Աբաս Ա
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Աբաս (այլ կիրառումներ)
Աբաս Ա Բագրատունի Աբաս Ա | |
|---|---|
| «Շահնշահ Հայոց և Վրաց» | |
| Իշխանություն | 929 - 953 |
| Թագադրում | 929 |
| Ծնվել է՝ | անհայտ է |
| Մահացել է՝ | 953 |
| Վախճանի վայր | Տիգրանակերտ |
| Թաղվել է՝ | Տիգրանակերտ |
| Տիգրանակերտ | |
| Ազգություն | հայ |
| Հարստություն | Բագրատունիներ |
| Նախորդ | Աշոտ Բ Երկաթ |
| Հաջորդող | Աշոտ Գ Ողորմած |
| Ուղեկից | Անանուն Բագրատունի |
| Տոհմ | Բագրատունիներ |
| գերիշխան | |
| Հայր | Սմբատ Ա |
| Մայր | Հռիփսիմե՞ |
| Երեխաներ | Աշոտ Ողորմած և Մուշեղ Ա Բագրատունի |
| Հավատք | Հայ Առաքելական Եկեղեցի |
Աբաս Ա Բագրատունի (880 - 953[1], Տիգրանակերտ), Հայոց թագավոր (928-953), հաջորդել Է եղբորը՝ Աշոտ Բ Երկաթին, Սմբատ Ա-ի որդին, Բագրատունիների արքայական տոհմից։ Նախքան թագավորելը եղել է սպարապետ, իշխանանիստն էր Կարս քաղաքը։
Աբաս Ա-ի գահակալությունը
Սմբատ Ա-ի մահից հետո, իր եղբոր՝ Աշոտ Երկաթի հետ միացած հալածել է պարսիկներին և ապստամբած հայ իշխաններին։ Աշոտ Երկաթի թագավորության ժամանակ՝ ապստամբել է նրա դեմ։ Անժառանգ եղբոր՝ Աշոտ Բ Երկաթի մահից հետո գահ է բարձրացել որպես «Շահնշահ Հայոց և Վրաց»։ Կարսը հռչակել թագավորանիստ, կառուցել սուրբ Առաքելոց եկեղեցին, որը կանգուն է մինչև այսօր։ Աբաս Ա-ն խաղաղության դաշինք է կնքել Ատրպատականի Ափշին ոստիկանի հետ, ինչպես նաև Դվինի արաբ ոստիկանի հետ։ Նրա օրոք հաստատվել է խաղաղություն Բագրատունյաց թագավորությունում։ Աբասը վարել է կենտրոնաձիգ քաղաքականություն։ 948 թվականին կաթողիկոսական աթոռը Աղթամարից փոխադրել է Արգինա, երկիրը մասամբ ազատել արաբ հողատերերից, հաղթել Աբխազիայի Բեր թագավորին, որով կասեցրել է կովկասյան ցեղերի ասպատակությունները։ Զսպել աբխազական թագավորների ոտնձգությունները Բագրատունյաց Հայաստանի և Քարթլիի թագավորության նկատմամբ։ Աբասի օրոք հայկական զորքերը շարունակում էին լեռնականների ներխուժումներից պաշտպանել Ալանաց դուռը։ Աբասը զբաղվել է նաև երկրի վերաշինությամբ։ Մահացել է 953 թվականին։
Ընտանիքը
- Հայրը՝ Սմբատ Ա Նահատակ
- մայրը՝ Հռիփսիմե՞
- եղբայրները՝
- Աշոտ Երկաթ
- Մուշեղ (մհ․ 924), կինը Աբխազիայի Բագրատ Ա արքայի դուստը․
- կինը՝ Անանուն Բագրատունի՝ Տայքի Գուրգեն Բագրատունի կյուրապաղատի դուստրը․
զավակները՝
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Ստեփանոս Տարոնեցի (Ասողիկ), Պատմութիւն տիեզերական, ՍՊԲ, 1885․
- Еремян С. Т., Присоединение северо-западных областей Армении к Византии в XI веке, ԼՀԳ, №3, 1971․
Աղբյուրներ
- «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3․
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 15)։ 
|
| ||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
