Jump to content

Թեոդոսիոս Ա Մեծ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Թեոդոսիոս Ա Մեծ
Հռոմեական կայսրության վերջին կայսր
Իշխանություն379 - 395
ԼատիներենFlavius Theodosius, Theodosius Magnus
ՀունարենΘεοδόσιος Α΄, Θεοδόσιος ο Μέγας
Ծնվել է՝հունվարի 11, 347
ԾննդավայրԿոկա, Գալլեցիա, Հռոմեական Իսպանիա[1][2] կամ Իտալիկա, Իսպանական Բետիկա, Հռոմեական Իսպանիա[3]
Մահացել է՝հունվարի 17, 395 (48 տարեկան) բնական մահով
Վախճանի վայրՄիլան
Սուրբ Առաքյալների եկեղեցի և Կոստանդնուպոլիս
ԵրկիրՀին Հռոմ
ՏոհմԹեոդոսյան տոհմ և Valentinianic dynasty?[4]
քաղաքական գործիչ
ՀայրFlavius Theodosius?[5]
ՄայրThermantia?
ԵրեխաներGalla Placidia?, Honorius?[6], Արկադիոս[7], Pulcheria? և Gratianus?

Թեոդոս I Մեծ (Ֆլավիոս Թեոդոսիոս, լատին․՝ Flavius Theodosius, Theodosius Magnus, հուն․՝ Θεοδόσιος Α΄, Θεοδόσιος ο Μέγας, հունվարի 11, 347, Կոկա, Գալլեցիա, Հռոմեական Իսպանիա[1][2] և Իտալիկա, Իսպանական Բետիկա, Հռոմեական Իսպանիա[3] - հունվարի 17, 395, Միլան), միասնական Հռոմեական կայսրության վերջին կայսրը։

379 թ որպես Գրացիանոս կայսեր գահակից ստացել է Արևելյան Հռոմեական կայսրության նկատմամբ իշխանությունը, 394 թ ստանձնել է ամբողջ Հռոմեական կայսրության միանձնյա կառավարումը։ 395 թ նրա մահից հետո կայսրությունը վերջնականապես կիսվել է երկու մասի՝ արևելյան (Բյուզանդական կայսրություն) և արևմտյան։ Թեոդոսը օրենքով հաստատեց քրիստոնեության Նիկիական դավանանքը որպես միասնական պետական կրոն՝ սկիզբ դնելով արիոսականության մարմանը։ Սկսել է հետապնդել (առանց կտրուկ միջոցների) հեթանոսությունը և քրիստոնեության մեջ հերետիկոսական ուղղությունները։ Արգելել է հեթանոսական ծեսերը, ինչի հետևանքով 393 թվականից հետո դադարել է Օլիմպիական խաղերի անցկացումը։ Թեոդոսի գործունեությունը կանխորոշել է Եվրոպայի և քրիստոնյա արևելքի կրոնական զարգացման ընթացքը, ինչ համար նա քրիստոնյա պատմիչների կողմից ստացել է Մեծ հորջորջումը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թեոդոսիոս Ա Մեծ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 171