական դասական կոմպոզիցիաներից մեկը: 1950-ական թվականներին Թիենծինում ստեղծվեցին Երաժշտության Կենտրոնական Կոնսերվատորիան և Թիենծինի երաժշտական ​​Կոնսերվատորիան: Այս երկու հաստատությունները պատրաստել են բազմաթիվ ժամանակակից երաժիշտների և երգիչների։ 1988 թվականին Թիենծինի երաժիշտ Սու Կոնը «Վերջին կայսրը» ֆիլմի սաունդթրեքի համար շահեց 60-րդ «Օսկար» մրցանակը՝ արժանանալով ֆիլմի լավագույն կոմպոզիտորի տիտողսին և դառնալով առաջին չինացին, որը արժանացել է Օսկար մրցանակին: Բացի այդ, «Երգում ենք հայրենիքը» երգի (որը հայտնի է որպես «Երկրորդ ազգային օրհներգ») կոմպոզիտոր Վան Սինը և Լյու Հուանը՝ Պեկինի Օլիմպիական խաղերի բացման արարողության երգիչներից մեկը, երկուսն էլ Թիենծինից են: Ներկայումս Ջուլիարդի դպրոցը մասնաճյուղ է կառուցում Թիենծինում։

Գեղանկարչություն և բանահյուսություն

Թիենծինյան գեղանկարչության նմուշ

Թիենծինի գրականությունը չինական «Ծինվեյ» և «Վեյ» գրական ոճերի միաձուլումն է։ Պատմականորեն այն ներկայացնում է Թիենծինի տարածաշրջանային մշակութային առանձնահատկությունները, ինչպիսիք են «Ծինվեյ վեպերի» առաջացումը, սակայն սրա հետ մեկտեղ Թիենծինի գրականությանտ տարածաշրջանային ծագումնաբանական բնույթը ակնհայտ չէ։ Թիենծինում առավել զարգացած են ռոմանտիկ, մարտական և սոցիալական բնույթի վեպերը: 1949 թվականից հետո Թիենծինի գրական ասպարեզում գերակշռում էին ազատագրված գրողները, բանաստեղծները և դրամատուրգները։ Օրինակ՝ Սուն Լիի «Փոթորիկների առաջին տարեգրությունները» լույս է տեսել այս ժամանակահատվածում Թիենծինի գրական աշխարհում այս համակարգից դուրս երիտասարդ գրողների խիստ պակաս կա։ Թիենծինի հայտնի գրողներից է Ֆեն Ծիաքայը։

Թիենծինի գեղանկարչությունը երկար պատմություն ունի: Կանսիի և Ցյանլունի կառավարման տարիներին Պեկինը և Թիենծինը ուղղափառ նկարչական ոճերի կարևոր կենտրոններ էին։ 17-րդ դարից հետո Թիենծինի գեղանկարչությունը աստիճանաբար ընդլայնեց իր հորիզոնները, և նկարիչներ Կուո Կունը, Ծին ՅուԿանը, Շեն Ցուենը և այլք մեկը մյուսի հետևից հայտնվեցին գեղանկարչական աշխարհում։ Այդ ժամանակ Թիենծինի նկարիչների մեծ մասը դեռևս շարունակում էր ստեղծագործել տեղական մշակութային ավանդույթների կամ պեկինյան ոճի սահմաններում։ Բացի այդ, Թիենծինի գեղանկարչությունը նաև կրում է քաղաքի տարբեր եվրոպական շրջանների ոճի արվեստի ազդեցությունը և ունի չինական և արևմտյան ոճերի համադրության առանձնահատկություններ։ Ցին դինաստիայի վերջում Թիենծինի նկարիչները ավելի շատ կենտրոնանում էին ծաղիկների վրա՝ որպես առարկաներ և օգտագործում էին եվրոպական գունավոր պիգմենտներ՝ պայծառ ու շքեղ վերջնապատկերի հասնելու համար։ Թիենծինի գեղագրության սկզբնական շրջանում կային չորս մեծ վարպետներ՝ Հուա Շիկուեյը, Մեն Կուանհոյը, Յեն Սիուն և Ճաո Յուանլին, իսկ վարպետ Լի Շութոնը նույնքան հիանալի հմտություններ ուներ և՛ գեղագրության, և՛ գեղանկարչության ոլորտներում։

Թեև Թիենծինում կան բազմաթիվ ոչ նյութական մշակութային ժառանգություններ, դրանց մեծ մասը դեռևս ցածր ժողովրդականություն է վայելում։

Հրատարակչություն

1912 թվականին Թիենծինում հրատարակված թերթ

Թիենծինում առաջին նավահանգիստը բացվելուց հետո, տնտեսության, առևտրի և արտարժույթի զարգացման հետ մեկտեղ, զարգացան նաև ԶԼՄ-ները՝ որպես տեղեկատվության փոխանակման և տարածման միկջոց։ Օտարերկրացիները մեկը մյուսի հետևից սկսեցին տարբեր հրապարակումներ կատարել Թիենծինի շրջաններում։ Ժամանակակից լուրերի տարածումը Թիենծինում իրականացվում էր թերթերի ու պարբերականների միջոցով։ 1930-ականների սկզբին Թիենծինը հրատարակել է ավելի քան 30 տեսակի թերթեր, որոնց ընդհանուր տպաքանակը կազմում էր ավելի քան 290,000 օրինակ իսկ տեղական տպաքանակը՝ 187,000 օրինակ։ Սակայն Թիենծինի տեղական թերթերը ավելի վաղ են սկսել զարգանալ: 1886 թվականին բրիտանական շրջանում հիմնադրվեց Թիենծինի առաջին «China Times» թերթը։ Այն լույս է տեսել երկու հրատարակությամբ՝ չինարեն և անգլերեն։ 1902 թվականի հունիսին Թիենծինի ֆրանսիական շրջանում առաջին անգամ տպագրվել է Յին ԼիանՃիի հիմնադրած «Թա Կուն Պաո» ամսագիրը։ Նույն թվականին Թիենծինում լույս տեսավ Չինաստանի առաջին պաշտոնական թերթը՝ Beiyang Official News-ը։ Այդ ժամանակվանից Թիենծինը հաջորդաբար հրատարակել է այնպիսի թերթեր, ինչպիսիք են Beiyang Pictorial, Liberty Evening News, Xinsheng Evening News, Dazhong Evening News, People's Evening News, Night News և Republic of China Evening News:

1949 թվականից հետո Թիենծինի բոլոր չինական և արտասահմանյան թերթերը վերակազմավորվեցին կամ դադարեցրին իրենց գործունեությունը։ Ներկայիս Թիենծինի թերթերի արդյունաբերությունը մենաշնորհված է երկու խոշոր թերթերի հրատարակչությունների կողմից՝ Tianjin Daily և Tonight News: 2011 թվականին Tianjin Radio, Television and Film Group-ը, Tianjin People's Broadcasting Station-ը և Tianjin Television Station-ը միավորվեցին՝ ստեղծելով Թիենծինի ռադիո և հեռուստատեսային կայանը, որն ունի 9 հեռուստաալիք։ Թիենծինի տեղական լրատվամիջոցները հիմնականում դրական նորություններ են հաղորդում, մինչդեռ հետաքննական հաղորդումները թույլ են զարգացած։ Թիենծինում բացակայում են հայտնի լրատվամիջոցները, լրագրողները և լրատվական ռեպորտաժները, ուստի այն կոչվում է «քաղաք առանց նորությունների»: 2016-ին, նոր լրատվամիջոցների միտումներին համապատասխանելու համար, Թիենծինում երեք լրատվամիջոցներ գործարկեցին բջջային հավելվածներ։ Tonight News-ը մշակեց «Wenjin» հավելվածը, Beifang.com-ը մշակեց «Frontier» հավելվածը, իսկ Tianjin Daily-ն մշակեց «News 117»-ը։ Սակայն դրանք գործեցին ընդամենը 2 տարի և ձախողված ճանաչվելուց հետո դուրս հանվեցին կիրառությունից։ 2018 թվականի հունվարի 1-ից դադարել են տպագրվել այնպիսի թերթեր, ինչպիսիք են «Caifeng Daily», «Fans» և «Bohai Morning Post»-ը։

Խոհանոց

Թիենծինյան խորտիկ

Թիենծինի խոհանոցը ծագել է չինական ժողովրդական խոհանոցից: Հիմնականում այստեղ օգտագործվում են թարմ և աղի մթերքներ։ Այն ունի ավելի քան 300 տարվա պատմություն՝ իր ձևավորումից մինչև զարգացումը։ Թիենծինի խոհանոցի ձևավորումն ու զարգացումը կապված է ջրային տրանսպորտի և աղի առևտրի զարգացման հետ։ Ծյուցինչեն ռեստորանը, որը բացվել է Կանշիի գահ բարձրանալը նշելու համար, համարվում է Թիենծինի խոհանոցի ձևավորման խորհրդանիշը։ Այն բանից հետո, երբ Թիենծինը բացեց իր առևտրային նավահանգիստը արտաքին աշխարհի համար`1860 թվականին, արևմտյան սննդամթերքը աստիճանաբար մտավ Թիենծին: Արևմտյան խոհանոցի ամենավաղ ներկայացուցիչը այստեղ Cheeseline ռեստորանն է, որը բացվել է 1907 թվականին գերմանացի Ալբերտ Քիսլինգի կողմից: Թիենծինում կան բազմաթիվ նախուտեստներ և աղանդերներ, որոնցից ամենահայտնին են կոնուլիո շոգեխաշած բուլկիները և տապակած թխվածքաբլիթները։ Թիենծինի մասնագիտացված նախուտեստները ներառում են ավելի քան 100 տեսակի նախուտեստներ: Այնուամենայնիվ, որոշ նախուտեստներ մեծ տարածում չունեն և այժմ կորչելու եզրին են։

Բնակչություն

Ժողովրդագրություն

Ըստ Յուան դինաստիայի գրառումների, Թիենծին քաղաքի բնակչության կեսը հասկանում և խոսում էր Ու բարբառով: Իսկ քաղաքի բնիկները հիմնականում Ույու և Ծիանհուայ ազգություններն են: Մին դինաստիայի կառավարման տարիներին այստեղ բնակության են բերվել նաև Անհոյ և Ծիանսու նահանգների բնիկները: Այն բանից հետո, երբ 1860-ական թվականներին Թիենծինում բացվեց ազատ առևտրի առաջին նավահանգիստը, արևմտյան տերությունները մեկը մյուսի հետևից հաստատվեցին Թիենծինում, ինչի արդյունքում քաղաքի բնակչությունը համալրվեց մեծ թվով օտարերկրացիներով: 20-րդ դարի սկզբին Հյուսիսային Չինաստանում տեղի ունեցան բնական աղետներ, ինչի արդյունքում քաղաքի շրջակա տարածքներից մեծ թվով գյուղացիներ տեղափոխվեցին Թիենծին: Նոր ներգաղթյալների հիմնական մասը Թիենծին եկավ Հեբեյ և Շանդուն նահանգներից: Թիենծինում բնակվում էին նաև որոշ ռուս փախստականներ, որոնք Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Խորհրդային Կարմիր բանակից փախել էին Թիենծին և հրեա փախստականներ, որոնք հիմնականում բնակվում էին Թիենծինի ճապոնական և բրիտանական շրջանի հարավային ծայրում։ Ցին դինաստիայի անկումից հետո` Պեյանյան կառավարության շրջանում Ցին դինաստիայից շատ ծերեր ներգաղթեցին Թիենծին։ 1949 թվականից հետո օտարերկրացիների մեծ մասը հեռացավ Թիենծինից։ 2015 թվականի վերջի դրությամբ Թիենծինի ընդհանուր մշտական ​​բնակչությունը կազմել է 15,4695 միլիոն, ինչը 2010 թվականի վերջի համեմատ ավելացել է 2,4766 միլիոնով, վերջին հինգ տարվա ընթացքում միջին տարեկան աճը կազմել է 495,300 մարդ։ Դրանցից ոչ հիմնական բնակչությունը կազմել է 5,0035 մլն մարդ, 2010 թվականի վերջի համեմատ ավելանալով 1,9991 մլն-ով, ինչը կազմում է մշտական ​​բնակչության աճի 80,19%-ը, վերջին հինգ տարում միջին տարեկան աճը կազմել է 399800 մարդ: 2016 թվականի մարտին Թիենծինը վերացրեց գյուղատնտեսական տնային տնտեսությունների գրանցման և ոչ գյուղատնտեսական տնային տնտեսությունների գրանցման միջև տարբերությունը և աստիճանաբար թուլացրեց քաղաքի ներսում տնային տնտեսությունների գրանցման միգրացիայի սահմանափակումները: 2018 թվականի վերջի դրությամբ քաղաքի մշտական ​​բնակչությունը կազմել է 15,596 միլիոն՝ նախորդ տարվա վերջի համեմատ աճելով 27,300-ով: 2020 թվականի նոյեմբերի 1-ի դրությամբ (յոթերորդ ազգային մարդահամար) Թիենծինի բնակչությունը կազմում էր 13,866 միլիոն։

2022 թվականի վերջի դրությամբ քաղաքի ընդհանուր մշտական ​​բնակչությունը կազմում էր 13,63 միլիոն, այդ թվում՝ 11,6 միլիոն քաղաքային և 2,03 միլիոն գյուղական բնակիչ։ Ուրբանիզացիայի ցուցանիշը կազմել է 85.11%, նախորդ տարվա վերջի համեմատ ավելանալով 0.23 տոկոսով։

Լեզու

Թիենծինի բարբառը Չինասանի պաշտոնական բարբառներից մեկն է և ընդհանուր առմամբ վերաբերում է Թիենծին քաղաքին, դրա արվարձաններին և Տանգգուի շրջանին։ Թիենծինի բարբառը բարբառային կղզի է, որը շրջապատված է շրջակա Հեբեյ և Շանդուն նահանգների գրական մանդարիններով և Պեկինի բարբառով։ Չինարենի ցածր տոնները (21) ամենակարևոր հատկանիշն են, որը տարբերում է Թիենծինի բարբառը այլ բարբառներից։ Թիենծինի բարբառը տարբերվում է Հյուսիսային Չինաստանի բարբառից նրանով, որ ունի Նանկինի բարբառի տիպի հատկանիշներ։ Թիենծինի բարբառի ծագումնաբանությունը միշտ հակասական կարծիքներ է առաջ բերել։ Ուսումնասիրություններից հետո գիտնականները, ինչպիսիք են Լի Շիյուն, կարծում են, որ Թիենծինի բարբառը տոնային ձևով շատ մոտ է Պենպուի և Ֆենյանի բարբառներին։

Կրթություն

2022 թվականի վերջի դրությամբ Թիենծինն ունի ընդհանուր առմամբ 24 բարձրագույն ​​ուսումնական հաստատություն՝ 56 քոլեջ և համալսարաններ, 58 միջնակարգ մասնագիտական ​​կրթական դպրոց, 542 միջնակարգ դպրոց և 884 տարրական դպրոց։

Որպես արևմտականացման շարժման կարևոր քաղաք և Չինաստանում բարձրագույն կրթության ծննդավայր, Թիենծինում կրթությունը առանցքային դեր է խաղում: Դեռ վաղ ժամանակներից Թիենծինում գործել են Առողջապահության դպրոցը, ՎենԾին ակադեմիային, Պեյանի ռազմածովային ակադեմիան, Պեյանի զինված ուժերի ակադեմիան, Պեյանի արևմտյան բժշկության ակադեմիան, Պեյանի հեռագրային ակադեմիան և այլ բարձրագույն կրթական հաստատություններ: Թիենծինում Չինաստանի կրթական համակարգում մշտապես կարևոր դեր է ունեցել, այն ոչ միայն մեծ նշանակություն ուներ գիտական ​​լուսավորչական շարժման համար, այլ նաև մեծ կարևորություն ունի նոր ժամանակներում կրթության առաջխաղացման հարցում, քանի որ Թիենծինում բացվել են ժամանակակից Չինաստանի կառավարության կողմից ղեկավարվող առաջին դասի բարձրակարգ դպրոցներ։ 1895 թվականի հոկտեմբերին Թիենծինում հիմնվեց Պեյանի համալսարանը, որը առաջին պետական ​​համալսարանն էր ժամանակակից Չինաստանում: Միևնույն ժամանակ, Թիենծինի շրջաններում տարբեր դպրոցների զարգացումը նույնպես հասավ իր գագաթնակետին, օտրարերկյացիները այստեղ հիմնեցին տարբեր կրթական հաստատությունները, ինչպիսիք են Թիենծինի տեխնոլոգիական համալսարանը, Յաոհուա դպրոցը և Բրիտանական հիմնական դպրոցը: Ներկայումս Թիենծինում կան 2 համալսարաններ, որոնք ընտրված են համաշխարհային կարգի համալսարանների A կատեգորիայի մեջ, մասնավորապես՝ Նանկայի համալսարանը և Թիենծինի համալսարանը: Թիենծինի ևս 4 համալսարաններ պատկանում են համաշխարհային կարգի շինարարական համալսարանների շարքին, այդ թվում՝ Թիենծինի տեխնոլոգիական համալսարանը, Թիենծինի բժշկական համալսարանը, Թիենծինի Չինական Ավանդական Բժշկության համալսարանը և Հեբեյի Գիտության և Տեխնոլոգիաների Համալսարանը։

Գիտություն

Գիտական ​​հետազոտությունների առումով, 2018 թվականի դրությամբ գիտական ​​հետազոտությունների և փորձարարական զարգացման մեջ Թիենծինի ներդրումները կազմում էին ՀՆԱ-ի 2,62%-ը՝ նահանգների մեջ երկրում զբաղեցնելով հինգերորդ տեղը։ 2018 թվականի վերջի դրությամբ Թիենծինն ուներ 13 ազգային լաբորատորիա, 12 ազգային ճարտարագիտական ​​(տեխնոլոգիական) հետազոտական ​​կենտրոն և 61 ազգային ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական կենտրոն։ Գիտահետազոտական ​​ստորաբաժանումները ներառում են օդատիեզերական, կենսաբժշկական, տեղեկատվական, արդյունաբերական և այլ ոլորտները։

Սպորտ

Թիենծինի էկոլոգիական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտու ֆուտբոլային մարզադաշտը

Թիենծինի ավանդական սպորտային ճյուղերը իրենց մեջ են ներառում ըմբշամարտը, չինական ավանդական մարտարվեստները, պարանի ձգում և դիաբոլո խաղերը։ 1860 թվականին, քաղաքը որպես նավահանգիստ բացվելուց հետո, Թիենծինը դարձավ առաջին քաղաքներից մեկը, որտեղ ժամանակակից արևմտյան սպորտը ներմուծվեց Չինաստան։ 1908 թվականին Ռոբերտ Ռաոն՝ Թիենծինի երիտասարդական ասոցիացիայի գլխավոր տնօրենի պաշտոնակատարը, միջազգային ալիքներով ձեռք բերեց Լոնդոնում անցկացվող Չորրորդ Օլիմպիական խաղերի տեսանյութերը և դրանք բերեց Նանկայի միջնակարգ դպրոցի խաղահրապարակ՝ Նանկայի ուսանողներին ցույց տալու նպատակով։ Նախքան տեսահոլովակը դիտելը, Նանկայի ուսանողները կազմել էին «Երեք հարց օլիմպիական խաղերի համար» կարգախոսով պաստառ, այն է՝ «Չինաստանը ե՞րբ կկարողանանք մարզիկներին ուղարկել օլիմպիական խաղերին, ե՞րբ մեր մարզիկները կստանան օլիմպիական ոսկի մեդալ, ե՞րբ մեր երկիրը կկարողանա հյուրընկալել Օլիմպիական խաղերը»։ «Tianjin Youth»-ը այս մասին հաղորդում է 1908 թվականին, և այս «Օլիմպիական երեք հարցերը» դառնում են Չինաստանի օլիմպիական երազանքի սկիզբը։

Ներկայումս ֆուտբոլի տեսանկյունից Թիենծինում տղամարդկանց ֆուտբոլային ակումբը, որը մասնակցում է Չինաստանի Ֆուտբոլի Սուպերլիգային, Tianjin Jinmen Tigers թիմն է։ Սուպերլիգային մասնակցող կանանց ֆուտբոլային ակումբը Tianjin Huisen-ն էր, որը հաղթել է բազմաթիվ առաջնություններում։ Այնուամենայնիվ, 2017 թվականին ակումբը լուծարվել է՝ անբավարար միջոցների պատճառով։ Իսկ Թիենծինի կանանց վոլեյբոլի թիմը 2002-ից 2011 թվականներին Ազգային լիգայի 9 մրցաշրջաններում հաղթել է 8 առաջնություն և 1 անգամ դարձել փոխչեմպիոն: Բեյսբոլում Tianjin Lions-ը բազմաթիվ առաջնություններ է նվաճել Չինաստանի բեյսբոլի լիգայում և բեյսբոլի ազգային առաջնությունում։ Բասկետբոլի առումով Թիենծինի քաղաքային թիվը Թիենծինի Ռոնյկանն է, որը Չինաստանի բասկետբոլի ասոցիացիայի անդամ է։

Սպորտային իրադարձությունների առումով Թիենծինը հաջողությամբ հյուրընկալել է բազմաթիվ միջազգային ​​առաջնություններ և լայնածավալ միջազգային համապարփակ միջոցառումներ։ Դրանք ներառում են 1995 թվականի սեղանի թենիսի աշխարհի առաջնությունը, 1999 թվականի մարմնամարզության աշխարհի առաջնությունը, 2009 թվականի բասկետբոլի Ասիայի առաջնությունը և 2007 թվականի կանանց աշխարհի գավաթը, 2008 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերի ֆուտբոլային իրադարձությունները, 2013 թվականի Արևելյան Ասիայի խաղերը, 2015 թվականի կանանց վոլեյբոլի ազգային առաջնությունը և 2007 թվականի Ասիական առաջնությունը։

Թիենծինի հիմնական սպորտային վայրերն են՝ Թիենծինի օլիմպիական մարզադաշտը, Թիենծինի մարզական կենտրոնը, Թիենծինի Հայհե կրթական պարկի սպորտային կենտրոնը, Թիենծինի թենիսի կենտրոնը, Թիենծինի էկոլոգիական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտու ֆուտբոլային մարզադաշտը, Թուանպո ֆուտբոլային մարզադաշտը և այլն։

Կրոն

Ներկայումս Թիենծինում, ինչպես և բուն Չինաստանի այլ վայրերում, կառավարության կողմից ճանաչված են հինգ կրոններ՝ բուդդայականություն, դաոսականություն, իսլամ, կաթոլիկություն և բողոքականություն։ Բուդդայականությունը և դաոսիզմը չին ժողովրդին ներկայացվել են ավելի վաղ, իսկ իսլամը ներմուծվել է այն ժամանակ, երբ Թիենծինը առաջին անգամ ստեղծեց բնակավայրեր Յուան դինաստիայի ժամանակաշրջանի գաղթյալների համար։ Կաթոլիկությունը և բողոքականությունը ներկայացվել են համապատասխանաբար 1847 և 1860 թվականներին։ Նրանք հանդիպել են այնպիսի խոշոր ճգնաժամերի, ինչպիսիք են Թիենծինի բռնցքամարտիկների ապստամբությունը և մշակութային հեղափոխությունը։ 20-րդ դարի առաջին կեսին Թիենծինում գոյություն են ունեցել նաև հուդայականություն և ուղղափառ քրիստոնեություն, սակայն 20-րդ դարի կեսերին գաղթականները դադարեցրել են իրենց գործունեությունը, իսկ նրանց Չինաստանից հեռանալուց հետո, այժմ մնացել են այդ կրոնական կառույցների միայն ավերակները։ Թիենծինը ունի ընդհանուր առմամբ 267,000 հավատացյալ և մոտ 200 կրոնական մասնագետ։ 1979 թվականից ի վեր վերաբացվել են ընդհանուր առմամբ 79 կրոնական վայրեր, այդ թվում՝ բուդդայական Տապեի տաճարը, կաթոլիկ Վանհայլու եկեղեցին և Սիքայ եկեղեցին, իսլամական մզկիթը, բողոքական Անլիկան եկեղեցին, դաոսական Տյանհու պալատը ու նեֆրիտե կայսեր տաղավարը։

• 
  Թիենծինի Թիենհոու Պալատհը
• 
  Տապեի Տաճարը
• 
  Սիքայ Եկեղեցին
• 
  Թիենծինի Բոլոր Սրբերի Եկեղեցին
• 
  Թիենծինի Սինագոգը

Բժշկություն

Թիենծինի բժշկական համալսարանին կից հիվանդանոցը

1879 թվականին Լոնդոնի քրիստոնեական եկեղեցին Մա Կենծիին ուղարկեց Թիենծին՝ զբաղեցնելու քաղաքի Լոնդոնի հիվանդանոցի տնօրենի պաշտոնը և նույն թվականին հիմնեց Թիենծինի արևմտյան բժշկության կենտրոնը։ 1894 թվականին Լի Հոնճանը Թիենծինում հիմնեց Չինաստանի առաջին արևմտյան բժշկության հիվանդանոցը և Արևմտյան բժշկության դպրոցը։ Հետագայում դպրոցը վերանվանվեց «Պեյանի արևմտյան բժշկության դպրոց»։ 1904 թվականին հիմնադրվել է Թիենծինի հիվանդանոցը, որը Պեյանի ռազմական բժշկական քոլեջին կից հիվանդանոց էր։ 1903 թվականին Թիենծինում ստեղծվեց Պեյանի կանանց հիվանդանոցը՝ որպես Չինաստանի առաջին հանրային մանկաբարձության և գինեկոլոգիական հիվանդանոց, վերջինիս տնօրենը այն ժամանակվա մանկաբարձության և գինեկոլոգիայի հայտնի մասնագետ Տին Մաոյինն էր։ 1908 թվականին Պեյանի կանանց բժշկական դպրոցը կցվեց հիվանդանոցին՝ դառնալով ժամանակակից Չինաստանի առաջին պետական ​​բուժքույրական դպրոցը: Ներկայումս Թիենծինը Չինաստանում ամենազարգացած բժշկական մակարդակն ունեցող քաղաքներից մեկն է, որտեղ կան հայտնի բժշկական համալսարաններ, ինչպիսիք են Թիենծինի բժշկական համալսարանը և ավանդական չինական բժշկության համալսարանը։ Թիենծինի հայտնի հիվանդանոցներից են Թիենծինի առաջին կենտրոնական հիվանդանոցը, Թիենծինի քաղցկեղի հիվանդանոցը, Թիենծինի էկոլոգիական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտու միջազգային սրտանոթային հիվանդանոցը, Թիենծինի մանկական հիվանդանոցը, Թիենծինի չինական բժկության հիվանդանոցը և այլն: Թիենծինում միակ համալսարանական հիվանդանոցը, որն անմիջականորեն գտնվում է Կրթության նախարարությանը լիազորության տակ, Նանկայի համալսարանի կից հիվանդանոցն է։

Հանրային անվտանգություն

Թիենծինը Չինաստանի լավագույն հանրային ապահովվածությամբ տարածքներից մեկն է: Հարցումների համաձայն՝ Թիենծինի քաղաքացիները հասարակության մեջ ունեն անվտանգության շատ բարձր զգացում, որը երկար տարիներ անընդմեջ կազմում է 95%-ից ավել: Հանցագործությունների հաճախականությունը քաղաքում համեմատաբար ցածր է, իսկ դրանց հայտնաբերման մակարդակը բարձր է։ 2016 թվականին Թիենծինը հասել է սպանությունների, առևանգումների և զենքի հետ կապված դեպքերի հայտնաբերման 100%-անոց մակարդակի: Այնուամենայնիվ, քաղաքում դեռ շատ են ցանցային մարքեթինգի մեջ ներգրավված անձինք։ 2017 թվականի օգոստոսին բրգաձև սխեմաների հետ կապված բազմաթիվ սպանությունների դեպքերը Թիենծինում հանրության ուշադրությունը գրավեցին վերջիններիս վրա։

Տրանսպորտ

Թիենծինի կայարանը

Ջրային տրանսպորտ

Թիենծինն ունի երկու խոշոր նավահանգիստներ՝ Թիենծինի նավահանգիստը և Նանկանը։ Թիենծինի նավահանգիստը, որը նաև հայտնի է որպես «Թիենծինի նոր նավահանգիստ» անունով, աշխարհի ամենաբարձր աստիճանի արհեստական ​​խորջրյա նավահանգիստն է։ Այն Մոնղոլիայի և այլ դեպի ծով ելք չունեցող երկրների գլխավոր նավահանգիստն է, և ունի դեպի աշխարհի 180 երկրների ավելի քանի 500 նավահանգիստներ տանող երթուղիներ: Նավահանգստի ջրային և ցամաքային տարածքը կազմում է մոտ 260 քառ. կիլոմետր, որից Հյուսիսային Սինծյան նավահանգիստը զբաղվում է կոնտեյներների մեծածավալ բեռնափոխադրումներով,Հարավային Սինծյան նավահանգիստը զբաղվում է զանգվածային բեռնափոխադրումներով; Հայհե նավահանգիստը զբաղվում է ոչ մեծ նավերի բեռնափոխադրումներով, իսկ Տոնծյան նավահանգստի տարածքը Չինաստանի ամենամեծ նավահանգստային գոտին է համարվում: 2015 թվականի օգոստոսին Թիենծինի նավահանգստի քիմիական նյութերի պահեստում տեղի ունեցած պայթյունը մեծ վնասներ է հասցրել նավահանգստին։

Իսկ Թիենծինի Նանկան նավահանգիստը մշակվել է Թիենծինի տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտու կողմից և պաշտոնապես բացվել է 2011 թվականի օգոստոսին։

Օդային տրանսպորտ

Թիենծինի օդանավակայանի տերմինալ

Թիենծինի Բինհայի միջազգային օդանավակայանը գտնվում է Տոնլի շրջանում։ Այն հիմնադրվել է 1939 թվականի նոյեմբերին։ Օդանավակայանը ունի երկակի թռիչքուղիների անկախ շահագործման հնարավորություն։ Այն ունի երկու տերմինալներ՝ T1 և T2, և միացված է Թիենծինի մետրոյի 2-րդ գծին, ինչպես նաև այստեղ կառուցվում է Տյանցզին-Բինհայ Միջքաղաքային երկաթուղին: 1950 թվականի օգոստոսին այստեղից մեկնարկեց Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության առաջին քաղաքացիական օդային երթուղին: Միևնույն ժամանակ, այն ստանձնում է նաև Չինաստանում պրոֆեսիոնալ ավիացիոն և տեխնիկական տաղանդներ զարգացնելու խնդիրը և հայտնի է որպես «նոր Չինաստանի քաղաքացիական ավիացիայի օրրան»: 2015 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ Թիենծինի օդանավակայանը թռիչքներ է կատարել դեպի 106 քաղաք։ Դրանց թվում կան 73 քաղաքներ՝ բուն Չինաստանում, 5 քաղաք՝ Հոնկոնգում, Մակաոյում և Թայվանում, և 18 քաղաքներ՝ միջազգային ուղղություններով։ 2016 թվականի մարտին Թիենծինի Բինհայի միջազգային օդանավակայանը Օդանավակայանների միջազգային խորհրդի կողմից ճանաչվել է «տարեկան 5-15 միլիոն ուղևորների թողունակությամբ օդանավակայաններից Երկրորդ լավագույն օդանավակայանը» և «Երրորդ լավագույն օդանավակայան Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում»։

Երկաթուղային տրանսպորտ

Թիենծինի Արևմտյան կայարանը

Բինհայի կայարանը

Թիենծինը ժամանակակից չինական երկաթուղու ծննդավայրն է։ Այն գտնվում է ոչ միայն երկու ավանդական երկաթուղային գծերի՝ Պեկին-Շանհայ և Ծինշան երկաթուղու խաչմերուկում, այլ նաև այլ արագընթաց երկաթուղիների խաչմերուկում: Այստեղով են անցնում Պեկին-Թիենծին միջքաղաքային երկաթուղին, Թիենծին-Ցինհուանգ արագընթաց երկաթուղին և Թիենծին-Պաոտին երկաթուղին։ Այն Պեկինից մինչև հյուսիս-արևելյան Չինաստան և դեպի Շանհայ տանող երկաթուղային կարևոր հանգույց է։ Պեկին-Թիենծին-Հեբեյ համակարգված զարգացման պլանի իրագործման ընթացքում կկառուցվեցին Պեկին-Թիենծին-Հեբեյ միջքաղաքային երկաթուղին, Թիենծին-Չենդու միջքաղաքային երկաթգիծը և միջքաղաքային այլ երկաթուղիներ։

Թիենծինի չորս հիմնական երկաթուղային հանգույցներն են՝ Թիենծինի կայարանը, Թիենծինի Արևմտյան կայարանը, Բինհայ կայարանը և Բինհայ Արևմտյան կայարանը։ Բացի այդ կան նաև այլ կայաններ, որոնք հիմնականում իրականացնում են ուղևորափոխադրումներ: Դրանք ներառում են Պեկին-Շանհայ արագընթաց երկաթուղու Թիենծինի հարավային կայարանը և Պեկին-Թիենծին միջքաղաքային երկաթուղու կայարանը, Բինհայ հյուսիսային կայարանը, Ծինշան երկաթուղու Թիենծինի հյուսիսային կայարանը, Տանկու կայարանը, Պեկին-Շանհայ երկաթուղու Յանլիոկին կայարանը և այլն։

Մայրուղիներ

Թիենծին Հեյնյոչեն արագընթաց մայրուղին

Պատմականորեն Թիենծինի հին քաղաքի ճանապարհներն անցնում էին հյուսիսից հարավ և արևելքից արևմուտք ուղղություններով, դրանք կա՛մ զուգահեռ, կա՛մ ուղղահայաց էին Հայհե գետի ուղղությանը: Այլ երկրների Թիենծին մուտք գործելու շնորհիվ Թիենծինում բավականին վաղ շրջանում սկսվեց ճանապարհային տրանսպորտի շինարարությունը։ 1914 թվականին Թիենծինում Իտալիայի հյուպատոս կապիտան Ֆերոտտին Թիենծինի իտալական շրջանում կառուցեց առաջին ասֆալտապատ ճանապարհը: Այդ ժամանակվանից ի վեր տարբեր Թիենծինում, փորել են Հայհե գետի ջրանցքը ճահիճները լցրել նստվածքներով՝ դրանով իսկ մեծապես զարգացնելով Թիենծինի ճանապարհաշինությունը։ 1949 թվականից հետո Թիենծինի քաղաքային տարածքը սկսեց արագորեն ընդլայնվել, ուստի ընդլայնվեցին նաև քաղաքային ճանապարհները։ Ներկայումս Թիենծինի քաղաքային ճանապարհներն ունեն օղակաձև դասավորություն, որը բաղկացած է ներքին օղակաձև ճանապարհից, միջին օղակաձև ճանապարհից, արագընթաց մայրուղուց, արտաքին օղակաձև ճանապարհից և օղակաձև արագընթաց մայրուղուց։ Որոշ ճանապարհների անուններ Թիենծինում կրկնում են Չինաստանի Հանրապետության տեղանունների անվանումները, ինչպիսիք են Սիկան փողոցը, Տուոլուն փողոցը և այլն։ Թիենծինի քաղաքային տարածքում Հայհե գետին զուգահեռ հյուսիս-արևմուտքից հարավ-արևելք ձգվող ճանապարհները կոչվում են «լու» (չինարեն՝ 路，ճանապարհ), իսկ Հայհե գետը հատող հյուսիս-արևելքից հարավ-արևմուտք ձգվող ճանապարհները, կոչվում են «տաո» (չինարեն՝ 道，ուղի):

2005 թվականի դեկտեմբերի 16-ին Թիենխին քաղաքը հրապարակեց «Թիենծինի քաղաքային հասարակական անվտանգության բյուրոյի ծանուցում՝ մոտոցիկլետների սահմանափակումների շրջանակը աստիճանաբար ընդլայնելու մասին»։ 2006 թվականի հուլիսի 1-ից Թիենծինում A պետհամարանիշներով մոտոցիկլետներին արգելվում է երթևեկել Կենտրոնական ճանապարհներով, այդ թվում նաև Կենտրոնական օղակաձև ճանապարհով: C համարանիշներով և օտարերկրյա պետհամարանիշներով մոտոցիկլետներին արգելվում է երթևեկել արտաքին օղակաձև ճանապարհով։ 2007 թվականի մայիսի 1-ից Թիենծինում A պետհամարանիշներով մոտոցիկլետներին արգելվում է երթևեկել արտաքին օղակաձև ճանապարհով։

Հասարակական տրանսպորտ

Թիենծինում հասարակական տրանսպորտի հիմնական տեսակները ներառում են երկաթուղային տրանսպորտը, ավտոբուսները, տաքսիները և առցանց երթևեկության ծառայություններ։

Թիենծինը ժամանակակից Չինաստանի առաջին քաղաքն է, որն ունի քաղաքային հասարակական տրանսպորտի համակարգ: 1904 թվականին Յուան Շիկայի և Բեյանգի նախարարի հավանությամբ, Թիենծինում Բելգիայի հյուպատոսի հետ ստորագրվեց պայմանագիր՝ «Թիենծինում տրամվայ և էլեկտրական լուսավորություն» ստեղծելու համար։ 1906 թվականի հունիսին Թիենծինում պաշտոնապես շահագործման հանձնվեց Չինաստանի առաջին քաղաքային ավտոբուսային գիծը: 1973 թվականին Թիենծինի շուրջ բոլորը տրամվայի գծերը ապամոնտաժվեցին։ Ներկայումս Թիենծինում հասարակական տրանսպորտը հիմնականում շահագործվում է քաղաքի հասարակական տրանսպորտի համար 1,2,3 և 4 ավտոբուսների կազմակերպությունների և Բինհայ ՍՊԸ-ի կողմից։

Թիենծինի մետրոպոլիտենը կառուցվել է 1970 թվականին և բացվել է 1976 թվականին՝ դառնալով Չինաստանի երկրորդ քաղաքը, որն ունի երկաթուղային տրանսպորտ Պեկինից հետո։ 2003 թվականի սեպտեմբերին ավարտվեց Ծինպին երկաթուղու արևելյան հատվածի շինարարությունը և հանձնվեց շահագործման։ 2005 թվականի դեկտեմբերին բացվել է 1-ին գիծը, որը երկարացվել է գոյություն ունեցող Թիենծինի մետրոյի գծից: 2011 թվականի ապրիլին Շիծին ճանապարհային կայարանից մինչև Ճոնշանմեն կայարան բացվեց 9-րդ գիծը։ 2012 թվականին մեկը մյուսի հետևից բացվել են մետրոյի 2-րդ, 3-րդ և 9-րդ գծերի արևմտյան հատվածները։ 2016 թվականի օգոստոսին փորձնական շահագործման է հանձնվել թիվ 6 գծի առաջին հատվածը։ 2018 թվականի ապրիլին բացվել է 6-րդ գծի երկրորդ հատվածը, իսկ նույն թվականի հոկտեմբերին՝ 5-րդ գիծը։ 2019 թվականի դեկտեմբերին բացվել է 1-ին գծի արևելյան երկարացումը։ 2021 թվականի դեկտեմբերին շահագործման են հանձնվել 4-րդ գծի հարավային հատվածը և 6-րդ գծի երկրորդ հատվածը։ 2022 թվականի նոյեմբերին շահագործման է հանձնվել թիվ 10 գիծը։ 2023 թվականի դեկտեմբերին շահագործման հանձնվեց թիվ 11 գիծը։ Ներկայումս Թիենծինում կառուցվող մետրոյի նախագծերը ներառում են գծի 1-ի արևելյան երկարացումը, 4-րդ գծի հյուսիսային հատվածը, գիծ 7-ը, 8-րդ գիծը, B1, Z4, 11, Z2 գծերը և Ծինծին գիծը։

Քաղաքային տաքսիների ոլորտում Թիենծինի ամենավաղ տաքսի ընկերությունը ստեղծվել է 1975 թվականին։ Այդ ժամանակից ի վեր Թիենծինում տաքսի մեքենաների թիվը աստիճանաբար ավելացել է: 1990-ականներից մինչ օրս քաղաքում Daihatsu-ն, Xiali-ն և Toyota-ն հաջորդաբար դարձել են տաքսի մեքենաների հիմնական մոդելները։ Ներկայումս Թիենծինում հիմնականում օգտագործվում են երկու մոդել՝ Toyota Corolla-ն և FAW Weizhi-ն։ 2014 թվականից առցանց մեքենաների վարձակալումը սկսել է մուտք գործել Թիենծինի շուկա: Թիենծինում կան նաև հասարակական հեծանիվներ, էլեկտրական մոպեդներ և այլն։

Զբոսաշրջություն

Տեսարժան վայրեր

Թիենծինն ունի երեք ազգային բնական արգելոց, դրանք են Պասիեն լեռը, որը ժամանակին անհասանելի է եղել զբոսաշրջիկների համար՝ պահպանելով լեռների և անտառների բնական առանձնահատկությունները, Ծիսիեն միջին և վերին պրոտերոզոյան ազգային արգելոցը, որը ՄԱԿ-ի Երկրաբանական գիտությունների միության կողմից ճանաչվել է համաշխարհային նշանակության վայր և Թիենծինի ազգային բնական արգելոցը, որը արձանագրում է Թիենծինի հարթավայրային տարածքի ձևավորման պատմությունըհ։

Ինչ վերաբերում է մշակութային լանդշաֆտին, Թիենծինում կան երկու համաշխարհային մշակութային ժառանգության օբյեկտներ: Դրանք են Հնագույն մշակույթի փողոցը և Թիենհոու տաճարը, որը քաղաքում գոյություն ունեցող ամենահին շենքային համալիրն է: Թիենծինում հայտնի մշակութային վայր է Յանլիոցին քաղաքը: Քաղաքային Թիենծինում գտնվող Հայհե գետի երկու կողմերում կան տարբեր ավանդական չինական շենքեր, եվրոպական շենքեր և ժամանակակից շինություններ։ Այն աստիճանաբար դարձել է հայտնի բնապատկեր, հատկապես իր փայլուն գիշերային տեսարանով և «մեկ կամուրջ, մեկ տեսարան» բնութագրերով։ Գետը դարձել է զբոսաշրջության կարևոր վայր: 2018 թվականի օգոստոսին Time Magazine-ը Թիենծինի Բինհայի գրադարանը «2018 թվականի 100 ամենաարժեքավոր այցելությունների վայրերի» շարքում առաջինն է դասել:

• 
  Թիենծինի Իֆեն թաղամաս
• 
  Ծիշու Փանշան տեսարժան վայրը
• 
  Բինհայհի գրադարանը
• 
  Թիենծինի Ֆլորենցիայի շրջանը

Թանգարաններ

Ազգային ծովային թանգարան

Առաջին թանգարանները Թիենծինում բացվել են Ցին դինաստիայի վերջին շրջանում։ Ներկայումս Թիենծինն ունի երեք ազգային առաջին կարգի թանգարաններ՝ Թիենծինի թանգարանը, Թիենծինի բնական պատմության թանգարանը և Ճոու Էնլայի և Դեն Ինչաոյի հիշատակի թանգարանը։ Թիենծինի թանգարանը պատմության և արվեստի համապարփակ թանգարան է: Թիենծինի բնական պատմության թանգարանը լայնածավալ թանգարան է, որը ներառում է կենդանիներ, բույսեր, պալեոնտոլոգիա, երկրաբանություն և այլ առարկաներ: Ճոու Էնլայի և Դեն Ինչաոյի հուշահամալիրը նվիրված է Ճոու Էնլայի և Դեն Ինչաոյի հիշատակին՝ Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության առաջին վարչապետներին, որոնք իրենց պատանեկության տարիներին սովորել են Թիենծինում: 2019 թվականի մայիսին բացվեց Չին-Սինգապուր Էկո-քաղաքում գտնվող Ազգային ծովային թանգարանը։ Այն Չինաստանի առաջին ազգային մակարդակի, համապարփակ ծովային թանգարանն է: Բացի այդ, Թիենծինն ունի նաև մասնագիտական ​​կամ թեմատիկ ցուցասրահներ, ինչպիսիք են Թիենծինի գիտության և տեխնիկայի թանգարանը, Թիենծինի ճարտարապետության թանգարանը և այլն։

Այգիներ

2008 թվականից ի վեր Թիենծինը աստիճանաբար արդիականացրել և վերանորոգել է բոլոր քաղաքային այգիներն և հրապարակները։ Թիենծինի զբոսայգիները ներառում են ջրաշխարհը, Թիենծինի կենդանաբանական այգին, Նան Կուպինի այգին, Շույսիի այգին, Բինինի այգին, Մեյծյան պարկը, Հետոն այգին, Ճոնշան այգին, Հայհեի երաժշտական ​​այգին, Կենտրոնական զբոսայգին, Ժողովրդական զբոսայգին, Ծինանի այգին,Սյուկու զբոսայգին և այլն։ Բեյնին այգին նախկինում պլանտացիա էր, որը կառուցվել էր 1906 թվականին Ցին դինաստիայի կողմից։ Բինհայ Նոր Տարածքի զբոսայգիները ներառում են Հայհե Բունդ զբոսայգին, Թայֆեն այգին, Ծիյուն զբոսայգին և այլն։ Հայհե Բունդ այգում առագաստների և ստվերների քանդակը դարձել է Բինհայ Նոր Տարածքի խորհրդանիշ շենքը։ Թիենծինի քաղաքային զբոսայգիները չեղարկել են տոմսերով մուտքը և բաց են քաղաքացիների և զբոսաշրջիկների համար՝ անվճար ձևաչափով։

Գյուղական զբոսայգիներ

2011 թվականից ի վեր Թիենծինում քաղաքի արվարձաններում և Բինհայ Նոր տարածքում պլանավորվել և կառուցել է 16 երկրի զբոսայգիներ։ Համեմատած քաղաքային զբոսայգիների, արվարձանային զբոսայգիներն ավելի ընդլայնված են: 2012 թվականին Թիենծինի հյուսիսում գտնվող Պեյյուեն գյուղական պարկը և հարավ-արևմուտքում գտնվող Սիցին գյուղական պարկը առաջատար դիրք են գրավել շինարարության մեջ։

Գիշերային տեսարան

1902 թվականից Թիենծինը սկսեց տեղադրել փողոցային լույսեր։ 1930-ականներին Թիենծինը ձեռք էր բերել «քաղաքի համբավ, որը երբեք չի քնում»։ Ներկայումս Թիենծինը հատուկ քաղաքաշինության մեջ ներառել է քաղաքի լույսերը և գիշերային տեսարանները։ Թիենծինի կենտրոնական քաղաքային տարածքը ձևավորել է Հայհե գետի լանդշաֆտային լուսավորության կառուցվածքով, այսինքն՝ Թիենծինի հիմնական լուսավորությունը կազմում են Հայհե գետի լանդշաֆտային լուսավորությունը և դրա երկարացման գծերը։ Հայհե գետի գիշերային տեսարանը դարձել է Թիենծինի հիմնական զբոսաշրջային երթուղին։

Թիենծինի Հայհե գետից համայնապատկերը（2011）

Արտաքին գործեր

2010 թվականի Թիենծինի Դավոսի ամառային ֆորում

1861 թվականի հունվարին Ցին կառավարությունը Թիենծինում ստեղծեց «Առևտրային երեք նավահանգիստները» ձեռնարկությունը, որը հիմնականում պատասխանատու էր հյուսիսային նավահանգիստներում օտարերկրյա հարկերի աուդիտի համար: Այն դարձավ Թիենծինի ամենավաղ դիվանագիտական ​​գործակալությունը։ 1973 թվականի հունիսի 24-ին Թիենծինը և Ճապոնիայի Կոբե քաղաքը պաշտոնապես հաստատեցին քույր քաղաքների հարաբերություններ։ Սա քույր քաղաքների առաջին զույգն էր, որը հաստատվեց Չինաստանի և Ճապոնիայի, ինչպես նաև Չինաստանի և արտասահմանյան երկրների միջև։ Բարեփոխումներից հետո Թիենծինը, որպես հյուսիսային Չինաստանի ամենամեծ բաց ափամերձ քաղաք, բավականին վաղ բացվեց արտաքին աշխարհի համար։ 2008 թվականից Թիենծինի զարգացման գոտու միջոցով մեկնարկեց Չինաստան-Եգիպտոս Սուեզի տնտեսական և առևտրային համագործակցության գոտու կառուցումն ու զարգացումը: 2015 թվականի հունիսից Թիենծինի Բինհայի միջազգային օդանավակայանը 72 ժամ տևողությամբ տարանցիկ առանց վիզայի հնարավորություն է տալիս 51 երկրների, այդ թվում՝ Միացյալ Նահանգների քաղաքացիներին: 2018 թվականի մարտին Թիենծին քաղաքը և Պակիստանի Փենջաբ նահանգը Պակիստանի մայրաքաղաք Լահորում համատեղ կառուցեցին Փենջաբ-Թիենծին տեխնիկական համալսարանը։

Ցուցահանդեսներ

Թիենծինը Դավոսի ամառային ֆորումի մշտական ​​հյուրընկալող քաղաքն է։ Բացի այդ, Թիենծինը հյուրընկալել է Ասիա-Եվրոպայի ֆինանսների նախարարների 6-րդ հանդիպումը, Չինաստան-ԵՄ 8-րդ բիզնես ֆորումը, 2010թ. Չինաստան-Արաբական պետությունների համագործակցության ֆորումի նախարարական համաժողովը և 4-րդ Միավորված ազգերի կազմակերպության կլիմայի փոփոխության բանակցությունները և բազմաթիվ այլ միջազգային կոնֆերանսներ։ Կարևոր և հայտնի ցուցահանդեսները Տյանցզինում ներառում են Չինաստանի միջազգային ուղղաթիռների ցուցահանդեսը, Թիենծին միջազգային ավտոմոբիլային առևտրի ցուցահանդեսը, Խաղաղօվկիանոսյան տնտեսական համագործակցության միջազգային առևտրի և ներդրումների ցուցահանդեսը և այլն։

Թիենծինի ամենակարևոր կոնֆերանսային և ցուցահանդեսային կենտրոններն են Թիենծինի Մեյծյան կոնֆերանսային և ցուցահանդեսային կենտրոնը և Թիենծինի Բինհայի միջազգային կոնֆերանսային և ցուցահանդեսային կենտրոնը։ 2021 թվականի հունիսին բացվեց Առևտրի նախարարության և Թիենծին քաղաքի կառավարության կողմից համատեղ կառուցված Ազգային կոնֆերանսային և ցուցահանդեսային կենտրոնը, որը գտնվում է Հայհե գետի միջին հոսանքում։

Քույր քաղաքներ

Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հիմնադրումից հետո Թիենծինն առաջինն էր, ով 1973 թվականի հունիսի 24-ին պաշտոնապես քույր քաղաքների կապ հաստատեց Ճապոնիայի Կոբեի հետ։ Սա քույր քաղաքների առաջին զույգն էր, որը հաստատվեց Չինաստանի և Ճապոնիայի միջև: Հետագայում, Թիենծին միջազգային հարաբերությունները գնալով ավելի լայնածավալ են դարձել, և այն ձևավորել է բարեկամական հարաբերություններ է հաստատել հինգ մայրցամաքների ավելի քան 50 շրջանների հետ, ներառյալ Ֆիլադելֆիան, Մելբուրնը, Ուլան Բատորը, Կիևը, Միլանը և Ինչեոնը։

Թիենծինի քույր քաղաքներ

Ճապոնիա Կոբե（1973）  ԱՄՆ Ֆիտչբուրգ（1980）  ԱՄՆ Ֆիլադելֆիա（1980）  ԱՄՆ Գրինվիլ（1980）  Իսրայել Ռիշոն Լեցիոն（1980）  Ավստրալիա Մելբուռն（1980）  Ճապոնիա Յոկաիտի（1980）  Բոսնիա և Հերցեգովինա Սարաևո（1981）  Ֆրանսիա Նոր-Պա դը Կալե（1984）  Իտալիա Միլան（1985） Նիդերլանդներ Գրոնինգեն（1985）  Ճապոնիա Թիբա（1986）  Վրաստան Քութայիս （1987）  Բուլղարիա Պլովդիվի մարզ（1989）  Թուրքիա Իզմիր（1991）  Կոտ դ'Իվուար Աբիջան（1992）  Մոնղոլիա Ուլան Բատոր（1992）  Ուկրաինա Խարկով （1993）  Ուկրաինա Կիև（1993）  Շվեդիա Յոնչյոպինգ（1993）  Հարավային Կորեա Ինչոն（1993）  Լեհաստան Լոձ（1994）  Բրազիլիա Ռիո դե Ժանեյրո（1995）  Բրազիլիա Ամազոնաս（1997）  ԱՄՆ Դալաս（1995）  ԱՄՆ Քլարենս （1997）  Վիետնամ Ափամերձ պաշտպանություն（1999）  Ֆինլանդիա Տուրկու（2000）  Հունաստան Սալոնիկ（2002）  Հյուսիսային Կորեա Նամպո（2002）  ԱՄՆ Հավայի（2002）  Ինդոնեզիա Արևելյան Ճավա（2003）  ԱՄՆ Չիկագո（2008）  Կամբոջա Պնոմպեն（2008）  Հարավային Կորեա Բուսան（2009）  Հարավային Կորեա Սեուլ（2009）  Նոր Զելանդիա Վելինգտոն（2011）  ԱՄՆ Օրեգոն（2014）  Կոլումբիա Կալի（2022）

Գործիչներ

Ուշ Ցին դինաստիայի և վաղ Չինաստանի Հանրապետության տարիներին Չինաստանում Թիենծինի հատուկ կարգավիճակի շնորհիվ քաղաքը հավաքատեղի էր Չինաստանի բոլոր խավերի հայտնի մարդկանց համար։ Նրանց թվում ծագումով ոչ Թիենծինի հայտնի մարդիկանցից էին բրիտանացի նախկին սպա և Սուդանի գեներալ-նահանգապետ Չարլզ Ջորջ Գորդոնը, Թիենծինիկ բրիտանական շրջանի նախագահ Դե Կույլինին, ԱՄՆ նախագահ Հերբերտ Հուվերը, Ցին դինաստիայի վերջին կայսր Պույը, Չինաստանի Հանրապետության առաջին նախագահ Յուան Շիկայը, ժամանակակից չինացի մտածող Լիան Քիչաոն, Չինաստանի Հանրապետության Բեյանգի կառավարության վարչապետ Կու ՎեյԾունը, նախագահի պաշտոնակատար Ֆեն ԿուոԾանը, արտաքին գործերի պետ Կաո Ռուլինը, պատերազմական հրամանատարներ Ճան Սյուն, Դուան Քիրուին, ԱՄՆ բանակի շտաբի պետ Ջոզեֆ Ստիլվելը և այլն։

Չինաստանի Հանրապետության օրոք Թիենծինից դուրս եկած քաղաքական գործիչներն էին նախագահ Սյու Շիչանը, Կաո Կունը, Կաո Լինֆեյը, Լի Չունը, Ցի Սիեյուանը, Լի Ծին, Շի Սիմինը և այլն։ Թիենծինի օտարերկրյա քաղաքական գործիչների թվում են Չեն Լիվանրուոն՝ ԱՄՆ-ում առաջին չին-ամերիկյան կին քաղաքապետը։

Գիտության ոլորտում Թիենծինի հայտնի մարդկանց թվում են Յան Սյուն և Ճան Պոլինը՝ Նանկայի դպրոցի հիմնադիրները, Ճաո Թիենլինը՝ Պեյանի համալսարանի և Յաոհուայի դպրոցի տնօրենը, Լի Շուտոնը՝ արվեստի ուսուցիչ, Վան Սյանը՝ ոսկրային մակագրություններ ուսումնասիրող ամենավաղ գիտնականը, Վան Ճաոն և Մեյ Իչին՝ Ցինխուա համալսարանի տնօրենը և այլն։

Մշակութային գործիչներից Թիենծինի հայտնի մարդկանց թվում են հոնկոնգցի գիտնական Ճոու Ռուչանը, Կրուգերի հումանիտար գիտությունների մրցանակի դափնեկիր Յու Ինշին, գրողներ Կաո Յուն, Ֆեն Ծիցայը, Մու Տանը, Ֆեն Ճին, Հաո Ծինֆանը, հաղորդավար Կույ Յոնգյուանը այլն: Թիենծինում են իրենց գործունեությունը ծավալել կոմպոզիտորներ Վան Սինը, Սու Կոնը, Սոն Ֆեյը, երգիչներ Ծյան Տաուեյը, Լյու Հուանը, դերասաններ Հոու Պաոլինը, Մա Սանլին, Մա Ճիմինը, և այլն։ Թիենծինից են նաև դերասաններ Ճաո Լիրոնգ, Յու Ճնի, Պաո Կուան, Չեն Տաոմինը և այլն։ Հայտնի ռեժիսորներ Հուանգ Ծուոլին և Էր Տոնշեն։ Թիենծինի մարզական գործիչներից են մարտավար Հուո ՅուանԾիան, 1924 թվականի Փարիզի օլիմպիական խաղերի տղամարդկանց 400 մետրի չեմպիոն Իլիչ Ռիդդալը, Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության առաջին մարզիկը, ով գերազանցել է լողի համաշխարհային ռեկորդը Մու Սյանսյոնը, օլիմպիական չեմպիոններ Լան Պինը և Սան Սյուեն։

Արտաքին հղումներ

Հիմնական նյութեր

• 天津政务网Արխիվացված 2011-02-08 Wayback Machine

Քարտեզներ և արբանյակային լուսանկարներ

• Google国际版地图Արխիվացված 2011-11-09 Wayback Machine
• Google中国版地图

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թիենծին» հոդվածին։