Հայաստան-ԵԱՀԿ հարաբերություններ
Հայաստան-ԵԱՀԿ հարաբերությունները սկսվել են, երբ Հայաստանը 1992 թվականի հունվարի 30-ին միացել է Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության խորհրդաժողովին (ԵԱՀԽ)։ Դրանից անմիջապես հետո՝ 1995 թվականին, ԵԱՀԽ-ն վերակազմավորվել է Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ)[1]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանը ԵԱՀԿ լիիրավ անդամ է դարձել՝ ստորագրելով Հելսինկյան համաձայնագրերը 1992 թվականի հուլիսի 8-ին և Փարիզի խարտիան 1992 թվականի ապրիլի 17-ին։ Հայաստանը ստորագրել է նաև ԵԱՀԿ մի քանի կոնվենցիաներ և պայմանագրեր, ինչպիսիք են Եվրոպական անվտանգության խարտիան և Եվրոպայում սովորական զինված ուժերի մասին ադապտացված պայմանագիրը, որը ստորագրվել է 1999 թվականին։ ԵԱՀԿ գրասենյակը բացվել է Երևանում 2000 թվականի փետրվարի 16-ին՝ Հայաստանի հետ հարաբերությունների հետագա զարգացման նպատակով։ 2017 թվականի օգոստոսի 31-ին ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակը դադարեցրել է իր գործունեությունը՝ գրասենյակի մանդատի երկարաձգման վրա վետո դնելու Ադրբեջանի որոշումից հետո[2]։ ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի փակումից հետո Հայաստանն ու ԵԱՀԿ քարտուղարությունը բանակցություններ են սկսել համագործակցության նոր շրջանակների շուրջ։ Հայաստանի և ԵԱՀԿ-ի միջև հարաբերությունների հետագա զարգացման նպատակով ստեղծվել է «Հայաստանի հետ համագործակցության ծրագիրը»[1][3]։ ԵԱՀԿ-ն շարունակում է աջակցել Հայաստանին ժողովրդավարական բարեփոխումների իրականացման, հակակոռուպցիոն միջոցառումների իրականացման և Հայաստանում ընտրություններին հետևելու գործում[4]։
Ներկայացուցչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանն ունի ԵԱՀԿ-ում մշտական ներկայացուցիչ, որն իր գործունեությունը ծավալում է Ավստրիայի մայրաքաղաք Վիեննայում։ 2019 թվականի հունվարի 11-ի դրությամբ ԵԱՀԿ-ում Հայաստանի մշտական ներկայացուցչության ղեկավարն է Արմեն Պապիկյանը, որը նաև Ավստրիայում և Սլովակիայում ՀՀ դեսպանն է[5]։
ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողով[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանը Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության Խորհրդարանական վեհաժողովում (ԵԱՀԿ ԽՎ) ներկայացված է իր պատվիրակության միջոցով, որը հաճախ նշանակվում է Հայաստանի վարչապետի և Ազգային ժողովի կողմից։ ԵԱՀԿ ԽՎ-ում Հայաստանի պատվիրակության ներկայիս ղեկավարն է Էդուարդ Աղաջանյանը[6]։
ԵԱՀԿ Մինսկի խումբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1992 թվականի փետրվարից բանակցությունների միջոցով Արցախյան հակամարտության խաղաղ կարգավորումը ԵԱՀԿ ուշադրության կենտրոնում է եղել կազմակերպության սկզբունքներին համապատասխան։ Այդ նպատակով 1992 թվականի մարտին ստեղծվել է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը՝ խրախուսելու Արցախի շուրջ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև երկխոսությունը։ Մինսկի խումբը գլխավորում է համանախագահությունը, որը բաղկացած է Ֆրանսիայից, Ռուսաստանից և Միացյալ Նահանգներից։ Բացի այդ, Մինսկի խմբի մեջ են մտնում նաև մասնակից պետությունները՝ Բելառուսը, Ֆինլանդիան, Գերմանիան, Իտալիան, Շվեդիան, Թուրքիան, ինչպես նաև Հայաստանն ու Ադրբեջանը[7]։
Հայաստանում կարիքների գնահատման ԵԱՀԿ խումբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանի տարածք Ադրբեջանի ներխուժումից հետո ԵԱՀԿ-ն կարիքների գնահատման խումբ է ուղարկել Հայաստան 2022 թվականի հոկտեմբերի 21-27-ն ընկած ժամանակահատվածում[8]։ ՀՀ կառավարության խնդրանքով ԵԱՀԿ-ն միջազգային փորձագետների և ԵԱՀԿ քարտուղարության ներկայացուցիչների խումբ է ուղարկել՝ գնահատելու իրավիճակը հայ-ադրբեջանական սահմանի երկայնքով որոշ սահմանային շրջաններում[9][10][11]։
Վերջին զարգացումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2019 թվականի մարտի 11-ին Հայաստանում գործող «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» հասարակական կազմակերպությունը ստացել է ԵԱՀԿ «Ժողովրդավարության պաշտպա»ն մրցանակը։ ԻՔՄ-ն ձգտում է քարոզել լրատվամիջոցների թափանցիկությունը և անկախ լրագրությունը, ինչպես նաև խթանել ժողովրդավարությունն ու մարդու իրավունքները Հայաստանում։ ԵԱՀԿ-ում ԱՄՆ առաքելությունը մրցանակ է շնորհել ԻՔՄ-ին Ավստրիայի մայրաքաղաք Վիեննայում կայացած արարողության ժամանակ[12]։
2022 թվականի հունվարի 1-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահի հետ։ Կողմերը քննարկել են կովկասյան տարածաշրջանում տարածաշրջանային կայունությանն առնչվող հարցեր[13]։
2022 թվականի դեկտեմբերի 22-ին ՀՀ Անվտանգության խորհրդի ղեկավար Արմեն Գրիգորյանը կոչ է արել ԵԱՀԿ-ին և Մինսկի խմբին Արցախի շրջափակումից հետո գնահատման առաքելություն ուղարկել Լաչինի միջանցք[14]։
2022 թվականի դեկտեմբերի 23-ին Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ հանդիպման ժամանակ ընդգծել է ԵԱՀԿ փաստահավաք առաքելության՝ Արցախ գործուղման կարևորությունը՝ մարդասիրական իրավիճակը գնահատելու, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի համապատասխան մարմիններին Արցախ անարգել մարդասիրական մուտքի տրամադրումը երաշխավորելու համար[15]։ Կողմերն անդրադարձել են նաև հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորմանը[16][17]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հայաստան-Եվրոպական Միություն հարաբերություններ
- Հայաստան-ՆԱՏՕ հարաբերություններ
- Հայաստանի արտաքին քաղաքականություն
- Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ
- Հայաստանի Հելսինկյան կոմիտե
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 «Armenia joined the OSCE 30 years ago today».
- ↑ «OSCE Forced By Azerbaijan To Close Yerevan Office». «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան.
- ↑ Staff, Weekly (2017 թ․ մայիսի 4). «OSCE Office in Yerevan to Close; Azerbaijan Responsible». The Armenian Weekly.
- ↑ «OSCE continues training operative officers of Anti-Corruption Committee of Armenia». osce.org.
- ↑ «ORGANIZATION FOR SECURITY AND COOPERATION IN EUROPE». www.mfa.am.
- ↑ «Armenia». www.oscepa.org.
- ↑ «Who we are». www.osce.org (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
- ↑ «OSCE sends a needs assessment team to Armenia».
- ↑ «Sending OSCE observers to Armenia-Azerbaijan border in addition to EU mission under discussion». 2022 թ․ հոկտեմբերի 18.
- ↑ «The Foreign Minister of Armenia received the members of OSCE needs assessment mission». www.mfa.am.
- ↑ «Ararat Mirzoyan received members of OSCE needs assessment mission». www.1lurer.am.
- ↑ «2019 Democracy Defender Award Seminar and Presentation». U.S. Mission to the OSCE (ամերիկյան անգլերեն). 2019 թ․ մարտի 13. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 9-ին.
- ↑ «Armenian PM receives U.S. co-chair of OSCE Minsk Group on Karabakh issue». news.am.
- ↑ «Armenia calls on UN, OSCE and the Minsk Group to send a mission to Lachin Corridor».
- ↑ «Armenian FM highlights the importance of sending fact-finding mission in a conversation with OSCE MG French Co-chair». armenpress.am.
- ↑ «FM Mirzoyan, French Co-Chair of the Minsk Group discuss normalization of Armenia-Azerbaijan relations».
- ↑ «Armenian FM has phone talks with US Co-Chair of OSCE Minsk Group». news.am.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
