Նեպալ

Նեպալ; संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल; Sanghiya Loktantrik Ganatantra Nepāl
Նեպալի դրոշ	Զինանշան
;	;
Կարգավիճակ	երկիր, դեպի ծով ելք չունեցող պետություն և ինքնիշխան պետություն
Ներառում է	Karnali, Province No. 7, Province No. 1, Province No. 2, Province No. 3, Gandaki և Province No. 5
Պետական լեզու	նեպալերեն
Մայրաքաղաք	Կատմանդու
Պետական կարգ	federal republic
Օրենսդիր մարմին	Legislature Parliament of Nepal
Երկրի ղեկավար	Sher Bahadur Deuba
Կառավարության ղեկավար	Khadga Prasad Oli
Մակերես	140 800 կմ²
Ազգաբնակչություն	30 986 975 մարդ (հուլիս 2014)
Խտություն	199 մարդ/կմ²
Հիմն	Sayaun Thunga Phool Ka
Կարգախոս	जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी, Mother and Motherland are Greater than Heaven և Майка и Родина са по-ценни от царството небесно
Հիմնադրված է	1768 թ.
Արժույթ	Nepalese rupee
Կենտրոնական բանկ	Nepal Rastra Bank
Ազգային տոն	Republic Day Nepal
Ժամային գոտի	UTC+05:45 և Nepal Standard Time
Հեռախոսային կոդ	+977
Ինտերնետ-դոմեն	.np
	Կոորդինատներ: 28° հս․ լ. 84° ավ. ե. / 28° հս․. լ. 84° ավ. ե.
	nepalgov.gov.np

Արեւմտահայերէն տարբերակ՝ Նեփալ

Նեպալ, պաշտոնապես՝ Նեպալի Դաշնային Ժողովրդավարական Հանրապետություն (նեպալերեն नेपाल)։ Պետությունը գտնվում է Հիմալայներում, Հարավային Ասիայում։ Սահմանակից է Հնդկաստանին և Չինաստանին։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեղադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեպալը գտնվում է Ասիայում և սեղմված է աշխարհի ամենաշատ բնակեցված երկու պետությունների միջև։ Նրանից հյուսիս գտնվում է Տիբեթը՝ ՉԺՀ-ի ինքնավար մարզը, իսկ հարավային սահմանում, արևմուտքից արևելք Նեպալը սահմանակից է Ուտտարանչալ, Ուտտար-Պրադեշ, Բիխար, Հյուսիսային Բենգալիա, Սիկքիմ հնդկական նահանգներին։

Հյուսիսում Նեպալը սահմանակից է Մեծ Հիմալայան լեռնաշղթային, որը հայտնի է 8000 մ-ից բարձր մի քանի գագաթներով։ Նրանցից ամենաբարձրն է Էվերեստը (8848 մ)՝ ամենաբարձր լեռը աշխարհում։

Նեպալի ամենացածր կետը գտնվում է 70 մ բարձրության վրա։ Նեպալի տարածքի ավելի քան 40 %-ը գտնվուն է ավելի քան 3000 մետր բարձրության վրա։ Դրա համար էլ Նեպալը համարվում է ամենաբարձրադիրը աշխարհում։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչության թիվը - 28,95 միլիոն (2010 թվականի հուլիս դրությամբ)
Տարեկան աճը - 1,4 % (պտղաբերությունը՝ 2,5 ծնունդ մեկ կնոջը)
Կյանքի միջին տևողությունը - տղամարդկանց համար՝ 64,6, կանանց համար՝ 67
ՄԻԱՎ վարակակիր - 0,5 % ( 2007 թվականի դրությամբ)
Քաղաքային բնակչությունը - 17 %
Գրագիտությունը - տղամարդկանց 62,7 %-ը և կանանց 34,9 %-ը (ըստ 2001 թվականի մարդահամարի)։

Մշակութա-էթնիկական Նեպալը ներկայացնում է իրենից հարյուրավոր ազգերի և կաստաների խառնուրդ։ Կաստաների սահմանները, ինչպես կանոն, թափանցիկ են և որևէ կաստային սահմանի պատկանելիությունը կախված է նաև դիտորդի ընդունված ավանդույթներից։ Նեպալի բնակչությունը խոսում է յոթանասուն տարբեր լեզուներով ու բարբառներով։

Ազգագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեպալի ժողովուրդները հիմնականում պատկանում են սինո-տիբեթյան (տիբեթո-բիրմայան խումբ) և հնդեվրոպոկան ընտանիքների խմբերին։ Քիչ չեն այն ժողովուրդները, որոնք հանդիսանում են փախստականներ, նվաճողներ կամ վերաբնակներ։ Բնակչության 49 %-ի մայրենի լեզուն է հանդիսանում նեպալերենը։ Մյուս տարածված լեզուներից են մայթհին (12,4 %), բհոջպուրին (7,6 %), տհարուն (5,9 %), տամանգը (5,2 %), նևարին (3,6 %) և մագարին (3,4 %)։

Կրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ պաշտոնական տվյալների բնակչության 90 %-ը դավանում է հինդուիզմ։ Ըստ անկախ հաշվարկների, հինդուիզմի կողմնակիցներ են նրանց միայն 70 %-ը կամ ավելի քիչ։ Սա շեղում է այն պատճառով, որ կան բազմաթիվ ազգերի ներկայացուցիչներ, որոնք, թեև պաշտոնապես հայտարարում են հավատարմություն հինդուիզմին, բայց իրականում ընդունում են կամ անիմիզմ, կամ բուդդայականություն։ Այնուամենայնիվ, հինդուիզմը Նեպալի գերիշխող կրոնն է։ Բնակչության 11 %-ը իրեն համարում է բուդդայական, հատկապես Մուստանգի թագավորությունում։ Գոյություն ունեն նաև փոքրամասնություններ, որոնք դավանում են իսլամ, կիրանտ և պատկանում են առանձին անիմիստական հավատալիքների։