Սրբոց Նահատակաց եկեղեցի (ալ-Ռակկա)
| Սրբոց Նահատակաց եկեղեցի | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | եկեղեցի |
| Երկիր |  Սիրիա |
| Տեղագրություն | Ալ-Ռակկա |
| Դավանանք | Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցի |
| Թեմ | Բերիո թեմ |
| Հիմնական ամսաթվերը | 1970 |
| Հիմնադրված | 1970 |
 | |
 | |
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սրբոց Նահատակաց եկեղեցի (այլ կիրառումներ)
Սրբոց Նահատակաց եկեղեցի, ալ-Ռակկա քաղաքում գտնվող կրոնական կառույց։ Պատկանում է Տանն Կիլիկիո կաթողիկե եկեղեցու Բերիո թեմին, գտնվում է Սիրիայի ալ-Ռակկայի մարզում։ Համակարգում է ալ-Ռակկա քաղաքում բնակվող կաթողիկե սիրիահայության հոգևոր կյանքը։ Հանդիսանում է քաղաքի երկու հայկական եկեղեցիներից մեկը՝ առաքելական սուրբ Աստվածածնի հետ։ Գործել է մինչև 2013 թվականը։
Եկեղեցին ավերվել է 2013-2017 թվականներին, երբ ալ-Ռակկան դարձել է իսլամական պետության մայրաքաղաքը, իսկ ավերակները քանդվել են 2019 թվականին։ 2020 թվականից եկեղեցին վերակառուցվում էր Ռոջավայի վարչակազմի անունից, իսկ 2022 թվականի փետրվարին եկեղեցին վերաբացվեց[1]։ Այժմ այն ծառայում է ավետարանականների հատուկ ծառայությունների համար:
Տեղադրութուն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Եկեղեցին գտնվում է ալ-Մուջամմաա փողոցի (արաբ․՝ شارع المجمع) հարավային կողմում՝ «Եկեղեցու փողոցի» (արաբ․՝ شارع الكنيسة) արևելյան անկյունում, որը տանում է դեպի հարավ։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ալ-Ռակկա քաղաքում քրիստոնեությունը գրեթե էական դերակատարում չի ունեցել Առաջին համաշխարհային պատերազմին նախորդող դարերում: 20-րդ դարի սկզբին՝ սիրիացի քրիստոնյաների և հայերի ցեղասպանությունից հետո տեղի ունեցավ հայ և ասորի փախստականների ներգաղթ։ Առաջին քրիստոնյաները քաղաք ժամանեցին 1915 թվականին որպես Փոքր Ասիայի փախստականներ, սակայն 1916 թվականին նրանց մեծ մասը աքսորվեց Դեր Զորի մահվան ճամբարներ, իսկ մյուսները կարողացան թաքնվել մուսուլման արաբ հարևանների օգնությամբ։ Օսմանյան կայսրության կապիտուլյացիայից հետո քրիստոնյա բնակչությունը շարունակեց աճել՝ սկզբում փախստականների միջոցով, իսկ անկախ Սիրիայում՝ ներքին գաղթի միջոցով[2][3]: Ի տարբերություն ալ-Հասաքա, ալ-Կամիշլի և ալ-Մալիքիա քաղաքների, որոնք ավելի արևելք են, ալ-Ռակկայում քրիստոնյաները միշտ եղել են փոքր փոքրամասնություն: Ըստ հաշվարկների՝ նրանք մինչ պատերազմը կազմում էին բնակչության մոտ 1%-ը։ Հարցազրույցներում որոշ բնակիչներ նկարագրում են քրիստոնյաների և մուսուլմանների հարաբերությունները պատերազմից առաջ, ինչպես Սիրիայի այլ քաղաքների նման, լավից մինչև ջերմ[4], մինչդեռ մյուսները խոսում են նաև «մոլեռանդ մուսուլմանների» նկատմամբ ավելի մեծ անհանդուրժողականության մասին։ Ի տարբերություն Սիրիայի այլ վայրերի՝ այստեղ եկեղեցիների զանգերը երբեք չեն հնչել, քանի որ դա սովորական չի եղել այս քաղաքում, որը երբեք չի ենթարկվել քրիստոնեության ազդեցությանը[5]:
Ալ-Ռակկայի կաթողիկե սրբոց Նահատակաց եկեղեցին, որը կոչվում է հայոց ցեղասպանության նահատակների անունով, բացվել է 1970 թվականին[6]: Այն քաղաքի միայն երեք քրիստոնեական եկեղեցիներից մեկն էր. անմիջական հարևանությամբ էր գտնվում Մելքիթական հունական կաթոլիկ Ավետման եկեղեցին, և այնտեղ էր նաև հայ Առաքելական եկեղեցին, որը գտնվում էր դպրոցի կազմում[7]։ Հայ կաթողիկե եկեղեցին օգտագործել է նաև սիրիական ուղղափառ համայնքը[3]։ Հայ կաթոլիկները, որոնք միշտ փոքրամասնություն են եղել Սիրիայի (և այլուր) հայերի մեջ, 1990 թվականին կազմում էին առնվազն 500 ընտանիք։ Զանգվածային արտագաղթը պատճառ դարձավ, որ համայնքը կրճատվեց մինչև 50 ընտանիք նույնիսկ մինչև քաղաքացիական պատերազմը, բայց դեռևս ամեն կիրակի եկեղեցական ծառայություն էր մատուցվում[6]:
Սիրիայում 2011 թվականից սկսած քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ իսլամական «Ահրար ալ-Շամ»-ը 2013 թվականի մարտին գրավեց ալ-Ռակկան: Սեպտեմբերի 16-ին խաչն ընկավ եկեղեցու գագաթից և նրա տեղում ծածանվեց ԴԱԻՇ-ի դրոշը[8]։ Եկեղեցու շենքը դարձավ շարիաթի դատարանի և «Հիսբա» բարոյական ոստիկանության նստավայրը[3]: 2017 թվականի հունիսից զանգվածային հարձակումներ սկսվեցին ալ-Ռակկայի դեմ, իսկ 2017 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Սիրիայի դեմոկրատական ուժերը, որոնք հիմնականում աջակցում էին քրդական Ժողովրդական պաշտպանության միավորումներին, հայտարարեցին քաղաքը գրավելու մասին[9]: Ե՛վ Նահատակաց եկեղեցին, և՛ սուրբ Ավետման եկեղեցին ավերակ էին, վերջինս ավերված էր գետնին օդային ռումբերից։ Տեղի բնակիչները հայտնել են, որ իսլամականները նախկինում դիտավորյալ պայթեցրել են երկու եկեղեցիները[3]։ Հաշվի առնելով համատարած ավերածությունները և իսլամիստ ահաբեկիչների սպառնալիքը, շատ քիչ հայեր և այլ քրիստոնյաներ են ցանկանում վերադառնալ ալ-Ռակկա: Ուստի Հայ Կաթողիկե եկեղեցին ներկայումս մտադիր չէ վերսկսել իր ծառայությունները ալ-Ռակկայում[5]։ 2019 թվականի նոյեմբերի 12-ին Դեր Զորի մերձակայքում շարունակվող ահաբեկչական հարձակումները, ինչպիսին է ալ-Կամիշլի քաղաքի սուրբ Հովսեփ եկեղեցու հայ կաթոլիկ քահանա Տեր Հովսեփ Հաննա Բեդոյանի սպանությունը, մեծ վախ են առաջացնում[2][10]։
Այնուամենայնիվ, ալ-Ռակկայի Ռոջավայի վարչակազմը Agency Nûçeyan a Firatê (ANF) լրատվական գործակալության միջոցով հայտարարեց ալ-Ռակկայի բոլոր մզկիթներն ու եկեղեցիները վերակառուցելու իր մտադրության մասին՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով ալ-Ռակկայի ամենամեծ՝ սրբոց Նահատակաց եկեղեցուն: 2019 թվականի օգոստոսին ավերված եկեղեցու մնացորդները քանդվեցին, և վարչակազմը հայտարարեց, որ հիմքերի վրա նոր եկեղեցի է կառուցվելու[11][12]։ 2019 թվականի դեկտեմբերին այդ վայրը հիմնականում մաքրվել է։ Վարչակազմը հավատարիմ մնաց իր ծրագրերին, թեև, ըստ հայկական տեղեկությունների, ալ-Ռակկայում մնացել էր միայն մեկ հայ կաթոլիկ ընտանիք[2]։ Սակայն 2019 թվականի օգոստոսին քրդական վարչակազմի տվյալներով՝ 40 հայ ընտանիք վերադարձել է քաղաք[11]։ Twitter-ում 2020 թվականի մայիսի նկարները ցույց են տալիս Նահատակ եկեղեցու տեղում գտնվող շինհրապարակը, որտեղ արդեն տեսանելի են երկաթբետոնից պատրաստված նոր շենքի մասերը[13]: 2020 թվականի դեկտեմբերի և 2021 թվականի մարտի նկարները ցույց են տալիս եկեղեցու շենքի պատյանը նախորդ եկեղեցու ոճով: Հատկապես բնակելի շենքերի դժվար վերակառուցումը հետ է պահում հավատացյալներին վերադառնալուց[14][15]: Տեղի հայ կաթոլիկ հավատացյալների բացակայության պատճառով Հայ կաթոլիկ եկեղեցին չի ներգրավվել վերակառուցման գործում։ Մյուս կողմից, եկեղեցական ազատ ավետարանական խմբերն ակտիվորեն, այդ թվում՝ ֆինանսապես, նպաստեցին եկեղեցու վերականգնմանը, թեև Հայ Կաթողիկե եկեղեցին հրաժարվեց շինարարական փաստաթղթեր տրամադրել։ Ի տարբերություն հայ կաթոլիկների, այս ազատ եկեղեցում կան բազմաթիվ նախկին մուսուլմաններ, ովքեր քրիստոնյա են դարձել։ Նահատակաց եկեղեցու ինտերիերը պարզ էր պահվում բողոքական ազատ եկեղեցու ոճով և առանց խորանի, բայց ամբիոնով: 2022 թվականի փետրվարին հանդիսավոր բացվել է վերակառուցված եկեղեցին, որն այժմ օգտագործվում է անվճար ավետարանական եկեղեցու համար[16]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Armenian Church of Raqqa Raised from Rubble։ Almost 5 Years After Expulsion of Jihadist Militias from City». https://exaudi.org (անգլերեն). Մարտի 11, 2024.
{{cite web}}: External link in|website= - ↑ 2,0 2,1 2,2 Wilson Fache: Syria’s Armenians are under assault yet again. The National, 26. Dezember 2019.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Samuel Sweeney: Life under ISIS: Raqqa’s Christians tell their story. Catholic Herald, 2. Mai 2019.
- ↑ Delil Souleiman: This Christmas, Raqqa’s churches demined but deserted. Armenians and Syriac Christians, who once made up 1% of city’s population, have no plans to hold services this year. Times of Israel, 22. Dezember 2017.
- ↑ 5,0 5,1 Samer Hanna, in: Alexandra Tawaifi: Syria’s Hidden Victims – Samer Hanna. Catholic News Agency, 21. Februar 2020.
- ↑ 6,0 6,1 Aid to the Church in Need, ACN International. Christians of Syria, ACN Syria.
- ↑ Separation of Christian families in Raqqa since the Islamic State control. NPA Syria, 11. Januar 2020.
- ↑ Bilder auf: Syria’s Kessab: The Devastation of an Armenian Safe Haven. Syria Solidarity Movement, 26. April 2014.
- ↑ Letzte Bastionen gefallen. ORF online, 17. Oktober 2017.
- ↑ Raffi Elliott: Armenian Catholic Priest Killed in Syria, Armenian Community Targeted. 12. November 2019.
- ↑ 11,0 11,1 Churches in Raqqa being restored. Ajansa Nûçeyan a Firatê (ANF), 20. August 2019 (englisch).
- ↑ Rehabilitation Of The First Church In Al-Raqqa. Syrian Democratic Forces Press, 17. August 2019.
- ↑ Video from today showing the wonderful reconstruction work of the Armenian Catholic Martyrs’ Church in Raqqa. Twitter (Rebuilding Syria @SyriaRebuilt), 5. Februar bis 5. Mai 2020, abgerufen am 21. Juni 2020.
- ↑ Ahmad Al-Ali: After its destruction ... Church of Martyrs is rebuilt in Raqqa. The Religious Affairs Foundation of the Civil Council in Raqqa continues its work in rebuilding the Church of the Martyrs in the city center, which was destroyed by ISIS mercenaries. Hawar News Agency (ANHA), 15. Dezember 2020.
- ↑ Reconstruction of houses obstacle to Armenians of Syria’s Raqqa. North Press Agency Syria, 7. März 2021.
- ↑ Asien/Syrien – Amenische-katholische Kirche in Raqqa ohne Zustimmung der Erzdiözese wiederaufgebaut. Agenzia Fides, 18. Februar 2022.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայ Սփյուռք» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|