«Գագիկ Ա»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չ Bot: Migrating 8 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2412339 (translate me) |
||
Տող 41. | Տող 41. | ||
[[Կատեգորիա:Բագրատունիներ]] |
[[Կատեգորիա:Բագրատունիներ]] |
||
[[Կատեգորիա:1020 մահեր]] |
[[Կատեգորիա:1020 մահեր]] |
||
[[ca:Gagik I d'Ani]] |
|||
[[en:Gagik I of Armenia]] |
|||
[[fr:Gagik Ier d'Arménie]] |
|||
[[it:Gagik I]] |
|||
[[ka:გაგიკ I]] |
|||
[[pl:Gagik I]] |
|||
[[pt:Gagik I da Arménia]] |
|||
[[ru:Гагик I]] |
17:39, 11 Մարտի 2013-ի տարբերակ
Գագիկ Ա | |
---|---|
Շահնշահ հայոց, վրաց և աղվանից | |
Գագիկ Ա-ի արձանը գտնված Անիում | |
Իշխանություն | 990 – 1020 |
Թագադրում | 990 |
Լրիվ անուն | Գագիկ Ա Բագրատունի |
Տիտղոսներ | Բագրատունյաց Հայաստանի թագավոր |
Ծնվել է՝ | անհայտ |
Մահացել է՝ | 1020 |
Անի | |
Ազգություն | Հայ |
Նախորդ | Սմբատ Բ Տիեզերակալ |
Եղբայր | Սմբատ Բ Տիեզերակալ |
Հաջորդող | Հովհաննես-Սմբատ Աշոտ Դ |
Ուղեկից | Կատրամիդե |
Հետնորդ | Հովհաննես-Սմբատ |
Տոհմ | Բագրատունիներ |
գերիշխան | |
Հայր | Աշոտ Գ Ողորմած |
Մայր | Խոսորվանույշ |
Երեխաներ | Աշոտ Դ Քաջ, Հովհաննես-Սմբատ, Աբաս Բագրատունի և Խուշուշ Բագրատունի |
Հավատք | Հայ Առաքելական Եկեղեցի |
Գագիկ Ա (ծն. թ. անհայտ– 1020), Հայոց թագավոր 990–ից։ Բագրատունիների հարստությունից։
Գահակալությունը
Հաջորդել է եղբորը՝ Սմբատ Բ–ին։ Կրել է «Հայոց, վրաց և աղվանաց շահնշահ» տիտղոսը։ Հենվելով երկրի տնտեսական և ռազմաքաղաքական հզորության վրա, հաջողությամբ շարուկակել է պայքարը՝ Բագրատունյաց Հայաստանը միասնական թագավորության մեջ միավորելու համար։ Կազմակերպել է արքունի մշտական զորք, զինվորների թիվը հասցնելով 100 հազարի։ Գրավել է Բագրատունիների թագավորությունից անջատված հայկական մի քանի գավառներ և Դվինը։ Արտաքին թշնամիների ներխուժման վտանգի դեմ Գագիկ Ա զինական դաշինք է կնքել Տայքի Դավիթ Կյուրապաղատի, վրաց Բագրատ և Գուրգեն թագավորների հետ։ X-րդ դարի վերջին Ատրպատականի ամիրա Մամլանը, դաշնակցելով հարևան արաբական ամիրաների հետ, արշավել է Դավիթ Կյուրապաղատի և Գագիկ Ա–ի դեմ, մտել Ծաղկոտն գավառը։ Գագիկ Ա–ի, Կարսի Աբաս թագավորի, Դավիթ Կյուրապաղատի և Բագրատ թագավորի դաշնակից զորքերը ետ են մղել թշնամուն։ 998–ին միացյալ բանակները Ծումբ գյուղի մոտ պարտության են մատնել թշնամուն՝ կանխելով նրա ասպատակությունը։ Գագիկ Ա օգնել է Լոռու Դավիթ թագավորին՝ ետ շպրտելու Գանձակի ամիրա Փադլունի զորքերը։ 1000–ին, երբ Տայքի գրավումից հետո բյուզանդական կայսր Վասիլ II–ի մոտ են գնացել և հնազանդություն հայտնել հայ և վրաց իշխանները, սակայն Գագիկ Ա չի գնացել Վասիլի մոտ։ Գագիկի գերիշխանությանը ենթարկվել են Լոռու, Կարսի և Սյունիքի թագավորները։ 1001–ին, երբ Լոռու թագավորը փորձել է չենթարկվել, Գագիկ Ա խլել է նրա տիրույթները և միայն հնազանդության երաշխիքներ ստանալուց հետո ետ վերադարձրել։ Գագիկ Ա–ի օրոք Բագրատունյաց Հայաստանի թագավորության սահմանները տարածել են Կուր գետից մինչև Ապահունիք, Շամքորից մինչև Վաղարշակերտ։
Տնտեսությունը
Զարգացել է տնտեսությունը, մշակույթը, արհեստագործությունը, ներքին և արտաքին առևտուրը։ Բարգավաճել են Անին, Դվինը, Կարսը։ Սակայն երկրի ներսում չեն հաղթահարվել կենտրոնախույս ուժերը, սրվել են հասարակական ներհակությունները։
Գագիկ Ա-ի արձանը
Անիի պեղումների ժամանակ գտնվել է Գագիկ Ա–ի արձանը, որի գլխին կա լայն փաթաթած սպիտակ չալմա, հագին երկարավուն արաբական կարմիր խալաթ և մեջքի փաթաթան։ Արաբական տարազն այստեղ խալիֆայության կողմից ճանաչված լինելու նշան է։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |
|